- آکنیدن
پر کردن، انباشتن، چیزی را در ظرفی ریختن یا جا دادن که تمام آن را فرا گیرد، آکندن، آگندن، پر ساختن
معنی آکنیدن - جستجوی لغت در جدول جو
- آکنیدن (کَ مَ بُ شُ دَ)
آکندن. پرکردن. انباشتن، جای دادن:
آنکه اندر جهان ندارد گنج
چون توان آکنیدنش در کنج ؟
اوحدی.
، به خاک سپردن. دفن کردن. زیر خاک کردن. دفین کردن:
مرا مرده درخاک مصر آکنید
ز گفتار من هیچ مپراکنید.
فردوسی.
تا نگردد بصدمه ای بدو نیم
در زمین آکنیده اند ز بیم.
نظامی.
آکنیده خمی سفال، در او
آبی الحق خوش و زلال در او.
نظامی.
و مشتقات آن تنها از همین یک مصدر آید منتظم
آنکه اندر جهان ندارد گنج
چون توان آکنیدنش در کنج ؟
اوحدی.
، به خاک سپردن. دفن کردن. زیر خاک کردن. دفین کردن:
مرا مرده درخاک مصر آکنید
ز گفتار من هیچ مپراکنید.
فردوسی.
تا نگردد بصدمه ای بدو نیم
در زمین آکنیده اند ز بیم.
نظامی.
آکنیده خمی سفال، در او
آبی الحق خوش و زلال در او.
نظامی.
و مشتقات آن تنها از همین یک مصدر آید منتظم
- آکنیدن
آکندن
- آکنیدن ((کَ دَ))
آکندن
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
پر کردن، انباشتن، چیزی را در ظرفی ریختن یا جا دادن که تمام آن را فرا گیرد، آگندن، آکنیدن، پر ساختن برای مثال نکوشم به آکندن گنج من / نخواهم پراگندن انجمن (فردوسی - ۶/۵۹۷ حاشیه)
آکندن، انباشتن، پر کردن، گنجاندن، جا دادن، برای مثال آنکه اندر جهان ندارد گنج / چون توان آگنیدنش در کنج (اوحدی - ۵۷۹) ، دفن کردن
(دَ)
لغت نامه دهخدا
انیدن. چنانکه آندن (اندن) ، پس از مفرد امر حاضر درآید و مصدر را متعدی کند: کنانیدن. خورانیدن. خیزانیدن. گیرانیدن. ایستانیدن. خندانیدن
(مَعْ گَدَ)
لغت نامه دهخدا
انفعال. (دانشنامۀ علایی). کردن پذیرفتن: در یکی کنش که بتازی ان یفعل گویند و یکی بکنیدن که بتازی ینفعل خوانند. (دانشنامه ص 29 از فرهنگ فارسی معین)
(کَ مَ گُ دَ)
لغت نامه دهخدا
پر کردن. انباشتن. امتلاء:
نشان پشت من است آن دو زلف مشک آگین
نشان جان من است آن دو چشم سحرآکند.
رودکی.
بیفکنی خورش پاک را ز بی اصلی
بیاکنی به پلیدی چو ماکیان تو کژار.
بهرامی.
وگر ببلخ زمانی شکار چال کند
بیاکند همه وادیش را به بط وبچال.
عماره.
نخستین صد و شصت پیدا و سی
که پیداوسی خواندش پارسی
بگوهر بیاکند هر یک چو سنگ
نهادند بر هر یکی مهر تنگ.
فردوسی.
دگر گنج کش خواندندی عروس
کش آکند کاوس در شهر طوس.
فردوسی.
نکوشم به آکندن گنج من
نخواهم پراکندن انجمن.
فردوسی.
گهی گنج را روز آکندن است
بسختی ّو روزی پراکندن است.
فردوسی.
جهاندار شاه است و ما بنده ایم
دل و جان بمهر وی آکنده ایم.
فردوسی.
کنون من دل و مغز تا زنده ام
بکین سیاووش آکنده ام.
فردوسی.
فرانک بدش نام و فرخنده بود
بمهر فریدون دل آکنده بود.
