معنی خانیز - جستجوی لغت در جدول جو

خانیز

لغت نامه دهخدا

حوض آب، برکه، گودالی که آب چشمه در آن جمع شود، برای مثال ز شرم آب آن رخشنده خانی / به ظلمت رفته آب زندگانی (نظامی۲ - ۱۴۶)، آبانبار، برای مثال نمرد آنکه ماند پس از وی به جای / پل و خانی و خان و مهمان سرای (سعدی۱ - ۴۵)

فرهنگ فارسی عمید

نانیز

از دهات دهستان رابر بخش بافت شهرستان سیرجان است، در 40 هزارگزی مشرق بافت و 3 هزارگزی شمال رابر، در منطقۀ کوهستانی سردسیری واقع است و 200 تن سکنه دارد، آبش از قنات و رودخانه تأمین میشود، محصولش غلات و حبوبات و شغل اهالی زراعت است، راه مالرو دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)

لغت نامه دهخدا

خانی

حوض و چشمۀ آب را گویند، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء) :
دو خانی پدید آید اندر دو چشم
از آن روی ناری و زلف دخانی،
قطران،
گوید این خاقانی دریامثابت خود منم
خوانمش خاقانی اما از میان افتاده قا،
خاقانی،
صدقۀ جاریه آنست که پادشاهان مدرسه ها سازند و وقفها کنند و مساجد و خانی و چشمه سارها و کهریزها آورند، (راحه الصدور راوندی)،
آب کوثر نه آب خانی بود
چشمۀ آب زندگانی بود،
نظامی،
ز شرم آب آن رخشنده خانی
بظلمت رفته آب زندگانی،
نظامی،
اولش گرچه آب خانی داد
آخرش آب زندگانی داد،
نظامی،
خانیی آب بود دور از راه
بود از آن خانی آب آن بنگاه،
نظامی،
کوزه پر کرد از آب آن خانی
تا برد سوی خانه پنهانی،
نظامی،
نام خود عاشق نهادی چیست این افسردگیها
عاشقان را سینه آتش خانه باید دیده خانی،
اوحدی،
یک روز نمی آیی تا در غم خود بینی
صد خانه چون دوزخ صد دیدۀ چون خانی،
اوحدی،
حاصل ما ز زلف و عارض اوست
اشک چون خون و چشم چون خانی،
اوحدی،
تو ماه و مرا پیکر از دیده ماهی
تو خان و مرا دیده از گریه خانی،
خواجو (از شرفنامۀ منیری)،
، تالاب، باتلاق و از این معنی است ’مرداب گاوخانی’، رجوع به حاشیۀ مرقوم بر ’خانی’ در همین صفحه شود، آب صاف، (ناظم الاطباء)، زری است رایج در ترکستان، (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (آنندراج) (غیاث اللغات) :
خانی دیگران بیک خانی،
ظهوری (از آنندراج)،
، زر خالص، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء)،
پسوند مکانی مانند: تیرخانی، چاخانی، (چاه خانی)، سرخانی، سیاه خانی، از مبادی گاه شماری چون هجری و یزدگردی و جلالی و غیره: فامّا در عصر مترجم که آن شهور سنۀ تسع و عشرین و سبعمائه هجری میشود مطابق ثمان و عشرین ’خانی’ ... (از ترجمه محاسن اصفهان ص 50)

