معنی پتیاره در لغت نامه دهخدا

در پهلوی پتیارَک بمعنی مخالفت و بغضاء و ستیز و خصوصاً مخلوقات اهریمنی که برای تباه کردن آفریدگان اهورمزدا پدید آمده اند و اصل اوستائی آن پئی تیارَ است: مخالفت. ضدیت. بغضاء. عدوان. عداوت. عناد. دشمنی. خلاف. فتنه. شور و آشوب و غوغا:، برگشت چرخ با من بیچاره، و آهنگ جنگ دارد و پتیاره.، کسائی.، نیاید ز ما با قضا چاره ای، نه سودی کند هیچ پتیاره ای.، فردوسی.، همه پیش فرمانش بیچاره اند، که با شورش و جنگ و پتیاره اند.، فردوسی.، چنین گفت کان کو چنین باره کرد، نه از بهر پیکار و پتیاره کرد.، فردوسی.، الا ای مرد پیرایۀ خراسان، مدار این خون و این پتیاره آسان.، فخرالدین اسعد (ویس ورامین).، نهان گشته ز شاهنشاه دایه، که خود پتیاره را او بود مایه.، (ویس و رامین).، بباید خریدن ورا [یوسف را] چاره نیست، بدین در ره هیچ پتیاره نیست.، شمسی (یوسف و زلیخا).، مر آن آبدان را به صد پاره کرد، بسی شور و پرخاش و پتیاره کرد.، شمسی (یوسف و زلیخا).، چو لطفش آمد پتیارۀ زمانه هباست، چو قهرش آمد اقبال آسمان هدراست.، انوری.،، آفت. بلا. عیب. مصیبت. چیزی که دشمن دارند. (فرهنگ اسدی) :، بجز کشتن و بستنت چاره نیست، که زنگی تر از مرگ پتیاره نیست.، فردوسی.، توانیم کردن مگر چاره ای، که بی چاره ای نیست پتیاره ای.، فردوسی.، ز مردن مرا و ترا چاره نیست، درنگی تر از مرگ پتیاره نیست.، فردوسی.، همی رفت باید کزین چاره نیست، مرا بدتر از مرگ پتیاره نیست.، فردوسی.، برآشفت بهرام و شد سرخ چشم، ز گفتار پرموده آمد بخشم، به تیزیش یک تازیانه بزد، بدانسان که از ناسزایان سزد، ببستند هم در زمان پای اوی، یکی تنگ خرگاه شد جای اوی، چو خرّادبرزین چنین دید گفت، که این پهلوان را خرد نیست جفت، بیامد به نزد دبیر بزرگ، بدو گفت کاین پهلوان سترگ، به یک پشه از بن ندارد خرد، ازیرا کسی را بکس نشمرد، ببایدش گفتن کزین چاره نیست، ورا بدتر از خشم پتیاره نیست، بنزدیک بهرام رفت آن دو مرد، زبانها پر از پند ورخ لاجورد.، فردوسی.، بدو گفت شاه آن بد نابکار، به پیش تو در، کی کند کارزار، یکی مرد خونریز بدکار و دزد، بخواهی ز من چشم داری بمزد!، ولیکن کنون زین سخن چاره نیست، دگر زوبتر نیز پتیاره نیست.، فردوسی.، شود جای خالی و من چاره ای، بسازم نترسم ز پتیاره ای.، فردوسی.، چو دانی که از مرگ خود چاره نیست، ز پیری بتر نیز پتیاره نیست.، فردوسی.، نباید که اندر نهان چاره ای، بسازد گزندی و پتیاره ای.، فردوسی.، نگر تا چگونه کنی چاره ای، کزان گم شود زشت پتیاره ای.، فردوسی.، تخواره که در جنگ غمخواره بود، یلان سینه را زشت پتیاره بود.، فردوسی.، دو چشم من چنین پتیاره دیده، چرا پرخون ندارم هر دو دیده.، فخرالدین اسعد (ویس و رامین).، ز غم خوردن بتر پتیاره ای نیست، ز خرسندی به او را چاره ای نیست.، فخرالدین اسعد (ویس و رامین).، از عامه خاص هست بسی بدتر، زین صعب تر چه باشد پتیاره.، ناصرخسرو.، پتیارۀ ظلمی بلای بخلی، درمان نیازی علاج آزی.، مسعودسعد.، ولیک از همه پتیاره ایمن از پی آنک، مدیح صاحب خواندم همی چو حرز ز بر.، مسعودسعد.، بروز عدلش میزانهای ظلم سبک، بعون رایش پتیاره های دهر سلیم.، ابوالفرج رونی.، جهاندار گفت اینت پتیاره ای، برو گر توانی بکن چاره ای.، نظامی.