- صدرنشینی (صَ نِ)
در صدر نشستن. رجوع به صدر و صدرنشین شود
معنی صدرنشینی - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
کسی که در صدر مجلس می نشیند، دارای مقام و رتبه، مقدّم، برای مثال بود که صدرنشینان بارگاه قبول / نظر کنند به بیچارگان صفّ نعال (سعدی۲ - ۶۵۷) ، کنایه از مکانی در اتاق و مانند آنکه به نشستن بزرگان اختصاص می یابد، در ورزش تیمی که بیشترین امتیاز را در مسابقات کسب کرده باشد
زندگی در غار، وضع زندگانی انسان های ماقبل تاریخ که در غار به سر می بردند و آثاری از آن ها به دست آمده که مربوط به ۴۰ هزار سال قبل است
(رامْ پَ رَ)
لغت نامه دهخدا
بالانشیننده. مقدم نشیننده. آنکه رتبت او در جلوس بالا دست همه است. آنکه بالا دست همه می نشیند:
ای صدرنشین هر دو عالم
محراب زمین و آسمان هم.
نظامی.
در نفس آباد دم نیم سوز
صدرنشین گشته شه نیمروز.
نظامی.
بود که صدرنشینان بارگاه قبول
نظر کنند به بیچارگان صف نعال.
سعدی.
در آن حرم که نهندش چهار بالش عزت
جز آستان نرسد خواجگان صدرنشین را.
سعدی.
گر بدیوان غزل صدرنشینم چه عجب
سالها بندگی صاحب دیوان کردم.
حافظ.
رجوع به صدر شود، وزیر. حاکم:
تو آن یگانه دهری که بر وسادۀ حکم
به از تو تکیه نکرده است هیچ صدرنشین.
سعدی.
رجوع به صدر شود، مقدم. برتر. بالاتر:
صدرنشین تر ز سخن نیست کس
دولت این ملک سخن راست بس.
نظامی.
اوست که در مجلس روحانیان
گفتۀ او صدرنشین است و بس.
ابن یمین.
رجوع به صدر شود
ای صدرنشین هر دو عالم
محراب زمین و آسمان هم.
نظامی.
در نفس آباد دم نیم سوز
صدرنشین گشته شه نیمروز.
نظامی.
بود که صدرنشینان بارگاه قبول
نظر کنند به بیچارگان صف نعال.
سعدی.
در آن حرم که نهندش چهار بالش عزت
جز آستان نرسد خواجگان صدرنشین را.
سعدی.
گر بدیوان غزل صدرنشینم چه عجب
سالها بندگی صاحب دیوان کردم.
حافظ.
رجوع به صدر شود، وزیر. حاکم:
تو آن یگانه دهری که بر وسادۀ حکم
به از تو تکیه نکرده است هیچ صدرنشین.
سعدی.
رجوع به صدر شود، مقدم. برتر. بالاتر:
صدرنشین تر ز سخن نیست کس
دولت این ملک سخن راست بس.
نظامی.
اوست که در مجلس روحانیان
گفتۀ او صدرنشین است و بس.
ابن یمین.
رجوع به صدر شود
(نِ)
لغت نامه دهخدا
وضع زندگی مردمی که در ازمنۀ ماقبل تاریخ در غار زندگی می کردند. مرحوم اقبال آشتیانی در کلیات تاریخ تمدن جدید ص 4گوید: ’اولین آثاری که از انسان واقعی بدست آمد از 30000 سال قبل است و بیشتر آنها نیز متعلق به اروپای غربی مخصوصاً فرانسه و اسپانیاست. این آثار و اشیاءکه قدیم ترین یادگاری اجداد مردم کنونی بشمار می آید، عبارت است از سنگهای تیزشده و استخوانهای تراشیده ونقاشی در روی در و دیوار غارها و غیره... - انتهی. ویل دورانت آمریکائی در تاریخ تمدن میگوید: اکنون آثار و بقایایی بدست آمده است که با وجود شک و تردیدهایی که در تاریخ آنها میشود، می توان گفت مربوط به انسان پیش از تاریخ است. در سال 1929 میلادی یک عالم دیرین شناس چینی به نام و. س. پی. در غاری در شوکوتین در شصت هزارگزی پیپینگ جمجمه ای بدست آورد که دانشمندانی چون آبه بروی و الیوت اسمیث آن را جمجمۀ انسانی میدانند، نزدیک آن جمجمه آثار آتش و سنگهایی بدست آمد که بدون شک توسط انسان بکار میرفته است... کهنه ترین سنگواره ای که بی شک و تردید انسانی است در نئاندرتال نزدیک دوسلدورف آلمان در سال 1857 میلادی پیدا شده و ظاهراً متعلق به 40000 سال قبل است، و شبیه آن است استخوانهای انسان دیگری که در بلژیک و فرانسه و اسپانیا و حتی در سواحل دریای گالیله یافت شده و همه این اکتشافات علما را بر آن داشته تا تصور کنند نوعی از انسان بنام انسان نئاندرتال در حدود 40000 سال قبل از روزگار ما در تمام اروپا زیست میکرده است،... چنین بنظر میرسد که در حدود 20000 سال پیش از میلاد مسیح این نوع بشر منقرض شده و انسان دیگری بنام ’انسان کرومانیون’ جانشین آن شده است، و خود این اسم اشاره به غاری است به همین نام در درۀ دوردونی فرانسه که به سال 1868 میلادی نخستین آثار این نوع انسان در آنجا بدست آمده است. بقایای انسانی از این نوع که مربوط به همان