معنی بلاطه - جستجوی لغت در جدول جو

بلاطه(بُ طَ)

لغت نامه دهخدا

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

تصویری از بلاده — تصویر بلاده

فاسق، نابکار، بدکار، تبهکار، برای مثال هر آن کریم که فرزند او بلاده بود / شگفت باشد کاو از گناه ساده بود (رودکی - ۵۲۲)

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از بلایه — تصویر بلایه

نابکار، تباه کار، زن بدکار، برای مثال هزاران جفت همچون ویس یابی / چرا دل زآن بلایه برنتابی (فخرالدین اسعد - ۱۴۶)، زشت و ناشایست

فرهنگ فارسی عمید

(اِصْ)

سست و کندخاطر گردیدن. (از منتهی الارب). کند شدن فهم. (المصادر زوزنی). کند شدن. (تاج المصادر بیهقی). کند شدن و کاهل شدن. (دهار). ضد ذکاوت و فطنت. (از اقرب الموارد).

لغت نامه دهخدا

(بَلْ لو طَ)

یک دانه بلوط. واحد بلوط. رجوع به بلوط شود

لغت نامه دهخدا

(بَ یَ / یِ)

نابکار. (از برهان) (از آنندراج) (شرفنامۀ منیری). نابکار دشنام ده. (صحاح الفرس). تباهکار و ناکس و فرومایه و بداصل. (ناظم الاطباء). حثاله. حرض. حقیر. خابث. خبیث.. رذل. لاده. محروض. ناچیز. ناکس. هذر. هرزه. هلوک. هیچکاره:
ابن بلایه بچگان را ز چه کس آمد زه
همه آبستن گشتند به یک ره که و مه.
منوچهری.
زبان بگشاد هرمز کای بلایه
ندانم چون تو جادو هیچ دایه.
عطار.
خبث، بلایه و کربز گردیدن مرد. (از منتهی الارب). خشل، بلایه و فرومایه کردن کسی را. (از منتهی الارب). دعاره و دعر، بلایه شدن. (تاج المصادر بیهقی).

نابکار. (از برهان) (از آنندراج) (شرفنامۀ منیری). نابکار دشنام ده. (صحاح الفرس). تباهکار و ناکس و فرومایه و بداصل. (ناظم الاطباء). حُثاله. حَرض. حقیر. خابث. خَبیث.. رَذل. لاده. مَحروض. ناچیز. ناکس. هَذر. هرزه. هَلوک. هیچکاره:
ابن بلایه بچگان را ز چه کس آمد زه
همه آبستن گشتند به یک ره که و مه.
منوچهری.
زبان بگشاد هرمز کای بلایه
ندانم چون تو جادو هیچ دایه.
عطار.
خُبث، بلایه و کربز گردیدن مرد. (از منتهی الارب). خَشل، بلایه و فرومایه کردن کسی را. (از منتهی الارب). دَعاره و دَعر، بلایه شدن. (تاج المصادر بیهقی).

لغت نامه دهخدا

(بَ هََ)

نادانی. سلیم دلی. نیک نهادی. خوشخوئی بی بدی. (منتهی الارب). بلاهت. بله. و رجوع به بلاهت و بله شود، عاشق شدن. (آنندراج). گرفتار عشق شدن. (ناظم الاطباء). بلبل گشتن. و رجوع به بلبل گشتن شود، آشفته شدن. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(اِ)

ابله شدن. (از منتهی الارب). ضعیف شدن عقل و خرد. (از اقرب الموارد). بله. و رجوع به بله شود.

لغت نامه دهخدا

(بَ وَ)

دهی از دهستان چرداول، بخش شیروان چرداول، شهرستان ایلام. سکنۀ آن 150 تن. آب آن از رود خانه چرداول و محصول آن غلات و لبنیات است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

(بَ دَ / دِ / بِ دَ / دِ)

بدکار و فاسق. (برهان) (آنندراج). فاسدکار. (لغت نامۀ اسدی) (صحاح الفرس) (شرفنامۀ منیری) :
هر آن کریم که فرزند او بلاده بود
شگفت باشد کو از گناه ساده بود.
رودکی.

لغت نامه دهخدا

(بَلْ لا نَ)

مؤنث بلاّن. (اقرب الموارد). زن حمامی. (ناظم الاطباء). رجوع به بلان شود، سازندۀ بلبان. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(بَ نَ / نِ)

کاری که ناتمام گذاشته شده باشد. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(بُ لَ)

تری. نمناکی. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). تری. (دهار).

