معنی گیرنگ - جستجوی لغت در جدول جو

گیرنگ

لغت نامه دهخدا

سیرنگ

(دخترانه)

سیمرغ

فرهنگ نامهای ایرانی

گیارنگ

(پسرانه)

کیارنگ، سردار و فرمانده

فرهنگ نامهای ایرانی

گورنگ

(پسرانه)

نام برادر گرشاسپ و پدر نریمان

فرهنگ نامهای ایرانی

گلرنگ

(دخترانه)

به رنگ گل، شرابی رنگ، به رنگ گل

فرهنگ نامهای ایرانی

گلرنگ

به رنگ گل، هم رنگ گل سرخ، گل فام
گیاهی یک ساله با برگ های بیضی شکل و گل های نارنجی که گاه به جای زعفران به کار می رود، کاجیره، کاژیره، احریض، کابیشه، بهرم، عصفر

فرهنگ فارسی عمید

نیرنگ

مکر، حیله، فریب، خاتوله، تنبل، ترفند، شکیل، دویل، دغلی، شید، چاره، گول، خدعه، حقّه، غدر، دستان، اشکیل، ریو، ستاوه، گربه شانی، کید، قلّاشی، دلام، ترب، تزویر، نارو، احتیال، روغان، کلک
سحر، افسون، شعبده
در آیین زردشتی بعضی از مراسم دینی و دعاهای مخصوص

مَکر، حیلِه، فَریب، خاتولِه، تُنبُل، تَرفَند، شِکیل، دُویل، دَغَلی، شَید، چارِه، گول، خُدعِه، حُقِّه، غَدر، دَستان، اِشکیل، ریوْ، سَتاوِه، گُربِه شانِی، کَید، قَلّاشی، دِلام، تَرب، تَزویر، نارُو، اِحتیال، رَوَغان، کَلَک
سحر، افسون، شعبده
در آیین زردشتی بعضی از مراسم دینی و دعاهای مخصوص

فرهنگ فارسی عمید

سیرنگ

سیمرغ، در افسانه ها مرغی بسیار بزرگ که در کوه قاف آشیان داشته و مظهر عزلت یا نایابی است، عنقای مغرب، عنقا برای مثال همه عالم ز فتوح تو نگارین گشته ست / همچو آکنده به صدرنگ نگارین سیرنگ (فرخی - ۲۰۵)

فرهنگ فارسی عمید

نیرنگ

(رَ)

رنگ باشد که نگارگران زنند. (لغت فرس اسدی)، نقشه تصویر که به زکال بر کاغذ طرح کنند. (غیاث اللغات). آنچه مرتبۀ اول نقاشان با انگشت و زغال نقش و طرح کنند و بکشند. (برهان قاطع). نقش و هیولی هرچه باشد و نقاشان چون نقشی بکشند اول نیرنگ کنند و بعد از آن نقش کنند. (اوبهی). طرح و نقشی که نقاشان و طراحان و معماران قبلاً رسم کنند. (فرهنگ خطی). طرحی که نقاش با زغال و جز آن بار اول کشد. (فرهنگ فارسی معین)، هیولای هرچیز را نیز گویند. (برهان قاطع).
- نیرنگ و رنگ، حیله و فریب:
چه افتاد کامروز نامد به جنگ
چرا ساخت زین گونه نیرنگ و رنگ.
فردوسی.
آمد آن ماه دوهفته با قبای هفت رنگ
زلف پر بند و شکنج و چشم پر نیرنگ و رنگ.
معزی.
- ، شگفت انگیزی و فریبائی:
یکی گاو دیدم چو خرم بهار
سراپای نیرنگ و رنگ و نگار.
فردوسی.
- نیرنگ زدن، طرح کردن. (فرهنگ فارسی معین) : نقوش تقسیم وتبویب آن را (کتاب را) نیرنگ زد. (المعجم ص 3 از فرهنگ فارسی معین)

لغت نامه دهخدا

نیرنگ

(رَ / نَ رَ)

