- کفته
ترکیده، شکافته شده، از هم باز شده، برای مثال کفیدش دل از غم چو یک کفته نار / کفیده شود سنگ تیمارخوار (رودکی۱ - ۸۰)
معنی کفته - جستجوی لغت در جدول جو
- کفته(کَ تَ / تِ)
شکافته شده و ترکیده. (برهان) (آنندراج). شکافته و ترکیده و چاک شده و چاک زده و از هم بازشده و دوتاشده. (ناظم الاطباء). کفیده. کافته. کافتیده. غاچ خورده. دریده. (یادداشت مؤلف) :
ز دیوان بسی شد بپیکان هلاک
بسی زهره کفته فتاده بخاک.
فردوسی.
به دشتی در از شوره گم کرده راه
ز گرما زبان کفته و رخ سیاه.
(گرشاسب نامه).
به نارکفته سپره دست معدن نرگس
به سیب رنگین داده ست مسکن نسرین.
لامعی (از فرهنگ فارسی معین).
روی و دلم از اشک و خون دیده
آکنده و کفته چو ناردارد.
مسعودسعد.
سرش چو ناریست کفته و زپی خفتن (؟)
دانگکی چند نارسیده در آن نار.
سوزنی.
خر خمخانه را ناسور پیدا کرده بیطارم
به نیشی شغۀ دوکفتۀ یک هفته بردارم.
سوزنی.
- کفته پوست، که پوست آن ترکیده باشد:
یکی چون دل مهربان کفته پوست
یکی چون شخوده زنخدان دوست.
(گرشاسبنامه چ حبیب یغمایی ص 26).
- کفته سم، شکافته سم مانند گوسپند. (ناظم الاطباء). ستور کفته سم، آن ستور که سمهای آن شکافته باشد بالطبع. (یادداشت مؤلف).
- کفته لب، که لبش شکافته باشد. افرق. (یادداشت مؤلف). لب شکری، مخروت، کفته لب. (منتهی الارب).
- کفته نار، نار کفته، انار شکافته و واشده. (فرهنگ فارسی معین) :
کفیدش دل از غم چویک کفته نار
کفیده شود سنگ تیمارخوار.
رودکی.
ز اقبال سلطان بر او حاسدان را
شد از اشک هر چشم چون کفته ناری.
فرخی.
سر شیر وحشی بیک زخم کرد
چو بر باردر تیر مه کفته نار.
فرخی.
ای بساکس کزنهیب رمح و زخم گرز کشت
جان او چون تفته نار و مغز او چون کفته نار.
عبدالواسع جبلی.
، شکفته. (برهان) (آنندراج) و رجوع به مادۀ بعد شود
ز دیوان بسی شد بپیکان هلاک
بسی زهره کفته فتاده بخاک.
فردوسی.
به دشتی در از شوره گم کرده راه
ز گرما زبان کفته و رخ سیاه.
(گرشاسب نامه).
به نارکفته سپره دست معدن نرگس
به سیب رنگین داده ست مسکن نسرین.
لامعی (از فرهنگ فارسی معین).
روی و دلم از اشک و خون دیده
آکنده و کفته چو ناردارد.
مسعودسعد.
سرش چو ناریست کفته و زپی خفتن (؟)
دانگکی چند نارسیده در آن نار.
سوزنی.
خر خمخانه را ناسور پیدا کرده بیطارم
به نیشی شغۀ دوکفتۀ یک هفته بردارم.
سوزنی.
- کفته پوست، که پوست آن ترکیده باشد:
یکی چون دل مهربان کفته پوست
یکی چون شخوده زنخدان دوست.
(گرشاسبنامه چ حبیب یغمایی ص 26).
- کفته سم، شکافته سم مانند گوسپند. (ناظم الاطباء). ستور کفته سم، آن ستور که سمهای آن شکافته باشد بالطبع. (یادداشت مؤلف).
- کفته لب، که لبش شکافته باشد. افرق. (یادداشت مؤلف). لب شکری، مخروت، کفته لب. (منتهی الارب).
- کفته نار، نار کفته، انار شکافته و واشده. (فرهنگ فارسی معین) :
کفیدش دل از غم چویک کفته نار
کفیده شود سنگ تیمارخوار.
رودکی.
ز اقبال سلطان بر او حاسدان را
شد از اشک هر چشم چون کفته ناری.
فرخی.
سر شیر وحشی بیک زخم کرد
چو بر باردر تیر مه کفته نار.
فرخی.
ای بساکس کزنهیب رمح و زخم گرز کشت
جان او چون تفته نار و مغز او چون کفته نار.