لغت نامه دهخدا

(بَ لَ)

بقیۀ مودت. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). بلاله. بلّه. رجوع به بلاله و بله شود

لغت نامه دهخدا

(اِ بِ)

مبتلی شدن به چیزی و درآویختن بدان. (از منتهی الارب). آزموده شدن به چیزی و درآویخته شدن به آن. (ازذیل اقرب الموارد از لسان). بلل. بلول. و رجوع به بلل و بلول شود.

لغت نامه دهخدا

(بَلْ لا عَ)

چاه سرتنگ در خانه که در آن آب باران و جز آن جمع شود، وجای دست و رو شستن. (منتهی الارب). سوراخی است در میان خانه. (از اقرب الموارد). بالوعه. بلّوعه. ج، بلالیع. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). و رجوع به بالوعه و بلوعه شود

لغت نامه دهخدا

(بَ طَ)

معرب پلیته (فتیله). ج، بلالیط. (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به بلالیط شود.

لغت نامه دهخدا

(بَ دَ)

بلادت. سستی وکندی خاطر. (از منتهی الارب). و رجوع به بلادت شود

لغت نامه دهخدا

(بُ طِ)

سلاطح بلاطح، پهن، از اتباع است. (منتهی الارب) : شی ٔ سلاطح بلاطح، چیزی عریض و پهن، و بلاطح از اتباع است. (از ذیل اقرب الموارد) ، جمع واژۀ بلقعه. (اقرب الموارد). رجوع به بلقعه شود

لغت نامه دهخدا

دختر تمیم بن معز بن بادیس. اززنان خردمند و عالی همت قرن پنجم هجری. وی در مهدیه متولد شد و بسال 470 هجری قمری بهمسری پسرعمش ناصر بن علناس صنهاجی حاکم قلعۀ بنی حمادو بجایه درآمد و بدانجا منتقل شد. (از اعلام النساء ج 1 ص 139 از شهیرات التونسیات حسن حسنی عبدالوهاب)

دختر تمیم بن معز بن بادیس. اززنان خردمند و عالی همت قرن پنجم هجری. وی در مهدیه متولد شد و بسال 470 هجری قمری بهمسری پسرعمش ناصر بن علناس صنهاجی حاکم قلعۀ بنی حمادو بجایه درآمد و بدانجا منتقل شد. (از اعلام النساء ج 1 ص 139 از شهیرات التونسیات حسن حسنی عبدالوهاب)

لغت نامه دهخدا

(بَ/ بِ)

منسوب به بار = بارگاه، بر ملوک و سلاطین اطلاق کنند، (برهان)، شاه، شاهزاده، (دمزن)

لغت نامه دهخدا

(بِ بَ)

هرزه گوی و نابکار و فاسق و بدکاره و فحاش، و این لفظ را بر زنان بیشتر اطلاق کنند. بلایه. (از برهان) (آنندراج) (انجمن آرا). بلاد. بلاده. بلایه. رجوع به بلاد و بلایه شود.
- ابن بلابه، ولدالزنا. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(بِ بَ / بِ)

مرکّب از: ب + لابه) بتضرع و چاپلوسی. (از برهان)، عجز و تضرع، چه لابه به حذف باء به معنی عجز و انکسار است. (از آنندراج) (از انجمن آرا) :
بلابه گفتمش ای روز من چو زلف تو تار.
(آنندراج)

لغت نامه دهخدا

(اَ لَ)

