معنی یکم در لغت نامه دهخدا

یکمی. یکمین. اول. اولین. نخست. نخستین. (یادداشت مؤلف). احد. (منتهی الارب). نخستین و هر چیز که در مرتبۀ یک واقع شده باشد. (ناظم الاطباء). در مرحلۀ نخست:، مریخ اگر به چرخ یکم بودی، حالی بدوختی به دو مسمارش.، خاقانی.، جمشید یکم به تخت گیری، خورشید دوم به بی نظیری.، نظامی.، گروهی چو صبح یکم رویشان، همه آتش و دودشان مویشان.، باقر کاشی (از آنندراج)

معنی یکم در فرهنگ لغت هوشیار

در مرحله نخست نخستین اول. توضیح بعضی از فاضلان معاصراستعمال کلمه یکم را خطا دانسته اند. ولی کلمه یک در قدیم و حدیث مستعمل بوده و هست. شمس قیس ادیب مشهور قرن هفتم نویسد: حرف عدد وآن میمی مفردست که دراواخر اعداد تتمیم عدد متقدم فایده دهدچنانکه دوم و سوم و چهارم و در لغت عرب صیغت ثالث و رابع و خامس را متامم مایلیه من العدد خوانند یعنی چون گفتی دوم یکی که متقدم است بدین عدد دوشد و چون گفتی سوم دو عدد که پیش ازاین است بیدن سه ش و برین قضیت بایستی که یکم نگفتندی از بهر آنکه پیش از یکی هیچ نیست که یکی متمم آن شود الا آنکه چون مخصوص مطلق عدد دست این اطلاق بروی روا داشته اند: بگفت ازسه چیز اوفتادم ببند که این بند من مر ترا باد پند یکم قول دانا نپذرفتمی همه درپی کار خود رفتمی. (منسوب به فردوسی) روز یکم ز سال نو جشن سکندر دوم خاک زجمره سوم کرده قضای زندگی. (خاقانی) مریخ اگر بچرخ یکم بودی حالی بدوختی بدو مسمارش. (خاقانی) گروهی چو صبح یکم رویشان همه آتش ودودشان مویشان. (باقرکاشی)

معنی یکم - جستجوی لغت در جدول جو

یکم

لغت نامه دهخدا

یکم

فرهنگ لغت هوشیار

یکم

فرهنگ واژه فارسی سره

یکم

فرهنگ گویش مازندرانی

یکمال

(دخترانه)

ثروت تقسیم نشده، دوست جان جانی (نگارش کردی: یهکما)

فرهنگ نامهای ایرانی

حکم

حکمت ها، فلسفه ها، دلایل، نصیحتها، جمع واژۀ حکمت

فرهنگ فارسی عمید

بکم

زبان بسته، لال، گنگ، ابکم

فرهنگ فارسی عمید

یام

در دورۀ ایلخانان، اسب چاپار، اسب یدکی که در هر یک از منزل های بین راه نگه دارند تا قاصد و پیک به محض رسیدن به آن منزل اسب خود را بگذارد و بر آن سوار شود، ایستگاه پیک ها

فرهنگ فارسی عمید

یوم

روز، مقابل شب، زمان میان طلوع تا غروب آفتاب که هوا روشن است
یوم دین: روز رستاخیز

فرهنگ فارسی عمید

بکم

درختی بلند با برگ هایی مانند برگ بادام، گل های ریز، میوۀ گرد و چوب سرخ رنگ که از آن در رنگرزی استفاده می شود، بقم، برای مثال هرکه در دنیا شود قانع به کم / سرخ رو باشد به عقبی چون بکم (رشیدی - بکم)

فرهنگ فارسی عمید

یکه

تک، تنها، یگانه، بی همتا، بی نظیر
یکه خوردن: کنایه از تکان خوردن و حیرت کردن
یکه و تنها: تنها، به تنهایی

فرهنگ فارسی عمید

بکم

گنگی، درست حرف نزدن به سبب گرفتگی زبان

فرهنگ فارسی عمید

شکم

قسمت میانی بدن جانوران که معده، روده ها، کبد و چند عضو دیگر در آن قرار دارد، کنایه از معده، کنایه از دستگاه گوارش، بخش عقبی بدن حشرات و بندپایان، کنایه از نوبت زایمان،
وعده (غذا) مثلاً یک شکم جوجه کباب، کنایه از درون،
شکم چارپهلو کردن: کنایه از پرخوردن به حدی که شکم بزرگ و چهارگوش شود

فرهنگ فارسی عمید

حکم

کسی که برای حل مشکل یا رفع دعوا انتخاب می شود، داور

فرهنگ فارسی عمید

کیکم

(کَ / کِ کَ)

نام شیردار است در آستارا و طوالش و درفک. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا). در آستارا و طوالش و کوهپایۀ گیلان شیردار را گویند. (از جنگل شناسی تألیف کریم ساعی ج 1 ص 207). رجوع به همین مأخذ و شیردار در همین لغت نامه شود

لغت نامه دهخدا

کیکم

(کی کُ)

نامی است که در نواحی لرستان و فارس به نوعی افرا دهند، و در کردستان آن را کی کف خوانند. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا). نوعی ازافرا که در تنگۀ سعادت آباد فارس و فواصل جنگلهای بحر خزر دیده شده است. (گااوبا، از یادداشت ایضاً)

لغت نامه دهخدا

سیکم

(سَ کَ)

کوتاه گام رونده با نرمی و سستی. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

بیکم

(بَ / بِ کَ)

صفه و ایوان را گویند. (برهان). صفه و ایوان و رواق. (ناظم الاطباء). صفه و ایوان. آنرا بشکم نیز خوانند و بیکم و بجکم تصحیف بشکم است و لغتی جداگانه نخواهد بود. (انجمن آرا) (آنندراج) (از رشیدی) (از جهانگیری). این صورت مصحف بچکم و بجکم و بشکم است. (یادداشت مؤلف) :
بسی رفتم پی آز، اندرین پیروزه گون بیکم
کم آمد عمر و نامد مایه آز و آرزو را کم.
ناصرخسرو.
پنجاه سال شد که درین سبز بیکمم.
ناصرخسرو.
و رجوع به بچکم و بجکم و پشکم و بشکم شود

لغت نامه دهخدا

یکمین

(یَ / یِ کُ)

یکم. یکمی. اولین. نخستین. (یادداشت مؤلف). که در مرتبۀ یکم واقع شود. رجوع به یکم شود

لغت نامه دهخدا

یکمی

(یَ / یِ کُ)

یکم. یکمین. اولی. اولین. نخستین. (یادداشت مؤلف). و رجوع به یکم شود

لغت نامه دهخدا