معنی عنقر در لغت نامه دهخدا

بیخ نی، یا آنچه نخستین بر زمین برآید از آن و تر و تازه باشد. (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء). ریشه قصب و نی، و گویند آنچه ابتدا از نی میروید در حالیکه تر و تازه است. (از اقرب الموارد)، لخ، مادام که سپید باشد، یا عام است، یا بیخ لخ و بیخ هر چیزی. (منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء). گیاه بردی، و یا مادام که سپیدرنگ باشد، و یا ریشه هر گیاه سپیدرنگ، یا دانۀ آن عُنقُره. (از اقرب الموارد)، دل خرمابن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). قلب نخل، بجهت سپیدی آن. (از اقرب الموارد)، نژاد مرد. (منتهی الارب) (آنندراج). نژاد مردم. (ناظم الاطباء). اصل و عنصر شخص، گویند: هو کریم العنقر، یعنی اصل و نژاد وی کریم است. (از اقرب الموارد)، فرزندان کشاورزان، بدان جهت که تر و سرسبز میباشند. (از منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)

معنی عنقر در لغت نامه دهخدا

شتر ماده ای است برگزیده و بس خوب. (منتهی الارب) (آنندراج). ماده شتر برگزیده و بسیار خوب. (ناظم الاطباء)

معنی عنقر در فرهنگ لغت هوشیار

بیخ نای، دل خرما بن، فرزندان کشاورزان، تر و تازه

معنی عنقر - جستجوی لغت در جدول جو

عنقر

لغت نامه دهخدا

عنقر

لغت نامه دهخدا

عنقر

فرهنگ لغت هوشیار

عنقا

(دخترانه)

مرغی افسانه ای، سیمرغ

فرهنگ نامهای ایرانی

عنبر

(دخترانه)

ماده ای چرب، خوشبو، و معطر که از معده یا روده نوعی ماهی گرفته می شود و امروزه در عطرسازی به کار می رود

فرهنگ نامهای ایرانی

عاقر

نازا، سترون

فرهنگ فارسی عمید

عنتر

نوعی مگس بزرگ کبودرنگ، خرمگس، انتر

فرهنگ فارسی عمید

سنقر

مرغی شکاری و خوش خط وخال که از انواع دیگر باز ها قوی تر و بسیار تیزپر و چالاک است، نوعی از باز

فرهنگ فارسی عمید

عنقا

سیمرغ، در افسانه ها مرغی بسیار بزرگ که در کوه قاف آشیان داشته و مظهر عزلت یا نایابی است، سیرنگ، عنقای مغرب برای مثال برو این دام بر مرغ دگر نه / که عنقا را بلند است آشیانه (حافظ - ۸۵۲)
در موسیقی سازی زهی با گردن دراز که امروزه از میان رفته است، در موسیقی سازی بادی که امروزه از میان رفته است
سختی، بلا
عنقای مغرب: سیمرغ، برای مثال کس نیاید به عشق بر پیروز / عشق عنقای مغرب است امروز (سنائی۱ - ۳۳۴)

سیمُرغ، در افسانه ها مرغی بسیار بزرگ که در کوه قاف آشیان داشته و مظهر عزلت یا نایابی است، سیرَنگ، عَنقایِ مُغرِب برای مِثال برو این دام بر مرغ دگر نه / که عنقا را بلند است آشیانه (حافظ - ۸۵۲)
در موسیقی سازی زهی با گردن دراز که امروزه از میان رفته است، در موسیقی سازی بادی که امروزه از میان رفته است
سختی، بلا
عنقای مُغرب: سیمرغ، برای مِثال کس نیاید به عشق بر پیروز / عشقْ عنقای مُغرب است امروز (سنائی۱ - ۳۳۴)

فرهنگ فارسی عمید

عنبر

ماده ای خوش بو و خاکستری رنگ که در معده یا رودۀ عنبرماهی تولید و روی آب دریا جمع می شود. گاهی خود ماهی را صید می کنند و آن ماده را از شکمش بیرون می آورند
عنبر اشهب: نوعی عنبر خالص و تیره رنگ

فرهنگ فارسی عمید

عبقر

نوعی پارچه یا لباس از جنس دیبای نقش دار

فرهنگ فارسی عمید

عنصر

جسمی که قابل تجزیه و تقسیم به مواد دیگر نباشد مانند آهن و طلا، جسم بسیط، کنایه از فرد، آدم، آنچه در به وجود آمدن چیزی تاثیر داشته باشد، عامل، هر یک از چهار عنصر اربعه، آخشیج، کنایه از اصل، گوهر

