ناخن. ج، اظفار، اظافیر، کلیل الظفر و مقلّم الظفر، مرد سست بددل و ذلیل خوار، ناخنۀ چشم، کمان سوای بستنگاه زه کمان و یا گوشه و نوک کمان. پس گوشۀ کمان. (مهذب الاسماء) ، ما بالدّار ظفر، احدی در خانه نیست، رأیته بظفره، أی بنفسه، دیدم خود او را، کل ذی ظفر (قرآن 146/6). در قرآن کریم، شامل ذوات المناسم از انعام و ابل باشد، چه منسم به جای ناخن آنان باشد. ذوظفر، صاحب مخلب و چنگال از مرغان و صاحب حافر از دواب و صاحب ناب از سباع. (مهذب الاسماء)
ناخن. ج، اظفار، اظافیر، کلیل الظُفر و مقَلّم ُالظُفر، مرد سست بددل و ذلیل خوار، ناخنۀ چشم، کمان سوای بستنگاه زه کمان و یا گوشه و نوک کمان. پس گوشۀ کمان. (مهذب الاسماء) ، ما بالدّار ظُفر، احدی در خانه نیست، رأیته ُ بظفره، أی بنفسه، دیدم خود او را، کل ذی ظُفر (قرآن 146/6). در قرآن کریم، شامل ذوات المناسم از انعام و ابل باشد، چه منسم به جای ناخن آنان باشد. ذوظفر، صاحب مخلب و چنگال از مرغان و صاحب حافر از دواب و صاحب ناب از سباع. (مهذب الاسماء)
ابن ابراهیم بن جماعه بن علی عیلانی (544- 623) معروف به ابوالعز و ملقب به موفق الدین شاعر و ادیب مصری. او راست ’دیوان شعر’ و ’مختصر فی العروض’. وی کور بوده و در قاهره متولد شد و در همانجا درگذشت. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 1049) و رجوع به معجم الادباء ج 7 ص 160 شود ابن محتاج از خاندان آل محتاج. رجوع به ابوبکر محمد بن مظفر بن محتاج و آل محتاج وتعلیقات چهارمقالۀ عروضی تألیف دکتر معین ص 179 و 187 و شرح احوال رودکی سعید نفیسی ص 1262، 1263، 1265، 1281، 1282 و 1284 و ابوسعد مظفر شاه چغانی شود امیر شرف الدین. از جملۀ پادشاهان آل مظفر بود. از همه کهتر اما سرآمد میدان روزگار شد. بغایت پاکدامن و نیکواعتقاد بود. وی به سال 713 هجری قمری درگذشت. و رجوع به شرف الدین مظفر و تاریخ گزیده از صص 616- 620 شود شبانکاره. از بزرگزادگان فارس بود. چون به هرات رفت در دربار سلطان حسین میرزا در سلک اعاظم اهل قلم درآمد آنگاه منصب وزارت یافت. پس از چندی مغضوب و کشته شد. رجوع به دستورالوزراء ص 399 و حبیب السیر شود ابن محمدبلخی مکنی به ابوالجیش متوفی به 367 هجری قمری از شاگردان ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی و معلم شیخ مفید بود. و رجوع به خاندان نوبختی اقبال ص 105 شود ابن ابی الحسن بن اردشیر عبادی مروزی مکنی به ابومنصور. رجوع به ابومنصور مظفر در همین لغت نامه و تتمۀ صوان الحکمه و تاریخ الحکماء ص 232 شود حاکم مرو در اواخر ایام سلطان محمد خوارزمشاه بود و به مجیرالملک شرف الدین شهرت داشت. و رجوع به تاریخ مغول اقبال ص 52 و 54 شود
