- اسغدیدن(کِ کَ دَ)
مصدر اسغده است به معنی ساختن و پرداختن و آماده و مهیا کردن. (برهان)
معنی اسغدیدن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(کُ نِ شَ تَ)
لغت نامه دهخدا
خصومت کردن. (شرفنامۀ منیری). در بعضی فرهنگها افتد جنگ و خصومت نوشته است اقول آن افند با نون خواهد بود. (مؤید) ، آب دادن شتر را. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، دهان شتر بستن تا نشخوار نزند تا اگر خداوند شتر تشنه بود، شکم او را کفاند و سرگین بفشارد و آب را بخورد. (آنندراج). فشاردن شکنبه را و آب آنرا خوردن و آن بوقت احتیاج به آب در بیابان. (از اقرب الموارد). آب دادن شتر را و دهان او بستن تا نشخوار نزند تا اگر خداوند شتر تشنه شود شکم او را کفانیده سرگین بفشارد و آن آب را بخورد. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). آب دادن شتر را و دهان بستن تا نشخوار نزند. تا اگر خداوند شتر تشنه شود شکم او را کفاند و آب آن بخورد. (مؤید الفضلاء)
(کَ / کِ رَ تَ)
لغت نامه دهخدا
تعجب کردن. (برهان قاطع) (غیاث اللغات) (هفت قلزم) (ناظم الاطباء). متعجب شدن. (ناظم الاطباء).
(کَ پَ رَ / رِ زَ دَ)
لغت نامه دهخدا
غضب کردن. خشم آوردن. (شعوری) ، ارفال رفل، فروهشتن دامن را. (منتهی الأرب)
(گُ رَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
ساخته شدن، گرفتگی گلو از غصه و عروض مصیبتی. (ناظم الاطباء) ، غم شدیدی که منجر به گریۀ متوالی میشود. (فرهنگ نظام).
- بغض کسی ترکیدن، از شدت تأثر بگریه افتادن
- بغض کسی ترکیدن، از شدت تأثر بگریه افتادن
(کُ تَ زَ دَ)
لغت نامه دهخدا
استادن. (شعوری). ایستادن، الهام خواستن شکر نعمت را از خدای تعالی. (منتهی الارب)
(کَ رَ / رِ بَ وَ دَ)
لغت نامه دهخدا
جنگ. خصومت. (مؤید) (انجمن آرای ناصری). جنگ و خصومت کردن. (آنندراج) (برهان) (مجمعالفرس). آفندیدن. رجوع به آفندیدن شود
(اُسْ سا)
لغت نامه دهخدا
جمهوری اسادیان، آنگاه که اسکندر مقدونی به سند رسید رسولانی از مردم جمهوری اسادیان نزد او رفته اظهار انقیاد کردند. (ایران باستان ص 1833 و 1842)
(اُ)
لغت نامه دهخدا
تمام رسیدن و دراز گردیدن موی. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). دراز شدن و بکمال رسیدن موی. و منه: قامت ترائیک مغدودنا. (از اقرب الموارد). دراز شدن موی. (المصادر زوزنی) ، جمع واژۀ غرض، بمعنی نشانۀ تیر و خواست و آهنگ. (آنندراج) (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). و رجوع به غرض شود، مأخوذ از تازی. غرضها. خواهشها. آرزوها. مرادها. اراده ها. قصدها. نیت ها. مقصودها. نتیجه ها و فائده ها. (ناظم الاطباء) : رسولی باید فرستاد و نامه ای نبشت بحضرت تا به اغراض وی واقف گردیم و آنچه رای واجب کند بفرمائیم. (تاریخ بیهقی ص 558). امیر گفت اغراض دیگر است. (تاریخ بیهقی ص 454). چون اغراض حاصل شد لشکرهای ما از آب بگذردو دست با لشکرهای سلطان یکی کنند و آتش این فتنه نشانده آید. (تاریخ بیهقی ص 519). چون دستوری یابد آن را عرض کند و مشافهۀ دیگر است با وی در بابی مهم تر که اگر اندر آن باب سخن نرود، عرضه نکند و پس اگر رود، ناچار عرضه کند تا اغراض بحاصل شود. (تاریخ بیهقی ص 209). فکر اصحاب اغراض... بی اثر نباشد. (کلیله و دمنه). آن چهار که مطلوبست بدین اغراض و بجز آن نتوانند رسید، کسب مال است از وجهی پسندیده. (کلیله و دمنه). و عاقل باید که در فاتحت کارها نهایت اغراض خویش پیش چشم دارد. (کلیله و دمنه). و مقرر است که دوستی تو با من ازبرای این اغراض بود. (کلیله و دمنه).