،، مخلوقات اهریمنی که از پی تباه کردن و ضایع ساختن آثار و آفریدگان اهورمزدا پدید آمده باشند. (فرهنگ پهلوی دُهارله). دیو. مخلوق اهریمنی:، همانا شنیدستی آوای سام، نبد در زمانه چنو نیکنام، نخستین بطوس اندرون اژدها، که از چنگ او کس نگشتی رها...، دگر سهمگین دیو بد بدگمان، تنش بر زمین و سرش بآسمان...، دو پتیاره زینگونه بیجان شدند، ز تیغ یل سام بریان شدند.، فردوسی.، برون شد [رستم] به نخجیر چون نره شیر، کمندی بدست اژدهائی بزیر، بدشتی کجا داشت چوپان گله، بدانجا گذر داشت شیر یله، سه روزش همی جست از آن مرغزار، همی کرد بر گرد اسبان شکار، چهارم بدیدش گرازان بدشت، چو باد شمالی برو برگذشت، درخشنده زرین یکی باره بود، بچرم اندرون زشت پتیاره بود.، فردوسی.، شوید این شگفتی ببینید گرم، چنان زشت پتیاره دریده چرم.، فردوسی.، پراکنده گردد بدی در جهان، گزند آشکارا و خوبی نهان، به هر کشوری در ستمکاره ای، پدید آید و زشت پتیاره ای.، فردوسی.، از آن چاره ضحاک بیچاره بود، که جانش گرفتار پتیاره بود.، فردوسی.، جهان ویژه کردم ز پتیاره ها، بسی شهر کردم بسی باره ها.، فردوسی.، پس آن چرم پتیاره کآورده بود، بیاورد و شاه و سپه را نمود، کهی بُد دوسر بروی و هشت پای، که ده زنده پیلش نبردی ز جای، همه کام دندان پیل و نهنگ، همه پنجه چنگال شیر و پلنگ...، اسدی.، سپاه و شه از سهم آن نره دیو، بماندند با یاد کیهان خدیو...، بفرمود شه چاردار بلند، مر آن زشت پتیاره کرده به بند، همه تن بزنجیرهای دراز، به میدان بدان دارها بست باز.، اسدی.، گرفتند لشکر بیکره خروش، که او منهراس است با او مکوش، دژ آگاه دیوی بدو منکر است، به بالا چهل رش ز تو برتر است...، سپهدار گفت از من آغاز کار، خود این رزم کرد آرزو شهریار، ازاین زشت پتیاره چندین چه باک ؟، همین دم ز کوهش کنم در مغاک.، اسدی.، کنون آمده ست اژدهائی پدید، کز آن اژدها مه دگر کس ندید، از آنگه که گیتی ز طوفان برست، ز دریا برآمدبخشکی نشست، گرفته نشیمن شکاوند کوه، همی دارد از رنج گیتی ستوه، میان بست بایدش [گرشاسب را] برتاختن، وزان زشت پتیاره کین آختن.، اسدی.، سمندش چو آن زشت پتیاره دید، شمید و هراسید و اندر رمید.، اسدی.،، مکر و فریب. حیله. دغا:، همان مادری کن که کردی همی، چرا گرد پتیاره گردی همی.، شمسی (یوسف و زلیخا).،، شدت و سختی و نفاذ حکم. (جهانگیری) :، گردش افلاک با پتیارۀ حلمش خجل، صورت تقدیر در آئینۀعلمش عیان.، سید ذوالفقار شیروانی.،، خجلت. شرمندگی:، ای خواجه که سرعت ساعی عزم تو، پتیارۀ تحرک باد بزان دهد.، سید ذوالفقار شیروانی.، در فرهنگ جهانگیری این معنی را در ذیل لفظ پتیاره آورده و بیت مذکور نیز شاهد آمده است. اما رشیدی گوید که پتیاره در این بیت مصحف لفظ پیغاره است، مکنون. مخزون. (جهانگیری) (برهان). و در فرهنگها بیت ذیل را برای این معنی شاهد آورده اند و صریح در مقصود نیست:، اندر ضمیر او عیان پتیارۀ سرّقدر، و اندر گمان او نهان پیرایۀ نور یقین.، سید ذوالفقار شیروانی (از جهانگیری).،،، {{صِفَت}} دشنامی سخت قبیح در تداول زنان که زنان را گویند.،، زشت. نازیبا. مهیب. چیزی مکروه و مهیب که دلیر و بی اختیار بر کسی آید خواه حادثۀ زمانه خواه بلیۀ فلک و حکم قدر خواه جانور و انسان و خواه کار و کردار. (رشیدی) :، چنین داد پاسخ که آز و نیاز، دو دیوند پتیاره ودیرساز.، فردوسی.، جهانی بر آن جنگ نظاره بود، که آن اژدها سخت پتیاره بود.، فردوسی.، ز دوران نگر مانده بیچاره ایم، گرفتار این زال پتیاره ایم.، اسدی