عبدالواسع جبلی.
، شکفته. (برهان) (آنندراج) و رجوع به مادۀ بعد شود
- کفته(کَ تَ)
نام گورستان مدینۀ طیبه. (ناظم الاطباء) (آنندراج). نام گورستان مدینه بدان جهت که بخود فراز گیرد مردم را یا آن زود بخورد آنها را زیرا که شوره زار است. (منتهی الارب)
- کفته(تَ ءَنْ نُ)
شکفته. (فرهنگ فارسی معین) :
لبت گویی که نیم کفته گل است
می و نوش اندر او نهفتستی.
طیان.
بسبزه درون لالۀ نوشکفته
عقیق است گویی به پیروزه اندر.
فرخی.
گل سرخ نوکفته بر بارگویی
برون کرده حوری سر از سبزچادر.
ناصرخسرو (از فرهنگ فارسی معین).
و رجوع به مادۀ قبل شود
کوفته. کوبیده. (فرهنگ فارسی معین). کوفته. رجوع به کوبیده شود، فرسوده، سحق شده. (ناظم الاطباء)
لبت گویی که نیم کفته گل است
می و نوش اندر او نهفتستی.
طیان.
بسبزه درون لالۀ نوشکفته
عقیق است گویی به پیروزه اندر.
فرخی.
گل سرخ نوکفته بر بارگویی
برون کرده حوری سر از سبزچادر.
ناصرخسرو (از فرهنگ فارسی معین).
و رجوع به مادۀ قبل شود
کوفته. کوبیده. (فرهنگ فارسی معین). کوفته. رجوع به کوبیده شود، فرسوده، سحق شده. (ناظم الاطباء)
- کفته
پارسی تازی گشته کوفته کوفته خوردنی از هم باز کرده شکافته، از هم باز شده: (بنار کفته سپر دست معدن نرگس بسیب رنگین دادست مسکن نسرین)، یا کفته نار. نار کفته انار شکافته و واشده: (کفیدش دل از غم چو آن کفته نار کفیده شود سنگ تیمار خوار)، (رودکی)
- کفته((کَ تَ یا تِ))
کافته، از هم باز کرده، شکافته
- کفته
کوفته، کوبیده
- کفته((کُ تَ یا تِ))
شکفته
- کفته
پهن خر و اسب و استر
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
شکافتن، ترکاندن، ترکیدن، شکافته شدن، برای مثال چو زد تیغ بر فرق آن نامدار / سرش کفت از آن زخم همچون انار (دقیقی - ۱۱۳)
سوراخ شده، بیشتر دربارۀ مروارید و لعل و امثال آن ها می گویند
سوغات، هدیه ای که کسی از سفر برای دوستان و آشنایان خود بیاورد
رهاورد، تحفه، ارمغان، نورهان، نوراهان، نوارهان، راهواره، بازآورد، عراضه، بلک، لهنه،برای مثال ولیکن چو او بر سر گنج باشد / چنین سفته ها خوار و آسان فرستد (انوری - مجمع الفرس - سفته)
سوغات، هدیه ای که کسی از سفر برای دوستان و آشنایان خود بیاورد
رهاورد، تحفه، ارمغان، نورهان، نوراهان، نوارهان، راهواره، بازآورد، عراضه، بلک، لهنه،
افسرده، پژمرده، برای مثال فسرده دیدم چو اختر کشفته لبش / دلم بسوخت چو بر اخگر شکفته کباب (عثمان مختاری - ۳۱) ، پراکنده، متفرق
کوفته شده، غلۀ کوبیده شده، غله ای که آن را کوبیده اما هنوز از کاه جدا نکرده باشند
بازشده، غنچه که تازه باز شده
کنایه از خندان، درحال خندیدن، خنداخند، خنده رو، خنده ناک، خندنده، سبک روح
کنایه از خندان، درحال خندیدن، خنداخند، خنده رو، خنده ناک، خندنده، سبک روح
مخلوط آهک، خاک و شن که در پی ریزی ساختمان یا زیرسازی خیابان به کار می رود
شل، نرم، وارفته
آشفته، عاشق، دلباخته
شل، نرم، وارفته
آشفته، عاشق، دلباخته
(شِ کُ تَ / تِ)
لغت نامه دهخدا
واشده. گشاده. (ناظم الاطباء). گل کرده. گل بازکرده. شکوفان. (یادداشت مؤلف) :
ای سرخ گل تو بسد و زر و زمردی
ای لالۀ شکفته عقیق و خماهنی.
