معنی تشدق - جستجوی لغت در جدول جو

تشدق(اِ)

لغت نامه دهخدا

تشدد

سخت شدن، سختی کردن، درشتی کردن

فرهنگ فارسی عمید

شدق

کنج دهان، کرانۀ وادی یا رودبار

فرهنگ فارسی عمید

تشوق

اظهار اشتیاق کردن، شوق شدید ظاهر ساختن

فرهنگ فارسی عمید

تصدق

صدقه دادن، چیزی برای دفع بلا به مستحق دادن، بلاگردان

فرهنگ فارسی عمید

اشدق

(اَ دَ)

ابوامیه، عمرو بن سعید بن عاص اموی قرشی (3- 70 هجری قمری / 624- 690 میلادی). امیری از خطیبان بلیغ بشمار میرفت. وی از طرف معاویه و پسرش یزید والی مکه و مدینه بود. و مردم شام او را دوست میداشتند و چون مروان بن حکم درصدد مطالبۀ خلافت برآمد، اشدق به وی یاری کرد و مروان وی را به ولایت عهد پس از عبدالملک پسرش تعیین کرد. ولی هنگامی که عبدالملک بفرمانروائی رسید، بر آن شد که اشدق را از ولایت عهد خلع کند، و اشدق سرپیچی کرد. و در همان هنگام که عبدالملک به ’رحبه’ رفته بود تا با زفربن حرث کلابی نبرد کند، اشدق موقع را مغتنم شمرد و دمشق را بتصرف آورد و مردم آن شهر خلافت وی را پذیرفتند و با او بیعت کردند. آنگاه عبدالملک بسوی دمشق بازگشت اما عمرو از ورود وی ممانعت کرد. عبدالملک شهر را محاصره کرد و با او بنرمی پرداخت تا دروازه های شهر را بگشود و عبدالملک داخل شهر شد. اشدق در پناه پانصد تن جنگاور از وی جدا شد اما عبدالملک منتظر فرصت بود و سرانجام او را کشت. و او را بسبب فصاحتی که داشت، اشدق میخواندند. (از اعلام زرکلی ج 2 ص 732). و جاحظ در کتاب التاج آرد: از عبدالملک بن مروان و عمرو بن سعید اشدق حکایت کنند که عبدالملک چندین سال برای کشتن اشدق در کمین بود تا وی را کشت چنانکه وی گاهی این امر را بتأخیر می انداخت و گاه بدان همت میگماشت و گاه منصرف میشد و زمانی اقدام میورزید تا وی را بکشت. (کتاب التاج ص 66). و درحاشیۀ کتاب التاج آمده است: ابن درید در کتاب اشتقاق (ص 49) مینویسد: عمرو بن سعید بن عاص به اشدق معروف به ود و لقب دیگر وی ’لطیم الشیطان’ بود. در حالی که ابن زبیر در مکه مطالبۀ خلافت میکرد، خبر واقعۀ اشدق که به وی رسید بالای منبر رفت و پس از درود بر خدا وسپاس از نعم او گفت: ابوذبان (عبدالملک) لطیم الشیطان را کشت: ’و کذلک نولی بعض الظالمین بعضاً بما کانوا یکسبون’... و صاحب المستطرف (ج 2 ص 44) آرد: وجه تسمیۀ وی به اشدق این است که کنج دهان او کج بود. و رجوع به حاشیۀ ص 66 و ص 198 و 199 کتاب التاج جاحظ و مروج الذهب مسعودی ج 5 ص 198، 334، 339 و کامل ابن اثیر (حوادث سال 69 هجری قمری) و البیان والتبیین ج 1 ص 121، 122، 184، 185 شود، زنبیل برگ خرما که بر روی آن پینو را خشک کنند و هرچه بر وی گوشت و پینو و مانند آنرا خشک کنند. (منتهی الارب). آنچه کشک بر آن نهند تا در آفتاب خشک شود، گلۀ بزرگ از شتران. (منتهی الارب). ج، اشاریر. (منتهی الارب) (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

شدق

(شُ)

جمع واژۀ اشدق و شدقاء. (اقرب الموارد) (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

شدق

(شُ دُ)

جمع واژۀ شدیق. (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

شدق

(شِ)

کنج دهان از جانب باطن رخسار. (منتهی الارب). شدقان. (اقرب الموارد). ج، اشداق. (اقرب الموارد) :
چون به قوم خود رسید آن مجتبا
شدق او بگرفت باز او شد عصا.
مولوی.
، هر دو جانب رودبار و هر دو کنارۀ رود. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

تشمق

(اِ تِ)

شادمان شدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). تنشط مرد. (از اقرب الموارد) ، غیرت و رشک خوردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) :تشمق الرجل اذا تنشط و غار. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

تشوق

(اِ تِ)

آرزومند شدن و آرزومندی نمودن. (تاج المصادر بیهقی). آرزومندی نمودن. (زوزنی) (از غیاث اللغات). ظاهر کردن شوق را و بتکلف آرزومندی کردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). آرزومندی نمودن و ظاهر کردن شوق را بتکلف. (آنندراج). بتکلف اظهار شوق کردن. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

تشدخ

(اِ)

شکسته شدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). شکسته شدن سر. (از متن اللغه) (از المنجد) (از اقرب الموارد). انشداخ. (متن اللغه) (المنجد)

لغت نامه دهخدا

تشرق

(اِ هَِ)

در آفتابگاه نشستن. (تاج المصادر بیهقی) (از زوزنی) (از منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

تشقق

(اِ وی ی)

شکافته شدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (دهار) (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی). شکافته شدن هیزم. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). مطاوعۀ تشقیق، شکافته شدن هیزم. (از اقرب الموارد) : و حال زهره فی تشققه کحال السوسن فی اول انفتاحه. (ابن البیطار). حجر خزفی، حجر شبیه بالخزف، سریع التشقق. (ابن البیطار). ثم یتشق وجهه و یفور منه الماء. (نخبهالدهر دمشقی) ، نیک پیدا گردیدن برق. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، لاغر گردیدن اسب. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

اشدق

(اَ دَ)

بلیغ. کام گشاده. (منتهی الارب). فراخ گوشۀدهن. (مهذب الاسماء). فراخ گوشۀدهان. (تاج المصادر). فراخ دهن. مؤنث: شدقاء. ج، اشدقاء. (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

شدق

(شَ دَ)

فراخی کنج دهان. (منتهی الارب). فراخی دهان. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

متشدق

(مُ تَ شَدْ دِ)

به تکلف فصاحت نماینده. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (آنندراج). کسی که به تکلف فصاحت می نماید. (ناظم الاطباء) ، فسوس کننده مردم را. (منتهی الارب). استهزاء کننده. (ذیل اقرب الموارد). منه الحدیث: ابغضکم الی الثرثارون المتشدقون. (ذیل اقرب الموارد) ، آن که در تکلم بانگ فراوان می زند. (ناظم الاطباء). و رجوع به تشدق شود

لغت نامه دهخدا