حوض و چشمۀ آب را گویند، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء) :
دو خانی پدید آید اندر دو چشم
از آن روی ناری و زلف دخانی،
قطران،
گوید این خاقانی دریامثابت خود منم
خوانمش خاقانی اما از میان افتاده قا،
خاقانی،
صدقۀ جاریه آنست که پادشاهان مدرسه ها سازند و وقفها کنند و مساجد و خانی و چشمه سارها و کهریزها آورند، (راحه الصدور راوندی)،
آب کوثر نه آب خانی بود
چشمۀ آب زندگانی بود،
نظامی،
ز شرم آب آن رخشنده خانی
بظلمت رفته آب زندگانی،
نظامی،
اولش گرچه آب خانی داد
آخرش آب زندگانی داد،
نظامی،
خانیی آب بود دور از راه
بود از آن خانی آب آن بنگاه،
نظامی،
کوزه پر کرد از آب آن خانی
تا برد سوی خانه پنهانی،
نظامی،
نام خود عاشق نهادی چیست این افسردگیها
عاشقان را سینه آتش خانه باید دیده خانی،
اوحدی،
یک روز نمی آیی تا در غم خود بینی
صد خانه چون دوزخ صد دیدۀ چون خانی،
اوحدی،
حاصل ما ز زلف و عارض اوست
اشک چون خون و چشم چون خانی،
اوحدی،
تو ماه و مرا پیکر از دیده ماهی
تو خان و مرا دیده از گریه خانی،
خواجو (از شرفنامۀ منیری)،
، تالاب، باتلاق و از این معنی است ’مرداب گاوخانی’، رجوع به حاشیۀ مرقوم بر ’خانی’ در همین صفحه شود، آب صاف، (ناظم الاطباء)، زری است رایج در ترکستان، (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (آنندراج) (غیاث اللغات) :
خانی دیگران بیک خانی،
ظهوری (از آنندراج)،
، زر خالص، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء)،
پَسوَندِ مَکانی مانند: تیرخانی، چاخانی، (چاه خانی)، سرخانی، سیاه خانی، از مبادی گاه شماری چون هجری و یزدگردی و جلالی و غیره: فامّا در عصر مترجم که آن شهور سنۀ تسع و عشرین و سبعمائه هجری میشود مطابق ثمان و عشرین ’خانی’ ... (از ترجمه محاسن اصفهان ص 50)

لغت نامه دهخدا

خانی

خان بودن، رئیس قبیله و ایل بودن، مقام خان داشتن:
از آنسو مر اوراست تا غرب شاهی
وزین سو مر او راست تا شرق خانی،
فرخی،
امیر ماضی چند رنج بردو مالهای عظیم بذل کرد تا قدرخان خانی یافت، (تاریخ بیهقی)، یکی آنکه امیر ماضی با قدرخان دیدار کرد تا بدان حشمت، خانی ترکستان از خاندان ایشان نشد، (تاریخ بیهقی)

لغت نامه دهخدا

خانی

منسوب به ’خان لنجان’ که شهری است در نواحی اصفهان، (از انساب سمعانی)، رجوع به ’خان لنجان’ شود، منسوب به ’خان’ را گویند، (از برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء) : این عمارت و قلعه خانی است نه رعیتی، منسوب به ’خانه’، خانگی، اهل خانه، ضد بیگانه، ج، خانیان: من رفتم سوی هرات و چنان گمان میبرم که دیدار من با تو و خانیان بقیامت افتاد، (تاریخ بیهقی)، و حکم تأدیب و تحریک از غارت حله و استخراج اموال مصادره ... فرمود و بخانیان امان داد، (از تاریخ سلاجقۀ کرمان محمد بن ابراهیم)، سلطنت متعالی، (برهان قاطع)

لغت نامه دهخدا

خانی

نام همای دختر دارا باشد، (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (آنندراج) (فرهنگ جهانگیری)

لغت نامه دهخدا

خنیز

(خَ)

تریدی که از نان فطیر ساخته میشود. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خاویز

نام قریه ای است از ولایت دشتستان فارس قریب به خورمج و آن قصبه ای است معمور و نارنگی آن بخوبی مشهور، (از آنندراج) (از انجمن آرای ناصری)، ’نام ناحیۀ کوچکی است مشتمل بر بنیان وتل کرگوئی و کشی و تمام این ناحیۀ کوچک که فرسنگی درازی آن است بساتین مرکبات و نخلستان است و نارنگی خاویز در خوبی مشهور است، و باغستان بوشهر این ناحیه است، در دامنۀ شمالی کوه بیر می افتاده و چندین چشمۀ پرآب گوارا دارد’، (فارسنامۀ ناصری)

لغت نامه دهخدا

خانی

عبدالمجیدبن محمد بن محمد خانی دمشقی شافعی (1263 - 1318 ه، ق،)، یکی از ادباء متأخر عرب است که بتاریخ و فقه پرداخت و شعر سرود، مولدش دمشق و مرگش باسلامبول اتفاق افتاد، او راست: 1 - ’الحدائق الوردیه فی حقائق اجلاء النقشبندیه’ که کتابی است در تراجم احوال نقشبندیان و تاریخ تألیف آن (1306هجری قمری) است، 2 - کتاب ’سبع مقامات’ که اسناد روایت آن از طریق سعد بن بشیر و نشأت آن از ابی حفص مصری است، 3 - دیوان شعر بنام ’وجه الحل من جهدالمقل’، (الاعلام زرکلی چ 2 ج 4 ص 294)
نام یکی از نویسندگان عرب است و او راست: هدایه المرتاب فی فضائل الاصحاب، این کتاب در سال 1292 ه، ق، چاپ شد، (معجم المطبوعات)