خسروی.
باد برآمد به شاخ سیب شکفته
بر سر میخواره برگ گل بفتالید.
عماره.
ای به حری و به آزادگی از خلق پدید
چون گلستان شکفته ز سیه شورستان.
فرخی.
مگر درخت شکفته گناه آدم کرد
که از لباس چو آدم همی شود عریان.
فرخی.
دو لب چو نار کفیده دو برگ سوسن سرخ
دو رخ چو نار شکفته دو برگ لالۀ لال.
عنصری.
آن سوسن سپید شکفته به باغ در
یک شاخ او ز سیم و دگر شاخ او ز زر.
منوچهری.
به مهر اندر چو دو روشن چراغیم
به ناز اندر چو دو بشکفته باغیم.
(ویس ورامین).
اگر شکل خلقش پدید آیدی
شکفته یکی گلستان باشدی.
(از کلیله و دمنه).
اگرچه نیابدریاض شکفته
نماند صبا عادت مشکباری.
رضی نیشابوری.
ای دوست گل شکفته را بادی بس.
؟ (از نفثه المصدور).
شکوفه گاه شکفته است و گاه خوشیده. (گلستان).
- شکفته بهار، شکوفۀ بازشده. (هفت پیکر ص 261) :
لعبتی دید چون شکفته بهار
نازنینی چو صدهزار نگار.
نظامی.
- شکفته شدن، بازشدن گل و شکوفه. (یادداشت مؤلف) : تفتق، شکفته شدن گل. (المصادر زوزنی) :
شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست
صلای سرخوشی ای صوفیان باده پرست.
حافظ.
- ، مجازاً، شادان شدن. خندان گشتن. (یادداشت مؤلف).
- تازه شکفته، نوشکفته. گل یا شکوفه ای که تازه باز شده باشد:
رویش میان حلۀ سبز اندرون پدید
چون لاله برگ تازه شکفته میان خوید.
عماره.
- ناشکفته، که شکفته نشده باشد. رجوع به مادۀ ناشکفته شود.
- نوشکفته، که تازه باز شده باشد. (یادداشت مؤلف) :
ای گل خندان نوشکفته نگهدار
خاطر بلبل که نوبهار نماند.
سعدی.
رجوع به مادۀ نوشکفته در جای خود شود، خندان. (ناظم الاطباء) :
با من چه بود شکفته باشی گه گه
گاهی باشی چو گوشت با کارد تبه.
فرخی.
چو روی خوبان احباب او شکفته بطبع
چو چشم خوبان بدخواه او نژند و نوان.
فرخی.
شکفته باش جهان را شکفته گر خواهی
که بر گشاده دلان چرخ روی خندان است.
صائب تبریزی.
- شکفته داشتن، شاد و خندان داشتن:
خود را شکفته دار به هر حالتی که هست
خونی که می خوری به دل روزگار کن.
صائب تبریزی.
- شکفته روی، که روی شکفته و خندان داشته باشد. متبسم. (یادداشت مؤلف) :
گاهی چو لاله ام ز وصالت شکفته روی
گاهی چو نرگسم ز فراقت فکنده سر.
عبدالواسع جبلی.
، تر وتازه و شاداب. ضد پژمرده. (ناظم الاطباء). ناضر. تازه. (یادداشت مؤلف) :
دهنش خشک و شکفته رخش از ابر مژه
جگرش گرم و فسرده تنش از سرد دمی.
خاقانی.
، پرورش یافته. (ناظم الاطباء) ، نیک روشن شده. خوب گرفته (آتش). (یادداشت مؤلف) :
فسرده دیدم چون اختر شکفته لبش
دلم بسوخت چو بر اخگر شکفته کباب.
مختاری غزنوی.
، بازشده. (یادداشت مؤلف). جاری شده:
همه دیده پرخون و رخ پرسرشک
سرشکش روان برشکفته سرشک.
عنصری (از لغت نامۀ اسدی ص 266).
، شکافته. دو نیم شده:
هیچ موی شکفته از بالا
زارتر زآن میان لاغر نیست.
عنصری
ای سرخ گل تو بسد و زر و زمردی
ای لالۀ شکفته عقیق و خماهنی.
خسروی.
باد برآمد به شاخ سیب شکفته
بر سر میخواره برگ گل بفتالید.
عماره.
ای به حری و به آزادگی از خلق پدید
چون گلستان شکفته ز سیه شورستان.
فرخی.
مگر درخت شکفته گناه آدم کرد
که از لباس چو آدم همی شود عریان.
فرخی.