بسیار خاموش و عاقل گردیدن. (از ناظم الاطباء)، ناحیه ها. نواحی. (فرهنگ فارسی معین) :
ز بهر آنکه بتان را همی پرستیدند
مخالفان بدی اندر آن بلاد و دیار.
فرخی.
من از دیارحبیبم نه از بلاد غریب
مهیمنا به رفیقان خود رسان بازم.
حافظ.
، این کلمه درترکیب اسماء امکنه برای افادۀ مفهوم مملکت و کشور بکار رود، مثلاً بلادالعرب، به عربستان و بلادالروم به مملکت رومیان اطلاق شود. (از فرهنگ فارسی معین) : خرج واحد فی قرب ینوف القفاف فوق قریه الهجر من بلادالاهنوم فی زمن الامام شرف الدین علیه السلام.... (الجماهر بیرونی ص 271) .و أما مواضع تکثر شهرتها، واحد بجبل الشرق من بلاد انس یسمی الرکن... (الجماهر بیرونی ص 271).
کاروان مهرگان از خزران آمد
یا ز اقصای بلاد چینیان آمد.
منوچهری.
بلاد هند از لب جیحون بود تا شط فرات. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 98). روی به بلاد هند نهادند و ملک هند معروفان را در میان داشت و صلح کردند. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 82). از حد جیحون تا آب فرات بلاد فرس خواندندی یعنی شهرهای پارسیان. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 120). چون بلاد عراق و پارس بدست لشکر اسلام فتح شد.... (کلیله و دمنه). که در بلاد اسلام چنان شهری نشان میدهند ودر دیار کفر. (کلیله و دمنه). در سالی پنجاه هزار کم و بیش از بردۀ کافر و کافرزاده از دیار کفر به بلاداسلام می آورند. (کلیله ودمنه). پس هریک را از اطراف بلاد حصه ای معین کرد. (گلستان).
- بلاد اسلام و بلادالاسلام، مملکت اسلام: اًن هذه النسخ بعد تمامها انما یبعثها المتولی لتلک الاوقاف الی بلده من معظمات بلاد الاسلام، العربیه ًالی بلاد العرب و الفارسیه الی بلاد العجم... (از وقف نامۀ خواجه رشیدالدین فضل اﷲ در مقدمۀ نسخۀ جامعالتصانیف الرشیدیه بنقل از سعدی تا جامی ص 95).
- بلاد افرنج، مملکت فرنگ. رجوع به افرنج شود.
- بلادالبربر، مملکت بربر. رجوع به بربر شود.
- بلادالبهش، حجاز، بدان جهت که ’بهش’ در آنجا روید. رجوع به بهش شود.
- بلادالثلج، سرزمین برف. سیبریه. (یادداشت مرحوم دهخدا). مرحوم احمد بهمنیار در تعلیقات خود بر تاریخ بیهق چنین آرد: در مأخذهایی که در دسترس بود این نام یافته نشد و بطوری که از قرائن برمی آید نام قسمت کوهستانی میان هندوستان و ترکستان است که بیرونی در التفهیم، در آنجا که عقیدۀ هندوان را درباره قبهالارض ذکر می کند، بدان اشاره کرده است، بدین عبارت: کوههای سردسیر با برفها که میان هندوستان اند و میان زمین ترک - انتهی. و نیز میتوان حدس زد که مراد پامیر و هیمالیا است. بلاد ثلج. و رجوع به بلاد ثلج در همین ترکیبات شود: چهل و هشتم [از ولایات مشهور و نواحی که در ربع معمور عالم هست] ولایت بلادالثلج. (تاریخ بیهق ص 19). و برودت هوا و شدت سرما بحدی انجامید که تمامیت اقالیم حکم بلادالثلج گرفت. (جهانگشای جوینی).
- بلادالجبال، مملکت جبال. نواحی مرکزی وغربی ایران که شامل اصفهان، کاشان، ساوه، لرستان، همدان، قزوین، زنجان تا کرمانشاهان امروزی بوده است. و رجوع به جبال شود.
- بلادالجبل، مملکت جبل. رجوع به جبل شود.
- بلادالخاضعین، ترجمه لقبی است که در قدیم به ایران یا فارس میداده اند. ایران.
- ، سرو سرافکنده.
- ، جقه. بته جقه ای. دارای نقش سرو سرافکنده. (یادداشت مرحوم دهخدا). ابن البلخی در فارسنامه (ص 8) گوید: فرس جمع فارس و معنی فرس پارسایانست و به تازی چنین نویسند و پارسی را فارسی نویسند - انتهی. و مرحوم دهخدا راجع به بلادالخاضعین که در نامۀ تنسر ذکر شده است با اشاره به مطلبی که در فارسنامۀ ابن البلخی آمده در یادداشتی مینویسد: بلادالخاضعین [در نامۀ تنسر] گمان می کنم ترجمه کلمه پارس باشد نه بمعنی امروز پارسا، بلکه به معنی فروتن.
- بلادالدیلم، مملکت دیلم. سرزمین دیلمستان. رجوع به دیلم شود.
