- مقرطمه(مُ قَ طَ مَ)
خفاف مقرطمه، موزۀ سخت اطراف دوخته که سنگ را شکند. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
معنی مقرطمه - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
از هم بریدن و جدا شدن، ترک مراوده و مکاتبه کردن، برعهده گرفتن کاری معین با مزد مشخص، پیمانکاری
چیزی را با هم قسمت کردن و هر کدام بهرۀ خود را بردن، سوگند یاد کردن برای کسی، کسی را سوگند دادن
(مُ)
لغت نامه دهخدا
دهی از دهستان بهمن شیر از بخش مرکزی شهرستان آبادان است و 200 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران، ج 6)
(مُ ءَطْطَ مَ)
لغت نامه دهخدا
مؤنث مؤطم. و رجوع به مؤطم شود.
- آطام مؤطمه، قلعه های محفوظ. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
- آطام مؤطمه، قلعه های محفوظ. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
(عَثْوْ)
لغت نامه دهخدا
با کسی طپنچه زدن. لطام. (المصادر زوزنی). طپانچه زدن یکدیگر را. (منتهی الارب) (آنندراج). تپانچه زدن و سیلی زدن. لطام. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
(شَ بَ ذَ)
لغت نامه دهخدا
مهار کردن شتر: خاطم البعیر مخاطمه و خطاماً، مهار کرد دربینی آن شتر. (ناظم الاطباء). و رجوع به تخطیم شود
(مَ مَ)
لغت نامه دهخدا
تأنیث مرطوم، نعت مفعولی از رطم. رجوع به رطم و مرطون شود: امراءه مرطومه، زن متهم به بدی. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، ناقه مرطومه، ماده شتر بازداشته شده. (ناظم الاطباء)
(مَ مَ)
لغت نامه دهخدا
مرقومه. تأنیث مرقوم. رجوع به مرقوم و رقم شود، خطدار. (منتهی الارب) ، نامه. رقیمه. رقعه. نوشته. مراسله. ج، مرقومات، زمین کم نبات، دابه مرقومه، ستور که بر پایهای او خطوط داغ باشد. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد)
(مِ ضَ / ضِ)
لغت نامه دهخدا
نوعی از پیکان تیر باشد و آن را دوشاخه سازند. (برهان). نوعی از پیکان دو شاخه. (فرهنگ رشیدی) (غیاث). نوعی از تیر که پیکانش دوسر باشد و کارش بریدن است چنانکه اگر شاخی مطلوب بود بدان می توان برید خلاف تیرهای دیگر که شکافتن و سوراخ کردن کار آنهاست. (آنندراج). نوعی از پیکان تیر که دوشاخه باشد. (ناظم الاطباء) :
مقراضۀ بندگان چو مقراض
اوداج بریده منکران را.
خاقانی.
شاه را دیدم در او پیکان مقراضه به کف
راست چون بحری نهنگ انداز در نخجیرجا.
خاقانی.
چو سوزن سنان سینه را دوخته
ز مقراضه مقراضی آموخته.
نظامی.
به مقراضۀ تیر پهلوشکاف
بسی آهو افکند با نافه ناف.
نظامی.
همه مقراضه های پرنیان پوش
همه زهرآبهای خوشتر از نوش.
نظامی (از گنجینۀ گنجوی).
از میان دو شاخهای خدنگ
جست مقراضۀ فراخ آهنگ.
نظامی.
، نوعی از حلوا هم هست. (برهان) (از فرهنگ رشیدی) (از غیاث) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء). و رجوع به مقراضی شود، مرادف مقراضک. (آنندراج) :
در رهگذر قاسم با حسن و ادب
گرعاشق دلخسته بیفتد چه عجب
زیراکه به هرگام بر آن خسته زند
تنگ شکر از دهان و مقراضۀ لب.
نظام دست غیب (از آنندراج)
مقراضۀ بندگان چو مقراض
اوداج بریده منکران را.
