معنی گردنگ در لغت نامه دهخدا

دیوث. (برهان) (جهانگیری) (آنندراج) :، غفلت اندر طاعت سلطان حق گردنکشی است، گردن گردنگ آن را تیغ بایدیا طناب.، سوزنی.،، ابله. (آنندراج). احمق. (برهان)، بی اندام. (آنندراج)

معنی گردنگ در فرهنگ لغت هوشیار

دیوث، ابله احمق، بی اندام

معنی گردنگ در فرهنگ فارسی معین

دیوث، ابله، احمق، بی اندام

معنی گردنگ - جستجوی لغت در جدول جو

گردنگ(گَ دَ)

لغت نامه دهخدا

گردنگ

فرهنگ لغت هوشیار

گردنگ((گَ دَ))

فرهنگ فارسی معین

گردنا

هر چیز گردنده که دور خود بچرخد، سیخ کباب، تکۀ گوشت که آن را به سیخ بکشند و روی آتش بگردانند

فرهنگ فارسی عمید

گردنگل

بدهیکل
احمق، کودن، کم خرد، ابله، دنگل، خل، فغاک، تپنکوز، کهسله، کم عقل، ریش کاو، کردنگ، بی عقل، خام ریش، انوک، نابخرد، سبک رای، چل، خرطبع، کاغه، شیشه گردن، دنگ، کانا، گول، لاده، غمر، غتفره، بدخرد، تاریک مغز، دبنگ

بدهیکل
اَحمَق، کُودَن، کَم خِرَد، اَبلَه، دَنگِل، خُل، فَغاک، تَپَنکوز، کَهسَلِه، کَم عَقل، ریش کاو، کَردَنگ، بی عَقل، خام ریش، اَنوَک، نابِخرَد، سَبُک رای، چِل، خَرطَبع، کاغِه، شیشِه گَردَن، دَنگ، کانا، گول، لادِه، غَمر، غُتفَرِه، بَدخِرَد، تاریک مَغز، دَبَنگ

فرهنگ فارسی عمید

بردنگ

برندک، تپه، پشته، تل، کوه کوچک

فرهنگ فارسی عمید

گردنه

جایی از کوه که به منزلۀ گردن کوه است، راه سخت و پر پیچ و خم در کوه، گردنگاه

فرهنگ فارسی عمید

کردنگ

بدهیکل
احمق، کودن، کم خرد، ابله، گردنگل، انوک، ریش کاو، نابخرد، شیشه گردن، گول، خل، کم عقل، تاریک مغز، سبک رای، خرطبع، دنگل، دنگ، بدخرد، خام ریش، تپنکوز، فغاک، چل، بی عقل، کاغه، کهسله، غمر، کانا، غتفره، لاده، دبنگ

بدهیکل
اَحمَق، کُودَن، کَم خِرَد، اَبلَه، گَردَنگَل، اَنوَک، ریش کاو، نابِخرَد، شیشِه گَردَن، گول، خُل، کَم عَقل، تاریک مَغز، سَبُک رای، خَرطَبع، دَنگِل، دَنگ، بَدخِرَد، خام ریش، تَپَنکوز، فَغاک، چِل، بی عَقل، کاغُه، کَهسَلِه، غَمر، کانا، غُتفَرِه، لادِه، دَبَنگ

فرهنگ فارسی عمید

اردنگ

لگدی که با پشت پا یا سر زانو به پشت کسی می زنند، تیپا

فرهنگ فارسی عمید

گردرنگ

(گَ رَ)

آنچه رنگ آن به گرد ماند. برنگ گرد

لغت نامه دهخدا

اردنگ

(اُ دَ)

زخم با نوک پای از پشت به نشستنگاه کسی. تی پا. زفکنه. زه کونی. شلخته. سرچنگ. ام کیسان. (منتهی الارب).
- اردنگ خوردن، تی پا خوردن. زهکونی خوردن.
- اردنگ زدن،تی پا زدن. زهکونی زدن. زفکنه زدن. شلخته زدن. سرچنگ زدن. لطع. (منتهی الارب). کسع. اسن.