معنی پتیاره در فرهنگ فارسی معین

دیو، آفت، بلا، آسیب، زشت، نازیبا، بدخوی مردم آزار در مورد زن

معنی پتیاره در فرهنگ واژه مترادف متضاد

اهریمن صفت، دیوخو، دیوسیرت، بدکاره، سلیطه، لکاته، پاردم ساییده، زشت، مهیب، آفت، بلا، مصیبت، دشمنی، ضدیت، عداوت، عناد

معنی پتیاره در فرهنگ گویش مازندرانی

روسپی، زن هرزه، از توابع دهستان بندپی شهرستان بابل

معنی پتیاره - جستجوی لغت در جدول جو

Q: معنی پتیاره در فرهنگ فارسی عمید

زن بدکار، بَتیارِه، پَتیار، پَتیارَک، زشت و مهیب، بدکار، کنایه از بلا، چو دانی که از مرگ خود چاره نیست / ز پیری بتر نیز پتیاره نیست (فردوسی - ۶/۷۸) ، کنایه از آشوب، کنایه از آسیب، کنایه از آفت،، در آیین زردشتی مخلوق اهریمنی که در پی آزار مردم یا تباه ساختن چیزهای خوب و آثار نیکو است، دیو، برگشت چرخ بر من بیچاره / وآهنگ جنگ دارد پتیاره (کسائی - ۶۲) ، رنج، مشقت، محنت، به روز عدلش میزان های ظلم سبک / به عون رایش پتیاره های دهر سلیم (ابوالفرج - ۱۰۷)

پتیاره

فرهنگ فارسی عمید

پتیاره

لغت نامه دهخدا

پتیاره

فرهنگ لغت هوشیار

پتیاره

فرهنگ فارسی معین

پتیاره

فرهنگ واژه مترادف متضاد

پتیاره

فرهنگ گویش مازندرانی

مهیاره

(دخترانه)

آنکه از ماه دست بند دارد

فرهنگ نامهای ایرانی

کتماره

(پسرانه)

از شخصیتهای شاهنامه، نام دلاور ایرانی در سپاه رستم پهلوان شاهنامه

فرهنگ نامهای ایرانی

پتیار

پتیاره، زن بدکار، پتیارک، بتیاره
زشت و مهیب
بدکار
بلا، آشوب
آسیب، آفت
در آیین زردشتی مخلوق اهریمنی که در پی آزار مردم یا تباه ساختن چیزهای خوب و آثار نیکو است، دیو

فرهنگ فارسی عمید

پتاره

قلم موی درشت یا چیزی شبیه جاروب که با آن آهار به پارچه می زنند

فرهنگ فارسی عمید

پتیره

پتیاره، برای مثال به در می روم زاین پتیره سرای / نماند جهان نام ماند به جای (زجاجی - لغتنامه - پتیره)

فرهنگ فارسی عمید

بتیاره

پتیاره، زن بدکار ،پتیارک، پتیار
زشت و مهیب
بدکار
بلا، آشوب
آسیب، آفت
در آیین زردشتی مخلوق اهریمنی که در پی آزار مردم یا تباه ساختن چیزهای خوب و آثار نیکو است، دیو

فرهنگ فارسی عمید

پتیارک

پتیاره، زن بدکار پتیار، بتیاره
زشت و مهیب
بدکار
بلا، آشوب
آسیب، آفت
در آیین زردشتی مخلوق اهریمنی که در پی آزار مردم یا تباه ساختن چیزهای خوب و آثار نیکو است، دیو