- بلادالروم، مملکت روم. رجوع به روم شود.
- بلادالزنج، مملکت زنج. زنگبار. رجوع به زنگبار شود.
- بلادالعجم، مملکت عجم. مملکت فارس. مملکت ایران. رجوع به عجم شود: وکذا کان الامر لبنی بویه الذین ببلاد العجم [وجد علی بعض نقودهم:عمادالدولهوالدین] . (النقودالعربیه ص 123) .و رجوع به بلاد اسلام در همین ترکیبات شود.
- بلادالعرب، مملکت عرب. عربستان. رجوع به بلاد اسلام در همین ترکیبات، و عرب و عربستان شود.
- بلادالفرس، مملکت فرس. مملکت ایران: و کذاعلی نقود بعض السلاطین البحریه، و علی نقود بنی بویه فی بلاد الفرس: صمصام الدوله، و ضیاءالدین. (النقود العربیه ص 132).
- بلادالفرنج، فرنگ. فرنگستان. و رجوع به بلادافرنج شود: فقد قلّت الفضه لاستهلاکها فی السروج و... انقطاع واصلها الی الدیار المصریه من بلادالفرنج و غیرها. (النقودالعربیه ص 117).
- بلادالفلفل، از شهرهای اقلیم سوم، که نام آن منیبار است: الاقلیم الثالث من مشرق الارض، الصین الشمالیه و البحریه الساحلیه و بلادالفلفل وبلادالهیاطله. (نخبهالدهر دمشقی ص 20). ثم یلی ذلک [یلی مدینه هنوّر] مدینه منیبار و تسمی بلادالفلفل و فیهامن مدن الامهات فاکنور... و مدینه صیمور... (نخبهالدهر ص 173). و لم أر أحدا غلب أحدا علی مملکته الاّ قوم تتلو بلادالفلفل. (اخبارالصین و الهند ص 236).
- بلادالقرظ، یمن، بدان جهت که روئیدنگاه قرظ است. و رجوع به قرظ شود.
- بلادالمشرق، ممالک شرق. مقصود مصر و ممالک عربی زبانی است که جزء بلاد المغرب بشمار نیایند از قبیل عراق و شام و حجاز وغیره. رجوع به بلادالمغرب در همین ترکیبات شود.
- بلادالمغرب، کشورهایی را که میان مصر و اقیانوس اطلس واقع بودند مغرب مینامیدند که مقصود الجزایر، مراکش، تونس، لیبی، و اندلس است. (از ترجمه مقدمۀ ابن خلدون ج 1 ص 42) : منذ سنه ست وثمانمائه فی جهات الارض کلها عند کل امه من الامم کالفرس و الروم و... ثم فی الدوله الاسلامیه من حین ظهورها... کبنی امیه بالشام... العلویین بطبرستان و بلادالمغرب و دیار مصر...و دولهالمغل ببلاد المشرق. (النقودالعربیه ص 66).
- بلاد ترک، مملکت ترک. سرزمین ترکان. ترکستان. رجوع به ترک و ترکستان شود.
- بلاد ترکستان، مملکت ترکستان. بلاد ترک. رجوع به ترک و ترکستان شود.
- بلاد ثلج، منطقۀ منجمد شمالی. (یادداشت مرحوم دهخدا).
- ، سیبری. (یادداشت مرحوم دهخدا) .بلادالثلج.
- ، هیمالیا و پامیر. و رجوع به بلادالثلج درهمین ترکیبات شود.
- بلاد زنج، بلادالزنج. زنگبار. رجوع به زنج و زنگبار شود.
- بلاد شاپوربلاد شاپور میان پارس و خوزستان است:. نواحی خراب و بروزگار قدیم نخست آباد بوده ست امااکنون خراب شده ست و گرمسیر ومعتدل است وآبهای روان دارد. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 147). بلاد شاپور ناحیتی چند است مابین فارس و خوزستان و هوایش معتدل به گرمی مایل و آب روان بسیار دارد و اکثر خراب است. (نزههالقلوب ج 3 ص 127).
- بلاد شام، مملکت شام. رجوع به شام شود.
- بلاد عجم، بلادالعجم. مملکت ایران. مملکت فارس. رجوع به بلادالعجم در همین ترکیبات و عجم در ردیف خود شود.
- بلاد فرس، بلادالفرس. مملکت فرس. مملکت فارس. رجوع به بلادالفرس در همین ترکیبات وفرس در ردیف خود شود.
- بلاد مجاهدبن عبداﷲ، نام دیگر آن، جزیره است و در شرق اندلس واقع است و اهل اندلس از مطلق جزیره همین اراده کنند. (یادداشت مرحوم دهخدا) : و أهل الاندلس ًاذا أطلقوا الجزیره أرادوا بها بلاد مجاهدبن عبداﷲ شرقی اندلس. (روضات الجنات ص 65).
- بلاد وادی النیل، شهرهایی که در درۀ نیل واقع است: و علی یدالترک دخلت [بربنجیس] فی بلاد وادی النیل. (النقود العربیه ص 167). تمشلک، نقد فضی مصری کان معروفا فی بلاد وادی النیل. (النقود العربیهص 171).
- بلاد یمن، مملکت یمن. رجوع به یمن شود.
- تخطیط بلاد، علم جغرافی. (ناظم الاطباء)

