- ذوفتاق
نام کوهی است، (المرصع)
معنی ذوفتاق - جستجوی لغت در جدول جو
- ذوفتاق (فِ)
موضعی است. حرث بن حلّزه الیشکری گوید:
فالمحیاه فالصفاح فاعلی
ذی فتاق فعاذب فالوفاء
فریاض القطا فاودیه الشر
بب فالشعبتان فالابلاء
(از تاج العروس)
فالمحیاه فالصفاح فاعلی
ذی فتاق فعاذب فالوفاء
فریاض القطا فاودیه الشر
بب فالشعبتان فالابلاء
(از تاج العروس)
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(فِ)
لغت نامه دهخدا
مایۀ قوی که زود رساند خمیر را. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، آفتاب و قرن آفتاب. (منتهی الارب) (آنندراج) ، شکافتگی ابر از شعاع آفتاب. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، لیف ابیض. (فهرست مخزن الادویه). بن پوست سپید خرمابن. (اقرب الموارد) (منتهی الارب) ، چوب خوشۀ خرما، یا خوشۀ خشک و کج شدۀ آن. (منتهی الارب) ، چند اخلاط است از داروهای آمیخته. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، آنچه نخست پیدا شود از شعاع آفتاب. اعلای آفتاب. قرن الشمس. (اقرب الموارد) ، عین الشمس. (اقرب الموارد)
حصاری است از اعمال ذمار به یمن
مرگ، هلاک، زهر هلاهل و کشنده، سم مهلک، ذأفان
(ذَ)
لغت نامه دهخدا
تثنیۀ ذوات و اصل آن ذواتان است لیکن چون لازم الاضافه است جز بصورت ذواتا در کلام نیاید. ذواتا مال، دو زن خداوندان مال. و منه قوله تعالی: ذواتا افنان. (قرآن 48/55)
(دُ)
لغت نامه دهخدا
کنایه است از گشودن شق هر چیزی مانند شق قلم که وا کنند. (از ’دو’ به معنی عددی + ’فاق’ که معرب ’فاژ’ است به معنی باز کردن دهان در خواب). (از لغت محلی شوشتر نسخۀ خطی کتاب خانه مؤلف). چون مؤلف لغت شوشترفاق را به معنی فاژ و باز کردن دهان که معنی مصدری دارد گرفته لذا دوفاق را معنی مصدری داده است در صورتی که اصولاً از (’دو’ + ’فاق’ به معنی شکاف و شکاف قلم) مرکب است که در این صورت معنی وصفی دارد (به معنی دوشق و گشوده و دهان بازکرده). (لغت محلی شوشتر) ، کنایه است از ازالۀ بکارت به مدارا
(تَ)
لغت نامه دهخدا
به خدمت کسی رفتن برآوردن کاری را: اتیتک لتوفاق الامر، ای لتوفقه. (منتهی الارب). به خدمت تو آمدم برای برآوردن این کار. (ناظم الاطباء) ، توفاق الهلال، برآمدن ماه: لقیته لتوفاق الهلال، یعنی ملاقات کردم او را هنگام برآمدن هلال. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
اوتاغ، رجوع به اوتاغ شود
(اِتْ تِ)
لغت نامه دهخدا
جای باران نارسیده را یافتن و درآمدن در آن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). یافتن موضعی که باران به آن نرسیده. (از اقرب الموارد).
لقب ابن عبدشمس بن وائل بن قطن. قاله الاثرم. (از حاشیۀ المرصع خطی پر غلط)
در حال اوفتادن، (شرفنامۀ منیری) :
خاک جهان ز اشک عدوی تو گل شده ست
زان دولت تو آمده خیزان و اوفتان،
کمال سپاهانی (شرفنامه)،
- اوفتان خیزان، اوفتان و خیزان، در حالت افتادن و برخاستن:
بیامد اوفتان خیزان برمن
چنان مرغی که باشد نیم بسمل،
منوچهری،
خوناب جگر ز دیده ریزان
چون بخت خود اوفتان و خیزان،
نظامی،
بر سر خاک اوفتان خیزان ز جور آسمان
از تظلم خاک هم بر آسمان خواهم فشاند،
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 597)،
پروانه ام اوفتان و خیزان
یک بار بسوز و وارهانم،
سعدی
خاک جهان ز اشک عدوی تو گل شده ست
زان دولت تو آمده خیزان و اوفتان،
کمال سپاهانی (شرفنامه)،
- اوفتان خیزان، اوفتان و خیزان، در حالت افتادن و برخاستن:
بیامد اوفتان خیزان برمن
چنان مرغی که باشد نیم بسمل،
منوچهری،
خوناب جگر ز دیده ریزان
چون بخت خود اوفتان و خیزان،
نظامی،
بر سر خاک اوفتان خیزان ز جور آسمان
از تظلم خاک هم بر آسمان خواهم فشاند،
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 597)،
پروانه ام اوفتان و خیزان
یک بار بسوز و وارهانم،
سعدی
(قَ / قِ)
لغت نامه دهخدا
لقب حقل بن مالک بن یزید بن سهل بن عمرو بن قیس بن معویه بن خیثم. ملکی از ملوک حمیر. قاله ابن الکبی. (از حاشیۀ المرصع خطی)
(اِ تِ)
لغت نامه دهخدا
رسیدن شتر را بیماری میان پستان و ناف که گاه مهلک باشد، یقال انفتقت الناقه. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، پاره پاره شدن. (تاج المصادر بیهقی نسخۀ خطی کتاب خانه لغت نامه ورق 228 الف) (مصادر زوزنی). انتثار. (از اقرب الموارد)
معرب روستا: و تمامت شهر و روستاق روی بدو نهادند، (جهانگشای جوینی)، و رجوع به روستا و رستاق شود
دوستاخ، در لهجۀ آذری به معنی زندان است، محبس، زندان خانه، حبس، (یادداشت مؤلف)، رجوع به دوستاخ و زندان شود
گشادگی فراخی فربهی جدا شدن شکافته گردیدن، گشاده شدن فرج زن، شکافتگی گشادگی
خایه باد غری خاز ترش خاز مایه (خاز خمیر)، خور بخش بخش بیرون آمده خور از زیر ابر، بن نیام خرما، چوبخوشه خرما
سازگاری، مهر، یگانگی سازواری کردن همراهی کردن، سازواری همراهی یکدلی مقابل نفاق: ... تا باشد که ببرکت این وفاق و اتفاق دام از جای بر گرفته شود
اتّحادیه، فدراسیون