سحر. افسون. نیرنج. (لغت فرس) (یادداشت مؤلف) (انجمن آرا) (آنندراج) (برهان قاطع) (غیاث اللغات) (رشیدی). جادوئی. افسون. (اوبهی). ساحری. افسونگری. (برهان قاطع). طلسم. (برهان قاطع) (غیاث اللغات). جادو. فسون:
سخن جز ز یزدان و از دین مگوی
ز نیرنگ وجادو شگفتی مجوی.
فردوسی.
ز نیرنگ و از تنبل و جادوئی
ز کردار کژی و از بدخوئی.
فردوسی.
بیامد به تخت کئی برنشست
همه بند و نیرنگ تو کرد پست.
فردوسی.
زهیچ گونه بدو جادوان حیلت ساز
به کار برد ندانند حیلت و نیرنگ.
فرخی.
که گمان برد که این کار به سر برده شود
به فسون و به حیل کردن و زرق و نیرنگ.
فرخی.
چو ادیان (؟) که همه جادوند مردم او
وز آب جوی به نیرنگ برکشند آذر.
عنصری.
مر او را زنی کابلی دایه بود
که افسون و نیرنگ را مایه بود.
اسدی.
پست بنشین و چشم دار و بدانک
زود زیر وزبر شود نیرنگ.
ناصرخسرو.
ره هندوان سوی نیرنگ و افسون
ره رومیان زی حساب است و الحان.
ناصرخسرو.
بر من نهاد روی و فروبرد سربه سر
نیرنگ و سحر خاطر و طبعم چو اژدها.
مسعودسعد.
جهان انباشت گوش من به سیماب
بدان تا نشنوم نیرنگ این زن.
خاقانی.
به ساعتی شکند رمح او طلسم عدو
به پیش معجز موسی چه جای نیرنگ است.
ظهیر.
نادان گمان بری و نه آگاهی
از تنبل و عزیمت و نیرنگش.
طاهر فضل.
، شعبده. (ناظم الاطباء). چشم بندی.حقه بازی. (یادداشت مؤلف) : هرچند این همه حال نیرنگ است و بر آن داهیان و سوختگان بند شود. (تاریخ بیهقی ص 331).
بر جهان چند نوع نیرنگ است
بر ملک چند گونه احزان است.
مسعودسعد.
ای فلک شرم تا کی این نیرنگ
ای جهان توبه تا کی این وسواس.
مسعودسعد.
ای پسر در دلبری بسیار شد نیرنگ تو
بی کنار و بی کران شدصلح ما و جنگ تو.
سوزنی.
دید نیرنگ چرخ آینه رنگ
آینۀ عیش نازدوده هنوز.
خاقانی.
در غمزۀ جادوی او نیرنگ رنگارنگ بین
در طبع خاقانی کنون سودای گوناگون نگر.
خاقانی.
تو می خور صبوحی ترا از فلک چه
که چون غول نیرنگ الوان نماید.
خاقانی.
شه از نیرنگ این گردنده دولاب
عجب درماند و عاجز شد در این باب.
نظامی.
مگر کز روزگار آموخت نیرنگ
که از موی سیاه ما برد رنگ.
نظامی.
دستم چو از نیرنگ او آمد به زیر سنگ او
بر چهرۀ گلرنگ او چون لاله در خون آمدم.
عطار.
جهان پیر است وبی بنیاد ازین فرهادکش فریاد
که کرد افسون و نیرنگش ملول از جان شیرینم.
حافظ.
، حیله. (رشیدی) (برهان قاطع) (انجمن آرا) (جهانگیری) (اوبهی) (آنندراج) مکر. (انجمن آرا) (غیاث اللغات) (جهانگیری) (آنندراج). فریب. (غیاث اللغات) :
یکی گنده پیری شد اندر کمند
پر آژنگ و نیرنگ و افسون و بند.
فردوسی.
چو بشنید رستم بخندید و گفت
که چندین چه باشی به نیرنگ جفت.
فردوسی.
چو برگشت ماهوی شاه جهان
بدانست نیرنگ او در نهان.
فردوسی.
در چشمه شرع کج روم چون خرچنگ
در بیشه دین چو روبهم پرنیرنگ.
شرف الدین یزدی.
به صد نیرنگ و دستان گاه و بیگاه
به آذربایگان آورد بنگاه.
نظامی.
، تدبیر. چاره گری:
تو مردی بزرگی و زورآزمای
بسی چاره دانی به نیرنگ و رای.
فردوسی.
به موبد چنین گفت پس شهریار
که دل را به نیرنگ رنجه مدار.
فردوسی.
پر از چاره و مهر و نیرنگ و جنگ
همه ازدر مرد فرهنگ و سنگ.
فردوسی.
ز دشمنان زبردست چیره خانه خویش
نگاه داشت نداند به چاره و نیرنگ.
فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص 207).
برونش آرم به نیروی و به نیرنگ
چو آتش ز آهن و چون آهن از سنگ.
نظامی.
یکی را به نیرنگ مشغول دار
دگر را برآور ز هستی دمار.
سعدی.
، علم حیل. علم مکانیک. (یادداشت مؤلف) :
بسی ماهی از سیم و از زر ناب
به نیرنگ کرده روان زیر آب.
اسدی.
ز سیم و ز زر مرغ و پیل و دده
به نیرنگ کرده روان بر رده.
اسدی.
، کیمیا. (فرهنگ خطی)، مجازاً، به معنی عجایبات نیز آید. (غیاث اللغات). رجوع به معنی اول شود، اعجاز. کرامت. (ناظم الاطباء). رجوع به معنی اول شود، هرچیز تازه و نو. (ناظم الاطباء).
- ناموس و نیرنگ، حیله و تدبیر. فریب وافسون:
فلک با این همه ناموس و نیرنگ
شب و روز ابلقی دارد کهن لنگ.
نظامی.
- نیرنگ بردن، افسون گشودن. سحر و افسون را باطل کردن:
همه بند و نیرنگ ارژنگ برد
دلارام بگرفت و گاهت سپرد.
فردوسی.
- نیرنگ به کار بردن، فسون کردن. جادو به کار بردن:
ز هیچ گونه بدو جادوان حیلت ساز
به کار برد ندانند حیلت و نیرنگ.
فرخی.
- نیرنگ راست کردن، حیله گری کردن. گربزی کردن:
چو زآنگونه نیرنگ ها کرد راست
ز سالار آخر خری ده بخواست.
فردوسی.
- نیرنگ زدن، سحر کردن. افسون کردن. (فرهنگ فارسی معین).
- ، حقه زدن. مکر کردن. (فرهنگ فارسی معین).
- نیرنگ ساختن، جادو کردن:
بدو گفت نیرنگ سازی هنوز
نگردد همی پشت شوخیت گوز.
فردوسی.
گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت.
فردوسی.
- ، حیله گری کردن. مکر کردن:
ز بدگوهری بر تو این بس نشان
که نیرنگ سازی به گردنکشان.
فردوسی.
- ، چاره جوئی کردن. تدبیر کردن. چاره جستن:
ز هرگونه نیرنگها ساختند (طبیبان)
مر آن درد را چاره نشناختند.
فردوسی.
- نیرنگ کردن، شعبده بازی کردن:
چو ابر فندق سیمین در آبدان ریزد
برآرد از دل فیروزه شکل سیمین رنگ
مشعبدی است که بر خرد مهره های رخام
به حقه های بلورین همی کند نیرنگ.
ازرقی (از فرهنگ خطی).
- نیرنگ نمودن، شعبده بازی کردن. جادوگری کردن:
در آب و آتش نیرنگها نماید صلب
چو ساحران به کف شهریار از آتش و آب.
مسعودسعد

