با ارزش، گران بها، صاحب قدر و قیمت، عزیز، گرامی، بزرگوار، برای مثال ببینیم تا این سپهر بلند / که را خوار دارد که را ارجمند (فردوسی - ۴/۲۰۰)، مهم، شاخص، عالی، لایق، درخور
با ارزش، گران بها، صاحب قدر و قیمت، عزیز، گرامی، بزرگوار، برای مِثال ببینیم تا این سپهر بلند / که را خوار دارد که را ارجمند (فردوسی - ۴/۲۰۰)، مهم، شاخص، عالی، لایق، درخور
ارجمند. (یادداشت مؤلف) : ورجمندی که از او ورج همی گیرد ورج نامداری که از او نام همی گیرد نام. لامعی. ، دارندۀ فرۀ ایزدی. خداوند ارج. (فرهنگ فارسی معین) : سام نریمان (را) پرسیدند که ای پیروزگر سالار، آرایش رزم (به) چیست ؟ جواب داد که به ورجمندشاه و دانشی سپهبد بارای و مبارز هنری که زره دارد و با کمان جنگ جوید. (فرهنگ فارسی معین از نوروزنامه چ مینوی ص 42)
ارجمند. (یادداشت مؤلف) : ورجمندی که از او ورج همی گیرد ورج نامداری که از او نام همی گیرد نام. لامعی. ، دارندۀ فرۀ ایزدی. خداوند ارج. (فرهنگ فارسی معین) : سام نریمان (را) پرسیدند که ای پیروزگر سالار، آرایش رزم (به) چیست ؟ جواب داد که به ورجمندشاه و دانشی سپهبد بارای و مبارز هنری که زره دارد و با کمان جنگ جوید. (فرهنگ فارسی معین از نوروزنامه چ مینوی ص 42)
مرکب از ارج و مند، چه ارج قدر و قیمت و مند کلمه ایست که دلالت بر داشتن کند مثل دولتمند و سعادتمند. (از فرهنگی خطی). باارج. باارزش. صاحب قیمت. (غیاث اللغات). قیمتی. (آنندراج). ثمین. گرانبها. (آنندراج). پربها. (اوبهی). نفیس: بدرویش بخشیم بسیار چیز اگرچند، چیز ارجمند است نیز. فردوسی. مرا با چنین گوهرارجمند همین حاجت آید بگوهرپسند. نظامی. جز آن چار پیرایۀ ارجمند گرانمایه های دگر دلپسند. نظامی.
مرکب از ارج و مند، چه ارج قدر و قیمت و مند کلمه ایست که دلالت بر داشتن کند مثل دولتمند و سعادتمند. (از فرهنگی خطی). باارج. باارزش. صاحب قیمت. (غیاث اللغات). قیمتی. (آنندراج). ثمین. گرانبها. (آنندراج). پُربها. (اوبهی). نفیس: بدرویش بخشیم بسیار چیز اگرچند، چیز ارجمند است نیز. فردوسی. مرا با چنین گوهرارجمند همین حاجت آید بگوهرپسند. نظامی. جز آن چار پیرایۀ ارجمند گرانمایه های دگر دلپسند. نظامی.
خردمند. (برهان) (صحاح الفرس) : نگه کرد بابک پسند آمدش شهنشاه را فرهمند آمدش. فردوسی. سکندر شنید آن پسند آمدش سخنگوی را فرهمند آمدش. فردوسی. بخواب دیدم پیرمردی را سخت فرهمند که نزدیک من آمد. (تاریخ بیهقی) ، قریب و نزدیک باشد. (برهان) ، نورانی و باشکوه. (انجمن آرا) (آنندراج)
خردمند. (برهان) (صحاح الفرس) : نگه کرد بابک پسند آمدش شهنشاه را فرهمند آمدش. فردوسی. سکندر شنید آن پسند آمدش سخنگوی را فرهمند آمدش. فردوسی. بخواب دیدم پیرمردی را سخت فرهمند که نزدیک من آمد. (تاریخ بیهقی) ، قریب و نزدیک باشد. (برهان) ، نورانی و باشکوه. (انجمن آرا) (آنندراج)
از: فر (= فره) + مند که پساوند اتصاف است. این لغت مأخوذاز فرهنگ دساتیر است. (حاشیۀ برهان چ معین). در آثار قدما به تشدید ثانی به کار رفته است: به بهرام گفتند کای فرمند به شاهی تویی جان ما را پسند. فردوسی. خدیو زمانه کی فرمند گشاینده گیتی و ضحاک بند. اسدی
از: فر (= فره) + مند که پساوند اتصاف است. این لغت مأخوذاز فرهنگ دساتیر است. (حاشیۀ برهان چ معین). در آثار قدما به تشدید ثانی به کار رفته است: به بهرام گفتند کای فرمند به شاهی تویی جان ما را پسند. فردوسی. خدیو زمانه کی فرمند گشاینده گیتی و ضحاک بند. اسدی