بسیار خاموش و عاقل گردیدن. (از ناظم الاطباء)، ناحیه ها. نواحی. (فرهنگ فارسی معین) :
ز بهر آنکه بتان را همی پرستیدند
مخالفان بدی اندر آن بلاد و دیار.
فرخی.
من از دیارحبیبم نه از بلاد غریب
مهیمنا به رفیقان خود رسان بازم.
حافظ.
، این کلمه درترکیب اسماء امکنه برای افادۀ مفهوم مملکت و کشور بکار رود، مثلاً بلادالعرب، به عربستان و بلادالروم به مملکت رومیان اطلاق شود. (از فرهنگ فارسی معین) : خرج واحد فی قرب ینوف القفاف فوق قریه الهجر من بلادالاهنوم فی زمن الامام شرف الدین علیه السلام.... (الجماهر بیرونی ص 271) .و أما مواضع تکثر شهرتها، واحد بجبل الشرق من بلاد انس یسمی الرکن... (الجماهر بیرونی ص 271).
کاروان مهرگان از خزران آمد
یا ز اقصای بلاد چینیان آمد.
منوچهری.
بلاد هند از لب جیحون بود تا شط فرات. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 98). روی به بلاد هند نهادند و ملک هند معروفان را در میان داشت و صلح کردند. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 82). از حد جیحون تا آب فرات بلاد فرس خواندندی یعنی شهرهای پارسیان. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 120). چون بلاد عراق و پارس بدست لشکر اسلام فتح شد.... (کلیله و دمنه). که در بلاد اسلام چنان شهری نشان میدهند ودر دیار کفر. (کلیله و دمنه). در سالی پنجاه هزار کم و بیش از بردۀ کافر و کافرزاده از دیار کفر به بلاداسلام می آورند. (کلیله ودمنه). پس هریک را از اطراف بلاد حصه ای معین کرد. (گلستان).
- بلاد اسلام و بلادالاسلام، مملکت اسلام: اًن هذه النسخ بعد تمامها انما یبعثها المتولی لتلک الاوقاف الی بلده من معظمات بلاد الاسلام، العربیه ًالی بلاد العرب و الفارسیه الی بلاد العجم... (از وقف نامۀ خواجه رشیدالدین فضل اﷲ در مقدمۀ نسخۀ جامعالتصانیف الرشیدیه بنقل از سعدی تا جامی ص 95).
- بلاد افرنج، مملکت فرنگ. رجوع به افرنج شود.
- بلادالبربر، مملکت بربر. رجوع به بربر شود.
- بلادالبهش، حجاز، بدان جهت که ’بهش’ در آنجا روید. رجوع به بهش شود.
- بلادالثلج، سرزمین برف. سیبریه. (یادداشت مرحوم دهخدا). مرحوم احمد بهمنیار در تعلیقات خود بر تاریخ بیهق چنین آرد: در مأخذهایی که در دسترس بود این نام یافته نشد و بطوری که از قرائن برمی آید نام قسمت کوهستانی میان هندوستان و ترکستان است که بیرونی در التفهیم، در آنجا که عقیدۀ هندوان را درباره قبهالارض ذکر می کند، بدان اشاره کرده است، بدین عبارت: کوههای سردسیر با برفها که میان هندوستان اند و میان زمین ترک - انتهی. و نیز میتوان حدس زد که مراد پامیر و هیمالیا است. بلاد ثلج. و رجوع به بلاد ثلج در همین ترکیبات شود: چهل و هشتم [از ولایات مشهور و نواحی که در ربع معمور عالم هست] ولایت بلادالثلج. (تاریخ بیهق ص 19). و برودت هوا و شدت سرما بحدی انجامید که تمامیت اقالیم حکم بلادالثلج گرفت. (جهانگشای جوینی).
- بلادالجبال، مملکت جبال. نواحی مرکزی وغربی ایران که شامل اصفهان، کاشان، ساوه، لرستان، همدان، قزوین، زنجان تا کرمانشاهان امروزی بوده است. و رجوع به جبال شود.
- بلادالجبل، مملکت جبل. رجوع به جبل شود.
- بلادالخاضعین، ترجمه لقبی است که در قدیم به ایران یا فارس میداده اند. ایران.
- ، سرو سرافکنده.
- ، جقه. بته جقه ای. دارای نقش سرو سرافکنده. (یادداشت مرحوم دهخدا). ابن البلخی در فارسنامه (ص 8) گوید: فرس جمع فارس و معنی فرس پارسایانست و به تازی چنین نویسند و پارسی را فارسی نویسند - انتهی. و مرحوم دهخدا راجع به بلادالخاضعین که در نامۀ تنسر ذکر شده است با اشاره به مطلبی که در فارسنامۀ ابن البلخی آمده در یادداشتی مینویسد: بلادالخاضعین [در نامۀ تنسر] گمان می کنم ترجمه کلمه پارس باشد نه بمعنی امروز پارسا، بلکه به معنی فروتن.
- بلادالدیلم، مملکت دیلم. سرزمین دیلمستان. رجوع به دیلم شود.