فرهنگ فارسی عمید

عنبر

(عَمْ بَ)

نوعی از بوی خوش و آن سرگین ستور بحری است یا چشمه ای است آن را در آن. یا چیزی است که در قعر دریا خیزدو حیوانات بحری میخورد و میمیرد، و بیشتر در شکم ماهی یافته شود. و گویند که نوعی از موم است که بمرور ایام روان گردد و به دریا افتد و موج دریا بر کنار اندازد. گرم و خشک است در دوم، مقوی دماغ و حواس و اعضای بدن. و مؤنث نیز به کار رود. (از منتهی الارب) (از آنندراج). خوشبویی است معروف. گویند آن سرگین جانوری بحری است که بصورت گاو باشد. بعضی گفته اند که منبع آن چشمه ای است در دریا. و صحیح آن است که مومی است خوشبو که در کوهستان هند و چین از زنبور عسل که انواع گیاه خوشبو میخورد بهم می رسد و سیل آن را به دریا میبرد و شست و شو میدهد، و اکثر جانوری بحری آن رافرومیبرد نتواند که هضم کند، آن را بیندازد. و از آن جهت بعضی گمان برند که سرگین آن جانور است. از بعضی ثقات مسموع شده که مگس عسل در میان عنبر یافته اند، و به آتش میگدازد، و این نشان ظاهر است که موم باشد. (از غیاث اللغات). مادۀ سقزی و معطر که در خوشبوی استعمال کنند و مؤنث و مذکر هر دو آید. و آن جسمی است خاکستری رنگ که آن را از موجهای اقیانوس هند به دست می آورند و گویا سرگین کاشالوت بود. (ناظم الاطباء). نوعی خوشبو است و آن ماده ای است سخت که نه طعمی دارد و نه بویی. و هرگاه مالیده شود یا سوزانده گردد بویی تند از آن برخیزد. و گویند که عنبر، فضلۀ حیوانی است دریایی، و یا محصول چشمه ای است در دریا، و یا گیاهی است در دریا که بمنزلۀ علف است در خشکی. بصورت مذکر و مؤنث بکار رود. (از اقرب الموارد). هرگاه پرنده ای عنبر را نوک بزند، منقارش در آن میماند و هرگاه بر آن بیفتد ناخنهایش جدا شده در عنبر باقی میماند، و بسا اتفاق می افتد که دریانوردان و عطاران منقار و ناخن پرندگان را در عنبر می یابند. (زمخشری از تاج العروس). رطوبتی است که مانند مومیایی منجمد میشود. و از جزیره های دریای عمان و مغرب و چین در وقت جزرو مد دریا داخل بحر میگردد، و صاف او بر روی آب از تحریک موج مجتمع و مایل به تدویر میشود، و او را شمامه نامند و آنچه مخلوط به خاک و ریگ است بجهت ثقل درقعر آب می نشیند و صفایحی و سیاه میباشد، و عنبر تخته ای نامند. و بهترین او اشهب مایل به سفیدی است، و بعد از آن مایل به ازرقی و زردی، و بعد از آن مایل به سبزی. و زبون ترین او سیاه صفایحی و بلعی است. و ماهی آن را فروبرده، جهت اضرار رد کرده باشد، یا آنکه از جهت افراط ضرر، ماهی را کشته باشند و از شکم آن بیرون آورده باشند. و مصنوع آن را که از لادن و گچ و موم و عنبر سیاه به اوزان مخصوص ساخته باشند، از غیرمصنوع تفرقه بسیار مشکل است. خالص او در خاییدن متقطع.و عنبر در دوم گرم و در اول خشک، و حافظ ارواح و قوتها، و بغایت مفرح و محرک اشتها و باه، و مفتح سدد واعاده کننده قوتهایی که از شرب دوا و از جماع شده باشد، و پادزهر سموم، و مقوی فعل معاجین و تراکیب، و بالطبع رافع امراض باردۀ دماغ و الخاصه رافع امراض حارۀ آن، و جهت جنون و نزلات و امراض سینه و غیره نافع است. و مداومت او با ماءالعسل جهت اعادۀ باه مأیوسین، و شرب یک دانگ او هر روزه تا سه روز جهت درد معده و فم