- زارد (رِ)
به معنی قوت خدا، و او پسر و جانشین آحاز و یکی از سلاطین یهودا بود که در بیست و پنج سالگی در 726 قبل از میلاد به تخت سلطنت جلوس نموده مدت بیست و نه سال یعنی از 726 الی 698 قبل از میلاد ملک راند و شخص متقی و خداترس بوده. (دوم پادشاهان 18:5) (19:2). اسمش با پادشاهان صافی عقیدت و نیکوطینت و پسندیده فطرت یهودا یعنی یهوشافاط و یوشیا هم ردیف گردید و قواعد و شرایع مقدسۀ موسوی را تجدید نموده بت پرستی را نابود ساخت. (دوم پادشاهان 18:2 و 22). و مکانهای بلند و مذابحی که محض بت پرستی ساخته و مقدس گشته بود منهدم گردانید و هم مار برنجینی را که موسی ساخت بشکست زیراکه بنی اسرائیل آنرا پرستش مینمودند و برای آن بخور می سوزانیدند. (دوم پادشاهان 18:4). و هیکل را نیز مرمّت نمود. (دوم تواریخ 29:3). و در ایام عید فصح شادی بسی عظیم و ولیمۀ نیکو تدارک نمود که مثل آن در ایام سلیمان و داود در اورشلیم دیده نشده بود. (دوم تواریخ 30:26). پس بر تمام اسباط اسرائیل از ’دان’ الی ’بئر شبع’ ندا درداد که برای فصح در اورشلیم حاضر آیند (2 تواریخ 30:5) و بدین واسطه آتش غیرت دینی و هم نوعی در قلوب جمیع حضار مشتعل گردید (دوم تواریخ 31:1) وی اشعیای نبی را به اعلی درجه احترام نمودی و در امورات مهمه بر مشورت وی نهایت اعتماد داشتی (دوم پادشاهان 19:2 و 3) (اشعیا 37:2 و 3) و این شخص در امور جنگ و سیاست با کفایت و با اهمیتی بود چنانکه با فلسطینیان ساز حرب داده آنچه را پدرش از دست داده بود، استرداد فرمود (دوم پادشاهان 1:8) و بر پادشاه آشور عاصی شده طوق عبودیت وی را از خود برانداخت (دوم پادشاهان 18:8) چون مدت چهارده سال ملک راند، سنخاریب لشکری عظیم ساز داده به شهرهای یهودا تاختن آوردو آنها را مفتوح ساخته از آن پس شهریار آشور ربشاقی را برای تخویف حزقیا فرستاد تا مگر حزقیا را به اطاعت وی دعوت نماید. ربشاقی آمده وی را از عقب تحقیر نموده، سخنان هزل آمیز به زبان راند (دوم پادشاهان 17:19) لهذا حزقیا از اشعیای نبی استمداد جسته، وی در جواب فرمود که: خداوند ترا از دست شهریار آشور خلاصی خواهد بخشید (دوم پادشاهان 19:6) و بر حسب فرمودۀ وی به وقوع پیوسته، فرشتۀ خداوند بسیاری از عساکر ملک آشور را زده هلاک کرد و مابقی را پراکنده نمود (دوم پادشاهان 19:25) چنانکه آن مطلب بطور خارق عادت در کتب مورخین سه گانه که تاریخ حیات حزقیا را تصنیف نموده اند مسطور است (دوم پادشاهان 19:25) (دوم تواریخ 32:21) (اشعیا 37: 36) و با پادشاه مصر نیز هم عهد گردید (دوم پادشاهان 18:21) و به موافق (دوم پادشاهان 18:7) و (دوم تواریخ 32:27-29) شخص بامکنت و ثروتی بوده در تمامی کارهایش خداوند با وی بوده و کامیاب میشد. و از جملۀ امور غریبه که به حزقیای پادشاه منسوب میباشد یکی آنکه به مرض سختی مبتلا گردید و امید شفا از وی قطع شد. پس اشعیای نبی وی را عیادت کرده گفت خواهی مرد. (دوم پادشاهان 20:1) و چون او این مطلب راشنید رو به دیوار کرده بی نهایت بگریست و محض رفع آن بلای قطعی بدرگاه حضرت رب الارباب دعا و زاری نمود و چون اشعیا بیرون آمد کلام خداوند مجدداً نازل شده فرمود برو و حزقیا را بگو که خداوند پانزده سال دیگر بر عمرت افزوده است (دوم پادشاهان 520:6) و آیتی برای وی قرار داد که سایه ده درجه به عقب برگردد (دوم پادشاهان 20:10) دیگر اینکه اشعیا درباره عذاب و عقابی که بر خانوادۀ وی وارد خواهد آمد، نبوت فرمود (دوم پادشاهان 20:17) زیرا که جمیع خزانه و دولت و مکنت خود را به ایلچی شهریار بابل که محض تبریک شفا یافتن وی آمده بود نشان داد، خلاصه حزقیا وداع جهان گفته باپدران خود در مقبرۀ نبی داود مدفون گردید (دوم تواریخ 32:33). (قاموس کتاب مقدس ص 320). و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و مجمل التواریخ و القصص ص 140، 144، 205، 212، 213 و 435 و الکامل ابن اثیر ج 1 ص 89 و تاریخ گزیده ص 21 و فارسنامۀ ابن البلخی ص 40 و ایران باستان چ 1 ص 191، 1167، 1456 و 1686 و مزدیسنا چ 1 ص 98 شود
