معنی کوتم - جستجوی لغت در جدول جو

کوتم

لغت نامه دهخدا

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

تصویری از کوته — تصویر کوته

کوتاه، کم ارتفاع، مقابل بلند

فرهنگ فارسی عمید

(تَ)

کتل. تپه. گردنه. (فرهنگ فارسی معین) : از کوتل کیالان که راهی است در نهایت صعوبت... روانه شدند. (عالم آرا ص 501 از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به کتل شود، علمی که پیشاپیش دسته های عزاداری ایام محرم و صفر حرکت دهند و آن مرکب است از چوبی بلند که قسمت فوقانی آن را با استوانه ای که از پارچه های نخی یا ابریشمی رنگارنگ پوشانده اند و بر فراز آن پنجه مانندی نصب و آن را تزیین کنند. و رجوع به کتل شود، مرکب سواری خاص. این لفظ ترکی است. (آنندراج) (غیاث) ، اسب یدکی. اسب یدک. نوبتی. جنیبت. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
شرابی که بر کوتلان بار بود
تلف شد ضرورت که ناچار بود.
نزاری قهستانی (دیوان چ روسیه ص 65)

کُتَل. تپه. گردنه. (فرهنگ فارسی معین) : از کوتل کیالان که راهی است در نهایت صعوبت... روانه شدند. (عالم آرا ص 501 از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به کتل شود، علمی که پیشاپیش دسته های عزاداری ایام محرم و صفر حرکت دهند و آن مرکب است از چوبی بلند که قسمت فوقانی آن را با استوانه ای که از پارچه های نخی یا ابریشمی رنگارنگ پوشانده اند و بر فراز آن پنجه مانندی نصب و آن را تزیین کنند. و رجوع به کتل شود، مرکب سواری خاص. این لفظ ترکی است. (آنندراج) (غیاث) ، اسب یدکی. اسب یدک. نوبتی. جنیبت. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
شرابی که بر کوتلان بار بود
تلف شد ضرورت که ناچار بود.
نزاری قهستانی (دیوان چ روسیه ص 65)

لغت نامه دهخدا

(کُ)

گیاهی است خوشبو. (انجمن آرا) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

پسوند مکانی مانند: ابراهیم کوتی، اغوزدارکوتی، افراکوتی، بارکوتی، بختیار کوتی، بژم عباس کوتی، پلم کوتی، پنبه زرکوتی، تلوکوتی، تمیشه کوتی، چمازکوتی، حوض کوتی، درزی کوتی، دینارکوتی، دیو کوتی، سرهنگ کوتی، سلیاکوتی، شاه کوتی، شب حسن کوتی، شرامه کوتی، کته خواست کوتی، کرات کوتی، مارکوتی، محلۀ درزی کوتی، محلۀ قاضی کوتی، نارنجه کوتی، نرگس کوتی، نفطه کوتی، (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)، رجوع به کوت و همین کلمه ها شود

پَسوَندِ مَکانی مانند: ابراهیم کوتی، اغوزدارکوتی، افراکوتی، بارکوتی، بختیار کوتی، بژم عباس کوتی، پلم کوتی، پنبه زرکوتی، تلوکوتی، تمیشه کوتی، چمازکوتی، حوض کوتی، درزی کوتی، دینارکوتی، دیو کوتی، سرهنگ کوتی، سلیاکوتی، شاه کوتی، شب حسن کوتی، شرامه کوتی، کته خواست کوتی، کرات کوتی، مارکوتی، محلۀ درزی کوتی، محلۀ قاضی کوتی، نارنجه کوتی، نرگس کوتی، نفطه کوتی، (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)، رجوع به کوت و همین کلمه ها شود

لغت نامه دهخدا

(تی ی)

قصیر و آن در فارسی کوته است. (از المعرب جوالیقی). بالضم منسوباً. کوتاه بالا. (منتهی الارب) (آنندراج). قصیر. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

(تَهْ)