زخم با نوک پای از پشت به نشستنگاه کسی. تی پا. زُفکنه. زه کونی. شِلخته. سرچَنگ. اُم ُکیسان. (منتهی الارب).
- اردنگ خوردن، تی پا خوردن. زهکونی خوردن.
- اردنگ زدن،تی پا زدن. زهکونی زدن. زفکنه زدن. شلخته زدن. سرچنگ زدن. لَطع. (منتهی الارب). کسع. اَسن.

لغت نامه دهخدا

کردنگ

(کَ دَ)

دنگ. دنگل. (فرهنگ فارسی معین). گردنگ. کردنگل. دیوث. (برهان) (آنندراج). پشت پایی. هیز. غلتبان. (یادداشت مؤلف) ، ابله. (برهان) (آنندراج). احمق. (فرهنگ فارسی معین) ، بی اندام. (برهان) (آنندراج). بدهیکل. (فرهنگ فارسی معین). کرتنکلا. رجوع به گردنگ و کردنگل شود

لغت نامه دهخدا

گرفنگ

(گَ فَ)

نام دهی است از دهستان کوهسار. (ترجمه سفرنامۀ مازندران و استراباد رابینو ص 172)

لغت نامه دهخدا

گرداگ

(گِ گَ)

دهی است از دهستان قصرقند شهرستان چاه بهار، واقع در 9000گزی شمال قصرقند، کنار راه مالروقصرقند به چانفسا. منطقه ای گرمسیر مالاریائی و دارای 250 تن جمعیت است. آب آنجا از رودخانه تأمین میشود. محصول آن غلات، برنج و خرماست. شغل اهالی زراعت و راه آن مالرو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)

لغت نامه دهخدا

هردنگ

(هََ دُ)

دهی است از دهستان قیس آباد بخش خوسف شهرستان بیرجند واقع در 51 هزارگزی جنوب خاوری خوسف. جایی است دامنه، معتدل و دارای 141 تن سکنه. از قنات مشروب میشود. محصول عمده اش غله، بادام، عناب و کار مردم زراعت، مالداری و کرباس بافی است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

گردنه

(گَ دَ نَ / نِ)

وردنه است و آن چوبی باشد سرها باریک و میان کنده که بدان گلولۀ خمیر نان را پهن سازند. (برهان) (آنندراج) (جهانگیری) (فرهنگ رشیدی). آن را جوجه نیز خوانند. (جهانگیری) ، گردنۀ کوه. (آنندراج). کتل. گریوه. راهی تنگ میان دو کوه رو به فراز، که عبور از آن دشوار است و در قدیم گردنه ها جایگاه راهزنان بوده است: مثل دزد سر گردنه. مگر سر گردنه است

لغت نامه دهخدا

گردنه

(گَ دَ نَ)

از دیه های قاسان. (تاریخ قم ص 138)

لغت نامه دهخدا

گردنو

دهی است از دهستان جیگران (گرمسیر ولد بیگی) بخش ثلاث شهرستان کرمانشاهان، واقع در 7000 گزی خاورسرقلعه، کنار راه فرعی سر پل ذهاب به ازگله. منطقه ای است دشت، هوای آن گرمسیری و دارای 300 تن جمعیت است. آب آنجا از رود خانه سراب دزکده تأمین میشود. محصول آنجا غلات، حبوبات، دیم و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

گردنگل

(گَ دَ گَ)

گردنگ که ابله و احمق باشد، دیوث. (برهان) (آنندراج). به کاف تازی هم آمده است. (فرهنگ رشیدی). و رجوع به گردنگ شود

لغت نامه دهخدا

گردنا

(گَ دَ)

مطلق سیخ اعم از سیخ چوبی و آهنی که بدان کباب کنند یا نان را از تنور برآرند. (برهان) :
گر دشمنت ز ترس برآرد چو مرغ پر
آخر چو مرغ گردد گردان به گردنا.
مسعودسعد.
ریگ اندرو چو آتش و گرد اندرو چو دود
مردم چو مرغ و باد مخالف چو گردنا.
امیرمعزی.
آتش سنان نیزۀ چون گردنای اوست
دشمن چو مرغ گردان در گرد گردنا.
سوزنی.
، کبابی که اول گوشت آن را در آب جوشانند و بعد از آن ادویۀ حاره بر آن پاشند و بر سیخ کشیده کباب کنند و معرب آن کردناج. (برهان). مرغی یا چیز دیگر که آن را بر آتش گردانند تا بریان شود. (صحاح الفرس). مرغی بود که با پر بریان کنند. (فرهنگ اسدی) :
دلی را کز هوا جستن چو مرغ اندر هوا یابی
به حاصل مرغ وار او را به آتش گردنا یابی.
کسائی.
، گوشۀ عود، رباب و امثال آن که تار بر آن بندند و بگردانند تا ساز آهنگ شود. (برهان). گردانک رباب. (آنندراج) :
شاخ امرود گویی و امرود
دسته و گردنای طنبور است.
ابوالفرج رونی.
حربۀ بهرام بشکسته ز لطفش قبضه گاه
بربط ناهید را بشکسته قهرش گردنا.
سنایی.
در جهان بیغم نبینی دل که ازدست رباب
گردن خود بی رسن هرگز نبیند گردنا.
شمس فخری.
ز شکل گردنای و صورت عود
اگر فکرت کند مرد مفکر
همان هیات که از امرود و شاخش
بخاطر آید آیدشان بخاطر.
(از تاج المآثر).
، بادبر هم آمده و آن چوبی باشد مخروطی که طفلان ریسمانی بر آن پیچند و از دست گذارند تا در زمین به چرخ درآید. (برهان). گیلکی گردلو (به همین معنی). (از حاشیۀ برهان چ معین). چوبی مدور چون گوی که یک سرش باریک باشد و اطفال ریسمان در آن پیچند و بر زمین کشند و سر باریک آن بر زمین آید و گردان شود و به عربی دوّامه گویند. (آنندراج) ، آلتی که از چوب سازند و به دست اطفال دهند تا بدان راه رفتن آموزند. (برهان). روروک. و رجوع به گردنای شود، گل سرخ. (برهان). و رجوع به گردنای شود، آینۀ زانو. کندۀ زانو، کاسۀ زانو. زانو که به عربی رضفه خوانند. (برهان) : و بر سر زانو که بندگاه ران است یاساق یک پاره استخوان است آن را رضفه گویند و بپارسی گردنای زانو گویند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی) ، پیرامون چیزی که خراسانیان گردوا گویند. (آنندراج) (انجمن آرا) ، چوب چرخ چاه که گردد و طناب دلو بدان پیچند و از آن گشایند: الصریف، جرست گردنای بکرۀ چاه. (تاج المصادر بیهقی). بکره بزبان پارسی گردنا باشد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی)

