معنی شیرگیر در فرهنگ فارسی عمید

شیر گیرنده، کسی که شیر را شکار می کند، کنایه از دلیر، پرزور

معنی شیرگیر در لغت نامه دهخدا

آنکه شیر را بگیرد و شکارکند، آنکه با شیر درآویزد و بدو پیروز گردد، (از یادداشت مؤلف)، شجاع، سخت شجاع، سخت دلیر و شجاع، بسیار دلیر، (یادداشت مؤلف) :، چه جویی نبرد یکی مرد پیر، که کاوس خواندی ورا شیرگیر،، فردوسی،، برفت از پسش رستم شیرگیر، ببارید بر لشکرش گرز و تیر،، فردوسی،، ز دارای دارای بن اردشیر، سوی قیصر اسکندر شیرگیر،، فردوسی،، منم گفت گردافکن و شیرگیر، کمند و کمان دارم و گرز و تیر،، فردوسی،، که آن روز افکنده بودند تیر، سیاووش و گرسیوز شیرگیر،، فردوسی،، گمانی نبردم که از اردشیر، یکی نامجوی آید و شیرگیر،، فردوسی،، دراو مجلس ماهرویان مجلس، در او خانه شیرگیران لشکر،، فرخی،، آگهی شان نه زآهنین جگری، شیرگیری و اژدهاشکری،، نظامی،، چون صبح به مهر بی نظیر است، چون مهر به کینه شیرگیر است،، نظامی،، تو آن شیرگیری که در وقت جنگ، ز شمشیر تو خون شود خاره سنگ،، نظامی،، شیرگیری ولیک نز مستی، شیرگیری به اژدهادستی،، نظامی،، شیرگیر از خون نرّه شیر خورد، تو بگویی او نکرد آن باده کرد،، مولوی،، سوی خرگوشان دوید آن شیرگیر، کابشروا یا قوم اذ جاء البشیر،، مولوی،، بدو گفتم ای سرور شیرگیر، چه فرسوده گشتی چو روباه پیر،، سعدی (بوستان)،، جوانان پیل افکن شیرگیر، ندانند دستان روباه پیر،، سعدی (بوستان)،، ز نیروی سرپنجۀ شیرگیر، فرومانده عاجز چو روباه پیر،، سعدی (بوستان)،، هر درخت کهن که دیدی به زور سرپنجۀ شیرگیر از بیخ برکندی، (گلستان)،، آن شاه تندحمله که خورشید شیرگیر، پیشش به روز معرکه کمتر غزاله بود،، حافظ،، عیب دل کردم که وحشی وضع و هرجایی مباش، گفت چشم شیرگیر و غنج آن آهوببین،، حافظ،، ای شاه شیرگیر چه کم گردد ار شود، در سایۀ تو ملک فراغت میسرم،، حافظ،، - گو شیرگیر، پهلوان سخت دلیر و شجاع، یل شیرگیر، (ازیادداشت مؤلف) :، چنین داد پاسخ مر او را هجیر، که شاید بُدَن کاَّن گو شیرگیر،، فردوسی،، سپهدارشان اردشیر دلیر، که بد پور بیژن گوی شیرگیر،، فردوسی،، - یل شیرگیر، پهلوان سخت شجاع و دلیر، (یادداشت مؤلف) :، بهار و تموز و زمستان و تیر، نیاسود هرگز یل شیرگیر،، فردوسی،، ز بس نیزه و خنجر و گرز و تیر، که شد ساخته بر یل شیرگیر،، فردوسی،، به سهراب گفت ای یل شیرگیر، کمندافکن و گرد و شمشیرگیر،، فردوسی،، چو آرش که بردی به فرسنگ تیر، چو پیروز قارن یل شیرگیر،، فردوسی،، چنین گفت از باره شاه اردشیر، که بفْراز رزم ای یل شیرگیر،، فردوسی،،، جری شده، (یادداشت مؤلف)، مردم مست، (از برهان) (از غیاث) (ناظم الاطباء) (از فرهنگ جهانگیری)، نیم مست، (فرهنگ اوبهی) (ناظم الاطباء) (از فرهنگ جهانگیری)، کسی که او را نشئۀ مستی شراب متوسط باشد، مرتبه ای از مستی، نیم مست، (یادداشت مؤلف)، کسی که کیفش رسا باشد و از جا درنیاید و خودداری نماید، (از غیاث)، به معنی مست و دلیر است، گویند بهرام گور وقتی در شکار خفته ای را دید در حوالی در قلعه افتاده و کلاغ با منقار چشم او را برمی آورد، یقین کرد مرده است چون معلوم شد از غایت مستی و بیخودی از خود بیخبر شده به نظر بهرام گور شگفت آمده حکم به منع شراب کرد و مدتی مردم ممنوع بودند الا در خلوت پنهانی، وقتی کفش دوزی زنی گرفت و از ضعف باه او را قوت تصرف نبود برای معالجه قدری شراب کهنه خورد مقارن این کار از کوچه غوغایی برآمد وی نیز بیرون دوید شیری دید که زنجیر بگسیخته و بیرون آمده و مردم از آن گریزانند وی از سورت مستی بر شیر حمله کرد مشتی چند بر بناگوش شیر زد و شیر را بگرفت و بداشت تا شیربانان دررسیدند، چون این قصه به عرض شاه رسیدبخندید و کفشگر را بخواست و از راز آگاه شد و به محرمان حضور گفت شراب نه چندان باید خورد که افتد و کلاغ چشم آدمی را برآورد بلکه آن قدر باید خورد که مست و شیرگیر شود، و این سخن مثل شد و بماند، (از آنندراج) (از انجمن آرا)،، - شیرگیر کردن، نیم مست کردن، (از فرهنگ جهانگیری) :، بلبلان را مست کرد آن مطربان را شیرگیر، تا که در سازند با هم نغمۀ داود را،، مولوی،،، معزز و صاحب مرتبه، (از غیاث) (از بهار عجم)،، نام روز بیست وهشتم باشداز ماههای ملکی، (برهان) (از فرهنگ جهانگیری)، نام روز بیست وهشتم از هر ماه شمسی، (ناظم الاطباء)