مخفف کوتاه. (آنندراج). کوتاه. (فرهنگ فارسی معین). کم طول. قصیر:
زندگانی چه کوته و چه دراز
نه به آخر بمرد باید باز؟
رودکی.
چرا عمر طاووس و درّاج کوته
چرا مار و کرکس زید در درازی.
ابوطیب مصعبی.
شب کوته که صبح زود دمید
نه نشان درازی روز است.
خاقانی.
این همه کارهای پهن و دراز
تنگ و کوته به یک نفس گردد.
خاقانی.
دست بدار ای چو فلک زرق ساز
ز آستی کوته و دست دراز.
نظامی.
تو درخت خوب منظر همه میوه ای ولیکن
چه کنم به دست کوته که نمی رسد به سیبت.
سعدی.
شب کوته و تو ملول و افسانه دراز.
سیدشمس الدین نسفی.
ز دست کوته خود زیر بارم
که از بالابلندان شرمسارم.
حافظ.
- کوته بودن چیزی از کسی یا چیزی، دور بودن از آن:
که شادان زی ای شاه تا جاودان
ز جان تو کوته بد بدگمان.
فردوسی.
که ای برتر از جایگاه و زمان
ز ما باد کوته بد بدگمان.
فردوسی.
ای هست کن اساس هستی
کوته ز درت درازدستی.
نظامی.
و رجوع به کوتاه شود.
، کوتاه بالا. کوتاه قامت. کوتاه قد. پست قد. پست بالا. قصیرالقامه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
سرو بالادار در پهلوی مورد
چون درازی در کنار کوتهی.
منوچهری.
قوس گفت ار کوتهم من کوتهان معجب بوند
تو درازی و دراز احمق بود ای هوشیار.
اسدی.
عقل، دست و زبان کوته خوان
آرزو، رأس مال مفلس دان.
سنائی.
بلنداز میوه گو کوتاه کن دست
که کوته خود ندارد دست بر شاخ.
سعدی.
و رجوع به کوتاه شود.
، موجز. مختصر:
مباش غمگین یک لفظ یاد گیر لطیف
شگفت کوته لیکن قوی و بابنیاد.
کسائی.
قصه کوته به است از تطویل.
(از تاریخ بیهقی).
- کوته سخن، سخن موجز:
سخن چون حکیمان نکوگوی و کوته
که سحبان به کوته سخن گشت سحبان.
ناصرخسرو.
، کم ارتفاع. (فرهنگ فارسی معین، ذیل کوتاه) :
ای با اساس رفعت تو کوته آسمان
وی در قیاس همت تو ابتر آفتاب.
خاقانی.
و رجوع به کوتاه شود.
، اندک. مختصر. جزئی. کم:
سنت حجت خراسان گیر
کار کوته مکن درازآهنگ.
ناصرخسرو.
یک زمان کار است بگذار و بتاز
کار کوته را مکن بر خود دراز.
مولوی

مخفف کوتاه. (آنندراج). کوتاه. (فرهنگ فارسی معین). کم طول. قصیر:
زندگانی چه کوته و چه دراز
نه به آخر بمرد باید باز؟
رودکی.
چرا عمر طاووس و درّاج کوته
چرا مار و کرکس زِیَد در درازی.
ابوطیب مصعبی.
شب کوته که صبح زود دمید
نه نشان درازی روز است.
خاقانی.
این همه کارهای پهن و دراز
تنگ و کوته به یک نفس گردد.
خاقانی.
دست بدار ای چو فلک زرق ساز
ز آستی کوته و دست دراز.
نظامی.
تو درخت خوب منظر همه میوه ای ولیکن
چه کنم به دست کوته که نمی رسد به سیبت.
سعدی.
شب کوته و تو ملول و افسانه دراز.
سیدشمس الدین نسفی.
ز دست کوته خود زیر بارم
که از بالابلندان شرمسارم.
حافظ.
- کوته بودن چیزی از کسی یا چیزی، دور بودن از آن:
که شادان زی ای شاه تا جاودان
ز جان تو کوته بدِ بدگمان.
فردوسی.
که ای برتر از جایگاه و زمان
ز ما باد کوته بدِ بدگمان.
فردوسی.
ای هست کن ِ اساس هستی
کوته ز درت درازدستی.
نظامی.
و رجوع به کوتاه شود.
، کوتاه بالا. کوتاه قامت. کوتاه قد. پست قد. پست بالا. قصیرالقامه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
سرو بالادار در پهلوی مورد
چون درازی در کنار کوتهی.
منوچهری.
قوس گفت ار کوتهم من کوتهان معجب بوند
تو درازی و دراز احمق بود ای هوشیار.
اسدی.
عقل، دست و زبان کوته خوان
آرزو، رأس مال مفلس دان.
سنائی.
بلنداز میوه گو کوتاه کن دست
که کوته خود ندارد دست بر شاخ.
سعدی.
و رجوع به کوتاه شود.
، موجز. مختصر:
مباش غمگین یک لفظ یاد گیر لطیف
شگفت کوته لیکن قوی و بابنیاد.
کسائی.
قصه کوته به است از تطویل.
(از تاریخ بیهقی).
- کوته سخن، سخن موجز:
سخن چون حکیمان نکوگوی و کوته
که سحبان به کوته سخن گشت سحبان.
ناصرخسرو.
، کم ارتفاع. (فرهنگ فارسی معین، ذیل کوتاه) :
ای با اساس رفعت تو کوته آسمان
وی در قیاس همت تو ابتر آفتاب.
خاقانی.
و رجوع به کوتاه شود.
، اندک. مختصر. جزئی. کم:
سنت حجت خراسان گیر
کار کوته مکن درازآهنگ.
ناصرخسرو.
یک زمان کار است بگذار و بتاز
کار کوته را مکن بر خود دراز.
مولوی

