معنی گشادنامه در فرهنگ فارسی عمید

نامۀ سرگشاده، حکم، فرمان، منشور پادشاهان، عنوان کتاب یا نامه، دیباچۀ کتاب

معنی گشادنامه در لغت نامه دهخدا

فرمان پادشاهان را گویند و آنرابعربی منشور خوانند. (برهان) (جهانگیری) (فرهنگ رشیدی). فرمان و حکم و منشور پادشاهان در رخصت و مأموریت و آزادی کسی به جایی. (آنندراج) (انجمن آرا). نامۀ سرگشاده و مقصود حکمی بوده است که به دست خود مأمور میدادند و مأموریت او را در آن ذکر میکرده اند وبه منزلۀ اعتبارنامه است: امیر به خط خویش گشادنامه نبشت بر این جمله: بسم اﷲ الرحمن الرحیم، محمود بن سبکتگین را فرمان چنان است این خیلتاش را که به هرات بهشت روز رود، چون آنجا رسید یکسر تا سرای پسرم مسعود شود، از کس باک ندارد، و شمشیر برکشد و هر کسی وی را از رفتن بازدارد گردن وی بزند، و همچنان بسرای فرودرود، و سوی پسرم ننگرد و از سرای عدنانی به باغ فرودرود و بر دست راست باغ حوضی است و بر کران آن خانه ای بر چپ، درون آن خانه رود و دیوارهای آنرا نیکو نگاه کند تا بر چه جمله است و در آن خانه بیند و در وقت بازگردد، چنانکه با کس سخن نگوید و بسوی غزنین بازگردد. و سبیل قتلغتگین حاجب بهشتی آن است که بر این فرمان کار کند اگر جانش به کار است. و اگر محابایی کند جانش برفت. و هر یاری که خیلتاش را بباید داد بدهد تا بموقع رضا بمشیهاﷲ و عونه و السلام. (تاریخ بیهقی چ فیاض ص 123). گشادنامه نبشتم و رکابدار برفت. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 305). و آن گشادنامه را مهر کرد وبه وی داد. (تاریخ بیهقی). قتلغ گشادنامه را بخواندو به امیر مسعود داد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 118).، ای حکم ترا قضای یزدان، داده چو قدر گشادنامه.، انوری.، گشادنامۀ فتح تو هرکجا که رسید، کنند بر تو ملوک جهان ثناخوانی.، مجیر بیلقانی.، داری گشادنامۀ جان در ده فلک، کو ده کیا که نزل تو اینجا برافکند.، خاقانی.، خواهی که نزل ما دهدت ده کیای دهر، بستان گشادنامه بعنوان صبحگاه.، خاقانی.،، عنوان کتابت و فرمان هم هست، یعنی آنچه بر سر کتابها نویسند و این لغت با کاف تازی هم آمده است. (برهان) (جهانگیری)، نامه. صحیفه. کتاب:، مدح او را گشادنامۀ طبع، عقل پرور چوعلت اولی است.، سیف اسفرنگ

معنی گشادنامه در فرهنگ فارسی معین

فرمان پادشاهان، دیباچه کتاب

معنی گشادنامه - جستجوی لغت در جدول جو

گشادنامه

فرهنگ فارسی عمید

گشادنامه(گُ مَ / مِ)

لغت نامه دهخدا

گشادنامه

فرهنگ لغت هوشیار

گشادنامه((گُ مِ))

فرهنگ فارسی معین

شادکامه

(دخترانه)

کامروا، خوشحال، شادمان

فرهنگ نامهای ایرانی

گاهنامه

کاغذ یا دفتری که در آن حساب روزها و ماه ها و سال ها را چاپ می کنند، تقویم

فرهنگ فارسی عمید

دادنامه

کاغذی که حکم دادگاه بر آن نوشته شده باشد، ورقۀ حکمیه

فرهنگ فارسی عمید

شاهنامه

کتابی که در آن سرگذشت پادشاهان ایران، به نظم یا نثر، گرد آمده باشد

فرهنگ فارسی عمید

گردنامه

طلسم و دعایی که برای دور نشدن محبوب می نویسند

فرهنگ فارسی عمید

گزارنامه

(گُ مَ / مِ)

کتاب تفسیر، کتاب تعبیر خواب. (برهان) (انجمن آرا). و رجوع به گزارشنامه و گزاره نامه شود

لغت نامه دهخدا

گذارنامه

(گُ مَ / مِ)

رجوع به گذرنامه شود

لغت نامه دهخدا

یادنامه

(مَ / مِ)