فرهنگ فارسی عمید

پتیره

(پَ رَ / رِ)

امری مکروه طبع. چیزی که مکروه طبیعت باشد. (جهانگیری) (رشیدی). و ظاهراً این کلمه صورتی از پتیاره است:
بدر میروم زین پتیره سرای
نماند جهان نام ماند بجای.
زجاجی

لغت نامه دهخدا

پتاره

(پَ رَ / رِ)

غرواش. غرواشه. (رشیدی). غراوشه. (برهان). سمر. دست افزاری چون جاروب که جولاهان بدان آب بر جامه ای که بافند پاشند

لغت نامه دهخدا

بتیاره

(بِ رَ / رَ)

هرچیز که مردمان آن را دشمن دارند و هر صورتی که در نظرها زشت و قبیح نماید. (برهان قاطع). هر چیز ترسناک که زشت و دلیر بر کس نماید. مهیب. چیزی که مردم آن را دشمن دارند. (صحاح الفرس). پتیاره. هرچیز مهیب ومکروه که بی اختیار بر کسی آید خواه حادثۀ زمانه و خواه جانور و خواه حکم قدر و بلیۀ فلک. (از آنندراج) (انجمن آرا). مکر و فریب. پتیاره. (غیاث اللغات). چیزی که دشمنش دارند. (شرفنامۀ منیری) :
نیاید ز ما با قضا چاره ای
نه سودی کند هیچ بتیاره ای.
فردوسی.
چو لطفش آمد بتیارۀ زمانه هاست
چو قهرش آمد اقبال آسمان هدرست.
انوری.
، بسیار، اندک (از اضداد است) ، زمینی است سنگلاخ سپید. بثره. (منتهی الارب). زمینی است که سنگهای آن مانند سنگلاخ سوخته است اما سپیدرنگ. (از اقرب الموارد) ، ریگ چسبیده به زمین که چون آن را کنند آب پیدا گردد. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

بتیاره

(بِ رَ / رِ)

رنج. محنت. بلا. آفت. (برهان قاطع). فتنه. رنج و عنا. (از فرهنگ شعوری ج 1 ورق 193). بلا. (صحاح الفرس). پتیاره. و این لغت در اصل بدیاره بوده یعنی رفیق بد و زشت و مکروه و تبدیل یافته. (آنندراج). بلیۀ فلک. (از انجمن آرای ناصری). بلا و آفت. (غیاث اللغات). بعضی بیتاره گفته اند. (از شرفنامۀ منیری). و رجوع به پیتاره شود

لغت نامه دهخدا

پشتیاره

(پُ رَ / رِ)

پشتواره

لغت نامه دهخدا

تیاره

(رِ)

شهر و مرکز ولایتی است در الجزایر که دردامنۀ کوهی بهمین نام واقع است و 24800 تن سکنه دارد و یکی از مراکز فلاحتی این کشور است. (از لاروس)

لغت نامه دهخدا

پتوازه

پتواز پدواز

فرهنگ لغت هوشیار

پتیسار

از اول تا انتها

فرهنگ لغت هوشیار

دستیاره

دستبند دست برنجن

فرهنگ لغت هوشیار

پایداره

یاری دهنده پایمرد مددکار

فرهنگ لغت هوشیار

پرگاره

جنسی است از پارچه مثقالی

فرهنگ لغت هوشیار

پشتواره

کوله بار

فرهنگ لغت هوشیار

پشتاره

پشتواره، پشتیبان

فرهنگ لغت هوشیار

پاخاره

پاخار

فرهنگ لغت هوشیار

پتاره

دست افزار جولاهگان جاروب مانندی که با آن آب بر جامه ای که می بافند پاشند غرواش غرواشه سمر

فرهنگ لغت هوشیار

پتیار

مخلوق اهریمنی که از پی تباه کردن و ضایع ساختن آثار نیک و آفریدگار اهورمزدا پدید آمده مخلوق اهریمنی دیو، آفت بلا عیب مصیبت، مهیب زشت نازیبا، دشمنی مخالفت ضدیت بغضا عداوت عناد، مکر فریب حیله دغا، شدت سختی نفاذ حکم -7 (تداول زنان) دشنامی سخت قبیح است: لکاته پتیاره، و بال کوکب و بال ستاره

فرهنگ لغت هوشیار