ابن ابراهیم بن جماعه بن علی عیلانی (544- 623) معروف به ابوالعز و ملقب به موفق الدین شاعر و ادیب مصری. او راست ’دیوان شعر’ و ’مختصر فی العروض’. وی کور بوده و در قاهره متولد شد و در همانجا درگذشت. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 1049) و رجوع به معجم الادباء ج 7 ص 160 شود ابن محتاج از خاندان آل محتاج. رجوع به ابوبکر محمد بن مظفر بن محتاج و آل محتاج وتعلیقات چهارمقالۀ عروضی تألیف دکتر معین ص 179 و 187 و شرح احوال رودکی سعید نفیسی ص 1262، 1263، 1265، 1281، 1282 و 1284 و ابوسعد مظفر شاه چغانی شود امیر شرف الدین. از جملۀ پادشاهان آل مظفر بود. از همه کهتر اما سرآمد میدان روزگار شد. بغایت پاکدامن و نیکواعتقاد بود. وی به سال 713 هجری قمری درگذشت. و رجوع به شرف الدین مظفر و تاریخ گزیده از صص 616- 620 شود شبانکاره. از بزرگزادگان فارس بود. چون به هرات رفت در دربار سلطان حسین میرزا در سلک اعاظم اهل قلم درآمد آنگاه منصب وزارت یافت. پس از چندی مغضوب و کشته شد. رجوع به دستورالوزراء ص 399 و حبیب السیر شود ابن محمدبلخی مکنی به ابوالجیش متوفی به 367 هجری قمری از شاگردان ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی و معلم شیخ مفید بود. و رجوع به خاندان نوبختی اقبال ص 105 شود ابن ابی الحسن بن اردشیر عبادی مروزی مکنی به ابومنصور. رجوع به ابومنصور مظفر در همین لغت نامه و تتمۀ صوان الحکمه و تاریخ الحکماء ص 232 شود حاکم مرو در اواخر ایام سلطان محمد خوارزمشاه بود و به مجیرالملک شرف الدین شهرت داشت. و رجوع به تاریخ مغول اقبال ص 52 و 54 شود
ناخنۀ چشم. علتی در چشم. پرده ای است که از ماق (گوشۀ انسی چشم) به سفیدی تا سیاهی چشم کشیده شود. صاحب کشاف اصطلاحات الفنون گوید: ناخنه و آن عبارت است از زیادۀ عصبیه ای که درگوشه های چشم پیدا شده، و چندان مدّ و بسط پیدا کند که سیاهی چشم را احاطه کند و از بینائی مانع گردد. کذا فی بحرالجواهر. و در ذخیرۀ خوارزمشاهی آید که: ظفره لفظ تازی است و پارسی او ناخنه است. و این ناخنه غشای فزونی است غلیظ و گوهر او عصبانی است و همچون ناخن است لکن از بهر آنکه در چشم است و پیوسته تر باشد نرم تر از ناخن است و از گوشه های چشم روید و بیشتری از این گوشه روید که از سوی بینی است و بر طبقۀ ملتحمه گسترده شود و باشد که تا به کنار سیاهی چشم برسد و بایستد و باشد که بر سیاهی نیز بگذرد و دیده را بپوشاند و بینائی بازدارد و باشد که از هر دو گوشۀ چشم روید و سر به سر آرد و کمترین مضرتی از وی آن است که چشم را از حرکات خویش بازدارد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). ظفره، هی زیاده من الملتحمه أو من الحجاب المحیط بالعین یبتدی فی اکثر الامر من الموق و یجری دائماً علی الملتحمه و ربما غشیت القرنیه و تعدت علیه حتی یغطی الثقبه و منها ما هو اصلب و منها ما هو الین و قد یکون اصفراللون و قد یکون احمراللون و قد یکون کمداللون. (کتاب ثالث از قانون ابوعلی ص 26 و 65)