فردوسی.
بجائی که زهر آکندروزگار
از او نوش خیره مکن خواستار.
فردوسی.
بگریم بر این ننگ تا زنده ام
بمغز اندرون آتش آکنده ام.
فردوسی.
همی گشت یک چند بر سر سپهر
دل زال آکنده یکسر بمهر.
فردوسی.
من او را بسان یکی بنده ام
بمهرش روان و دل آکنده ام.
فردوسی.
بگفتند با شاه ما بنده ایم
تن و جان بمهر تو آکنده ایم.
فردوسی.
ز بس خواسته کش پراکنده بود
ز گنج و درم کشور آکنده بود.
فردوسی.
مهان تاج و تخت مرا بنده اند
دل و جان بمهر من آکنده اند.
فردوسی.
جهان چون بهشتی شد آراسته
پر از داد و آکنده از خواسته.
فردوسی.
که گفت پراکنده بپراکند
چو پیوسته شد مغز جان آکند.
فردوسی.
تو خوانیش کایدر مرا بنده باش
بخواری ّو زاری تن آکنده باش.
فردوسی.
که ما شهریارا همه بنده ایم
دل و دیده از مهرت آکنده ایم.
فردوسی.
به پیش پدر شه گشاده زبان
دل آکنده از کین کمر بر میان.
فردوسی.
ز خون کرد باید تهیگاه خشک
بدو اندر آکند کافور و مشک.
فردوسی.
دهانش پر از گوهر شاهوار
بیاکند و دینار چون صدهزار.
فردوسی.
چنین گفت زنگه که ما بنده ایم
بمهر سپهبد دل آکنده ایم.
فردوسی.
کنون شهر توران تو را بنده اند
همه دل بمهر تو آکنده اند.
فردوسی.
بخوانم سپاه پراکنده را
برافشانم این گنج آکنده را.
فردوسی.
سرانجام گفتند کاین کی بود
بجامی که زهر آکنی می بود.
فردوسی.
شاد ببلخ آی و خسروآئین بنشین
همچو پدر گنجهای خویش بیاکن.
فرخی.
بر سرش یکی غالیه دانی بگشاده
وآکنده درآن غالیه دان سونش دینار.
منوچهری.
نواحی تخارستان و بلخ... بمردم آکنده باید کرد که هر کجا خالی یافت و فرصت دید [علی تکین] غارت کند و فروگیرد. (تاریخ بیهقی).
به آکندن گنج نکند ستم
نخواهد که خسبد از او کس دژم.
اسدی.
بنیکوئی آکن چو گنج آکنی
بدانش پراکن چو بپراکنی
از آن کش خرد با روان بود جفت
کسی باددستی ز رادی نگفت.
اسدی.
زمین را دل از تاختن گشت چاک
بیاکند کام نهنگان بخاک.
اسدی.
در بزم همه لفظ تو آکنده بدانش
در رزم همه قول تو النار ولا العار.
قطران.
بندیش که بر چسان بحکمت
این خوب قصیده را بیاکند.
ناصرخسرو.
توشۀ تو علم و طاعتست در این راه
سفرۀ دل را بدین دو توشه بیاکن.
ناصرخسرو.
خری آموختت آنکس که همی گفتت
که همیشه شکم و معده همی آکن.
ناصرخسرو.
هرکه بهی ّ تو نخواهد چو نار
سینه اش از خون دل آکنده باد.
کمال اسماعیل.
در لحد کاین چشم را خاک آکند
هست آنچه گور را روشن کند.
مولوی.
کاین دو دایه پوست را افزون کنند
شحم و لحم و کبر و شهوت آکنند.
مولوی.
کسی که لطف کند بر تو خاک پایش باش
وگر ستیزه کند بر دو چشمش آکن خاک.
سعدی.
بهمیان تا بکی آکندن زر
بنقد علم کن دل را منور.
عزالدین شیروانی.
سائل بسوءالی از در تو
صد گنج ز زرّ و سیم آکند.
عزالدین شیروانی.