لغت نامه دهخدا

(تَ / تِ)

کته. مجموع بچه های یک حیوان در یک شکم، در یک زه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) ، درگیلکی، هر یک از بچه های سگ و گربه و شغال و خرس و جز اینها را گویند. توله. و رجوع به کوته کردن شود

لغت نامه دهخدا

(تَ)

دهی از دهستان رودبار است که در بخش کهنوج شهرستان جیرفت واقع است و 100 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)

لغت نامه دهخدا

(تَ)

کتک. چوبدستی. عصا. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین) : بعضی را به چوب و کوتک تأدیب نموده و پاشا را از آن جهل و بدمستی ملامت کرده. (عالم آرا ص 776 از فرهنگ فارسی معین) ، دستۀ هاون. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین) ، چوب گازران. (فرهنگ فارسی معین) ، با چوب زدن. (ناظم الاطباء). ضرب (مطلق). زدن (چه با چوب و چه غیر آن). کتک. (فرهنگ فارسی معین) : چند نفر از مستحفظین لشکر را گوش وبینی بریده، سرداران سنگر را هم تعزیر نموده کوتک بسیاری زده... (تاریخ گلستانه). و رجوع به کتک شود

کُتَک. چوبدستی. عصا. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین) : بعضی را به چوب و کوتک تأدیب نموده و پاشا را از آن جهل و بدمستی ملامت کرده. (عالم آرا ص 776 از فرهنگ فارسی معین) ، دستۀ هاون. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین) ، چوب گازران. (فرهنگ فارسی معین) ، با چوب زدن. (ناظم الاطباء). ضرب (مطلق). زدن (چه با چوب و چه غیر آن). کتک. (فرهنگ فارسی معین) : چند نفر از مستحفظین لشکر را گوش وبینی بریده، سرداران سنگر را هم تعزیر نموده کوتک بسیاری زده... (تاریخ گلستانه). و رجوع به کتک شود

لغت نامه دهخدا

(فُو)

دهی است از بخش مرکزی شهرستان شاهی که دارای 255 تن سکنه است. آب آن از رود تالار و چاه و محصول عمده اش برنج، کنف، پنبه، کنجد، صیفی و غله است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3)

لغت نامه دهخدا

(کَوْ تَ)

کبوتر باشد و عربان حمام گویند. (برهان) (آنندراج). به معنی کبوتر است و آن را کپتر و کفتر نیز گویند و کوتر دری و تبری آن است. (انجمن آرا) :
روح ازپی آبروی خود را
خلد ازپی رنگ و بوی خود را
دست آب ده مجاورانش
ارزن ده برج کوترانش.
خاقانی (تحفهالعراقین، از آنندراج).
وآنگاه چو عنکبوت و کوتر
دزبان و رقیبشان به هر در.
خاقانی.
و رجوع به کبوتر شود

