اسفرزه، گیاهی بیابانی از خانوادۀ بارهنگ با دانه های ریز قهوه ای رنگ و لعاب دار که مصرف دارویی دارد، اسبغول، اسپرزه، اسپغول، اسپیوش، اسفیوش، بزرقطونا، بشولیون، بنگو، روف، سابوس، سپیوش
اِسفَرزه، گیاهی بیابانی از خانوادۀ بارهنگ با دانه های ریز قهوه ای رنگ و لعاب دار که مصرف دارویی دارد، اَسبغول، اِسپَرزه، اَسپغول، اِسپیوش، اَسفیوش، بَزرِقَطونا، بِشولِیون، بَنگو، روف، سابوس، سِپیوش
منسوب به یک بار. (ناظم الاطباء). یک دفعه. (یادداشت مؤلف). یک بار: به جولان و خرامیدن درآمد باد نوروزی تو نیز ای سرو روحانی بکن یک باره جولانی. سعدی. - کار یک باره، کاری که یک بار بیشتر نکنند. (ناظم الاطباء). - کار یک باره کردن، کار را تمام کردن. کاری را چاره کردن. یک طرفه کردن کار. یک سو کردن کار. یک سره کردن کار را: هر آن کس که او تاج شاهی بسود بر آن تخت (طاقدیس) چیزی همی برفزود مرآن را سکندر همه پاره کرد ز بیدانشی کار یک باره کرد. فردوسی. مباش ایمن و گنج را چاره کن جهانبان شدی کار یک باره کن. فردوسی. ، بالکل. به کلی. بالتمام. کلاً. از همه روی. (یادداشت مؤلف) : دیوار و دریواس فروگشت و درآمد بیم است که یک باره فرودآید دیوار. رودکی. سه حاکمکند اینجا یک باره همه دزد میخواره و زن باره و ملعون و خسیسند. منجیک. بدو گفت اولاد مغزت ز خشم بپرداز و بگشای یک باره چشم. فردوسی. چو شیروی بر تخت شاهی نشست کمر بر میان کیانی ببست چنان شد ز بیهوده کار جهان که یک باره شد نیکوییها نهان. فردوسی. شهنشاه باید که بخشد بر اوی چه یک باره زو دور شد رنگ و بوی. فردوسی. اگر بخت یک باره یاری کند بر این طبع من کامگاری کند. فردوسی. خونشان همه بردارد یک باره وجانشان واندرفکندباز به زندان گرانشان. منوچهری. و نیز یک باره خلق را بی طاعتی به بهشت مفرست. (منتخب قابوسنامه ص 169). یک باره شوخ دیده و بی شرم گشته ایم پس نام کرده خود را قلاش شوخ و شنگ. سوزنی. سوبه سو می فکند و می بردش کرد یک باره خسته و خردش. نظامی. یک باره بیفت از این سواری تا یابی راه رستگاری. نظامی. که صاحب حالتان یک باره مردند ز بی سوزی همه چون یخ فسردند. نظامی. درآمد ز در دیده بانی بگاه که غافل چرا گشت یک باره شاه. نظامی. قوت جور جهان و پیری و ضعف بدن این سه حالت مرد را یک باره مضطر می کند. سلمان ساوجی. ، همه با هم. متفقاً. همگی: خود و دیو و پیلان پرخاشجوی به روی اندرآورد یک باره روی. فردوسی. برآشفت (افراسیاب) با نامداران تور که این دشت جنگ است یا بزم سور بکوشید و یک باره جنگ آورید جهان بر بداندیش تنگ آورید. فردوسی. گاه است که یک باره به غزنین خرامیم از دست بتان پهنه کنیم از سر بت گوی. فرخی. ، قطعاً. (یادداشت مؤلف) : بیوفایی کنی و نادان سازی تن خویش نیستی ای بت یک باره بدین نادانی. منوچهری. ، بلاانقطاع و پشت سرهم. (یادداشت مؤلف)، بالمره. پاک. (یادداشت مؤلف). اصلاً: هرکه اندر موسم گل همچو گل میخواره نیست آن چنان پندار کو خود در جهان یک باره نیست. کمال الدین اسماعیل. ، نتیجهً. مآلاً: گر بنگ خوری چو سنگ مانی بر جای یک باره چوبنگ می خوری سنگ بخور. سعدی. ، تارهً. (از منتهی الارب). ناگهانی. اتفاقی. دفعهً. ناگهان: نه پرخاش بهرام یک باره بود جهانی بر آن جنگ نظاره بود. فردوسی. بفرمود تا هر بوق و کوس و دهل که داشتند و صنج و اسفیدمهره یک باره بزدند. (اسکندرنامه). یک باره دلش ز پا درافتاد هم خیک درید وهم