شهری است بین هرات و نیشابور از شهرهای خراسان، معرب بوزکان، بوزچگان، شهرکی بود از نواحی نشابور و طوس و بر سرراه نیشابور به هرات، مسافت آن تا نیشابور چهار منزل و تا هرات شش منزل بود، (فرهنگ فارسی معین)، و رجوع به مرآت البلدان و لباب الانساب و ابن خلکان شود
شهری است بین هرات و نیشابور از شهرهای خراسان، معرب بوزکان، بوزچگان، شهرکی بود از نواحی نشابور و طوس و بر سرراه نیشابور به هرات، مسافت آن تا نیشابور چهار منزل و تا هرات شش منزل بود، (فرهنگ فارسی معین)، و رجوع به مرآت البلدان و لباب الانساب و ابن خلکان شود
از رستاق ساوه و جزستان است. (تاریخ قم ص 116) ، ماله. (شرفنامۀ منیری) ، گاو زراعت و آن گاوی است که بدان زمین را شیار کنند. (انجمن آرا) (آنندراج). رجوع به برزه گاو شود
از رستاق ساوه و جزستان است. (تاریخ قم ص 116) ، ماله. (شرفنامۀ منیری) ، گاو زراعت و آن گاوی است که بدان زمین را شیار کنند. (انجمن آرا) (آنندراج). رجوع به برزه گاو شود
دهی است از دهستان سیاهکل بخش سیاهکل دیلمان شهرستان لاهیجان، متصل به سیاهکل. موقع جغرافیایی آن جلگه و هوای آن معتدل مرطوب است. سکنۀ آن 221 تن. آب آن از رود خانه شمرود و محصول آن برنج، ابریشم، چای، لبنیات و شغل اهالی زراعت است. راه مالرو دارد. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 2) ، مستی. (ناظم الاطباء). رجوع به برخفج و برخفچ و برفخج و برفخچ و فرنجک شود
دهی است از دهستان سیاهکل بخش سیاهکل دیلمان شهرستان لاهیجان، متصل به سیاهکل. موقع جغرافیایی آن جلگه و هوای آن معتدل مرطوب است. سکنۀ آن 221 تن. آب آن از رود خانه شمرود و محصول آن برنج، ابریشم، چای، لبنیات و شغل اهالی زراعت است. راه مالرو دارد. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 2) ، مستی. (ناظم الاطباء). رجوع به برخفج و برخفچ و برفخج و برفخچ و فرنجک شود
دهی است از دهستان عشق آباد بخش فدیشۀ شهرستان نیشابور که در 15 هزارگزی شمال باختر فدیشه در جلگه واقع است، ناحیه ای است با آب و هوای معتدل و 89 تن سکنه و آب آن از قنات تأمین میشود، محصول عمده آن غلات و شغل مردمش زراعت وراهش مالرو است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
دهی است از دهستان عشق آباد بخش فدیشۀ شهرستان نیشابور که در 15 هزارگزی شمال باختر فدیشه در جلگه واقع است، ناحیه ای است با آب و هوای معتدل و 89 تن سکنه و آب آن از قنات تأمین میشود، محصول عمده آن غلات و شغل مردمش زراعت وراهش مالرو است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
قریه ای است از اصفهان و این غیر از بارجان است، و حافظ بن النجار در معجم خویش این دو را یکی شمرده است و چنین نیست. (از معجم البلدان) (از مرآت البلدان ج 1 ص 162)
قریه ای است از اصفهان و این غیر از بارجان است، و حافظ بن النجار در معجم خویش این دو را یکی شمرده است و چنین نیست. (از معجم البلدان) (از مرآت البلدان ج 1 ص 162)
دهی است از دهستان دورود بخش مرکزی شهرستان ساری. سکنۀ آن 275 تن. آب آن از رود خانه نکا و محصول آن برنج، غلات، پنبه و صیفی است. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 3)