ناخنۀ چشم. علتی در چشم. پرده ای است که از ماق (گوشۀ انسی چشم) به سفیدی تا سیاهی چشم کشیده شود. صاحب کشاف اصطلاحات الفنون گوید: ناخنه و آن عبارت است از زیادۀ عصبیه ای که درگوشه های چشم پیدا شده، و چندان مدّ و بسط پیدا کند که سیاهی چشم را احاطه کند و از بینائی مانع گردد. کذا فی بحرالجواهر. و در ذخیرۀ خوارزمشاهی آید که: ظفره لفظ تازی است و پارسی او ناخنه است. و این ناخنه غشای فزونی است غلیظ و گوهر او عصبانی است و همچون ناخن است لکن از بهر آنکه در چشم است و پیوسته تر باشد نرم تر از ناخن است و از گوشه های چشم روید و بیشتری از این گوشه روید که از سوی بینی است و بر طبقۀ ملتحمه گسترده شود و باشد که تا به کنار سیاهی چشم برسد و بایستد و باشد که بر سیاهی نیز بگذرد و دیده را بپوشاند و بینائی بازدارد و باشد که از هر دو گوشۀ چشم روید و سر به سر آرد و کمترین مضرتی از وی آن است که چشم را از حرکات خویش بازدارد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). ظفره، هی زیاده من الملتحمه أو من الحجاب المحیط بالعین یبتدی فی اکثر الامر من الموق و یجری دائماً علی الملتحمه و ربما غشیت القرنیه و تعدت علیه حتی یغطی الثقبه و منها ما هو اصلب و منها ما هو الین و قد یکون اصفراللون و قد یکون احمراللون و قد یکون کمداللون. (کتاب ثالث از قانون ابوعلی ص 26 و 65)
نباتی است مفروش بر زمین، برگش مدور و شبیه به ناخن و ظاهرش سبز و باطن سرخ تیره و ساقهاکه از میان برگها میروید قریب به شبری و باریک و گلش ستبر و بیخش به قدر بند انگشتی و سیاه و منقش به سفیدی و در بلاد تستر بسیار است. در چهارم گرم و خشک و بسیار تند و سم قاتل و ضماد او رافع گوشت زیاده و ثآلیل و بواسیر و آکله است. (تحفۀ حکیم مؤمن)
نباتی است مفروش بر زمین، برگش مدور و شبیه به ناخن و ظاهرش سبز و باطن سرخ تیره و ساقهاکه از میان برگها میروید قریب به شبری و باریک و گلش سِتَبر و بیخش به قدر بند انگشتی و سیاه و منقش به سفیدی و در بلاد تُستر بسیار است. در چهارم گرم و خشک و بسیار تند و سم قاتل و ضماد او رافع گوشت زیاده و ثآلیل و بواسیر و آکله است. (تحفۀ حکیم مؤمن)
منسوب به ظفر و هو بطن من الانصار و هو کعب بن الخزرج بن عمرو بن مالک بن الاوس واسم ظفر کعب و المشهور بالنسبه الیه یونس بن محمد بن انس بن فضاله الظفری من اهل المدینه روی عن ابیه له صحبه روی عنه فضیل بن سلیمان النمری و حفیده ادریس بن محمد بن یونس الظفری و هو ابومحمد روی عن ادریس یعقوب بن محمد الزهری و ابن ابی فدیک. و قتاده بن النعمان الظفری من بنی ظفر ایضاً من الانصار و ابودره الحرب بن سمعان بن زراره البصری شهد مع النبی صلی اﷲ علیه و سلم احداً ذکر ذلک محمد بن جریر الطبری و فی بنی سلیم بنوظفر بن الحرب بن لهبه بن سلیم و المنتسب الی الانصار ولاء حطاب بن صالح الظفری الانصاری مولی بنی ظفر یروی عن امه سلامه بنت معقل امراءه من قیس غیلان روی عنه البصریون و قیل ان ظفر بطن من حمیر قاله ابوسعید بن یونس و قال معاف بن عمران الظفری و ظفر بطن من حمیر هو ظفر