، دفن کردن. دفین کردن. زیر خاک نهان کردن. به خاک سپردن:
به نیروی دارنده یزدان پاک
بیاکندمی در زمانش بخاک.
فردوسی.
مر او را فراوان نمودند گنج
کجا بابک آکنده بود آن به رنج
درمهای آکنده را برفشاند
به نیرو شد از پارس لشکر براند.
فردوسی.
بکوه اندر آکند چیزی که بود
ز دینار و از گوهر نابسود
چو درکوه شد گنجها ناپدید
کسی چهر آکنده ها را ندید.
فردوسی.
چه داری چشم ازو چون این و آن را
به پیش تو بدین خاک اندر آکند.
ناصرخسرو.
و رجوع به آکنیدن و آکنده شود.
، آکنه و آکنش، حشو درنهادن. حشو. احتشاء. اعتباء:
هم اندر زمان آنکه فریاد ازوست
پر از کاه بینیدش آکنده پوست.
فردوسی.
تو گوئی به سنگستم آکنده پوست
و یا زآهن است آنکه بوده دروست.
فردوسی.
، پوشیدن سطح چیزی بچیزی:
نخستین بفرمود بیجاده تاج
بگوهر بیاکنده و تخت عاج
ز سیمین و زرّینه اشتر هزار
بفرمود تا برنهادند بار.
فردوسی.
، نهادن (؟). نهان کردن (؟) :
بخایه نمک درپراکند زود
بحقه درآکند مانند دود.
فردوسی.
، غنی و آبادان کردن:
بیاکند گنج و سپاه ورا
بیاراست ایوان و گاه ورا.
فردوسی.
- آکندن پهلو، فربه شدن:
چریده دیولاخ آکنده پهلو
به تن فربی میان چون موی لاغر.
عنصری.
- آکندن یال، قوی شدن. بزرگ شدن:
همی داشتندش چنین چار سال
چو شد سیر شیر و برآکند یال [بهرام گور]
بدشواری از شیر کردند باز
همی داشتندش ببر بر بناز.
فردوسی.
پسر بد مر اورا [کیومرث را] یکی خوبروی
هنرمند و همچون پدر نامجوی...
بگیتی نبد هیچکس دشمنش
مگر در نهان ریمن آهرمنش
برشک اندر آهرمن بدسگال
همی رای زد تا برآکند یال.
فردوسی.
- درآکندن مغز، پر و سخت شدن آن. اکتناز:
زآنکه چون مغزش درآکند و رسید
پوستها شد بس رقیق و واکفید.
مولوی.
- ریش بفلفل آکندن، بجای تسلیه یا تسکین، تیزتر کردن غم یا درد و یا خشم.
و مشتقات آن همه از این یک مصدر باشد منتظم
نشان پشت من است آن دو زلف مشک آگین
نشان جان من است آن دو چشم سحرآکند.
رودکی.
بیفکنی خورش پاک را ز بی اصلی
بیاکنی به پلیدی چو ماکیان تو کژار.
بهرامی.
وگر ببلخ زمانی شکار چال کند
بیاکند همه وادیش را به بط وبچال.
عماره.
نخستین صد و شصت پیدا و سی
که پیداوسی خواندش پارسی
بگوهر بیاکند هر یک چو سنگ
نهادند بر هر یکی مهر تنگ.
فردوسی.
دگر گنج کش خواندندی عروس
کش آکند کاوس در شهر طوس.
فردوسی.
نکوشم به آکندن گنج من
نخواهم پراکندن انجمن.
فردوسی.
گهی گنج را روز آکندن است
بسختی ّو روزی پراکندن است.
فردوسی.
جهاندار شاه است و ما بنده ایم
دل و جان بمهر وی آکنده ایم.
فردوسی.
کنون من دل و مغز تا زنده ام
بکین سیاووش آکنده ام.
فردوسی.
فرانک بدش نام و فرخنده بود
بمهر فریدون دل آکنده بود.
فردوسی.
بجائی که زهر آکندروزگار
از او نوش خیره مکن خواستار.
فردوسی.
