معنی متدرج در فرهنگ فارسی عمید

درجه به درجه، آهسته، کم کم، کم کم و آهسته آهسته پیش رفتن، به تدریج و تأنّی، خُوش خُوش، پِلِّه پِلِّه، خُرد خُرد، نَرم نَرمَک، رَفتِه رَفتِه، آهِستِه آهِستِه، خُوش خُوشَک، تَدَرُّج، نَرم نَرم، کَم کَم، آرام آرام، اَندَک اَندَک، جَسته جَسته، کیچ کیچ

معنی متدرج در لغت نامه دهخدا

آن که اندک اندک قریب گردد. (آنندراج). آهسته آهسته و کم کم پیش رفته. (ناظم الاطباء). آن که آهسته و به تدریج پیش رود. و رجوع به تدرج شود

معنی متدرج در فرهنگ لغت هوشیار

آهسته یاز آنکه آهسته و بتدریج پیش رود

معنی متدرج در فرهنگ فارسی معین

آهسته و کم کم پیش رونده

معنی متدرج در فرهنگ واژه مترادف متضاد

درجه به درجه، تدریجی، به تدریج

معنی متدرج - جستجوی لغت در جدول جو

متدرج

فرهنگ فارسی عمید

متدرج

لغت نامه دهخدا

متدرج

فرهنگ لغت هوشیار

متدرج

فرهنگ فارسی معین

متدرج

فرهنگ واژه مترادف متضاد

متدرع

زره پوشیده، زره پوش، کنایه از مجهز

فرهنگ فارسی عمید

مندرج

درج شده، نوشته شده

فرهنگ فارسی عمید

متفرج

گردش کننده، شادی کننده

فرهنگ فارسی عمید

متخرج

فارغ شده از تحصیل

فرهنگ فارسی عمید

متفرج

تفرجگاه، جایی مانند باغ و مرغزار که شادی و نشاط بیاورد، جای تفرج، گردشگاه

فرهنگ فارسی عمید

متعرج

(مُ تَ عَرْ رِ)

بنای کج. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). بنای ناراست و پله دار. (ناظم الاطباء). و رجوع به تعرج شود

لغت نامه دهخدا

متدرع

(مُ تَ دَرْ رِ)

زره پوش. (آنندراج) (غیاث). زره پوشنده. زره پوش. که درع پوشد. آراسته به زره یا جز آن. که زره پوشد جنگ را: متحلی به حلیت فتوت و متدرع به لباس مروت. (سندبادنامه). و به حقوق اکیده ووسایل حمیده متذرع و متدرع شده و لشکرکشی خراسان برابوالحسن سیمجور مقرر گشت. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1تهران ص 53). گفت شنیدم که شیری بود پرهیزگار و حلال خوار و خویشتن دار و متورع به لباس تعزز و تقوی متدرع. (مرزبان نامه ص 228). و رجوع به متدرعه و تدرع شود

لغت نامه دهخدا

متدحرج

(مُ تَ دَ رِ)

گرد گردنده. (از منتهی الارب). غلطان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). غلطیده و گرد شده. (ناظم الاطباء). و رجوع به متدحدر و تدحرج شود

لغت نامه دهخدا

متدجج

(مُ تَ دَجْ جِ)

درپوشندۀ تمام سلاح. (آنندراج). درپوشندۀ همه سلاح. (ناظم الاطباء). و رجوع به تدجج شود

لغت نامه دهخدا

متحرج

(مُ تَ حَرْ رِ)

پرهیز کننده از گناه. (آنندراج). کسی که پرهیز می کند از کار بد و گناه. (ناظم الاطباء) : مردی ورع و متحرج بود. (تاریخ بیهق ص 210) ، نادم و پشیمان. (ناظم الاطباء) ، رهائی یافته از سختی. (ناظم الاطباء) (از فرهنگ جانسون). و رجوع به تحرج شود

لغت نامه دهخدا

متکرج

(مُ تَ کَرْ رِ)

نان تباه و سبز. (آنندراج). نان سبز شدۀ کره برآورده. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). کپک زده. کفک زده. کلاش گرفته. کره گرفته. سفیدک زده. کپره زده. کره برآورده. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : اگر مزاح سرد باشد بفسرد (رطوبت مترشحه پشت طبقۀ قرنیه و روی طبقۀ عنبیه) و اگر حرارتی ضعیف ایستاده باشد متکرج شود. (ذخیرۀ خوارزمشاهی)

لغت نامه دهخدا

مندرج

(مُ دَ رِ)

