معنی بشکوخیدن - جستجوی لغت در جدول جو

بشکوخیدن(وِ یِ کَ دَ)

لغت نامه دهخدا

آشکوخیده

لغزیده، به سردرآمده، سکندری خورده، برای مثال چون بگردد پای او از پای دار / آشکوخیده بماند همچنان (رودکی - ۵۰۹)

فرهنگ فارسی عمید

اشکوهیدن

اظهار بزرگی و جاه و جلال کردن، مهابت داشتن

فرهنگ فارسی عمید

شکوخیدن

سکندری خوردن، لغزیدن، به سر در آمدن، ترسیدن، افتادن برای مثال چو از سرکشی کرد هر سو نگاه / شکوخید و افتاد بر خاک راه (آغاجی - شاعران بی دیوان - ۱۹۶)،

فرهنگ فارسی عمید

بشکولیدن

چابکی کردن، چالاکی کردن، حریص بودن در کارها

فرهنگ فارسی عمید

آشکوخیدن

به سر درآمدن و افتادن، سکندری خوردن، لغزیدن، برای مثال آشکوخد بر زمین هموارتر / همچنان چون بر زمین دشخوارتر (رودکی - ۵۳۶)، خطا کردن

فرهنگ فارسی عمید

اشکوخیدن

به سر درآمدن و افتادن، خطا کردن، سکندری، با سر افتادن به زمین در اثر گیر کردن پا به چیزی هنگام راه رفتن یا دویدن، لغزش
سکندر، به سر در آمدگی، به سر در آمدن، شکرفیدن، شکوخیدن، آشکوخیدن، اشکوخ، آشکوخ

فرهنگ فارسی عمید

وشکولیدن

جست و خیز کردن، چابکی کردن در کار، چالاکی کردن

فرهنگ فارسی عمید

اشکوخیده

لغزیده، سکندری خورده، به سردرآمده

فرهنگ فارسی عمید

بشپولیدن

(نَ / نِ تو تَ)

پراکنده کردن و پریشان کردن. (ناظم الاطباء) :
آن گیسوی مشکبار خوش بشپول
وان چرخ گهرفشان چودریا کن.
شرف شفروه (از جهانگیری و انجمن آرا)

لغت نامه دهخدا

برشکوهیدن

(مُ بَ لَ)

رجوع به شکوهیدن شود

لغت نامه دهخدا

بشخولیدن

(نَ / نِ وَ دَ)

شخولیدن. الصفیر. (تاج المصادر بیهقی). بشخلیدن. سوت زدن. سوت کشیدن.

لغت نامه دهخدا

اشکوهیدن

(کَ جُ لَ / لو شُ دَ)

ترسیدن. مهابت داشتن. شکوهیدن. رجوع به شکوهیدن شود

لغت نامه دهخدا

بشکیبیدن

(مَ دَ)

شکیبیدن. بردبار بودن. صبر کردن. رجوع به شکیبیدن شود

لغت نامه دهخدا

بشکیبیدن

(رَ / رُو شُ دَ)

شکیبیدن. صبر کردن. تحمل کردن. بردباری کردن. رجوع به شکیبیدن شود

لغت نامه دهخدا

نشکوهیدن

(لَ)

مقابل شکوهیدن. رجوع به شکوهیدن شود

لغت نامه دهخدا

اشکوخیده

(اَ / اِ دَ / دِ)

لغزیده و بسردرآمده

لغت نامه دهخدا

وشکولیدن

(نَ کَ دَ)

وشکلیدن. مصدر وشکول است به معنی جلد و چابک و هوشیار و قوی شدن. (انجمن آرا). جلدی نمودن در کار. جلدی و چستی و چابکی کردن در کارها. (برهان). به جلدی و تندی و چابکی و هوشیاری و زرنگی و نیکویی کاری را کردن. (ناظم الاطباء). رجوع به وشکول و وشکلیدن و وشکردن شود

لغت نامه دهخدا

بشکولیدن

(دَ)

. حریص بودن در کارها. (برهان) (ناظم الاطباء) (از سروری) (مؤید الفضلاء). آزور بودن در کارها. رجوع به شعوری ج 1 ورق 186 شود، درآویختن. (از برهان) (فرهنگ اسدی خطی نخجوانی) (فرهنگ نظام). برآویختن. (نسخه ای از لغت فرس اسدی) (انجمن آرا: بشلی و بشلیدن). درآویختن. چنگ زدن. تشبث. چسبیدن و درآویختن. (از سروری). و رجوع به پشلیدن و بشل و بشکلیدن و نشلیدن، و شعوری ج 1 ورق 199، 201 و 207 شود:
که بی داور این داوری نگسلد
وبر بیگناه ایچ برنبشلد.
ابوشکور (از لغت فرس اسدی و اشعار پراکنده).
در کل غربت زپا بشلیدنم
نیست ممکن روی یاران دیدنم.
آغاجی (از سروری).
گر تو خواهیش و گرنه بتو اندر بشلد
زر او چون بدر خانه او برگذری.
فرخی.
شرم به یک سو نه ای عاشقا
خیزو بدان تکل اندربشل.
ابوالقاسم مؤدب (از لغت فرس اسدی).
آتش بی شک بجانت درنشلد
چون تو بچیز حرام درنشلی.
ناصرخسرو (دیوان ص 444 س 16).
هیچ نیابی فراز و شیب قرآن
در غزل و می بطبع چون نشلی.
ناصرخسرو (دیوان ص 447 س 4).
گرت باید که بگذری ز سها
دست خود در رکاب شاه بشل.
شمس فخری (از سروری) (از فرهنگ نظام).
، فرورفتن. (فرهنگ نظام)