معده جدید و قدیم مجرب است. بوییدن آن درجمیع امور مذکوره قوی الاثر و باعث غلیان خون و رقت آن باشد. و یک مثقال او که با دو چندان آن بنفشه و نیم مثقال صمغ عربی به سه دفعه در یک روز خورده شود، تفریح او بحد مستی میرسد و بدلش به وزن او مشک و زعفران است. (از تحفۀ حکیم مؤمن) (از مخزن الادویه). ماده ای است چرب و خوشبو و کدر و خاکستری رنگ و رگه دار که از روده یا معده ماهی عنبر (کاشالو) گرفته میشود. این ماده در عطرسازی بکارمیرود. وزن قطعات عنبر مستخرج از داخل روده و معده ماهی عنبر بین 0/5 تا 10 کیلوگرم و گاهی بیشتر (تا 20 کیلوگرم) است. تولید عنبر در داخل دستگاه گوارش ماهی عنبر بواسطۀ ترشحات سیاه رنگ جانور نرم تنی بنام ماهی مرکب است که مورد تغذیۀ این حیوان است. بوی مطبوع این مادۀ سیاه رنگ درداخل دستگاه گوارش ماهی عنبر حفظ میشود و حتی پس ازمرگ ماهی عنبر، بوی مطبوع عنبر در داخل دستگاه گوارشیش محفوظ میماند. معمولاً ماهی عنبر را در دریاهای شمال و اطراف ژاپن و گاهی در دریاهای مجاور جاوه و سوماترا شکار میکنند. و پس از شکافتن شکمش از داخل معده و روده اش عنبر را استخراج مینمایند. هر قدر ماهی مرکب بیشتری مورد تغذیۀ این حیوان واقع شده باشد، مقدار عنبر موجود در داخل دستگاه گوارش ماهی عنبر بیشتر است. (فرهنگ فارسی معین). عنبر خاکستری. شاه بویی. شاه بوی. سیدالطیب. موم عسل دریایی. ند. مند. شمامه. قندید. عنبر را انواعی است از قبیل فستقی و خشخاشی و اشهب. و از انواع بد آن، مبلوع و بلعی و صفایحی و تخته ای است:
تا پدید آمدت امسال خط غالیه بوی
غالیه تیره شد و زاهری و عنبر خوار.
عماره.
همه ره همی آب را برزدند
تو گفتی گلابی به عنبر زدند.
فردوسی.
چو بان و چو کافور و چون مشک ناب
چو عود و چو عنبر چو روشن گلاب.
فردوسی.
همه زر و عنبر بیامیختند
ز شادی بسر بر همی ریختند.
فردوسی.
یکی سرو دید از برش گرد ماه
نهاده ز عنبر به سر بر کلاه.
فردوسی.
از ره صورت باش چون او
گونۀ عنبر دارد لادن.
فرخی.
گر سرو را ز گوهر بر سر شعار باشد
ور کوه را ز عنبر در سر خمار باشد.
منوچهری.
چو عنبر سرشتۀ یمان و حجازی.
(از تاریخ بیهقی ص 384).
دین بوی عنبر است و جهان عنبر
بی بوی خوش چه عنبر و چه سرگین.
ناصرخسرو.
اگر نیستی آن جهان، خاک تیره
شکر کی شدی هرگز و عنبر و بان ؟
ناصرخسرو (دیوان چ مینوی ص 86).
میان عنبر و خاکستر اندرون فرق است
اگرچه باشد عنبر به رنگ خاکستر.
ازرقی.
آب وی آب زمزم و کوثر
خاک وی جمله عنبر و کافور.
؟ (از کلیله و دمنه).
دل معنی طلب زحرف مجوی
که نیابی ز نقش عنبر، بوی.
سنایی.
گر همی در و عنبرت باید
بحرها هست در غدیر مباش.
سنایی.
بخور از بر عنبر آمد به مجلس
عقول از بر انفس آمد به مبدا.
خاقانی.
روز جوهرنام و شب عنبرلقب
پیش صفه اش خادم آسا دیده ام.
خاقانی.
طوطی گفتا سمن به بود از سبزه کو
بوی ز عنبر گرفت رنگ ز کافور ناب.
خاقانی.
لاجرم آنجا که صبا تاخته
لشکرعنبر علم انداخته.
نظامی.
مگس وارم مران زآن تنگ شکر
مسوزانم به آتش همچو عنبر.
نظامی.
درون خرگه از بوی خجسته
بخور عود و عنبر کله بسته.
نظامی.
عنبر شب چو سوخت ز آتش صبح
بوی عنبر ز گلستان برخاست.
عطار.
فتنه ام بر زلف و بالای تو ای بدر منیر
قامت است آن یا قیامت، عنبر است آن یا عبیر.