معنی شیرگیر در فرهنگ لغت هوشیار

گیرنده شیر و پیروزمند، شجاع، دلیر و دلاور

معنی شیرگیر در فرهنگ گویش مازندرانی

تله گذار گوشتخواران گربه سان بزرگ

معنی شیرگیر - جستجوی لغت در جدول جو

شیرگیر

فرهنگ فارسی عمید

شیرگیر

لغت نامه دهخدا

شیرگیر

فرهنگ لغت هوشیار

شیرگیر

فرهنگ گویش مازندرانی

شیرزیل

(پسرانه)

از شخصیتهای شاهنامه، نام پهلوانی ایرانی در زمان خسرو پرویز پادشاه ساسانی

فرهنگ نامهای ایرانی

شیرویه

(پسرانه)

شجاع، دلیر، شکوهمند، صاحب شأن، صاحب شوکت، نام چندتن از شخصیتهای شاهنامه از جمله نام پسرخسروپرویز پادشاه ساسانی

فرهنگ نامهای ایرانی

شهرگیر

(پسرانه)

فاتح شهر، از شخصیتهای شاهنامه، نام دلاوری ایرانی و سالار اردشیر بابکان پادشاه ساسانی

فرهنگ نامهای ایرانی

شیرگی

معتاد به کشیدن شیرۀ تریاک

فرهنگ فارسی عمید

جیرجیر

صدای سوسک، جیرجیرک، موش و امثال آن، صدای زیر و نازک مانند صدای دری که روغن کاری نشده باشد

فرهنگ فارسی عمید

شیرویه

شیر مانند، شجاع و دلیر، صاحب شان و شوکت

فرهنگ فارسی عمید

خمیرگیر

کارگری که در دکان نانوایی خمیر نان را آماده می کند

فرهنگ فارسی عمید

شیرزور

ویژگی آنکه زور و نیروی شیر دارد، دلیر و پرزور مانند شیر

فرهنگ فارسی عمید

شیرسار

مانند سر شیر، آنچه به شکل سر شیر باشد، برای مثال ور به روی آسمان داری تو گرز شیرسار / شیر گردون را مطیع شیر شادروان کنی (عمعق - ۱۹۴)

فرهنگ فارسی عمید

بارگیر

بار گیرنده، بار برنده، بردارندۀ بار، اسب و هر حیوان بارکش، کشتی، ارابه، اتومبیل یا هر وسیلۀ نقلیۀ باری

فرهنگ فارسی عمید

شیرگیا

گیاهی که در ساقه و برگ آن مادۀ سفید رنگی مانند شیر وجود دارد که هرگاه آن را خراش دهند آن ماده خارج می شود

فرهنگ فارسی عمید

شکارگیر

شکارچی، آنکه پیشه اش شکار کردن جانوران است، صیدبند، نخجیرگر، شکارگر، نخجیرگیر، نخجیرگان، قانص، متصیّد، نخجیروال، حابل، نخجیرزن، صیدگر، صیدافکن، صیّاد

فرهنگ فارسی عمید

شترگیا

خارشتر، گیاهی خاردار با گل های خوشه ای سرخ یا سفید، برگ های کرک دار، تیغ های نوک تیز و طعم تلخ که در طب قدیم برای مداوای بیماری های جهاز هاضمه، سرطان و طاعون به کار می رفت
اشترگیا، راویز، کستیمه، کسیمه، شترخار، اشترخار، خاراشتر

خارِشُتُر، گیاهی خاردار با گل های خوشه ای سرخ یا سفید، برگ های کرک دار، تیغ های نوک تیز و طعم تلخ که در طب قدیم برای مداوای بیماری های جهاز هاضمه، سرطان و طاعون به کار می رفت
اُشتُرگیا، راویز، کَستیمه، کَسیمه، شُتُرخار، اُشتُرخار، خاراُشتُر

فرهنگ فارسی عمید

شکرگیر

(بَ تَ / تِ)