- اغراض شخصی، مقاصد شخصی.
- اغراض نفسانی، آرزو و خواهشی که از روی هوا و خواهش نفس باشد. (ناظم الاطباء).
، در تداول امروز، دشمنی ها. قصدهای بد
- اغراض شخصی، مقاصد شخصی.
- اغراض نفسانی، آرزو و خواهشی که از روی هوا و خواهش نفس باشد. (ناظم الاطباء).
، در تداول امروز، دشمنی ها. قصدهای بد
(کُ تَ خوَرْ / خُرْ دَ)
لغت نامه دهخدا
ستهیدن. ستیهیدن. (رشیدی). استیزیدن. ستیزیدن. ستیزه کردن. (مؤید الفضلاء) (برهان). لجاج کردن. (سروری)
(گِ رَ / رُو سِ تَ دَ)
لغت نامه دهخدا
پذیرفتن. قبول کردن. راضی شدن به. رضا دادن. ارتضاء (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی). رضوان.خوش آمدن. مطبوع داشتن. گزیدن بر. صواب شمردن. تصویب. برگزیدن. (برهان قاطع در لغت پسنده) :
گرنه بدبختمی مرا که فکند
بیکی جاف جاف زود غرس
او مرا پیش شیر بپسندد
من نتاوم بر او نشسته مگس.
رودکی.
عاشقی خواهی که تاپایان بری
بس که بپسندید باید ناپسند.
رابعۀ بنت کعب قزداری.
مخاعه گفت خواسته به چهار یک باید کردن خالد گفت پسندیدم. (تاریخ طبری ترجمه بلعمی).
اگر شاه پیروز بپسندد این
نهادیم بر چرخ گردنده زین.
فردوسی.
همه کار یزدان پسندیده ام
همان شور و تلخی بسی دیده ام.
فردوسی.
بدیشان چنین گفت سام سوار
که این کی پسندد ز ما کردگار.
فردوسی.
به مهراب گفت ای هشیوار مرد
پسندیده ای در همه کار کرد.
فردوسی.
برآن است کاکنون ببندد ترا
بشاهی همی بد پسندد ترا.
فردوسی.
من این را پسندم که بر تخت عاج
ندارد بتن یاره و طوق و تاج.
فردوسی.
پسندیدم آن هدیه های تو [قیصر] نیز
کجا رنج بردی زهر گونه چیز
بشیروی بخشیدم آن برده رنج
پی افکندم او را یکی تازه گنج.
فردوسی.
من او را یکی چاره سازم که شاه
پسندد از این بندۀ نیکخواه.
فردوسی.
بمالید رخ را بر آن تیره خاک
چنین گفت کای داور دادپاک
تو دانی که گر من ستمدیده ام
بسی روز بد را پسندیده ام
مکافات کن بدکنش را بخون
تو باشی ستمدیده را رهنمون.
فردوسی.
پسندی و هم داستانی کنی
که جان داری و جان ستانی کنی.
فردوسی.
سر تاجداری مبر بیگناه
که نپسندد این داور هور و ماه.
فردوسی.
ز شاهان مرا دیده بر دیدن است
ز تو داد و از من پسندیدنست.
فردوسی.
وزان پس بدو گفت چون دیدمت
بمشکوی زرین پسندیدمت.
فردوسی.
چنین کی پسندد ز من کردگار
کجا بر دهد گردش روزگار.
فردوسی.
فرستم به نیکی بنزد پدر
چنان چون پسندد همی دادگر.
فردوسی.
مگر نام گرگین تو نشینده ای
کزینگونه خود را پسندیده ای.
فردوسی.
بدو گفت بهرام را دیده ای
سواری و رزمش پسندیده ای.
فردوسی.
نه از من پسندد جهان آفرین
نه شاه و نه گردان ایران زمین.
فردوسی.
ببینند گردان لشکر ترا
بمردی پسندند یک یک مرا.
فردوسی.
بگیتی همه کام دل دیده ام
به هر رزم میدان پسندیده ام.
فردوسی.
تو از ما گسسته بدینگونه مهر
پسندد چنین کردگار سپهر.
فردوسی.
بدو گفت این نزد بهرام بر
بگو ای سبک مایۀ بدگهر
تو خاقان چین را ببندی همی !
گزند بزرگان پسندی همی !.
فردوسی.
اگر داد باید که ماند بجای
بیارای زان پس بدانانمای
چو دانا پسندد پسندیده گشت
بجوی تو در آب چون دیده گشت.
فردوسی.
ز خوبی ّ خوی و خردمندیم
بهانه چه سازی که نپسندیم.
فردوسی.