عبدالمجیدبن محمد بن محمد خانی دمشقی شافعی (1263 - 1318 هَ، ق،)، یکی از ادباء متأخر عرب است که بتاریخ و فقه پرداخت و شعر سرود، مولدش دمشق و مرگش باسلامبول اتفاق افتاد، او راست: 1 - ’الحدائق الوردیه فی حقائق اجلاء النقشبندیه’ که کتابی است در تراجم احوال نقشبندیان و تاریخ تألیف آن (1306هجری قمری) است، 2 - کتاب ’سبع مقامات’ که اسناد روایت آن از طریق سعد بن بشیر و نشأت آن از ابی حفص مصری است، 3 - دیوان شعر بنام ’وجه الحل من جهدالمقل’، (الاعلام زرکلی چ 2 ج 4 ص 294)
نام یکی از نویسندگان عرب است و او راست: هدایه المرتاب فی فضائل الاصحاب، این کتاب در سال 1292 هَ، ق، چاپ شد، (معجم المطبوعات)

لغت نامه دهخدا

خائیز

ده کوچکی است از دهستان مرکزی بخش حومه شهرستان بهبهان 17 هزارگزی شمال خاوری بهبهان 17 هزارگزی شمال راه بهبهان به اهواز، سکنه 44 تن، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

خانیت

(مِ عِ کَ دَ)

خان بودن: ’قدر مکنت امکان جادۀ اخلاص در عبودیت خانیت مسلوک دارد’. (از تاریخ غازان خان رشیدالدین فضل اﷲ چ کارل یان ص 54)

لغت نامه دهخدا

خانیه

(نی یَ)

نام سلسله ای از سلاطین ترک پیش از مغول است که در ترکستان شرقی حکومت می کرده اند. این طایفه به اسامی ’خاقانیه’ و ’خانیان’ و ’ایلک خانیه’ و ’آل افراسیاب’ نیز مشهور بوده اند. رجوع به ’آل افراسیاب و خانیان’ شود

لغت نامه دهخدا

خانیه

(یِ)

نام بندر مهم جزیره کرت است که 37500 تن سکنه دارد

لغت نامه دهخدا

خامیز

نوعی خورش است و آن چنان است که گوشت گوسفند یا گوساله را با پوست دباغت کرده آنها را در سرکه پرورده و بعد در روغن پخته و مرق آن را صاف نموده بخورند و در أصل ’خام آمیز’ بوده یعنی در خامی آمیزش یافته است، معرب آن را ’آمص’ بر وزن ’کامل’ و ’عامیص’ بر وزن ’هابیل’ گویند، (انجمن آرای ناصری) (آنندراج)، گوشت خام که در سرکه افکنند، قمیز، (زمخشری)، طعامی ست از گوشت گوساله با پوست آن و یا شوربای سکباج که سرد کرده و روغن آن را دور سازند، (از تاج العروس)، آبگوشت بی چربشی که گذارند سرد شود تا ببندد، (ناظم الاطباء)، آمص، عامص، آمیص، (منتهی الارب)

نوعی خورش است و آن چنان است که گوشت گوسفند یا گوساله را با پوست دباغت کرده آنها را در سرکه پرورده و بعد در روغن پخته و مرق آن را صاف نموده بخورند و در أصل ’خام آمیز’ بوده یعنی در خامی آمیزش یافته است، معرب آن را ’آمص’ بر وزن ’کامل’ و ’عامیص’ بر وزن ’هابیل’ گویند، (انجمن آرای ناصری) (آنندراج)، گوشت خام که در سرکه افکنند، قَمیز، (زمخشری)، طعامی ست از گوشت گوساله با پوست آن و یا شوربای سکباج که سرد کرده و روغن آن را دور سازند، (از تاج العروس)، آبگوشت بی چربشی که گذارند سرد شود تا ببندد، (ناظم الاطباء)، آمص، عامص، آمیص، (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

خانی

ده کوچکی است از دهستان کاکی بخش خورموج شهرستان بوشهر، واقع در 30هزارگزی جنوب خاوری خورموج و 1500 گزی جنوب رودمند، 36 تن سکنه دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7)

لغت نامه دهخدا