دهی است از دهستان دورود بخش مرکزی شهرستان ساری. سکنۀ آن 275 تن. آب آن از رود خانه نکا و محصول آن برنج، غلات، پنبه و صیفی است. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 3)
دهی جزء دهستان حمزه لوی بخش خمین کمرۀ شهرستان محلات. سردسیر. سکنه 131 تن. آب آن از قنات و محصول آن نخود و انگور و شغل اهالی زراعت و قالیچه بافی. راه آن مالرو است. مزرعۀ امیریه و سعادت آباد جزء این ده است. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 1)
دهی جزء دهستان حمزه لوی بخش خمین کمرۀ شهرستان محلات. سردسیر. سکنه 131 تن. آب آن از قنات و محصول آن نخود و انگور و شغل اهالی زراعت و قالیچه بافی. راه آن مالرو است. مزرعۀ امیریه و سعادت آباد جزء این ده است. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 1)
نام قضایی است در ولایت موصل که در شمال سلیمانیه واقع است و قریب 160 پارچه آبادی در بر دارد، ساکنان آن بیشتر عشایرند و تعداد افراد آن به ده هزار تن میرسد و بیشتر کرد و مسلمانند، اراضی این ناحیه اغلب کوهستانی و کم حاصل است، (از قاموس الاعلام ترکی) نام قصبه ای که مرکز قضایی است در سنجاق سلیمانیه از ولایت موصل که در 30 هزارگزی شمال غربی سلیمانیه و در ساحل رودی از شعبات دجله واقع است و قریب 3 هزار تن سکنه دارد، (از قاموس الاعلام ترکی)
نام قضایی است در ولایت موصل که در شمال سلیمانیه واقع است و قریب 160 پارچه آبادی در بر دارد، ساکنان آن بیشتر عشایرند و تعداد افراد آن به ده هزار تن میرسد و بیشتر کرد و مسلمانند، اراضی این ناحیه اغلب کوهستانی و کم حاصل است، (از قاموس الاعلام ترکی) نام قصبه ای که مرکز قضایی است در سنجاق سلیمانیه از ولایت موصل که در 30 هزارگزی شمال غربی سلیمانیه و در ساحل رودی از شعبات دجله واقع است و قریب 3 هزار تن سکنه دارد، (از قاموس الاعلام ترکی)
نام تیره ای از عشایر کرد. بنابر مسطورات فارسنامه، یکی از عشایر شبانکاره ’رم -البازنجان’ بوده که همان بازرنگی است. مسعودی در مروج الذهب آنجا که طوایف کرد را برمیشمارد نام ’مادنجان’ را ذکر کرده است. در التنبیه و الاشراف (چ اروپا ص 88) هنگام شمردن عشایر کرد نخست عشیرۀ بازنجان را نام می برد. (از کتاب کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی اوتألیف رشید یاسمی ص 169). و رجوع به بازرنگی شود، شاخ درخت، به طریق مجاز چه گویا بازوی آن است، عصا و چوبدست چه گویا بازوی آدمی است. (رشیدی) ، بال. جناح. (منتهی الارب). - بازو افراختن، بلند کردن بازو. محکم کردن دست برای گرفتن چیزی. (ناظم الاطباء). - بازو باز کردن و برآوردن، بلند کردن. دست یازیدن برای زدن یا گرفتن چیزی. (آنندراج) : چو گفت این سخن در رکاب ایستاد برآورد بازو عنان برگشاد. نظامی (از آنندراج). - بازو زدن، بال زدن. و ظاهراً پاروزنه (لحنی از موسیقی) تصحیف بازوزنه باشد. (یادداشت مؤلف) : آن همائی را که سوی جد او بازو زدی عنبر گیسوی او بازوش را در برسزد. سوزنی. - بازو