گروه هلاک شده و منعدم گشته. (ناظم الاطباء). رجوع به اندراج شود، درج شده و شامل شده و شامل کرده و گنجیده و گنجانیده و جمعکرده و فراهم آورده و درمیان نهاده و درمیان داخل کرده و دردفتردرج کرده و گنجانیده و ثبت نموده و درهم پیچیده. (ناظم الاطباء). درآمده در چیزی. (غیاث) (آنندراج) : و یا لیت که به دست کهترو پدر کاری سبر آمدی که ترفیه خاطر شریف در آن مندرج بودی. (منشآت خاقانی چ محمد روشن ص 100). در طی آن مرثیه نامه تقریر جملۀ خصال آن زبدۀ رجال مندرج و مندمج است. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 442). سراسر اشارت است و حکمتهای خفی در مضامین آن مندرج. (مرزبان نامه چ قزوینی ص 101). اگر عاقل در این بیت تأمل کند هزار دیوان شعر و هزار دفتر حکمت در یک بیت آخراین رباعی مندرج بیند. (لباب الالباب چ نفیسی ص 44).
در هر نفسیم تعبیه آهی
در هر سخنیم مندرج وایی.
کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص 244).
جزئیات نامتناهی که در تحت کلیات مندرج باشد بر وجهی از وجوه در او حاصل آمده باشد. (اخلاق ناصری).
ضد اندر ضد پنهان مندرج
آتش اندر آب سوزان مندمج.
مولوی.
ازل و ابد مندرج در تحت احالت او و کون و مکان منطوی در طی بساطت او. (مصباح الهدایه چ همایی ص 18). همچنانک روح جزوی و قلب جزوی و نفس جزوی و عقل جزوی را در تحت احاطت ذات خود مندرج بیند. (مصباح الهدایه ایضاً ص 90). عرش قلب اکبر است در عالم کبیر... جملۀ قلوب در تحت احاطت عرش مندرج اند. (مصباح الهدایه ایضاً ص 98). افعال آثار صفات اند و صفات مندرج در تحت ذات. (مصباح الهدایه ایضاً ص 131). اما حیای عام که مندرج است در تحت مقام مراقبه از جملۀ مقامات است. (مصباح الهدایه ایضاً ص 420).
حکم حال منطقی خواهی ز حال فلسفی
کن قیاس آن را که اصغر مندرج در اکبر است.
جامی.
اسرار غیبیه و معانی حقیقیه در کسوت صورت و لباس مجاز در آن اشعار معارف شعار مندرج است. (حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 315).
- مندرج گردیدن، درج شدن. جای گرفتن. گنجیدن. داخل شدن: نور علم توحید در نور حال او مستتر و مندرج گردد. (مصباح الهدایه چ همایی ص 21)

لغت نامه دهخدا

متضرج

(مُ تَ ضَرْ رِ)

خون آلود. (آنندراج). آغشته به خون. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، گلگون رخسار و سرخ. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، درخش پهن گسترده شده. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). و رجوع به تضرج شود

لغت نامه دهخدا

متفرج

(مُ تَ فَرْ رِ)

کسی که می نگرد. بیننده و ناظر. (ناظم الاطباء) ، کسی که می آزماید و سیر و گردش میکند. (ناظم الاطباء) ، کسی که شادمانی می نماید. (ناظم الاطباء). جویندۀ خوشی و گشایش خاطر، گشایش یابنده از تنگی و دشواری. (فرهنگ فارسی معین) ، آن که از همراهی با دوستان کاهلی میکند. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

متفرج

(مُ تَ فَرْ رَ)

جای سیر و تماشا. (غیاث) (آنندراج). مکانی که موجب گشادگی خاطر گردد. محل سیر: دیگر آن که کتب تاریخ متفرجی نزه و متنزهی بدیع باشد. (تجارب السلف). زمین چون دیبای مشجر و هوا چون حلۀ زیبای مطیر به رنگ و بوی راحت دلها برآمده چنین موضعی متنزه و متفرج او بود. (مرزبان نامه، ص 229)

لغت نامه دهخدا

متبرج

(مُ تَ بَرْ رِ)

خودنما و خودآرا. (آنندراج). زینت کرده در لباس. (ناظم الاطباء) ، نازنین و لطیف و ظریف. (ناظم الاطباء). رجوع به تبرج و مادۀ بعد شود

لغت نامه دهخدا

مستدرج

(مُ تَ رَ)

نعت مفعولی از مصدر استدراج. بنده ای که خداوند او را پس از صدور خطا نعمت دهد و او استغفار را فراموش کند، قال عمر بن الخطاب: اللهم أعوذ بک أن أکون مستدرجاً. (اقرب الموارد) : گفت هر که از حیا سخن گوید و شرم ندارد از خدای در آنچه گوید او مستدرج بود. (تذکره الاولیاء عطار). و رجوع به استدراج شود

لغت نامه دهخدا

متخرج

(مُ تَخَرْ رِ)

طالب العلم. فرا راه افتاده در علم و ادب و برساخته شده. (آنندراج). فرا گرفتۀ علم و ادب و برساخته شدۀ در آن. (ناظم الاطباء). فرا راه افتاده در علم و ادب. طالب علم. دانشجو. (فرهنگ فارسی معین) ، فارغ التحصیل. (فرهنگ فارسی ایضاً). بهره مند. (ناظم الاطباء). و رجوع به تخرج شود

لغت نامه دهخدا

مندرج

آموده گنجیده درج شونده داخل شده گنجیده

فرهنگ لغت هوشیار

متفرج

دلگشای دلباز دلگشوده آسوده دل، خوشی جوی محل تفرج مکانی که موجب گشادگی خاطر گردد محل سیر: ... زمین چون دیبای مشجر و هوا چون حله زیبای مطیر برنگ و بوی راجت دلها بر آمده چنین موضعی متنزه و متفرج او بود. گشایش یابنده (از تنگی و دشواری)، گشایش خاطر یابنده، خوشی جوینده

فرهنگ لغت هوشیار

متدرع

زره پوشیده زره پوشنده زره پوش: گفت: شنیدم که شیری بود پرهیزگار و حلال خوار و خویشتن دار و متورع بلباس تعزز و تقوی متدرع

فرهنگ لغت هوشیار