معنی سامن در لغت نامه دهخدا

یکی از دهستانهای پنجگانه شهرستان ملایر است. این دهستان در جنوب باختری شهرستان واقع و محدود است از طرف شمال به دهستانهای حومه آورزمان از طرف خاور به دهستان حومه از جنوب به شهرستانهای بروجرد و نهاوند از باختر به شهرستان نهاوند. ارتفاعات کوه سفید در باختر و کوه یزدجرد در خاور دهستان واقع است. قسمت مرکزی در دامنه های این دو کوه واقع است که با شیب ملایمی به رود خانه خشک وسط دره منتهی میشود. راه شوسۀ ملایر به بروجرددر طول این دره احداث شده است، راه شوسۀ نهاوند درانتهای جنوبی این دهستان از شوسۀ ملایر به بروجرد منشعب میگردد. تابستان به اکثر قراء مهم دهستان از شوسه راه فرعی منشعب و اتومبیل میتوان برد. هوای دهستان سرد و سالم است. و تابستان آن معتدل میباشد. آب قراء دهستان از قنوات تأمین میشود. محصول عمده دهستان غلات، پنبه، چغندرقند، میوه، صیفی است. صنایع دستی اهالی قالیچه، جاجیم، گلیم و کرباس بافی است. در قراء دهستان مرسوم، قالیچه علمدار بخوبی معروف است در قراء علمدار، پیرسواران، سیاه کمر، زاغه، انوج و سامن کرباس میبافند. گلیم، جاجیم پشمی انوج بخوبی معروف است. زبان مادری ساکنین قراء فارسی است در قراء انجیرک، سلطان آباد، قلعه علیمراد، رحمان آباد، گل دره بفارسی آمیخته به لری تکلم مینمایند. قلعه خرابۀ یزدجرد در قلعه کوه یزدجرد از آثار باستانی، زیارتگاه هوشه در آبادی سیاه کمر و قلعه خرابۀ انوج از آثار قدیم دهستان می باشند که از 46 آبادی تشکیل شده است. سکنۀ آن در حدود 28 هزار تن است. دهستان و قراء مهم آن عبارتند از انوج، امروکلو، توچقاز، خرم آباد، کهکدان، می آباد میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)، این قصبه مرکز دهستان سامن شهرستان ملایر است که در 17 هزارگزی جنوب ملایر و کنار راه شوسۀ ملایر به بروجرد واقع شده است. هوای آن معتدل ودارای 4016 تن جمعیت است. آب آن جا از 17 رشته قنات و زه آب رودخانه خد تأمین میشود. محصول آن غلات، صیفی، میوه، لبنیات حبوب، پنبه، چغندر قند و شغل اهالی زراعت و گله داری و راه آن اتومبیل رو است. یک دبستان 4 کلاسه و یک محضر ازدواج رسمی در این ده وجود دارد زیارتگاهی بنام سامها از بنای قدیمی آن است. مسجد و قلعۀ قدیمی دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)