نمودن، کنایه از اظهار قوت و شمشیرزنی. (آنندراج) : کشیدند شمشیرها بی دریغ بدشمن نمودند بازو و تیغ. عبداﷲ هاتفی (از آنندراج). - بازوی چیزی داشتن، لایق بودن برای کاری. دارای قوت و توانایی بودن. (ناظم الاطباء) (آنندراج) : ای دل بر این قرار مزن لاف عاشقی بازوی یک نگاه ندارد شکیب تو. حکیم شفائی (از آنندراج). - چیره بازو، کنایه از نیرومند و قوی: به داد و دهش چیره بازو بود جهانبخش بی همتر ازو بود. نظامی. ، کنایه از قوت و قدرت. (ناظم الاطباء). استعداد. قوت. (غیاث اللغات) : نگر تا ننازی به بازو و گنج که بر تو سرآید سرای سپنج. فردوسی. معین دین نبی با دو پشت و بازوی حق بتیغ و دولت مؤمن فزا وکافرکاه. فرخی. چنین پادشاهان که دین پرورند به بازوی دین گوی دولت برند. سعدی (بوستان). ای دل به این قرار مزن لاف عاشقی بازوی یک نگاه ندارد شکیب تو. شفائی (ازآنندراج). ، هر یک از دو چوب کنار درگاه. (ناظم الاطباء). هر یک از دو چوب طرفین در. (آنندراج) : و آن منبر که نام احمد خجستانی بر وی نوشته بود بتاریخ سنۀ ست و ستین و مأتین (266 هجری قمری) من دیدم تا بدین عهد منبری بود سیاه از چوب آبنوس، بازوها از چوب جوز سیاه کرده. (تاریخ بیهق). باهو در تداول خراسان، اطراف تخت. خوابگاه، اندازه. گز. (ناظم الاطباء). و این اندازه را در ایران قدیم معادل دو آرسنی (ارش) میدانسته اند. (ایران باستان پیرنیا ج 2 ص 1498) ، آهوی نر. آهوی ماده. غزال، رفیق. مصاحب، آنکه در سرود با کسی همراهی میکند، پارچه ای که مغان در هنگام غسل دور کمر می پیچند. (ناظم الاطباء). - بازو افراشتن: گهی ببازی بازوش را فراشته داشت گهی برنج جهان اندرون بزد آرنج. بوشکور. - بازو خوردن، پذیرفتن. مصادمه از بازو. (ناظم الاطباء). - بازو دادن، کنایه از یاری دادن و مددکاری کردن باشد. (برهان قاطع) (آنندراج). - بازودراز، مردم درازدست. کنایه از غالب و مستولی شدن و درازدستی هم هست. (برهان قاطع). مستولی. ظالم. ستمگر. (ناظم الاطباء). غالب. (آنندراج). - بازو زدن، زدن با بازو. (ناظم الاطباء). بازو کوفتن چنانچه پهلوانان در وقت کشتی کنند. (آنندراج) : اجل بازوزنان هرسو همی رفت بخون اندرچو مردان شناور. ازرقی (از آنندراج). - بازو ستون کردن، محکم نمودن. سخت کردن بازوی چپ را در هنگام کشیدن کمان. (ناظم الاطباء) (آنندراج). - بازوشکن، بسیار قوی و زورآور. (آنندراج) : ترنگ کمانهای بازوشکن بسی خلق رابرده از خویشتن. نظامی (از آنندراج). - بازو کشیدن، کنایه از کوشیدن. سعی کردن این: با خوی نیک و نعمت حکمت اندر ره راست میکشد بازو. ناصرخسرو. - بازو گشادن،سخی و جوانمرد بودن. گشاده دست بودن. (ناظم الاطباء). سخاوت کردن. (آنندراج). دست گشادن. بکار پرداختن. اقدام کردن: بخدمت میان بست و بازو گشاد سگ ناتوان را دمی آب داد. سعدی. بی دست گشاده نیست مقبول دعا زنهار زبان ببند و بازو بگشا. مخلص کاشی (از آنندراج). و رجوع به چیره شود. - سخت بازو، زورمند. قوی. توانا. پرزور: چنان سخت بازو شد و تیزچنگ که با جنگجویان طلب کرد جنگ. سعدی (بوستان). سعدی چو