خر افتاد. نظامی. چو گفت اینها میان خلق شیرین بشد جوش دلش یک باره تسکین. نظامی. یک باره به ترک ما بگفتی زنهار نگویی این نه نیکوست. سعدی. ، به کلی. به طور دائم: جز یاد تو در خاطر من نگذرد ای جان با آنکه تو یک باره ام از یاد بهشتی. سعدی. - به یک باره، ناگهان. دفعهً. تارهً: همان تشنۀ گرم را آب سرد پیاپی نشایدبه یک باره خورد. نظامی. بفرمود تا لشکر آشوفتند به یک باره نوبت فروکوفتند. نظامی. پریرخ ز درمان آن چیره دست از آن تاب و آن تب به یک باره رست. نظامی. - ، کاملاً. به تمامی: روا نیست خلقی به یک باره کشت. سعدی. - ، به کلی. به طور قطع: فرزند به درگاه فرستاد و همی داد بر بندگی خویش به یک باره گوایی. منوچهری. رو رو که به یک باره چونین نتوان بودن لنگی نتوان بردن ای دوست به رهواری. منوچهری
منسوب به یک بار. (ناظم الاطباء). یک دفعه. (یادداشت مؤلف). یک بار: به جولان و خرامیدن درآمد باد نوروزی تو نیز ای سرو روحانی بکن یک باره جولانی. سعدی. - کار یک باره، کاری که یک بار بیشتر نکنند. (ناظم الاطباء). - کار یک باره کردن، کار را تمام کردن. کاری را چاره کردن. یک طرفه کردن کار. یک سو کردن کار. یک سره کردن کار را: هر آن کس که او تاج شاهی بسود بر آن تخت (طاقدیس) چیزی همی برفزود مرآن را سکندر همه پاره کرد ز بیدانشی کار یک باره کرد. فردوسی. مباش ایمن و گنج را چاره کن جهانبان شدی کار یک باره کن. فردوسی. ، بالکل. به کلی. بالتمام. کلاً. از همه روی. (یادداشت مؤلف) : دیوار و دریواس فروگشت و درآمد بیم است که یک باره فرودآید دیوار. رودکی. سه حاکمکند اینجا یک باره همه دزد میخواره و زن باره و ملعون و خسیسند. منجیک. بدو گفت اولاد مغزت ز خشم بپرداز و بگشای یک باره چشم. فردوسی. چو شیروی بر تخت شاهی نشست کمر بر میان کیانی ببست چنان شد ز بیهوده کار جهان که یک باره شد نیکوییها نهان. فردوسی. شهنشاه باید که بخشد بر اوی چه یک باره زو دور شد رنگ و بوی. فردوسی. اگر بخت یک باره یاری کند بر این طبع من کامگاری کند. فردوسی. خونشان همه بردارد یک باره وجانشان واندرفکندباز به زندان گرانشان. منوچهری. و نیز یک باره خلق را بی طاعتی به بهشت مفرست. (منتخب قابوسنامه ص 169). یک باره شوخ دیده و بی شرم گشته ایم پس نام کرده خود را قلاش شوخ و شنگ. سوزنی. سوبه سو می فکند و می بردش کرد یک باره خسته و خردش. نظامی. یک باره بیفت از این سواری تا یابی راه رستگاری. نظامی. که صاحب حالتان یک باره مردند ز بی سوزی همه چون یخ فسردند. نظامی. درآمد ز در دیده بانی بگاه که غافل چرا گشت یک باره شاه. نظامی. قوت جور جهان و پیری و ضعف بدن این سه حالت مرد را یک باره مضطر می کند. سلمان ساوجی. ، همه با هم. متفقاً. همگی: خود و دیو و پیلان پرخاشجوی به روی اندرآورد یک باره روی. فردوسی. برآشفت (افراسیاب) با نامداران تور که این دشت جنگ است یا بزم سور بکوشید و یک باره جنگ آورید جهان بر بداندیش تنگ آورید. فردوسی. گاه است که یک باره به غزنین خرامیم از دست بتان پهنه کنیم از سر بت گوی. فرخی. ، قطعاً. (یادداشت مؤلف) : بیوفایی کنی و نادان سازی تن خویش نیستی ای بت یک باره بدین نادانی. منوچهری. ، بلاانقطاع و پشت سرهم. (یادداشت مؤلف)، بالمره. پاک. (یادداشت مؤلف). اصلاً: هرکه اندر موسم گل همچو گل میخواره نیست آن چنان پندار کو خود در جهان یک باره نیست. کمال الدین اسماعیل. ، نتیجهً. مآلاً: گر بنگ خوری چو سنگ مانی بر جای یک باره چوبنگ می خوری سنگ بخور. سعدی. ، تارهً. (از منتهی الارب). ناگهانی. اتفاقی. دفعهً. ناگهان: نه پرخاش بهرام یک باره بود جهانی بر آن جنگ نظاره بود. فردوسی. بفرمود تا هر بوق و کوس و دهل که داشتند و صنج و اسفیدمهره یک باره بزدند. (اسکندرنامه). یک باره دلش ز پا درافتاد هم خیک درید وهم خر افتاد. نظامی. چو گفت اینها میان خلق شیرین بشد جوش دلش یک باره تسکین. نظامی. یک باره به ترک ما بگفتی زنهار نگویی این نه نیکوست. سعدی. ، به کلی. به طور دائم: جز یاد تو در خاطر من نگذرد ای جان با آنکه تو یک باره ام از یاد بهشتی. سعدی. - به یک باره، ناگهان. دفعهً. تارهً: همان تشنۀ گرم را آب سرد پیاپی نشایدبه یک باره خورد. نظامی. بفرمود تا لشکر آشوفتند به یک باره نوبت فروکوفتند. نظامی. پریرخ ز درمان آن چیره دست از آن تاب و آن تب به یک باره رست. نظامی. - ، کاملاً. به تمامی: روا نیست خلقی به یک باره کشت. سعدی. - ، به کلی. به طور قطع: فرزند به درگاه فرستاد و همی داد بر بندگی خویش به یک باره گوایی. منوچهری. رو رو که به یک باره چونین نتوان بودن لنگی نتوان بردن ای دوست به رهواری. منوچهری
باریدن شکر. افشاندن شکر، شیرین حرکاتی: آمدند از ره شکرباری کرده زیر قصب کله داری. نظامی. ، کنایه از سخن شیرین گفتن. شیرین سخنی. شیرین گفتاری: خدای را که تواند گزارد شکر و سپاس یکی منم که به شکرش کنم شکرباری. سعدی
باریدن شکر. افشاندن شکر، شیرین حرکاتی: آمدند از ره شکرباری کرده زیر قصب کله داری. نظامی. ، کنایه از سخن شیرین گفتن. شیرین سخنی. شیرین گفتاری: خدای را که تواند گزارد شکر و سپاس یکی منم که به شکرش کنم شکرباری. سعدی
شکربوزه. شکربیره. شکربیزه. (ناظم الاطباء). سنبوسه ای که درون آنرا از قند و مغز بادام و مغز پستۀ نیم کوفته پر کنند. (ناظم الاطباء) (از برهان). حلوایی که بشکل گرده (کلیه) کنند. بیرون آن از خمیر آرد گندم و درون انباشته به شکر و کوفته بادام یا گردوست. اگردک. شکربوزه. شکرپاره. (یادداشت مؤلف). شکربوزه. (فرهنگ جهانگیری) : چرا منعم کنی صوفی ز محراب شکربوره نگوید کس مسلمان را که روی از قبله برگردان. بسحاق اطعمه. اگر نه طاق شکربوره اش بود محراب شکم پرست کجا باشدش حضور نماز. بسحاق اطعمه. و رجوع به مترادفات کلمه شود
شکربوزه. شکربیره. شکربیزه. (ناظم الاطباء). سنبوسه ای که درون آنرا از قند و مغز بادام و مغز پستۀ نیم کوفته پر کنند. (ناظم الاطباء) (از برهان). حلوایی که بشکل گُرده (کلیه) کنند. بیرون آن از خمیر آرد گندم و درون انباشته به شکر و کوفته بادام یا گردوست. اگردک. شکربوزه. شکرپاره. (یادداشت مؤلف). شکربوزه. (فرهنگ جهانگیری) : چرا منعم کنی صوفی ز محراب شکربوره نگوید کس مسلمان را که روی از قبله برگردان. بسحاق اطعمه. اگر نه طاق شکربوره اش بود محراب شکم پرست کجا باشدش حضور نماز. بسحاق اطعمه. و رجوع به مترادفات کلمه شود
شکربوره. (ناظم الاطباء). به معنی شکربوزه است که سنبوسۀ قندی باشد. (برهان) (از فرهنگ جهانگیری). سکران. شکربوره. (یادداشت مؤلف). و رجوع به شکربوره و شکربیزه شود
شکربوره. (ناظم الاطباء). به معنی شکربوزه است که سنبوسۀ قندی باشد. (برهان) (از فرهنگ جهانگیری). سکران. شکربوره. (یادداشت مؤلف). و رجوع به شکربوره و شکربیزه شود