- بلادالروم، مملکت روم. رجوع به روم شود.
- بلادالزنج، مملکت زنج. زنگبار. رجوع به زنگبار شود.
- بلادالعجم، مملکت عجم. مملکت فارس. مملکت ایران. رجوع به عجم شود: وکذا کان الامر لبنی بویه الذین ببلاد العجم [وجد علی بعض نقودهم:عمادالدولهوالدین] . (النقودالعربیه ص 123) .و رجوع به بلاد اسلام در همین ترکیبات شود.
- بلادالعرب، مملکت عرب. عربستان. رجوع به بلاد اسلام در همین ترکیبات، و عرب و عربستان شود.
- بلادالفرس، مملکت فرس. مملکت ایران: و کذاعلی نقود بعض السلاطین البحریه، و علی نقود بنی بویه فی بلاد الفرس: صمصام الدوله، و ضیاءالدین. (النقود العربیه ص 132).
- بلادالفرنج، فرنگ. فرنگستان. و رجوع به بلادافرنج شود: فقد قلّت الفضه لاستهلاکها فی السروج و... انقطاع واصلها الی الدیار المصریه من بلادالفرنج و غیرها. (النقودالعربیه ص 117).
- بلادالفِلفِل، از شهرهای اقلیم سوم، که نام آن منیبار است: الاقلیم الثالث من مشرق الارض، الصین الشمالیه و البحریه الساحلیه و بلادالفلفل وبلادالهیاطله. (نخبهالدهر دمشقی ص 20). ثم یلی ذلک [یلی مدینه هنوّر] مدینه منیبار و تسمی بلادالفلفل و فیهامن مدن الامهات فاکنور... و مدینه صیمور... (نخبهالدهر ص 173). و لم أر أحدا غلب أحدا علی مملکته الاّ قوم تتلو بلادالفلفل. (اخبارالصین و الهند ص 236).
- بلادالقرظ، یمن، بدان جهت که روئیدنگاه قرظ است. و رجوع به قرظ شود.
- بلادالمشرق، ممالک شرق. مقصود مصر و ممالک عربی زبانی است که جزء بلاد المغرب بشمار نیایند از قبیل عراق و شام و حجاز وغیره. رجوع به بلادالمغرب در همین ترکیبات شود.
- بلادالمغرب، کشورهایی را که میان مصر و اقیانوس اطلس واقع بودند مغرب مینامیدند که مقصود الجزایر، مراکش، تونس، لیبی، و اندلس است. (از ترجمه مقدمۀ ابن خلدون ج 1 ص 42) : منذ سنه ست وثمانمائه فی جهات الارض کلها عند کل امه من الامم کالفرس و الروم و... ثم فی الدوله الاسلامیه من حین ظهورها... کبنی امیه بالشام... العلویین بطبرستان و بلادالمغرب و دیار مصر...و دولهالمغل ببلاد المشرق. (النقودالعربیه ص 66).
- بلاد ترک، مملکت ترک. سرزمین ترکان. ترکستان. رجوع به ترک و ترکستان شود.
- بلاد ترکستان، مملکت ترکستان. بلاد ترک. رجوع به ترک و ترکستان شود.
- بلاد ثلج، منطقۀ منجمد شمالی. (یادداشت مرحوم دهخدا).
- ، سیبری. (یادداشت مرحوم دهخدا) .بلادالثلج.
- ، هیمالیا و پامیر. و رجوع به بلادالثلج درهمین ترکیبات شود.
- بلاد زنج، بلادالزنج. زنگبار. رجوع به زنج و زنگبار شود.
- بلاد شاپوربلاد شاپور میان پارس و خوزستان است:. نواحی خراب و بروزگار قدیم نخست آباد بوده ست امااکنون خراب شده ست و گرمسیر ومعتدل است وآبهای روان دارد. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 147). بلاد شاپور ناحیتی چند است مابین فارس و خوزستان و هوایش معتدل به گرمی مایل و آب روان بسیار دارد و اکثر خراب است. (نزههالقلوب ج 3 ص 127).
- بلاد شام، مملکت شام. رجوع به شام شود.
- بلاد عجم، بلادالعجم. مملکت ایران. مملکت فارس. رجوع به بلادالعجم در همین ترکیبات و عجم در ردیف خود شود.
- بلاد فرس، بلادالفرس. مملکت فرس. مملکت فارس. رجوع به بلادالفرس در همین ترکیبات وفرس در ردیف خود شود.
- بلاد مجاهدبن عبداﷲ، نام دیگر آن، جزیره است و در شرق اندلس واقع است و اهل اندلس از مطلق جزیره همین اراده کنند. (یادداشت مرحوم دهخدا) : و أهل الاندلس ًاذا أطلقوا الجزیره أرادوا بها بلاد مجاهدبن عبداﷲ شرقی اندلس. (روضات الجنات ص 65).
- بلاد وادی النیل، شهرهایی که در درۀ نیل واقع است: و علی یدالترک دخلت [بِربَنجیس] فی بلاد وادی النیل. (النقود العربیه ص 167). تِمِشلِک، نقد فضی مصری کان معروفا فی بلاد وادی النیل. (النقود العربیهص 171).
- بلاد یمن، مملکت یمن. رجوع به یمن شود.
- تخطیط بلاد، علم جغرافی. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(اِشْ)