لغت نامه دهخدا

نیرنگ

(نَ)

دهی است از دهستان کران بخش مرکزی شهرستان نوشهر که در 4500گزی جنوب نوشهر و در دامنۀمعتدل مرطوبی واقع شده است و 180 تن سکنه دارد. آبش از چشمه و سفیدرود، محصولش برنج، چای، لبنیات و شغل مردمش زراعت است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 3)

لغت نامه دهخدا

گیارنگ

(رَ)

سردار و فرمانده. (ناظم الاطباء) (از اشتنگاس)

لغت نامه دهخدا

کیرنگ

(رَ)

شهری است:
حبذا کیر قاضی کیرنگ
آنکه دارد ز سنگ خارا ننگ.
انوری (از آنندراج: کیر).
رجوع به گیرنگ و حدود العالم شود

لغت نامه دهخدا

گورنگ

(رَ)

برادر گرشاسب و پدر نریمان:
برادر یکی داشت جوینده کام
گوی شیردل بود گورنگ نام.
اسدی.
همان سال کاثرط برفت از جهان
شد او نیز در خاک تاری نهان.
اسدی.
در تاریخ سیستان کورنگ با کاف تازی آمده و پسر گرشاسب دانسته شده است. رجوع به تاریخ سیستان چ بهار ص 5 و 6 شود