سعدی.
هرگز نشد به بوی خود عنبر سیر
کنیت گرفت گرچه به بوالعنبر.
سیدنصراﷲ تقوی.
- شمع عنبر، شمعی که از عنبر میساختند و بموقع روشن شدن بوی خوش میداد:
هر آنگه که رفتی همی سوی باغ
نبردی جز از شمع عنبر چراغ.
فردوسی.
- عنبر اشهب، نوعی عنبر سیاه که نسبت به عنبر خشخاشی و عنبر حبشی بهتر است. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به عنبر شود: و از وی (از شنترین اندلس) عنبر اشهب خیزد بغایت نیک، سخت بسیار. (حدود العالم).
بوی برانگیخت گل چو عنبر اشهب
بانگ برآورد مرغ با رخ طنبور.
منجیک ترمذی.
- عنبر بحری، عنبر دریایی، چون عنبر را ازدریا به دست آرند:
باد بهاری فشاند عنبر بحری به صبح
تا صدف آتشین کردبه ماهی شتاب.
خاقانی.
- عنبر بلعی، از نوع بد عنبر باشد. رجوع به عنبر شود.
- عنبر به مشک آمیختن، مبالغه در تعطیر کردن. (آنندراج) :
دگر بار سرسبز شد شاخ خشک
بنفشه درآمیخت عنبر به مشک.
نظامی (از آنندراج).
- عنبر تخته ای، نوعی از عنبر که مخلوط به خاک و ریگ است و در قعر دریا می نشیند. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خاکستری، عنبر. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خالص، عنبر اشهب. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خام، عنبری که آمیخته به چیزی نباشد. رجوع به عنبر شود.
- عنبر سیاه، از نوع بد عنبر است. رجوع به عنبر شود.
- عنبر صفایحی، از نوع بد عنبر است. رجوع به عنبر شود.
- عنبر لب، کنایه از خط نورسته باشد. (از آنندراج) :
شکسته قیمت یاقوت را به عنبر لب
نهاده کرسی خط بر فراز عرش عظیم.
سنجر کاشی (از آنندراج).
- عنبر مبلوع، از انواع بد عنبر است. عنبر بلعی. رجوع به عنبر شود.
- عنبر مطبق، عنبر تر. رجوع به عنبر تر شود.
- گاو عنبر، جانوری است شبیه به گاو که در دریا میباشد و گویند عنبر فضلۀ اوست. رجوع به ماده های عنبر و گاو عنبر شود.
، غلامان و خادمان سیاه را در قدیم بمناسبت رنگ آنها غالباً عنبر نام مینهادند:
سیاه مطبخی را گو میندیش
که داری آسیائی نیز در پیش
اگر در مطبخت نام است عنبر
شوی در آسیا کافورپیکر.
نظامی.
، ماهیی است دریایی. (منتهی الارب) (آنندراج). ماهی دریایی بسیار بزرگ. (از ناظم الاطباء). ماهیی است دریایی که از پوست آن سپر سازند. (از اقرب الموارد). ماهیی است که طولش گاهی به 60 پا میرسد و او را سری بزرگ و دندان است (بر خلاف ماهی بال). (از المنجد). نام ماهیی است دریایی که گاه طول آن به پنجاه ذراع رسد و به فارسی آن را پاله گویند. (تاج العروس از ازهری). رجوع به گاو عنبر، گاو بحری، قطاس، قیطوسی، بحری قطاس و پرچم شود، سپر از پوست ماهی. (منتهی الارب) (آنندراج). سپری که از پوست ماهی دریایی سازند. (از اقرب الموارد) (از آنندراج)، زعفران، و اسپرنگ که گیاهی است. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). زعفران یا گیاه ورس. (از اقرب الموارد). اسپرنگ که گیاهی است. (آنندراج)، شدت و سختی زمستان. (از اقرب الموارد) (از المنجد). ج، عنابر، گل گندم که نوعی گیاه است. (از فرهنگ فارسی معین)، عنبربو که نوعی گیاه است. رجوع به عنبربو شود، فتنه که نوعی گیاه است. (از فرهنگ فارسی معین). رجوع به فتنه شود