زلف او حاجب لبست و لبش
نپسندد بهیچکس بیداد.
فرخی.
خواجه گفت این دیگران را خداوند میداند کرا فرماید. امیر گفت بوالفتح رازی را می پسندم چندین سال پیش خواجه کار کرده است. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 341). امیر اندران بدید و آنرا سخت پسندید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 403). ما [سه تن از امراء طاهری] در دست امیریم و خداوند ما برافتاد با ما آن کند که ایزد عزّ ذکره بپسندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 248). خدای عزّوجل نپسندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 27). خواست [خواجه احمد] که بر جراحت دلش [احمد ینالتکین] را مرهمی کند چون امیر وی را پسندید. (تاریخ بیهقی ص 268) .گفت ایشان را بپسندید. (تاریخ بیهقی ص 101). گفتم [احمد بن ابی دؤاد] اﷲ اﷲ یا امیرالمؤمنین که این خونی است ناحق و ایزد عزّ ذکره نپسندد. (تاریخ بیهقی ص 170). حضرت رضا علیه السلام از آنچه او بکرد وی را [طاهر را] بپسندید و بیعت کردند. (تاریخ بیهقی ص 137). پیلان را عرض کردند هزاروششصدوهفتاد نر و ماده بپسندید سخت فربه و آبادان بودند. (تاریخ بیهقی ص 285).
یکی درد و یکی درمان پسندد
یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد.
باباطاهر.
پسندید و گفت از تو چونین سزید
که زشتیست بند بدان را کلید.
اسدی.
چنان بود پیمانش با ماهروی
که جفت آن گزیند که بپسندد اوی.
اسدی (گرشاسب نامۀ نسخۀ خطی مؤلف ص 17).
نه میر خراسان پسندد او را
نه شاه سجستان نه میر ختلان.
ناصرخسرو.
گر یار بخون من کمر دربندد
ای دل مکن آنچه اش خرد نپسندد.
مجیر بیلقانی.
گرخود همه عیب ها بر این بنده در است
هر عیب که سلطان بپسندد هنر است.
(گلستان).
حاکم این سخن را عظیم پسندید و اسباب معاش یاران فرمود تا بر قاعده ماضی مهیا دارند. (گلستان).
کسانی که بد را پسندیده اند
ندانم ز نیکی چه بد دیده اند.
سعدی.
در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند
گر تو نمی پسندی تغییر کن قضا را.
حافظ.
، روا داشتن. سزاوار دانستن: اگر خواهی تمام مرد باشی آنچه بخود نپسندی بدیگران مپسند. (منسوب به انوشروان، از قابوسنامه).
ستم مپسند از من بر تن خویش
ستم از خویش بر من نیز مپسند.
ناصرخسرو.
بر کسی مپسند کز تو آن رسد
کت نیاید خویشتن را آن پسند.
ناصرخسرو.
مر مرا آنچه نخواهی که بخرّی مفروش
بر تنم آنچه تنت را نپسندی مپسند.
ناصرخسرو.
و هر کار که مانند آن بر خویشتن نپسندد در حق دیگران روا ندارد. (کلیله و دمنه).
حسادت را در دل و در پشت شکست است
جز پشت و دل حاسد مپسند شکسته.
سوزنی.
یاد دارم ز پیر دانشمند
تو هم از من بیاد دار این پند
هرچه بر نفس خویش نپسندی
نیز بر نفس دیگری مپسند.
سعدی.
هر بد که بخود نمی پسندی
با کس مکن ای برادر من
گر مادر خویش دوست داری
دشنام مده بمادر من.
سعدی.
، ستودن. حمد، نیک شمردن. مستحسن داشتن. استحسان: و همه ارکان و اعیان دولت وی را بپسندیدندبدان راستی و امانت و خدمتی که کرد در معنی آن خزانۀ بزرگ. (تاریخ بیهقی).
این جور مکن که از تو نپسندد
سلطان زمانه خسرو والا.
مسعودسعد.
، گزیدن. انتخاب کردن. ترجیح دادن:
قند جدا کن ز وی دور شو از زهر دند
هرچه به آخر به است جان ترا، آن پسند.
رودکی.
بر دل مکن مسلط گفتار هر لتنبر
هرگز کجا پسندد افلاک جز ترا سر.
شاکر بخاری.
، آزمودن ؟:
وگر خود کشندت جهان دیده ای
همه نیک و بدها پسندیده ای.
فردوسی
گرنه بدبختمی مرا که فکند
بیکی جاف جاف زود غرس
او مرا پیش شیر بپسندد
من نتاوم بر او نشسته مگس.
رودکی.
