معنی منتظم در فرهنگ فارسی عمید

راست و درست، ویژگی مرواریدی که به رشتۀ نظم درآمده

معنی منتظم در لغت نامه دهخدا

جایی که در آن چیزها را منظم و مرتب می کنند. (ناظم الاطباء)

معنی منتظم در لغت نامه دهخدا

راست و درست شونده اگرچه از باب افتعال است مگر متعدی نیامده. (غیاث) (آنندراج). بسامان. منتسق. مرتب. سامان یافته. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). منظم شده و مرتب شده. راست و درست شده. (از ناظم الاطباء) : کار خوارزم اکنون منتظم است. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 374).، شرک را از تو منهدم ارکان، ملک را از تو منتظم احوال.، رشید وطواط (از المعجم چ مدرس رضوی ص 336).، چشم بد دور که بس منتظم است آن دولت، آری آن دولت را منتظمی معهود است.، انوری (دیوان چ مدرس رضوی ص 56).، اشغال همایون جهانداری بر وفق نیت و حسب امنیت جاری و منتظم است. (منشآت خاقانی چ محمد روشن ص 75).، گر چنین کس را نگفتی در رحم، هست بیرون عالمی بس منتظم.، مولوی.، - منتظم شدن، مرتب شدن. سامان یافتن. نظم و نسق پیدا کردن: و سایر جزایر دریا با حصانت معاقل و مناعت منازل آن از کنار آب بصره تا سواحل هند... منتظم شد. (المعجم چ دانشگاه ص 18).، - منتظم گردیدن (گشتن)، منتظم شدن. بسامان شدن. مرتب گشتن: کار تخارستان و ختلان منتظم گشت. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 448).، منتظم گردد ز ملک موصل و حصن هرات، امتحان را این بهشتی غصه را آن دوزخی.، انوری (دیوان چ مدرس رضوی ج 2 ص 734).، سلسلۀ مریدی ومرادی منتظم گشت و هر مریدی مراد شد. (مصباح الهدایه چ همایی ص 113).، زمین به حکم شما گشت مستقیم ارکان، زمان ز کلک شما گشت منتظم احوال.، عبید زاکانی.،، منسلک شده. (ناظم الاطباء). داخل شده. درآمده.، - منتظم شدن، درآمدن. داخل شدن. به صف شدن. با نظم و ترتیب قرار گرفتن: هرگاه... عزم غزوی محقق کردی هزاران سوار از ایشان در خدمت رکاب او منتظم شدندی. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 43). به اصفهبد شهریار نوشت تا در صحبت او منتظم شود. (ترجمه تاریخ یمینی ایضاً ص 268). جرجان و طبرستان و بلاد دیلم و تا ساحل دریا در حکم امرو نهی و حل و عقد او منتظم شد. (ترجمه تاریخ یمینی ایضاً ص 273). و بعضی خود در سلک اختصاص به خدمت شیرمنتظم اند. (مرزبان نامه چ قزوینی ص 185).، - منتظم گشتن، درآمدن. داخل شدن: جمله بر سر خط عبودیت آن حضرت نهادند و در سلک خدام آن درگاه منتظم گشتند. (لباب الالباب چ نفیسی ص 64). بسبب مناسبت شباب در زمرۀ اتراب و اصحاب او منتظم گشت. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 435). از قدیم باز به خدمت شاه جهانگشای پیوسته بود و در زمرۀ حشم او منتظم گشته. (جهانگشای جوینی چ قزوینی ج 1 ص 67). رکن الدین صاین چون به مبادی سن رشد و تمیز رسید خود را در سلک ملازمان امیر چوپان منتظم گردانید. (حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 209).،، به نظم درآمده.، - منتظم شدن، به نظم درآمدن. منظوم شدن:، زیبد که در محامد او منتظم شود، در مدح هر مبالغه کز باب افعل است.، کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص 315).، - منتظم گشتن، به نظم درآمدن. منظوم شدن. منظم شدن:، در مدح تو گشت منتظم بی من، شعری که خجل شود از او شعری.، جمال الدین عبدالرزاق (دیوان چ وحید دستگردی ص 337).،، مروارید به رشته کشیده. (ناظم الاطباء). گوهر به رشته کرده:، سزدکه خوشۀ یاقوت منتظم دهیم، به عرض این سخنان چو لؤلؤ منثور.، کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص 377).، - منتظم گردانیدن، به رشته کشیدن. مرتب کردن: عزم جزم نمودکه... از بحار مؤلفات افاضل فصاحت قرین التقاط کرده در سلک دوازده عقد منتظم گردانم. (حبیب السیر ج 1 چ خیام ص 5).،، به نیزه درخسته شده. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب)، مأخوذ از تازی، آنکه می آراید و ترتیب و نظم قرارمی دهد. (ناظم الاطباء)