نوعی از بوی خوش و آن سرگین ستور بحری است یا چشمه ای است آن را در آن. یا چیزی است که در قعر دریا خیزدو حیوانات بحری میخورد و میمیرد، و بیشتر در شکم ماهی یافته شود. و گویند که نوعی از موم است که بمرور ایام روان گردد و به دریا افتد و موج دریا بر کنار اندازد. گرم و خشک است در دوم، مقوی دماغ و حواس و اعضای بدن. و مؤنث نیز به کار رود. (از منتهی الارب) (از آنندراج). خوشبویی است معروف. گویند آن سرگین جانوری بحری است که بصورت گاو باشد. بعضی گفته اند که منبع آن چشمه ای است در دریا. و صحیح آن است که مومی است خوشبو که در کوهستان هند و چین از زنبور عسل که انواع گیاه خوشبو میخورد بهم می رسد و سیل آن را به دریا میبرد و شست و شو میدهد، و اکثر جانوری بحری آن رافرومیبرد نتواند که هضم کند، آن را بیندازد. و از آن جهت بعضی گمان برند که سرگین آن جانور است. از بعضی ثقات مسموع شده که مگس عسل در میان عنبر یافته اند، و به آتش میگدازد، و این نشان ظاهر است که موم باشد. (از غیاث اللغات). مادۀ سقزی و معطر که در خوشبوی استعمال کنند و مؤنث و مذکر هر دو آید. و آن جسمی است خاکستری رنگ که آن را از موجهای اقیانوس هند به دست می آورند و گویا سرگین کاشالوت بود. (ناظم الاطباء). نوعی خوشبو است و آن ماده ای است سخت که نه طعمی دارد و نه بویی. و هرگاه مالیده شود یا سوزانده گردد بویی تند از آن برخیزد. و گویند که عنبر، فضلۀ حیوانی است دریایی، و یا محصول چشمه ای است در دریا، و یا گیاهی است در دریا که بمنزلۀ علف است در خشکی. بصورت مذکر و مؤنث بکار رود. (از اقرب الموارد). هرگاه پرنده ای عنبر را نوک بزند، منقارش در آن میماند و هرگاه بر آن بیفتد ناخنهایش جدا شده در عنبر باقی میماند، و بسا اتفاق می افتد که دریانوردان و عطاران منقار و ناخن پرندگان را در عنبر می یابند. (زمخشری از تاج العروس). رطوبتی است که مانند مومیایی منجمد میشود. و از جزیره های دریای عمان و مغرب و چین در وقت جزرو مد دریا داخل بحر میگردد، و صاف او بر روی آب از تحریک موج مجتمع و مایل به تدویر میشود، و او را شمامه نامند و آنچه مخلوط به خاک و ریگ است بجهت ثقل درقعر آب می نشیند و صفایحی و سیاه میباشد، و عنبر تخته ای نامند. و بهترین او اشهب مایل به سفیدی است، و بعد از آن مایل به ازرقی و زردی، و بعد از آن مایل به سبزی. و زبون ترین او سیاه صفایحی و بلعی است. و ماهی آن را فروبرده، جهت اضرار رد کرده باشد، یا آنکه از جهت افراط ضرر، ماهی را کشته باشند و از شکم آن بیرون آورده باشند. و مصنوع آن را که از لادن و گچ و موم و عنبر سیاه به اوزان مخصوص ساخته باشند، از غیرمصنوع تفرقه بسیار مشکل است. خالص او در خاییدن متقطع.و عنبر در دوم گرم و در اول خشک، و حافظ ارواح و قوتها، و بغایت مفرح و محرک اشتها و باه، و مفتح سدد واعاده کننده قوتهایی که از شرب دوا و از جماع شده باشد، و پادزهر سموم، و مقوی فعل معاجین و تراکیب، و بالطبع رافع امراض باردۀ دماغ و الخاصه رافع امراض حارۀ آن، و جهت جنون و نزلات و امراض سینه و غیره نافع است. و مداومت او با ماءالعسل جهت اعادۀ باه مأیوسین، و شرب یک دانگ او هر روزه تا سه روز جهت درد معده و فم معده جدید و قدیم