بن معاویه و المعافی من اهل حمص قدم مصر و کتب عنه و جماعه ببغداد ینتسبون بشرقیها یقال لها الظفریه احدی المحال المعروفه فشیخنا ابوبکر احمد بن ظفر بن احمد الغازلی الظفری الشیبانی منها روی لنا عن ابی الغنایم بن المأمون الهاشمی و ابی علی بن البنا المقری و غیرهما مات سنه و ابونصر احمد بن محمد بن عبدالملک الاسدی الظفری دخلت علیه داره بالظفریه و لم یحضر اصلاً قراء علیه (؟) و کان مریضاً فعدته واستجزت منه و کان سمع ابابکر الخطیب الحافظ و ابی الفرج بن المحزقی (؟) و غیرهما و مات سنه 432 و ابومحمدسلیمان بن الحسین الشحام الظفری سمع مع والدی رحمه اﷲ من اصحاب ابی القاسم بن بشران و ابی علی بن شاذان سمعت منه بالظفریه و ابوطلیحه قیس بن عاصم الظفری التمیمی السعدی بصری له صحبه روی عنه الحسن و ابنه حکیم بن قیس و ابن ابنه خلیفه بن حصن و منهم من یروی عن خلیفه بن حصین عن ابیه عن جده قیس بن عاصم و روی عنه شعبه بن النوم. هکذا ذکره ابوحاتم الرازی. (انساب سمعانی)
منسوب به ظفر و هو بطن من الانصار و هو کعب بن الخزرج بن عمرو بن مالک بن الاوس واسم ظفر کعب و المشهور بالنسبه الیه یونس بن محمد بن انس بن فضاله الظفری من اهل المدینه روی عن ابیه له صحبه روی عنه فضیل بن سلیمان النمری و حفیده ادریس بن محمد بن یونس الظفری و هو ابومحمد روی عن ادریس یعقوب بن محمد الزهری و ابن ابی فدیک. و قتاده بن النعمان الظفری من بنی ظفر ایضاً من الانصار و ابودره الحرب بن سمعان بن زراره البصری شهد مع النبی صلی اﷲ علیه و سلم احداً ذکر ذلک محمد بن جریر الطبری و فی بنی سلیم بنوظفر بن الحرب بن لهبه بن سلیم و المنتسب الی الانصار ولاء حطاب بن صالح الظفری الانصاری مولی بنی ظفر یروی عن امه سلامه بنت معقل امراءه من قیس غیلان روی عنه البصریون و قیل ان ظفر بطن من حمیر قاله ابوسعید بن یونس و قال معاف بن عمران الظفری و ظفر بطن من حمیر هو ظفر بن معاویه و المعافی من اهل حمص قدم مصر و کتب عنه و جماعه ببغداد ینتسبون بشرقیها یقال لها الظفریه احدی المحال المعروفه فشیخنا ابوبکر احمد بن ظفر بن احمد الغازلی الظفری الشیبانی منها روی لنا عن ابی الغنایم بن المأمون الهاشمی و ابی علی بن البنا المقری و غیرهما مات سنه و ابونصر احمد بن محمد بن عبدالملک الاسدی الظفری دخلت علیه داره بالظفریه و لم یحضر اصلاً قراء علیه (؟) و کان مریضاً فعدته واستجزت منه و کان سمع ابابکر الخطیب الحافظ و ابی الفرج بن المحزقی (؟) و غیرهما و مات سنه 432 و ابومحمدسلیمان بن الحسین الشحام الظفری سمع مع والدی رحمه اﷲ من اصحاب ابی القاسم بن بشران و ابی علی بن شاذان سمعت منه بالظفریه و ابوطلیحه قیس بن عاصم الظفری التمیمی السعدی بصری له صحبه روی عنه الحسن و ابنه حکیم بن قیس و ابن ابنه خلیفه بن حصن و منهم من یروی عن خلیفه بن حصین عن ابیه عن جده قیس بن عاصم و روی عنه شعبه بن النوم. هکذا ذکره ابوحاتم الرازی. (انساب سمعانی)