بگریم بر این ننگ تا زنده ام
بمغز اندرون آتش آکنده ام.
فردوسی.
همی گشت یک چند بر سر سپهر
دل زال آکنده یکسر بمهر.
فردوسی.
من او را بسان یکی بنده ام
بمهرش روان و دل آکنده ام.
فردوسی.
بگفتند با شاه ما بنده ایم
تن و جان بمهر تو آکنده ایم.
فردوسی.
ز بس خواسته کش پراکنده بود
ز گنج و درم کشور آکنده بود.
فردوسی.
مهان تاج و تخت مرا بنده اند
دل و جان بمهر من آکنده اند.
فردوسی.
جهان چون بهشتی شد آراسته
پر از داد و آکنده از خواسته.
فردوسی.
که گفت پراکنده بپراکند
چو پیوسته شد مغز جان آکند.
فردوسی.
تو خوانیش کایدر مرا بنده باش
بخواری ّو زاری تن آکنده باش.
فردوسی.
که ما شهریارا همه بنده ایم
دل و دیده از مهرت آکنده ایم.
فردوسی.
به پیش پدر شه گشاده زبان
دل آکنده از کین کمر بر میان.
فردوسی.
ز خون کرد باید تهیگاه خشک
بدو اندر آکند کافور و مشک.
فردوسی.
دهانش پر از گوهر شاهوار
بیاکند و دینار چون صدهزار.
فردوسی.
چنین گفت زنگه که ما بنده ایم
بمهر سپهبد دل آکنده ایم.
فردوسی.
کنون شهر توران تو را بنده اند
همه دل بمهر تو آکنده اند.
فردوسی.
بخوانم سپاه پراکنده را
برافشانم این گنج آکنده را.
فردوسی.
سرانجام گفتند کاین کی بود
بجامی که زهر آکنی می بود.
فردوسی.
شاد ببلخ آی و خسروآئین بنشین
همچو پدر گنجهای خویش بیاکن.
فرخی.
بر سرش یکی غالیه دانی بگشاده
وآکنده درآن غالیه دان سونش دینار.
منوچهری.
نواحی تخارستان و بلخ... بمردم آکنده باید کرد که هر کجا خالی یافت و فرصت دید [علی تکین] غارت کند و فروگیرد. (تاریخ بیهقی).
به آکندن گنج نکند ستم
نخواهد که خسبد از او کس دژم.
اسدی.
بنیکوئی آکن چو گنج آکنی
بدانش پراکن چو بپراکنی
از آن کش خرد با روان بود جفت
کسی باددستی ز رادی نگفت.
اسدی.
زمین را دل از تاختن گشت چاک
بیاکند کام نهنگان بخاک.
اسدی.
در بزم همه لفظ تو آکنده بدانش
در رزم همه قول تو النار ولا العار.
قطران.
بندیش که بر چسان بحکمت
این خوب قصیده را بیاکند.
ناصرخسرو.
توشۀ تو علم و طاعتست در این راه
سفرۀ دل را بدین دو توشه بیاکن.
ناصرخسرو.
خری آموختت آنکس که همی گفتت
که همیشه شکم و معده همی آکن.
ناصرخسرو.
هرکه بهی ّ تو نخواهد چو نار
سینه اش از خون دل آکنده باد.
کمال اسماعیل.
در لحد کاین چشم را خاک آکند
هست آنچه گور را روشن کند.
مولوی.
کاین دو دایه پوست را افزون کنند
شحم و لحم و کبر و شهوت آکنند.
مولوی.
کسی که لطف کند بر تو خاک پایش باش
وگر ستیزه کند بر دو چشمش آکن خاک.
سعدی.
بهمیان تا بکی آکندن زر
بنقد علم کن دل را منور.
عزالدین شیروانی.
سائل بسوءالی از در تو
صد گنج ز زرّ و سیم آکند.
عزالدین شیروانی.
، دفن کردن. دفین کردن. زیر خاک نهان کردن. به خاک سپردن:
به نیروی دارنده یزدان پاک
بیاکندمی در زمانش بخاک.
فردوسی.