لغت نامه دهخدا

گلرنگ

(گُ رَ)

نام اسب رستم است:
، نام اسب فریدون:
برآمد چو باد دمان از برش
بشد تیز گلرنگ زیر اندرش.
فردوسی.
سرش تیز شد کینه و جنگ را
به آب اندر افکند گلرنگ را.
فردوسی.
، نام اسب فریبرز:
چو دیدش درآمد ز گلرنگ زیر
هم از پشت شبرنگ شاه دلیر.
فردوسی

لغت نامه دهخدا

گلرنگ

(گُرَ)

به رنگ گل. سرخ رنگ. سرخ:
گلرنگ شود چو روی شویی همه جو
مشکین گردد چو مو فشانی همه کو.
رودکی.
دگرباره بیدار شد خفته مرد
برآشفت و رخسار گلرنگ کرد.
فردوسی.
تا به یاقوت تنک رنگ بماند گل سرخ
تا به بیجادۀ گلرنگ بماند گل نار.
فرخی.
ملک بر فرش دیباهای گلرنگ
جنیبت راندو سوی قصر شد تنگ.
نظامی.
ملک حیران شد کآن روی گلرنگ
چرا شد شاد و چون شد باز دلتنگ.
نظامی.
چندان سر خود بکوفت بر سنگ
کز خون همه کوه گشت گلرنگ.
نظامی (لیلی و مجنون ص 145).
ساقی بده آن شراب گلرنگ
مطرب بزن آن نوای بر چنگ.
سعدی (طیبات).
بادۀ گلرنگ تلخ تیز خوشخوار سبک
نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام.
حافظ.
پیر گلرنگ من اندر حق ازرق پوشان
رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود.
حافظ.
از آن چون زخم میسازم گریبان پاره از شادی
که خونم رزق آن لبهای گلرنگ است میدانم.
صائب (از آنندراج)

به رنگ گل. سرخ رنگ. سرخ:
گلرنگ شود چو روی شویی همه جو
مشکین گردد چو مو فشانی همه کو.
رودکی.
دگرباره بیدار شد خفته مرد
برآشفت و رخسار گلرنگ کرد.
فردوسی.
تا به یاقوت تنک رنگ بماند گل سرخ
تا به بیجادۀ گلرنگ بماند گل نار.
فرخی.
ملک بر فرش دیباهای گلرنگ
جنیبت راندو سوی قصر شد تنگ.
نظامی.
ملک حیران شد کآن روی گلرنگ
چرا شد شاد و چون شد باز دلتنگ.
نظامی.
چندان سر خود بکوفت بر سنگ
کز خون همه کوه گشت گلرنگ.
نظامی (لیلی و مجنون ص 145).
ساقی بده آن شراب گلرنگ
مطرب بزن آن نوای بر چنگ.
سعدی (طیبات).
بادۀ گلرنگ تلخ تیز خوشخوار سبک
نُقلش از لعل نگار و نَقلش از یاقوت خام.
حافظ.
پیر گلرنگ من اندر حق ازرق پوشان
رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود.
حافظ.
از آن چون زخم میسازم گریبان پاره از شادی
که خونم رزق آن لبهای گلرنگ است میدانم.
صائب (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

گرنگ

لشکرگاه، میدان جنگ

فرهنگ لغت هوشیار

بیرنگ

چیزی که رنگ ندارد

فرهنگ لغت هوشیار

نیرنگ

افسون، ساحری، افسونگری، فریب، مکر

فرهنگ لغت هوشیار

گزرنگ

سفید سپید

فرهنگ لغت هوشیار

گلرنگ

برنگ گل شدن یا در آمدن برنگ گل

فرهنگ لغت هوشیار

سیرنگ

مرغی است افسانه یی سیمرغ، خیال محال اندیشه باطل و بیهوده

فرهنگ لغت هوشیار

نیرنگ

((نِ رَ))

هر یک از مراسم دینی و مناسک مذهبی، (زردشتی) دعای مختصر (به زبان اوستایی یا پهلوی یا پازند) مانند، نیرنگ آتش، سحر، جادو، طلسم، شعبده، حقه بازی، حیله، مکر

فرهنگ فارسی معین