نامه و کتاب که به یاد کسی تدوین شود. کتابی که به افتخار کسی تألیف و منتشر شود. کتابی که حاوی مقالات متعدد باشد و به یاد کسی یا بمناسبت تولد او و یا سالیان عمر او تدوین شود، خواه در زندگانی وی یا بعد از مرگ وی: یادنامۀ دینشاه ایرانی، یادنامۀ پورداود

لغت نامه دهخدا

گردنامه

(گِ مَ / مِ)

دعائی است که بر اطراف کاغذپاره نویسند و نام غلام و کنیزکی که گریخته باشد در میان آن مرقوم سازند و در زیر سنگ نهند یا در خاک دفن کنند. گاهی بر ستون خانه هم آویزند و بعضی گویند در میان سورۀ یوسف باید گذاشت، البته آن گریخته بجایی نتواندرفت و به دست آید. (برهان) (جهانگیری) :
گیج کرد این گردنامه روح را
تا بیابد فاتح و مفتوح را.
مولوی.
به گردنامۀ لطفم به شهر بازآورد
خیال دوست به اکراه اختیارآمیز.
مولوی (از جهانگیری).
و آنچه در نسخۀ میرزا مینویسد پس از تتبع بسیار ظاهر شد، مربعی است که از آیات و ادعیه بر کاغذی وضع کنند برای باز آمدن گریخته ظاهراً بی پایه است، چیزی است که درقدیم نامۀ توزیع و امروز آن را دایره گویند. و آن سؤال و تقاضائی است از طرف شاهی یا بزرگی و یا غیر آنان در نامه ای از عده ای از اغنیای محلی در اعانت فقیری که نامهای اغنیا را چون دایره ای در ذیل آن نویسند و از دایره کردن اسامی مراد آن است که اغنیا از تأخر اسم خویش خشم نیارند و چون در دائره هیچ نقطه راپیشی نیست، هر یک چون برابر و مساوی دیگران به شمارآید. سپس آن نامه را نزد هر یک از آن مالداران برندو آنان هر یک در زیر نام خود مبلغی تعهد کنند:
گردنامه است که شه اهل هنر را کرده است
شکل تدویر که بر دایرۀ دینار است.
رضی نیشابوری.
، معنی ترکیبی این لغت، شهرنامه است چه به زبان پهلوی شهر را گرد گویند. (برهان) (جهانگیری) ، سکه و نقش نگین را هم گفته اند. (برهان)

لغت نامه دهخدا

دادنامه

(مَ / مِ)

ورقۀ حکمیه. ورقۀ متضمن رأی یا حکم دادگاه

لغت نامه دهخدا

آزادنامه

(مَ / مِ)

آزادی نامه. خط آزادی. نامۀ آزادی. (از بهار عجم). لکن در فارسی فصیح مستعمل نیست. بلعمی در تاریخ و ابن بلخی در فارسنامه بکار برده اند

لغت نامه دهخدا

گشاده نامه

فرمان سر گشاده منشور: امیر بخط خویش گشاد نامه ای نبشت بر این جمله... خیلتاش را پیش بخواند و آن گشاد نامه را مهر کرد و بوی داد، عنوان کتابت و فرمان، کتاب صحیفه

فرهنگ لغت هوشیار

یادنامه

نامه و کتاب که به یاد کسی تدوین شود، کتابی که به افتخار کسی تالیف و منتشر شود

فرهنگ لغت هوشیار

گردنامه

دعایی است که بر اطراف کاغذ پاره ای نویسند و نام غلام یا کنیزی را که گریخته باشد در میان آن مرقوم دارند و در زیر سنگ نهند یا در خاک دفن کنند و یا برستون خانه آویزند و بعضی در میان سوره یوسف (قرآن) نهند درین صورت پندارند که آن گریخته بجایی نتواند رفت و پیدا شود: گیج کرد این گردنامه روح را تا بیابد فاتح و مفتوح را. (مثنوی)، سوال و تقاضایی است از طرف شاهی یا بزرگی در نامه ای از عده ای از ثروتمندان محلی برای اعانت بفقیری. در ذیل آن نامه نامهای اغنیا را چون دایره ای می نوشتند و این بدان جهت بود که آنان از تاخر اسم خویش خشم نیارند. سپس آن نامه را نزد هر یک از ایشان می بردند و او در زیر نام خود مبلغی تعهد میکرد: گردنامه است که شه اهل هنر را کرده است شکل تدویر که بر دایره دینار است. (رضی نیشابوری)

فرهنگ لغت هوشیار