مر او را فراوان نمودند گنج
کجا بابک آکنده بود آن به رنج
درمهای آکنده را برفشاند
به نیرو شد از پارس لشکر براند.
فردوسی.
بکوه اندر آکند چیزی که بود
ز دینار و از گوهر نابسود
چو درکوه شد گنجها ناپدید
کسی چهر آکنده ها را ندید.
فردوسی.
چه داری چشم ازو چون این و آن را
به پیش تو بدین خاک اندر آکند.
ناصرخسرو.
و رجوع به آکنیدن و آکنده شود.
، آکنه و آکنش، حشو درنهادن. حشو. احتشاء. اعتباء:
هم اندر زمان آنکه فریاد ازوست
پر از کاه بینیدش آکنده پوست.
فردوسی.
تو گوئی به سنگستم آکنده پوست
و یا زآهن است آنکه بوده دروست.
فردوسی.
، پوشیدن سطح چیزی بچیزی:
نخستین بفرمود بیجاده تاج
بگوهر بیاکنده و تخت عاج
ز سیمین و زرّینه اشتر هزار
بفرمود تا برنهادند بار.
فردوسی.
، نهادن (؟). نهان کردن (؟) :
بخایه نمک درپراکند زود
بحقه درآکند مانند دود.
فردوسی.
، غنی و آبادان کردن:
بیاکند گنج و سپاه ورا
بیاراست ایوان و گاه ورا.
فردوسی.
- آکندن پهلو، فربه شدن:
چریده دیولاخ آکنده پهلو
به تن فربی میان چون موی لاغر.
عنصری.
- آکندن یال، قوی شدن. بزرگ شدن:
همی داشتندش چنین چار سال
چو شد سیر شیر و برآکند یال [بهرام گور]
بدشواری از شیر کردند باز
همی داشتندش ببر بر بناز.
فردوسی.
پسر بد مر اورا [کیومرث را] یکی خوبروی
هنرمند و همچون پدر نامجوی...
بگیتی نبد هیچکس دشمنش
مگر در نهان ریمن آهرمنش
برشک اندر آهرمن بدسگال
همی رای زد تا برآکند یال.
فردوسی.
- درآکندن مغز، پر و سخت شدن آن. اکتناز:
زآنکه چون مغزش درآکند و رسید
پوستها شد بس رقیق و واکفید.
مولوی.
- ریش بفلفل آکندن، بجای تسلیه یا تسکین، تیزتر کردن غم یا درد و یا خشم.
و مشتقات آن همه از این یک مصدر باشد منتظم
(مُ رَ کَ / کِ کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
شکستن. مصدر دیگر شکستن:
بسا حصن بلندا که می گشاد
بسا کرۀ نوزین که بشکنید.
رودکی.
رجوع به شکستن شود
بسا حصن بلندا که می گشاد
بسا کرۀ نوزین که بشکنید.
رودکی.
رجوع به شکستن شود
کردن پذیرفتن انفعال یکی کنش که بتازی ان یفعل گویند و یکی بکنیدن که بتازی ان ینفعل خوانند
پسوند تعدیه فعل لازم و آن باخر ریشه دستوری (دوم شخص مفرد امر حاضر) پیوندد: خند - اندن جه - اندن دو - اندن، در صورتیکه باخر مفرد امر حاضر از فعل متعدی پیوندد دال بر وادار کردن کسی است بعملی: خور - اندن پوش - اندن کش - اندن
انباشته پر مملو ممتلی، حشو در نهاده، نهان کرده پوشیده مخفی، مدفون دفین در خاک فرو برده، نگار کرده ملون منقش، مغزدار میان پر، سخت فربه با گوشتی سخت پیچیده
((کَ دَ))
فرهنگ فارسی معین
پر کردن، انباشتن، توی چیزی را پر کردن، سطح چیزی را با چیز دیگری پوشاندن، غنی کردن، آبادان کردن، مدفون ساختن
انباشتن، پرکردن، لبریزکردن، تدفین، خاک سپاری
متضاد: تخلیه
متضاد: تخلیه