خاقانی.
شاه را دیدم در او پیکان مقراضه به کف
راست چون بحری نهنگ انداز در نخجیرجا.
خاقانی.
چو سوزن سنان سینه را دوخته
ز مقراضه مقراضی آموخته.
نظامی.
به مقراضۀ تیر پهلوشکاف
بسی آهو افکند با نافه ناف.
نظامی.
همه مقراضه های پرنیان پوش
همه زهرآبهای خوشتر از نوش.
نظامی (از گنجینۀ گنجوی).
از میان دو شاخهای خدنگ
جست مقراضۀ فراخ آهنگ.
نظامی.
، نوعی از حلوا هم هست. (برهان) (از فرهنگ رشیدی) (از غیاث) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء). و رجوع به مقراضی شود، مرادف مقراضک. (آنندراج) :
در رهگذر قاسم با حسن و ادب
گرعاشق دلخسته بیفتد چه عجب
زیراکه به هرگام بر آن خسته زند
تنگ شکر از دهان و مقراضۀ لب.
نظام دست غیب (از آنندراج)
(مُ فَ طَ مَ)
لغت نامه دهخدا
خفاف مفرطمه، موزه های بینی دراز. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). و رجوع به مدخل قبل شود
(قَ رَ)
لغت نامه دهخدا
شهری است به اندلس. (منتهی الارب). شهری است در اندلس، و آن غیر از قرطبه است. این شهر در توابع ریّه است و مردمی شایسته دارد. (معجم البلدان)
(مِ رَ مَ / مِ)
لغت نامه دهخدا
بسترآهنگ. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). پارچۀ منقشی که بر روی بستر کشند: مقرمه ای داشت مذهّب سخت نیکو بر روی نهالی افکنده. (سیاست نامه). و رجوع به مقرم و مقرمه شود
(مِ رَ مَ)
لغت نامه دهخدا
پردۀ رنگین از پشم که در وی نقش ونگار باشد یا پرده تنک. مقرم. (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و رجوع به مقرمه شود، جای نشست از فرش. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). در لسان العرب و محیط المحیط و اقرب الموارد ’محبس الفراش’ معنی شده، محتملاً صاحب منتهی الارب محبس را مجلس خوانده است
پارچه منقشی که بر روی فرش یا بستر کشند، روفرشی، بستر آهنگ: (... مقرمه ای داشت مذهب سخت نیکو بر روی نهالی افگنده) (سیاست نامه. چا. اقبال 102)
مقرونه در فارسی مونث مقرون زی یاز مونث مقرون مقابل مفروقه: (سبب تقدیم دایره هزج بردایره سریع آنست که اوتاد هزج و اخوات آن مقرونه است) (المعجم. مدچا. 52: 1)
مقاطعه و مقاطعت در فارسی در تازی کهن: وا بریدن، سر انداختن شمشیر: تا کدام بران تر است در تازی نوین: استان در فارسی: پیمانکاری بریدن از یکدیگر و جدا شدن، ترک مراوده و مکاتبه کردن، انجام دادن کاری را با اجرت معین بعهده گرفتن، توضیح امروزه غالبا بعهده گرفتن ساختمان جاده ها و ابنیه را مقاطعه گویند پیمانکاری. یا به مقاطعه دادن، ساختمان بنا یا ساختن جاده ای را بعهده کسی یاموسسه ای در مقابل مزد معین واگذار کردن، ارزیابی مالیات یک منطقه بقرار مبلغی مقطوع، اجاره کردن مالیات محل بوسیله مردم آن بمبلغ مقطوع
((مُ سَ مَ یا س مِ))
فرهنگ فارسی معین
چیزی را با هم تقسیم کردن، چیزی را با یکدیگر بخش کردن، در فارسی تشخیص مقدار مالیات دیوان به وسیله تعیین سهم معینی از محصول