مجرب است. بوییدن آن درجمیع امور مذکوره قوی الاثر و باعث غلیان خون و رقت آن باشد. و یک مثقال او که با دو چندان آن بنفشه و نیم مثقال صمغ عربی به سه دفعه در یک روز خورده شود، تفریح او بحد مستی میرسد و بدلش به وزن او مشک و زعفران است. (از تحفۀ حکیم مؤمن) (از مخزن الادویه). ماده ای است چرب و خوشبو و کدر و خاکستری رنگ و رگه دار که از روده یا معده ماهی عنبر (کاشالو) گرفته میشود. این ماده در عطرسازی بکارمیرود. وزن قطعات عنبر مستخرج از داخل روده و معده ماهی عنبر بین 0/5 تا 10 کیلوگرم و گاهی بیشتر (تا 20 کیلوگرم) است. تولید عنبر در داخل دستگاه گوارش ماهی عنبر بواسطۀ ترشحات سیاه رنگ جانور نرم تنی بنام ماهی مرکب است که مورد تغذیۀ این حیوان است. بوی مطبوع این مادۀ سیاه رنگ درداخل دستگاه گوارش ماهی عنبر حفظ میشود و حتی پس ازمرگ ماهی عنبر، بوی مطبوع عنبر در داخل دستگاه گوارشیش محفوظ میماند. معمولاً ماهی عنبر را در دریاهای شمال و اطراف ژاپن و گاهی در دریاهای مجاور جاوه و سوماترا شکار میکنند. و پس از شکافتن شکمش از داخل معده و روده اش عنبر را استخراج مینمایند. هر قدر ماهی مرکب بیشتری مورد تغذیۀ این حیوان واقع شده باشد، مقدار عنبر موجود در داخل دستگاه گوارش ماهی عنبر بیشتر است. (فرهنگ فارسی معین). عنبر خاکستری. شاه بویی. شاه بوی. سیدالطیب. موم عسل دریایی. نَد. مَند. شمامه. قندید. عنبر را انواعی است از قبیل فستقی و خشخاشی و اشهب. و از انواع بد آن، مبلوع و بلعی و صفایحی و تخته ای است:
تا پدید آمدت امسال خط غالیه بوی
غالیه تیره شد و زاهری و عنبر خوار.
عماره.
همه ره همی آب را برزدند
تو گفتی گلابی به عنبر زدند.
فردوسی.
چو بان و چو کافور و چون مشک ناب
چو عود و چو عنبر چو روشن گلاب.
فردوسی.
همه زر و عنبر بیامیختند
ز شادی بسر بر همی ریختند.
فردوسی.
یکی سرو دید از برش گرد ماه
نهاده ز عنبر به سر بر کلاه.
فردوسی.
از ره صورت باش چون او
گونۀ عنبر دارد لادن.
فرخی.
گر سرو را ز گوهر بر سر شعار باشد
ور کوه را ز عنبر در سر خمار باشد.
منوچهری.
چو عنبر سرشتۀ یمان و حجازی.
(از تاریخ بیهقی ص 384).
دین بوی عنبر است و جهان عنبر
بی بوی خوش چه عنبر و چه سرگین.
ناصرخسرو.
اگر نیستی آن جهان، خاک تیره
شکر کی شدی هرگز و عنبر و بان ؟
ناصرخسرو (دیوان چ مینوی ص 86).
میان عنبر و خاکستر اندرون فرق است
اگرچه باشد عنبر به رنگ خاکستر.
ازرقی.
آب وی آب زمزم و کوثر
خاک وی جمله عنبر و کافور.
؟ (از کلیله و دمنه).
دل معنی طلب زحرف مجوی
که نیابی ز نقش عنبر، بوی.
سنایی.
گر همی در و عنبرت باید
بحرها هست در غدیر مباش.
سنایی.
بخور از بر عنبر آمد به مجلس
عقول از بر انفس آمد به مبدا.
خاقانی.
روز جوهرنام و شب عنبرلقب
پیش صفه اش خادم آسا دیده ام.
خاقانی.
طوطی گفتا سمن به بود از سبزه کو
بوی ز عنبر گرفت رنگ ز کافور ناب.
خاقانی.
لاجرم آنجا که صبا تاخته
لشکرعنبر علم انداخته.
نظامی.
مگس وارم مران زآن تنگ شکر
مسوزانم به آتش همچو عنبر.
نظامی.
درون خرگه از بوی خجسته
بخور عود و عنبر کله بسته.
نظامی.
عنبر شب چو سوخت ز آتش صبح
بوی عنبر ز گلستان برخاست.
عطار.
فتنه ام بر زلف و بالای تو ای بدر منیر