کبوتر باشد و عربان حمام گویند. (برهان) (آنندراج). به معنی کبوتر است و آن را کپتر و کفتر نیز گویند و کوتر دری و تبری آن است. (انجمن آرا) :
روح ازپی آبروی خود را
خلد ازپی رنگ و بوی خود را
دست آب ده مجاورانش
ارزن ده برج کوترانش.
خاقانی (تحفهالعراقین، از آنندراج).
وآنگاه چو عنکبوت و کوتر
دزبان و رقیبشان به هر در.
خاقانی.
و رجوع به کبوتر شود

لغت نامه دهخدا

(لَ)

بندری بزرگ به هندوستان. (از سفرنامۀ ابن بطوطه، یادداشت به خط مرحوم دهخدا). بندری است در ساحل غربی شبه جزیره هندوستان بکلی نزدیک رأس مثلثی که شبه جزیره مذکور را تشکیل می دهد، بر ساحل دریای عمان. مؤلفین عرب آن را به همین املای ’کولم’ می نوشته اند و مارکوپولو در سفرنامۀ خود به املای ’کویلوم’ نوشته، ولی اکنون در عموم نقشه هاو کتب جغرافی اروپائی نام این بندر را باملای ’کیلون’ می نویسند. ابن بطوطه پس از چهل روز بحرپیمایی از سومطرا در رمضان 747 هجری قمری به این بندر رسید. (از تعلیقات شدالازار ص 508)

بندری بزرگ به هندوستان. (از سفرنامۀ ابن بطوطه، یادداشت به خط مرحوم دهخدا). بندری است در ساحل غربی شبه جزیره هندوستان بکلی نزدیک رأس مثلثی که شبه جزیره مذکور را تشکیل می دهد، بر ساحل دریای عمان. مؤلفین عرب آن را به همین املای ’کولم’ می نوشته اند و مارکوپولو در سفرنامۀ خود به املای ’کویلوم’ نوشته، ولی اکنون در عموم نقشه هاو کتب جغرافی اروپائی نام این بندر را باملای ’کیلون’ می نویسند. ابن بطوطه پس از چهل روز بحرپیمایی از سومطرا در رمضان 747 هجری قمری به این بندر رسید. (از تعلیقات شدالازار ص 508)

لغت نامه دهخدا

(کَ لَ)

فلفل سیاه را می گویند و آن معروف است. (برهان) (آنندراج). فلفل سیاه. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین). با طبری ’گولمه تره’ به معنی خردل مقایسه شود. (از حاشیۀ برهان چ معین)

لغت نامه دهخدا

(هَِ)

با ثانی مجهول و کسر ثالث که ها باشد، لیکن به طریق خفا بیان باید کرد چنانکه مسمای ’ها’ بفعل آید و به سکون میم، گیاهی است که آن در زمین شیار کرده می باشد و بیخ و ریشه آن به نی می ماند. (برهان) (آنندراج). با های غیرملفوظ گیاهی که بیخ و ریشه آن مانند نی می باشد و در زمین شیار کرده می روید. (ناظم الاطباء). رجوع به کوهین شود

با ثانی مجهول و کسر ثالث که ها باشد، لیکن به طریق خفا بیان باید کرد چنانکه مسمای ’ها’ بفعل آید و به سکون میم، گیاهی است که آن در زمین شیار کرده می باشد و بیخ و ریشه آن به نی می ماند. (برهان) (آنندراج). با های غیرملفوظ گیاهی که بیخ و ریشه آن مانند نی می باشد و در زمین شیار کرده می روید. (ناظم الاطباء). رجوع به کوهین شود

لغت نامه دهخدا

(تِ)

زن یتیم دار. ج، میاتیم. (منتهی الارب). زن یتیم دار و مادر بچۀ بی پدر. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(کِ تِ)

تبر. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). تبر که بدان درخت افکنند. (مهذب الاسماء). کرتیم

لغت نامه دهخدا

(تِ)

نعت فاعلی از کتم. درزدوز. (منتهی الارب) (آنندراج) ، پنهان کننده. (مهذب الاسماء). پوشنده. رجوع به پوشنده شود. آدم محرم. سرپوش، نهفته. سرٌ کاتم ٌ، راز نهان داشته. (منتهی الارب) (آنندراج) ، قوس ٌ کاتم ٌ، بمعنی قوس کتیم است. (منتهی الارب). کمان از چوب ناشکافته یا کمان سوفارناکرده. (آنندراج). کاتمه، مثله. (منتهی الارب) (آنندراج)