عاشقی خواهی که تاپایان بری
بس که بپسندید باید ناپسند.
رابعۀ بنت کعب قزداری.
مخاعه گفت خواسته به چهار یک باید کردن خالد گفت پسندیدم. (تاریخ طبری ترجمه بلعمی).
اگر شاه پیروز بپسندد این
نهادیم بر چرخ گردنده زین.
فردوسی.
همه کار یزدان پسندیده ام
همان شور و تلخی بسی دیده ام.
فردوسی.
بدیشان چنین گفت سام سوار
که این کی پسندد ز ما کردگار.
فردوسی.
به مهراب گفت ای هشیوار مرد
پسندیده ای در همه کار کرد.
فردوسی.
برآن است کاکنون ببندد ترا
بشاهی همی بد پسندد ترا.
فردوسی.
من این را پسندم که بر تخت عاج
ندارد بتن یاره و طوق و تاج.
فردوسی.
پسندیدم آن هدیه های تو [قیصر] نیز
کجا رنج بردی زهر گونه چیز
بشیروی بخشیدم آن برده رنج
پی افکندم او را یکی تازه گنج.
فردوسی.
من او را یکی چاره سازم که شاه
پسندد از این بندۀ نیکخواه.
فردوسی.
بمالید رخ را بر آن تیره خاک
چنین گفت کای داور دادپاک
تو دانی که گر من ستمدیده ام
بسی روز بد را پسندیده ام
مکافات کن بدکنش را بخون
تو باشی ستمدیده را رهنمون.
فردوسی.
پسندی و هم داستانی کنی
که جان داری و جان ستانی کنی.
فردوسی.
سر تاجداری مبر بیگناه
که نپسندد این داور هور و ماه.
فردوسی.
ز شاهان مرا دیده بر دیدن است
ز تو داد و از من پسندیدنست.
فردوسی.
وزان پس بدو گفت چون دیدمت
بمشکوی زرین پسندیدمت.
فردوسی.
چنین کی پسندد ز من کردگار
کجا بر دهد گردش روزگار.
فردوسی.
فرستم به نیکی بنزد پدر
چنان چون پسندد همی دادگر.
فردوسی.
مگر نام گرگین تو نشینده ای
کزینگونه خود را پسندیده ای.
فردوسی.
بدو گفت بهرام را دیده ای
سواری و رزمش پسندیده ای.
فردوسی.
نه از من پسندد جهان آفرین
نه شاه و نه گردان ایران زمین.
فردوسی.
ببینند گردان لشکر ترا
بمردی پسندند یک یک مرا.
فردوسی.
بگیتی همه کام دل دیده ام
به هر رزم میدان پسندیده ام.
فردوسی.
تو از ما گسسته بدینگونه مهر
پسندد چنین کردگار سپهر.
فردوسی.
بدو گفت این نزد بهرام بر
بگو ای سبک مایۀ بدگهر
تو خاقان چین را ببندی همی !
گزند بزرگان پسندی همی !.
فردوسی.
اگر داد باید که ماند بجای
بیارای زان پس بدانانمای
چو دانا پسندد پسندیده گشت
بجوی تو در آب چون دیده گشت.
فردوسی.
ز خوبی ّ خوی و خردمندیم
بهانه چه سازی که نپسندیم.
فردوسی.
زلف او حاجب لبست و لبش
نپسندد بهیچکس بیداد.
فرخی.
خواجه گفت این دیگران را خداوند میداند کرا فرماید. امیر گفت بوالفتح رازی را می پسندم چندین سال پیش خواجه کار کرده است. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 341). امیر اندران بدید و آنرا سخت پسندید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 403). ما [سه تن از امراء طاهری] در دست امیریم و خداوند ما برافتاد با ما آن کند که ایزد عزّ ذکره بپسندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 248). خدای عزّوجل نپسندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 27). خواست [خواجه احمد] که بر جراحت دلش [احمد ینالتکین] را مرهمی کند چون امیر وی را پسندید. (تاریخ بیهقی ص 268) .گفت ایشان را بپسندید. (تاریخ بیهقی ص 101). گفتم [احمد بن ابی دؤاد] اﷲ اﷲ یا امیرالمؤمنین که این خونی است ناحق و ایزد عزّ ذکره نپسندد. (تاریخ بیهقی ص 170). حضرت رضا علیه السلام از آنچه او بکرد وی را [طاهر را] بپسندید و بیعت کردند. (تاریخ بیهقی ص 137). پیلان را عرض کردند هزاروششصدوهفتاد نر و ماده بپسندید سخت فربه و آبادان بودند. (تاریخ بیهقی ص 285).
یکی درد و یکی درمان پسندد
یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد.