قامت است آن یا قیامت، عنبر است آن یا عبیر.
سعدی.
هرگز نشد به بوی خود عنبر سیر
کنیت گرفت گرچه به بوالعنبر.
سیدنصراﷲ تقوی.
- شمع عنبر، شمعی که از عنبر میساختند و بموقع روشن شدن بوی خوش میداد:
هر آنگه که رفتی همی سوی باغ
نبردی جز از شمع عنبر چراغ.
فردوسی.
- عنبر اشهب، نوعی عنبر سیاه که نسبت به عنبر خشخاشی و عنبر حبشی بهتر است. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به عنبر شود: و از وی (از شنترین اندلس) عنبر اشهب خیزد بغایت نیک، سخت بسیار. (حدود العالم).
بوی برانگیخت گل چو عنبر اشهب
بانگ برآورد مرغ با رخ طنبور.
منجیک ترمذی.
- عنبر بحری، عنبر دریایی، چون عنبر را ازدریا به دست آرند:
باد بهاری فشاند عنبر بحری به صبح
تا صدف آتشین کردبه ماهی شتاب.
خاقانی.
- عنبر بلعی، از نوع بد عنبر باشد. رجوع به عنبر شود.
- عنبر به مشک آمیختن، مبالغه در تعطیر کردن. (آنندراج) :
دگر بار سرسبز شد شاخ خشک
بنفشه درآمیخت عنبر به مشک.
نظامی (از آنندراج).
- عنبر تخته ای، نوعی از عنبر که مخلوط به خاک و ریگ است و در قعر دریا می نشیند. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خاکستری، عنبر. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خالص، عنبر اشهب. رجوع به عنبر شود.
- عنبر خام، عنبری که آمیخته به چیزی نباشد. رجوع به عنبر شود.
- عنبر سیاه، از نوع بد عنبر است. رجوع به عنبر شود.
- عنبر صفایحی، از نوع بد عنبر است. رجوع به عنبر شود.
- عنبر لب، کنایه از خط نورسته باشد. (از آنندراج) :
شکسته قیمت یاقوت را به عنبر لب
نهاده کرسی خط بر فراز عرش عظیم.
سنجر کاشی (از آنندراج).
- عنبر مبلوع، از انواع بد عنبر است. عنبر بلعی. رجوع به عنبر شود.
- عنبر مطبق، عنبر تر. رجوع به عنبر تر شود.
- گاو عنبر، جانوری است شبیه به گاو که در دریا میباشد و گویند عنبر فضلۀ اوست. رجوع به ماده های عنبر و گاو عنبر شود.
، غلامان و خادمان سیاه را در قدیم بمناسبت رنگ آنها غالباً عنبر نام مینهادند:
سیاه مطبخی را گو میندیش
که داری آسیائی نیز در پیش
اگر در مطبخت نام است عنبر
شوی در آسیا کافورپیکر.
نظامی.
، ماهیی است دریایی. (منتهی الارب) (آنندراج). ماهی دریایی بسیار بزرگ. (از ناظم الاطباء). ماهیی است دریایی که از پوست آن سپر سازند. (از اقرب الموارد). ماهیی است که طولش گاهی به 60 پا میرسد و او را سری بزرگ و دندان است (بر خلاف ماهی بال). (از المنجد). نام ماهیی است دریایی که گاه طول آن به پنجاه ذراع رسد و به فارسی آن را پاله گویند. (تاج العروس از ازهری). رجوع به گاو عنبر، گاو بحری، قطاس، قیطوسی، بحری قطاس و پرچم شود، سپر از پوست ماهی. (منتهی الارب) (آنندراج). سپری که از پوست ماهی دریایی سازند. (از اقرب الموارد) (از آنندراج)، زعفران، و اسپرنگ که گیاهی است. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). زعفران یا گیاه وَرس. (از اقرب الموارد). اسپرنگ که گیاهی است. (آنندراج)، شدت و سختی زمستان. (از اقرب الموارد) (از المنجد). ج، عَنابر، گل گندم که نوعی گیاه است. (از فرهنگ فارسی معین)، عنبربو که نوعی گیاه است. رجوع به عنبربو شود، فتنه که نوعی گیاه است. (از فرهنگ فارسی معین). رجوع به فتنه شود