فراخ زبان گردیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). گشاده زبان و مازح گردیدن یا بسیط و ساده بودن. (از اقرب الموارد). فراخ زبان گردیدن و بی پروا سخن گفتن. (ناظم الاطباء).

لغت نامه دهخدا

(خَ طَ)

گولی. احمقی. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

تصویری از بساطه — تصویر بساطه

سادگی، بیرنگی، گشادگی خوشرویی، شیرین زبانی، آسانی

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از سلاطه — تصویر سلاطه

دراز زبانی زبان درازی، چیره دستی چیرگی

فرهنگ لغت هوشیار

کند هوشی تیماو دیر یابی بدکار، فاسق نابکار، فاحشه روسپی، مفسد مفتن، گمراه. تبهکار، فاسق، نابکار

فرهنگ لغت هوشیار

شیوایش شیوا سخنی زبان آوری کشگویی، بالندگی، رسایی (کمال) ابر کانی

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از بلاله — تصویر بلاله

تری نمناکی باز ماندی مهر

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از بلاهه — تصویر بلاهه

نادانی سادگی کانایی نابخردی، سست اندیشی

فرهنگ لغت هوشیار

بدکار، فاسق نابکار، فاحشه روسپی، مفسد مفتن، گمراه. نابکار، هرزه، ناچیز، ناکس

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از بلیطه — تصویر بلیطه

سفید مرز

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از بلاده — تصویر بلاده

((بَ دِ))

بدکار، فاسق، روسپی

فرهنگ فارسی معین