باباطاهر.
پسندید و گفت از تو چونین سزید
که زشتیست بند بدان را کلید.
اسدی.
چنان بود پیمانش با ماهروی
که جفت آن گزیند که بپسندد اوی.
اسدی (گرشاسب نامۀ نسخۀ خطی مؤلف ص 17).
نه میر خراسان پسندد او را
نه شاه سجستان نه میر ختلان.
ناصرخسرو.
گر یار بخون من کمر دربندد
ای دل مکن آنچه اش خرد نپسندد.
مجیر بیلقانی.
گرخود همه عیب ها بر این بنده در است
هر عیب که سلطان بپسندد هنر است.
(گلستان).
حاکم این سخن را عظیم پسندید و اسباب معاش یاران فرمود تا بر قاعده ماضی مهیا دارند. (گلستان).
کسانی که بد را پسندیده اند
ندانم ز نیکی چه بد دیده اند.
سعدی.
در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند
گر تو نمی پسندی تغییر کن قضا را.
حافظ.
، روا داشتن. سزاوار دانستن: اگر خواهی تمام مرد باشی آنچه بخود نپسندی بدیگران مپسند. (منسوب به انوشروان، از قابوسنامه).
ستم مپسند از من بر تن خویش
ستم از خویش بر من نیز مپسند.
ناصرخسرو.
بر کسی مپسند کز تو آن رسد
کت نیاید خویشتن را آن پسند.
ناصرخسرو.
مر مرا آنچه نخواهی که بخرّی مفروش
بر تنم آنچه تنت را نپسندی مپسند.
ناصرخسرو.
و هر کار که مانند آن بر خویشتن نپسندد در حق دیگران روا ندارد. (کلیله و دمنه).
حسادت را در دل و در پشت شکست است
جز پشت و دل حاسد مپسند شکسته.
سوزنی.
یاد دارم ز پیر دانشمند
تو هم از من بیاد دار این پند
هرچه بر نفس خویش نپسندی
نیز بر نفس دیگری مپسند.
سعدی.
هر بد که بخود نمی پسندی
با کس مکن ای برادر من
گر مادر خویش دوست داری
دشنام مده بمادر من.
سعدی.
، ستودن. حمد، نیک شمردن. مستحسن داشتن. استحسان: و همه ارکان و اعیان دولت وی را بپسندیدندبدان راستی و امانت و خدمتی که کرد در معنی آن خزانۀ بزرگ. (تاریخ بیهقی).
این جور مکن که از تو نپسندد
سلطان زمانه خسرو والا.
مسعودسعد.
، گزیدن. انتخاب کردن. ترجیح دادن:
قند جدا کن ز وی دور شو از زهر دند
هرچه به آخر به است جان ترا، آن پسند.
رودکی.
بر دل مکن مسلط گفتار هر لتنبر
هرگز کجا پسندد افلاک جز ترا سر.
شاکر بخاری.
، آزمودن ؟:
وگر خود کشندت جهان دیده ای
همه نیک و بدها پسندیده ای.
فردوسی
(مُ هََ قَ)
لغت نامه دهخدا
ساخته شدن و مهیا گشتن و آماده گردیدن. (برهان) (ناظم الاطباء) (سروری). ساخته شدن. (شرفنامۀ منیری). ساخته شدن و مهیا گشتن. (سروری). ساخته و آماده شدن. (آنندراج). و رجوع به شعوری ج 1 ورق 186 شود
(کِ گِ رِ تَ)
لغت نامه دهخدا
شگفتی کردن و تعجب نمودن. (ناظم الاطباء). شگفتگی کردن و تعجب نمودن باشد. (مؤید الفضلاء). شگفتگی نمودن و تعجب کردن باشد. (آنندراج). شگفتی و تعجب است. (انجمن آرای ناصری). شگفتی کردن و تعجب نمودن. (فرهنگ اسدی) (برهان). تعجب کردن. (غیاث اللغات). شگفتی کردن. (شرفنامۀ منیری) ، شکافته شدن تخم و بیرون آمدن چوزه. (ناظم الاطباء) ، بیرون گردیدن ترس و بیم از دل. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). زائل شدن بیم. (المصادر زوزنی) (تاج المصادر بیهقی). بیرون گردیدن ترس و بیم از دل و زائل گردیدن ترس. (آنندراج) ، زائل کردن بیم. (تاج المصادر بیهقی) ، آشکار گشتن کار، پیدا کردن راز نهانی را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
ارتضاء، انتخاب کردن، برگزیدن، پذیرفتن، قبول کردن، پسند کردن، مقبول یافتن، تحسین کردن، ستودن