دو لب چو نار کفیده دو برگ سوسن سرخ
دو رخ چو نار شکفته دو برگ لالۀ لال.
عنصری.
آن سوسن سپید شکفته به باغ در
یک شاخ او ز سیم و دگر شاخ او ز زر.
منوچهری.
به مهر اندر چو دو روشن چراغیم
به ناز اندر چو دو بشکفته باغیم.
(ویس ورامین).
اگر شکل خلقش پدید آیدی
شکفته یکی گلستان باشدی.
(از کلیله و دمنه).
اگرچه نیابدریاض شکفته
نماند صبا عادت مشکباری.
رضی نیشابوری.
ای دوست گل شکفته را بادی بس.
؟ (از نفثه المصدور).
شکوفه گاه شکفته است و گاه خوشیده. (گلستان).
- شکفته بهار، شکوفۀ بازشده. (هفت پیکر ص 261) :
لعبتی دید چون شکفته بهار
نازنینی چو صدهزار نگار.
نظامی.
- شکفته شدن، بازشدن گل و شکوفه. (یادداشت مؤلف) : تفتق، شکفته شدن گل. (المصادر زوزنی) :
شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست
صلای سرخوشی ای صوفیان باده پرست.
حافظ.
- ، مجازاً، شادان شدن. خندان گشتن. (یادداشت مؤلف).
- تازه شکفته، نوشکفته. گل یا شکوفه ای که تازه باز شده باشد:
رویش میان حلۀ سبز اندرون پدید
چون لاله برگ تازه شکفته میان خوید.
عماره.
- ناشکفته، که شکفته نشده باشد. رجوع به مادۀ ناشکفته شود.
- نوشکفته، که تازه باز شده باشد. (یادداشت مؤلف) :
ای گل خندان نوشکفته نگهدار
خاطر بلبل که نوبهار نماند.
سعدی.
رجوع به مادۀ نوشکفته در جای خود شود، خندان. (ناظم الاطباء) :
با من چه بود شکفته باشی گه گه
گاهی باشی چو گوشت با کارد تبه.
فرخی.
چو روی خوبان احباب او شکفته بطبع
چو چشم خوبان بدخواه او نژند و نوان.
فرخی.
شکفته باش جهان را شکفته گر خواهی
که بر گشاده دلان چرخ روی خندان است.
صائب تبریزی.
- شکفته داشتن، شاد و خندان داشتن:
خود را شکفته دار به هر حالتی که هست
خونی که می خوری به دل روزگار کن.
صائب تبریزی.
- شکفته روی، که روی شکفته و خندان داشته باشد. متبسم. (یادداشت مؤلف) :
گاهی چو لاله ام ز وصالت شکفته روی
گاهی چو نرگسم ز فراقت فکنده سر.
عبدالواسع جبلی.
، تر وتازه و شاداب. ضد پژمرده. (ناظم الاطباء). ناضر. تازه. (یادداشت مؤلف) :
دهنش خشک و شکفته رخش از ابر مژه
جگرش گرم و فسرده تنش از سرد دمی.
خاقانی.
، پرورش یافته. (ناظم الاطباء) ، نیک روشن شده. خوب گرفته (آتش). (یادداشت مؤلف) :
فسرده دیدم چون اختر شکفته لبش
دلم بسوخت چو بر اخگر شکفته کباب.
مختاری غزنوی.
، بازشده. (یادداشت مؤلف). جاری شده:
همه دیده پرخون و رخ پرسرشک
سرشکش روان برشکفته سرشک.
عنصری (از لغت نامۀ اسدی ص 266).
، شکافته. دو نیم شده:
هیچ موی شکفته از بالا
زارتر زآن میان لاغر نیست.
عنصری
ناکفته. ناکفیده. ناشکافته. بی شکاف و بی ترک. مقابل کفته. رجوع به کفته شود
گل و لایی که بروی تیرهای عمارت گسترده و بالای آن کاهگل اندود نمایند
در اصطلاح بازرگانی ورقه چاپ شده که بدهکار مبلغ بدهی خود و موعد پرداخت آنرا مینویسد و به بستانکار میدهد، و آنست که چیزی از کسی بطریق عاریت یا قرض یا در عوض چیزی بگیرد تا در شهر دیگر باز دهد
آلتی فلزی که دارای دسته ایست شبیه شانه که نساجان هنگام بافتن پارچه آنرا در دست گیرند و لای تارها زنند تا آنچه بافته شده بهم پیوسته و محکم گردد دفتین دفه
باز، شکوفا، وا، خندان، متبسم