نام یکی از معروفترین قبایل عرب در سودان باشد و محل سکونت ایشان نیل ابیض و ازرق است و جزیره ای میان آنها قرار گرفته است و مرکز عمده آنان میان وادی العباس و سنار است و شغل اکثر اهالی بازرگانی است. (از معجم قبایل العرب ج 1 ص 56)
نام یکی از معروفترین قبایل عرب در سودان باشد و محل سکونت ایشان نیل ابیض و ازرق است و جزیره ای میان آنها قرار گرفته است و مرکز عمده آنان میان وادی العباس و سنار است و شغل اکثر اهالی بازرگانی است. (از معجم قبایل العرب ج 1 ص 56)
قطعه ای از شکر. (فرهنگ فارسی معین) ، نوعی از حلوا. (ناظم الاطباء). قطاع. قسمی شیرینی. (یادداشت مؤلف). طرز تهیۀ آن چنین است که مقداری روغن را داغ کنند و بقدری آرد در آن ریزند که مثل ترحلوا شود. آن وقت آنرا کنار گذارند تا سرد گردد. سپس در میان سینی ریزند و خوب بمالند تا سفید شود و بعد مقداری شکر را قوام آورند، سپس آنرا تکان دهند تا سفت و سرد شود. آنگاه آنرا مخلوط کنند و ته سینی را دارچین پاشند و پهن کنند و یک دو سیر هم قند کوبیده روی آن پاشند. (فرهنگ فارسی معین) ، قسمی زردآلوی بسیار شیرین در اصفهان، و در سال 717 هجری قمری که ابن بطوطه به اصفهان آمده این زردآلو را مردم اصفهان قمرالدین می نامیده اند. رنگ آن زرد است و به سرخی زند و از نوری خردتر است. شکرپارۀ اصفهان از عسل مطبوع تر است. (یادداشت مؤلف). نوعی از زردآلو. (ناظم الاطباء). زردآلوی شیرین. (فرهنگ فارسی معین). نوعی از زردآلوی هسته شیرین ومرغوب و معطر و شیرین که در خلخال بهترین نوع آن درباغهای قصبۀ کیوی بعمل آید، که حرکات و سکنات شیرین چون شکر دارد. شیرین سخن: هر شکرپاره شمعی اندر دست شکر و شمع خوش بود پیوست. نظامی. سخنگوی شهد شکرپاره ای به شهد و شکر بر ستمکاره ای. نظامی
قطعه ای از شکر. (فرهنگ فارسی معین) ، نوعی از حلوا. (ناظم الاطباء). قطاع. قسمی شیرینی. (یادداشت مؤلف). طرز تهیۀ آن چنین است که مقداری روغن را داغ کنند و بقدری آرد در آن ریزند که مثل ترحلوا شود. آن وقت آنرا کنار گذارند تا سرد گردد. سپس در میان سینی ریزند و خوب بمالند تا سفید شود و بعد مقداری شکر را قوام آورند، سپس آنرا تکان دهند تا سفت و سرد شود. آنگاه آنرا مخلوط کنند و ته سینی را دارچین پاشند و پهن کنند و یک دو سیر هم قند کوبیده روی آن پاشند. (فرهنگ فارسی معین) ، قسمی زردآلوی بسیار شیرین در اصفهان، و در سال 717 هجری قمری که ابن بطوطه به اصفهان آمده این زردآلو را مردم اصفهان قمرالدین می نامیده اند. رنگ آن زرد است و به سرخی زند و از نوری خردتر است. شکرپارۀ اصفهان از عسل مطبوع تر است. (یادداشت مؤلف). نوعی از زردآلو. (ناظم الاطباء). زردآلوی شیرین. (فرهنگ فارسی معین). نوعی از زردآلوی هسته شیرین ومرغوب و معطر و شیرین که در خلخال بهترین نوع آن درباغهای قصبۀ کیوی بعمل آید، که حرکات و سکنات شیرین چون شکر دارد. شیرین سخن: هر شکرپاره شمعی اندر دست شکر و شمع خوش بود پیوست. نظامی. سخنگوی شهد شکرپاره ای به شهد و شکر بر ستمکاره ای. نظامی
قطعه ای از شکر، آن چه مانند شکر شیرین باشد، زردآلوی شیرین، قسمی شیرینی، طرز تهیه آن چنین است که مثلاً پنج سیر روغن را داغ کرده و به قدری آرد بریزند که مثل تر حلوا شود، آن وقت آن را کنار گذارند تا سرد گر
قطعه ای از شکر، آن چه مانند شکر شیرین باشد، زردآلوی شیرین، قسمی شیرینی، طرز تهیه آن چنین است که مثلاً پنج سیر روغن را داغ کرده و به قدری آرد بریزند که مثل تر حلوا شود، آن وقت آن را کنار گذارند تا سرد گر