زمان است در جاهای مختلفی از فرانسه و سویس و آلمان و گال در بریتانیا نیز پیدا شده است و همه نمایندۀ نژاد نیرومندی است که قد بلندی میان 1/77 و 1/93 داشته و ظرفیت جمجمه اش بین 1590 و 1715 سانتیمتر مکعب بوده است. انسان کرومانیون نیز مانند انسان نئاندرتال ’انسان غار’ نامیده میشود، از آن جهت که بقایای این انسان در غارها بدست آمده، ولی این نکته دلیل آن نیست که آن انسان ها منحصراً در غارها بسر میبرده باشند، و شاید این خود یک شوخی تصادف باشد که تنها استخوان مردمی که در غار میزیسته یا در آن جا مرده اند بدست علمای آثار باستانی افتاده باشد. مطابق نظریه ای که امروز مورد قبول است، این نژاد عالی از آسیا به اروپا هجرت کرده و چنین تصور میرود که هنگام مهاجرت از افریقا گذشته و از خشکیهائی که تصور می کنند افریقا را به ایطالیا و اسپانیا متصل می ساخته وارد اروپا شده باشد. طرز توزیع آثاری که از این انسان بدست آمده نشان میدهد که ده ها بلکه صدها سال این مردم با انسان نئاندرتال در جنگ و ستیز بوده تا آخر توانسته اند اروپا را از دست مالکان اصلی خود خارج سازند و شاید نزاعی که همیشه بین فرانسه و آلمان وجود داشته و دارد با این ریشه تاریخی بی ارتباط نباشد. به هر صورت در پایان کار انسان کرومانیون، انسان نئاندرتال را از روی زمین اروپا برانداخت و از همین نژاد است که بنای تمدنی را که ما اکنون وارث آن هستیم طرح ریزی کرد... تقریباً شصت سال پیش از این (پیش از 1935 میلادی) هنگامی که سنیور مارسلینور دوسوتواولا در املاک خود در ناحیۀ آلتامیرا در شمال اسپانیا گردش می کرد غاری را در آن جا مشاهده کرد. از هزاران سال پیش سنگهایی افتاده و در غار را بسته و رسوبات غاری درز آنها را محکم کرده و گویی بدر آن مهر زده بود. در نتیجۀ دینامیتهایی که برای خراب کردن ساختمانی در آن نواحی بکار بردند ناگهان سنگهای دهانه پس رفت و غار نمایان گردید. سه سال بعد هنگامی که سوتواولا برای تماشا به درون غار رفت نظرش متوجه علامات عجیبی شد که بر دیوارهای غار نقش شده بود، یکروز دختر کوچک این سنیور نیز همراه او به غار رفت و چون مانند پدرش ناچار نبود سرش را خم کند تا به سقف غار نخورد، چشمانش را متوجه سقف ساخت و در آن جا نقش یک گاو وحشی نظرش را جلب کرد و چون دقت کرد دید بسیار خوب رسم و رنگ آمیزی شده است. پس از آن سقف دیوارهای غاررا مورد دقت قرار دادند و نقاشیهای فراوان دیگر در آن یافتند. در سال 1880 میلادی سوتواولا گزارشی از مشاهدات خود را انتشار داد و باستان شناسان گزارش او را با شکی که از مختصات ایشان است استقبال کردند، یکی از دانشمندان قدم رنجه فرموده از غار دیدن کرد و نتیجه این شد که گفتند این نقوش تقلبی است و این نظر مدت سی سال به همین حال باقی بود. پس از آن تصاویر دیگری درغارهای دیگر کشف شد که در نتیجۀ مجاور بودن با افزارهای خارایی غیر صیقلی و استخوان و عاج صیقلی شده همه پذیرفتند که مربوط به دوره های ماقبل تاریخ است و در این موقع بود که دریافتند نظر سوتواولا درست بوده است، ولی در این هنگام دیگر آن شخص زنده نبود. آنگاه زمین شناسان به آلتامیرا آمدند و به اجماع اظهار عقیده کردند که رسوباتی که بر روی بعضی از نقشهاست مربوط به عهد حجر قدیم می باشد. آنچه امروز مورد قبول است آن است که نقاشیهای آلتامیرا و قسمت اعظم آثار هنری که از دوران ماقبل تاریخ برجای مانده مربوط به دورۀ ماگدالنی است یعنی در حدود 16000 سال قبل از میلاد تاریخ آن است. همین طرز نقاشیهایی که از حیث تاریخ جدیدتر است در غارهای متعددی در فرانسه اکتشاف شده و همه آنها بازماندۀ عصر حجر قدیم است. (نقل با تلخیص از فصل ششم تاریخ تمدن تألیف ویل دورانت دانشمند امریکایی ترجمه احمد آرام چ تهران از ص 205 ببعد)
(شَ نِ)
لغت نامه دهخدا
تمدن. حضارت. (یادداشت مؤلف). شهرنشینی در ایران سابقۀ کهن دارد، و بعضی از نخستین شهرهای مهم دنیا در ایران بوجود آمده مانند شوش و هگمتانا. (از ایرانشهر ج 1 ص 101). رجوع به ایرانشهر و تاریخ تمدن جرجی زیدان شود
تمدن، مدنیت
متضاد: بادیه نشینی
متضاد: بادیه نشینی