لغت نامه دهخدا

تنقر

(تَ وُ)

بازکاویدن از چیزی. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، نفرین کردن بر اهل و مال، یقول: اراحنی اﷲ منکم و ذهب اﷲ بمالکم. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

عاقر

(قِ رُثْ ثُ رَیْ یا)

ریگزاری است در منازل جریرالشاعر، و بعضی گویند عاقر ریگ های بزرگ را گویند. (معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

عاقر

(قِ)

نحرکننده شتر و کسی که دست و پای شتر با شمشیر زند. (ناظم الاطباء) ، زن که آبستن نشود. (منتهی الارب) (آنندراج) (اقرب الموارد). زن که نمیزاید: و کانت امرأتی عاقراً. (قرآن 5/19). ج، عقّر و عواقر، مرد که او را فرزند نشود، قاتل: و صمم اًذا أیقنت أنک عاقره، أی قاتله. (اقرب الموارد) ، ریگ که هیچ نرویاند. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، ریگ توده. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) ، زن بی نظیر و عدیل. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (مهذب الاسماء)

نحرکننده شتر و کسی که دست و پای شتر با شمشیر زند. (ناظم الاطباء) ، زن که آبستن نشود. (منتهی الارب) (آنندراج) (اقرب الموارد). زن که نمیزاید: و کانت امرأتی عاقراً. (قرآن 5/19). ج، عُقّر و عَواقر، مرد که او را فرزند نشود، قاتل: و صمم اًذا أیقنت َ أنک عاقره، أی قاتله. (اقرب الموارد) ، ریگ که هیچ نرویاند. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، ریگ توده. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) ، زن بی نظیر و عدیل. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

عنجر

پلید زبان زن، چیره بر شوی، بی شرم زن

فرهنگ لغت هوشیار

عنبر

نوعی از بوی خوش و آن سرگین ستور بحری است، جسمی است خاکستری که آنرا از موجهای اقیانوس هند بدست میاورند

فرهنگ لغت هوشیار

عنتر

در فارسی بوزینه را گویند

فرهنگ لغت هوشیار

عنصر

اصل و بنیاد، همت و قصد جسم بسیط و ماده، گوهر، جمع عناصر

فرهنگ لغت هوشیار

عنقد

خار باله از ماهیان

فرهنگ لغت هوشیار

عنقی

گردنی

فرهنگ لغت هوشیار

عاقر

نحر کننده شتر، زن که آبستن نشود، مرد عقیم

فرهنگ لغت هوشیار

سنقر

ترکی باز از مرغان شکاری ترکی تازی گشته باز از مرغان شکاری یکی از گونه های باز است که بومی مناطق سردسیر است. پرنده ایست بسیار زیبا و خوش خط و خال که لانه اش در شکاف سنگها و صخره های مرتفع و غیر قابل عبور تهیه میکنند. ماده حیوان 3 تا 4 تخم میگذارد. نر و ماده متناوبا روی تخمها می خوابند جزو بازهای سیاه چشم و از انواع دیگر بازها درشت تر و قویتر است و در شکار بسیار تیز پر و چابک است شنقار، خط اتحادی که ضرب ضعیف یا قسمت ضعیف ضرب را به ضرب قوی یا قسمت قوی ضرب دیگر مربوط و متحد میسازد. یا نوت سنقر شده. نوتی که قوت خود را از دست داده

فرهنگ لغت هوشیار

تنقر

کندگی باز کاوی

فرهنگ لغت هوشیار

عنقره

باشه ماده از پرندگان

فرهنگ لغت هوشیار

عنقا

مونث اعنق زن دراز گردن، سیمرغ، عقل وهم عقل فعال، آهنگی است از موسیقی قدیم، نام سازی است که گردنی دراز دارد. سیمرغ، مرغ افسانه ای

فرهنگ لغت هوشیار

سنقر

((سُ قُ))

یکی از گونه های باز مناطق سردسیر. پرنده ای است بسیار زیبا و خوش خط و خال که لانه اش را در شکاف سنگ ها و صخره های مرتفع و غیرقابل عبور تهیه می کند. جزو بازهای سیاه چشم و از انواع دیگر بازها درشت تر و قوی تر است. شنقار

فرهنگ فارسی معین