نعت فاعلی از کتم. درزدوز. (منتهی الارب) (آنندراج) ، پنهان کننده. (مهذب الاسماء). پوشنده. رجوع به پوشنده شود. آدم محرم. سرپوش، نهفته. سرٌ کاتم ٌ، راز نهان داشته. (منتهی الارب) (آنندراج) ، قوس ٌ کاتم ٌ، بمعنی قوس کتیم است. (منتهی الارب). کمان از چوب ناشکافته یا کمان سوفارناکرده. (آنندراج). کاتمه، مثله. (منتهی الارب) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

(تُ تِ)

این کلمه مأخوذ از زبان قبایل سرخ پوست است و این قبائل ابتدائی، حیوانی را همچون نیاکان اولیه یا خدای اختصاصی قبیلۀ خود مورد توجه قرار میدهند و آنرا توتم قبیلۀ خود خوانند. (از لاروس). رجوع به توتمیسم شود

لغت نامه دهخدا

(تَ)

بچه و طفل و این لفظ، ترکی است. (آنندراج) (غیاث اللغات) ، باح بسره، بوحاً و بؤوحاً و بؤوحهً، ظاهر کرد راز را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

تصویری از بوتم — تصویر بوتم

ترکی بچه

فرهنگ لغت هوشیار

این کلمه ماخذ از زبان قبایل سرخ پوست است و این قبایل ابتدائی، حیوانی را همچون نیاکان اولیه یا خدای اختصاصی قبیله خود مورد توجه قرار میدهند و آنرا توتم قبیله خود خوانند

فرهنگ لغت هوشیار

فرانسوی روشن، روشنگر، رده بندیک، شسته و رفته پوشنده، پوشیده نهفته پنهان کننده پوشنده، سرپوش رازدار، نهفته مستور: سرکاتم

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کتوم — تصویر کتوم

راز نگهدار

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کوته — تصویر کوته

کم طول، قصیر، کوتاه

فرهنگ لغت هوشیار

چوبدستی، عصا ترکی کتک بنگرید به کتک چوبدستی عصا: بعضی را بچوب و کوتک تادیب نموده و پاشا را از آن جهل و بد مستی ملامت کرده، دسته هاون، چوب گازران، ضرب (مطلق) زدن (چه با چوب و چه غیر آن) کتک

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کولم — تصویر کولم

فلفل سیاه

فرهنگ لغت هوشیار

پرنده ایست با پرواز عالی و با استقامت که از سار بزرگتر ولی از کبک کوچکتر است و خود راسته مشخصی را در بین پرندگان بوجود میاورد که بنام راسته کبوتران نامیده میشود و شامل تمام گونه های مختلف کبوتر ها میگردد. منقار کبوتر ان ضعیف و در قاعده بر آمده است

پرنده ایست با پرواز عالی و با استقامت که از سار بزرگتر ولی از کبک کوچکتر است و خود راسته مشخصی را در بین پرندگان بوجود میاورد که بنام راسته کبوتران نامیده میشود و شامل تمام گونه های مختلف کبوتر ها میگردد. منقار کبوتر ان ضعیف و در قاعده بر آمده است

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از موتم — تصویر موتم

سوک گاه

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از توتم — تصویر توتم

((تُ تِ))

چیزی که به عنوان سمبل گروه مورد پرستش قرار گیرد

فرهنگ فارسی معین

تصویری از کاتم — تصویر کاتم

((تِ))

پنهان کننده، پوشنده، سرپوش، رازدار، نهفته، مستور

فرهنگ فارسی معین

تصویری از کوتل — تصویر کوتل

((کُ تَ))

تپه، گردنه، علمی که پیشاپیش دسته های عزاداری ایام محرم و صفر حرکت دهند و آن مرکب است از چوبی که با پارچه های رنگارنگ یا ابریشمی آن را تزیین کنند

فرهنگ فارسی معین

تصویری از کوتک — تصویر کوتک

((تَ))

چوبدستی، عصا، دسته هاون، چوب گازران، ضرب (مطلق) زدن (چه با چوب و چه غیر آن)، کتک

فرهنگ فارسی معین

توتون

فرهنگ گویش مازندرانی

موی بافته شده ی زنان که به پشت انداخته، یا از روی شانه به

فرهنگ گویش مازندرانی