مطلق سیخ اعم از سیخ چوبی و آهنی که بدان کباب کنند یا نان را از تنور برآرند. (برهان) :
گر دشمنت ز ترس برآرد چو مرغ پر
آخر چو مرغ گردد گردان به گردنا.
مسعودسعد.
ریگ اندرو چو آتش و گرد اندرو چو دود
مردم چو مرغ و باد مخالف چو گردنا.
امیرمعزی.
آتش سنان نیزۀ چون گردنای اوست
دشمن چو مرغ گردان در گرد گردنا.
سوزنی.
، کبابی که اول گوشت آن را در آب جوشانند و بعد از آن ادویۀ حاره بر آن پاشند و بر سیخ کشیده کباب کنند و معرب آن کردناج. (برهان). مرغی یا چیز دیگر که آن را بر آتش گردانند تا بریان شود. (صحاح الفرس). مرغی بود که با پر بریان کنند. (فرهنگ اسدی) :
دلی را کز هوا جستن چو مرغ اندر هوا یابی
به حاصل مرغ وار او را به آتش گردنا یابی.
کسائی.
، گوشۀ عود، رباب و امثال آن که تار بر آن بندند و بگردانند تا ساز آهنگ شود. (برهان). گردانک رباب. (آنندراج) :
شاخ امرود گویی و امرود
دسته و گردنای طنبور است.
ابوالفرج رونی.
حربۀ بهرام بشکسته ز لطفش قبضه گاه
بربط ناهید را بشکسته قهرش گردنا.
سنایی.
در جهان بیغم نبینی دل که ازدست رباب
گردن خود بی رسن هرگز نبیند گردنا.
شمس فخری.
ز شکل گردنای و صورت عود
اگر فکرت کند مرد مفکر
همان هیات که از امرود و شاخش
بخاطر آید آیدشان بخاطر.
(از تاج المآثر).
، بادبر هم آمده و آن چوبی باشد مخروطی که طفلان ریسمانی بر آن پیچند و از دست گذارند تا در زمین به چرخ درآید. (برهان). گیلکی گردلو (به همین معنی). (از حاشیۀ برهان چ معین). چوبی مدور چون گوی که یک سرش باریک باشد و اطفال ریسمان در آن پیچند و بر زمین کشند و سر باریک آن بر زمین آید و گردان شود و به عربی دَوّامَه گویند. (آنندراج) ، آلتی که از چوب سازند و به دست اطفال دهند تا بدان راه رفتن آموزند. (برهان). روروک. و رجوع به گردنای شود، گل سرخ. (برهان). و رجوع به گردنای شود، آینۀ زانو. کندۀ زانو، کاسۀ زانو. زانو که به عربی رضفه خوانند. (برهان) : و بر سر زانو که بندگاه ران است یاساق یک پاره استخوان است آن را رضفه گویند و بپارسی گردنای زانو گویند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی) ، پیرامون چیزی که خراسانیان گردوا گویند. (آنندراج) (انجمن آرا) ، چوب چرخ چاه که گردد و طناب دلو بدان پیچند و از آن گشایند: الصریف، جرست گردنای بکرۀ چاه. (تاج المصادر بیهقی). بکره بزبان پارسی گردنا باشد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی)

لغت نامه دهخدا

بردنگ

(بَ دَ)

کوه کوچک و پشته ای خرد که در میان صحرا واقع شده باشد. (برهان) (آنندراج). پشتۀ کلان و کوه کوچک را گویند که میان صحرا واقع شده باشد. (هفت قلزم) ، بالا رفتن چنانکه پیچک بدرخت و دیوار:
چو پیل دمنده مر او را بدید
بکردار کوهی بر او بردوید.
فردوسی.
نشنیده ای که زیر چناری کدوبنی
بررست و بردویدبر او بر بروز بیست.
ناصرخسرو.
، به سوی چیزی بشتاب حمله بردن. و رجوع به دویدن شود

لغت نامه دهخدا

گردگن

غبار آلود. یا گردگن موی. گرد آلوده موی. اشعث

فرهنگ لغت هوشیار

گردرنگ

آنچه رنگ آن به گرد ماند برنگ گرد و غبار

فرهنگ لغت هوشیار

گردنا

سیخ (اعم از سیخ چوبی یا آهنی که بدان گوشت را کباب کنند یا نان را از تنور برآورند) : گر دشمنت زترس برآرد چو مرغ پر آخر چو مرغ گردد گردان بگردنا. (مسعود سعد)، کبابی که اول گوشت آنرا در آب جوشانند و سپس ادویه حاره برآن پاشند و بر سیخ کشند و کباب کنند: دلی را کز هوی جستن چو مرغ اندر هوا بینی بحاصل مرغ وار او را باتش (کسائی)، گوشه عود و رباب و مانند آن که سیم ها را بر آن بندند و بگردانند تا ساز کوک شود گردانک: شاخ امرود گویی و امرود دسته و گردنای طنبور است. (ابوالفرج رونی)، چوبی مخروطی که کودکان ریسمان را بر آن پیچند و از دست گذارند تا در زمین بچرخ آید، آلتی که از چوب سازند و بدست کودکان دهند تا بوسیله آن راه رفتن آموزند روروک، چوب چرخ چاه که گردد و طناب دلو را بدان پیچند و از آن گشایند: بکره بزبان پارسی گردنا باشد، یا گردنای چرخ. آسمان گردی تدویر، کاسه زانو رضفه: در سر زانو که بندگاه ران است یا ساق یک پاره استخوان است آنرا رضفه گویند و بپارسی گردنای زانو گویند، پیرامون گرداگرد

فرهنگ لغت هوشیار