لغت نامه دهخدا

بشکوهیدن

(دَ)

شکوهیدن. ترسیدن. وحشت کردن: پس چندان خلق بر فجاه گرد آمدند که خالد (بن ولید) از او بشکوهید. (ترجمه طبری بلعمی). خوارزمشاه چون لشکر سلطانی بدید اول بشکوهید که علی تکین تعبیه است. (تاریخ بیهقی). و قوم محمودی از این فروگرفتن علی نیک بشکوهیدند. (تاریخ بیهقی).
شحنه ای از موم اگر مهری نهد
پهلوانان را از آن دل بشکهد.
(مثنوی).
و رجوع به شکوهیدن شود

لغت نامه دهخدا

شکوخیدن

(مُ تَ عِ شُ دَ)

لغزیدن. (ناظم الاطباء) (برهان) (فرهنگ جهانگیری) (غیاث) (آنندراج). عثر. عثرت. عثار. وقره. بشکوخیدن. آشکوخیدن. تعثر. عثیر. لغزیدن. (یادداشت مؤلف). هفوت. (صراح اللغه). وقره. (منتهی الارب). و رجوع به شکوخیده شود.
- شکوخیدن زبان، لغزش زبان. تپق زدن زبان: عثار، شکوخیدن زبان در سخن. (یادداشت مؤلف). تعثر، شکوخیدن زبان در سخن. (منتهی الارب).
، بسر درآمدن و افتادن خواه ستور بارکش یا آدمی. (ناظم الاطباء) (از برهان) (آنندراج). افتادن. (غیاث). به سر درآمدن بود مثلاً کسی تند و تیز به راهی میرفته باشد و پایش بر کلوخی یا سنگی بخورد یا به سوراخی دررود و بیفتد، گویند: شکوخید. (فرهنگ جهانگیری). بسر درآمدن و افتادن اسب و آدم باشد و پای لغز خوردن و رسیدن و پیش پا خوردن و پا به سنگ آمدن و شکوخه خوردن اسب و سکندری خوردن اسب وسکندری یافتن از مترادفات آن است. (آنندراج). سکندری خوردن. پای از جای بشدن. پایش از جای دررفتن. بسر درآمدن. زمین خوردن. افتادن. درغلطیدن. برغلطیدن. به رو درافتادن. به پشت افتادن. سرسم رفتن. (یادداشت مؤلف) :
چو از سرکشی کرد هر سو نگاه
شکوخید و افتاد بر خاک راه.
رودکی.
ظلم از نهیب شاه جهان تند می گریخت
کاندر عدم فتاد و شکوخید از کلوخ.
(از فرهنگ جهانگیری).
- درشکوخیدن، گیر کردن پای در جایی و بسردرآمدگی: تعتت الدابه، درشکوخیدن ستور در ریگ. تع، درشکوخیدن ستور در ریگ. (منتهی الارب).
، ترسیدن. هیبت زده شدن. (از برهان) (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

آشکوخیدن

(کَ پَ رُ تَ)

سکندری رفتن. از سر پنجۀ پای لغزیدن بی اراده و ناآگاهانه. و آن را در ستور سر سم رفتن گویند:
چون بگردد پای او از پای دار
آشکوخیده بماندهمچنان.
رودکی.
آشکوخدبر زمین هموار بر
همچنان چون برزمین دشخوار بر.
رودکی

لغت نامه دهخدا

اشکوخیدن

(کَ نِ / نِ دَ)

لغزیدن. زلت. مصدر اشکوخ است که لغزیدن و بسر درآمدن و افتادن باشد، چه اگر کسی پایش از پیش به دررود و بیفتد گویند اشکوخید. (برهان). لغزیدن و بسر درآمدن است. در بعض فرهنگها لغزیدن و برپا خاستن است، با الف ممدوده آشکوخیدن و بی همزه (شکوخیدن) هم گویند. (شعوری). لغزیدن و بسر درآمدن و افتادن باشد، چه اگر کسی پایش ازپیش به دررود و بیفتد گویند شکوخید. (آنندراج). لغزیدن و بسر درآمدن بود. مثلاً چون کسی تند و تیز میرفته و پایش بر کلوخی یا بسنگی بخورد یا بسوراخی دررود یا آب ریخته ای باشد و پایش به دررود و بیفتد گویند که اشکوخید و بحذف همزه نیز درست است. (جهانگیری). لغزیدن و بکسر همزه نیز به نظر رسیده. (سروری). عثرت. زلت. خزیدن. (صحاح الفرس). و رجوع به شکوخیدن شود

لغت نامه دهخدا