گرفتار. ظاهراً مانند نمک گیر:
مشوبر طرۀ شیرین شکرگیر
وگر گیری نخست از خویشتن گیر.
امیرخسرو (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

شهرگیر

(شَ)

نام سردار سپه اردشیر بابکان. (از ولف) :
یکی مرد بد نام او شهرگیر
خردمند و سالار شاه اردشیر.
فردوسی.
فرودآمد از دژ دوان اردشیر
پیاده بشد پیش او شهرگیر.
فردوسی.
دوان دیدبان شد سوی شهرگیر
که پیروزگر گشت شاه اردشیر.
فردوسی
نام مردی که در میان لشکر اسکندر بوده است. (از ولف) :
یکی مرد بد نام او شهرگیر
بدستش زن و شوی گشته اسیر.
فردوسی

لغت نامه دهخدا

دیرگیر

(بَ)

که دیر مؤاخذه کند، اغماض کننده:
در خطا دیرگیر و زودگذار
در عطا سخت مهر و سست مهار،
سنایی،
در وی آهسته رو که تیزهش است
دیرگیر است لیک زودکش است،
نظامی (هفت پیکر ص 358)،
- امثال:
خدا دیرگیر است لیکن سخت گیر است

لغت نامه دهخدا

شیرگیا

گیاهی که چون آنرا بشکنند شیرۀ سپیدی مانند شیر از وی برآید و در بهار بکارند، (ناظم الاطباء) (از برهان) (آنندراج) (از فرهنگ جهانگیری)

لغت نامه دهخدا

گیرگیر

به معنی گیراگیر:
نیست خالی بزم او از باش باش و نوش نوش
نیست خالی رزم او از گیرگیر و های های،
منوچهری،
رجوع به گیراگیر شود

لغت نامه دهخدا

شیرگی

(رَ / رِ)

نوعی خرما در شهداد. (یادداشت مؤلف) ، کسی که به کشیدن شیرۀ تریاک عادت کرده. (فرهنگ فارسی معین). شیره ای

لغت نامه دهخدا

شمشیرگیر

(اَ نَ / نِ پَ)

که شمشیر گیرد رزم را. که شمشیر بردارد جنگ را. آشنا به شمشیرزنی. شمشیرزن. کنایه از دلاور و جنگجو. (یادداشت مؤلف) :
به سهراب گفت ای یل شیرگیر
کمندافکن و گرد شمشیرگیر.
فردوسی.
تو شمشیرگیری و او جام گیر
تو بر سر نشینی و او بر سریر.
نظامی.
رجوع به شمشیرزن شود

که شمشیر گیرد رزم را. که شمشیر بردارد جنگ را. آشنا به شمشیرزنی. شمشیرزن. کنایه از دلاور و جنگجو. (یادداشت مؤلف) :
به سهراب گفت ای یل شیرگیر
کمندافکن و گُرد شمشیرگیر.
فردوسی.
تو شمشیرگیری و او جام گیر
تو بر سر نشینی و او بر سریر.
نظامی.
رجوع به شمشیرزن شود

لغت نامه دهخدا

شیرگیری

صفت شیرگیر، حالت آنکه شیرگیر شده است، رجوع به شیرگیر شود، دلیری و شجاعت، سخت دلاوری و دلیری، (یادداشت مؤلف) :
چونکه شیران دلیریش دیدند
شیرگیری و شیریش دیدند،
نظامی،
، جسارت، جری شدن، (یادداشت مؤلف)، مستی یا نیم مستی، (ناظم الاطباء) :
ز مستی کرد با شیری دلیری
که نام مستی آمد شیرگیری،
نظامی،
کجا آن شیر کز شمشیرگیری
چو مستان کرد با ما شیرگیری،
نظامی،
،
شیرگیر، (ناظم الاطباء) (فرهنگ جهانگیری)، شیرگیری به معنی شیرگیر است که مردم نیم مست و مست باشد، (برهان)،
شیرگیر، نام روز بیست وهشتم از ماههای ملکی باشد، (برهان)، رجوع به شیرگیر شود

لغت نامه دهخدا

شهرگیر

(اَلْ بُ)

گیرندۀ شهر. فاتح شهر:
یکی نامه فرمود پس تا دبیر
نویسد ز اسکندر شهرگیر.
فردوسی.
نبشتند پس نامه ای بر حریر
ز شاهنشه اسکندر شهرگیر.
فردوسی.
چنین گفت با او یکی مرد پیر
که ای شاه نیک اختر شهرگیر.
فردوسی.
گردن هر مرکبی چون گردن قمری به طوق
از کمند شهریار شهرگیر شهردار.
فرخی.
خنیده به کلک و ستوده بتیر
بدین گنج بخش و بدان شهرگیر.
(گرشاسبنامه ص 10).
شاه جهان اسکندر شهرگیر میفرماید... (اسکندرنامه). از اسکندر ذوالقرنین شاه شاهان شهرگیر... (اسکندرنامه، نسخۀ سعید نفیسی)