سروری نتوان کرد لازمست از سخت بازوان بضرورت فروتنی. سعدی (طیبات). سعدیا تن بنیستی در ده چارۀ سخت بازوان این است. سعدی (بدایع). درمی چند ریخت در مشتش سخت بازو به زر توان کشتش. سعدی (هزلیات). - قوی بازو، کنایه از نیرومند. زورمند. توانا: از دیو فریشته کند نفسی کش عقل همی کند قوی بازو. ناصرخسرو. قوی بازوانند و کوتاه دست خردمند و شیدا و هشیار و مست. سعدی (بوستان). قوی بازوان سست و درمانده سخت. سعدی (بوستان). - لطیف بازو، کنایه از لطیف بدن. نرم تن. لطیف اندام: کمان سخت که داد آن لطیف بازو را که تیر غمزه تمامست صید آهو را. سعدی (بدایع). ، بازوی اهرم. عمودی که معمولاً برای جابجا کردن اشیاء سنگین بر نقطه ای محکم موسوم به گشتاور نهاده شده و با فشار آوردن بر آن عمود، موجبات حرکت شی ٔ فراهم میشود. رجوع شود به مقاومت مصالح ج 1 ص 3XXX
نام تیره ای از عشایر کرد. بنابر مسطورات فارسنامه، یکی از عشایر شبانکاره ’رم -البازنجان’ بوده که همان بازرنگی است. مسعودی در مروج الذهب آنجا که طوایف کرد را برمیشمارد نام ’مادنجان’ را ذکر کرده است. در التنبیه و الاشراف (چ اروپا ص 88) هنگام شمردن عشایر کرد نخست عشیرۀ بازنجان را نام می برد. (از کتاب کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی اوتألیف رشید یاسمی ص 169). و رجوع به بازرنگی شود، شاخ درخت، به طریق مجاز چه گویا بازوی آن است، عصا و چوبدست چه گویا بازوی آدمی است. (رشیدی) ، بال. جناح. (منتهی الارب). - بازو افراختن، بلند کردن بازو. محکم کردن دست برای گرفتن چیزی. (ناظم الاطباء). - بازو باز کردن و برآوردن، بلند کردن. دست یازیدن برای زدن یا گرفتن چیزی. (آنندراج) : چو گفت این سخن در رکاب ایستاد برآورد بازو عنان برگشاد. نظامی (از آنندراج). - بازو زدن، بال زدن. و ظاهراً پاروزنه (لحنی از موسیقی) تصحیف بازوزنه باشد. (یادداشت مؤلف) : آن همائی را که سوی جد او بازو زدی عنبر گیسوی او بازوش را در برسزد. سوزنی. - بازو نمودن، کنایه از اظهار قوت و شمشیرزنی. (آنندراج) : کشیدند شمشیرها بی دریغ بدشمن نمودند بازو و تیغ. عبداﷲ هاتفی (از آنندراج). - بازوی چیزی داشتن، لایق بودن برای کاری. دارای قوت و توانایی بودن. (ناظم الاطباء) (آنندراج) : ای دل بر این قرار مزن لاف عاشقی بازوی یک نگاه ندارد شکیب تو. حکیم شفائی (از آنندراج). - چیره بازو، کنایه از نیرومند و قوی: به داد و دهش چیره بازو بود جهانبخش بی همتر ازو بود. نظامی. ، کنایه از قوت و قدرت. (ناظم الاطباء). استعداد. قوت. (غیاث اللغات) : نگر تا ننازی به بازو و گنج که بر تو سرآید سرای سپنج. فردوسی. معین دین نبی با دو پشت و بازوی حق بتیغ و دولت مؤمن فزا وکافرکاه. فرخی. چنین پادشاهان که دین پرورند به بازوی دین گوی دولت برند. سعدی (بوستان). ای دل به این قرار مزن لاف عاشقی بازوی یک نگاه ندارد شکیب تو. شفائی (ازآنندراج). ، هر یک از دو چوب کنار درگاه. (ناظم الاطباء). هر یک از دو چوب طرفین در. (آنندراج) : و آن منبر که نام احمد خجستانی بر وی نوشته بود بتاریخ سنۀ ست و ستین و مأتین (266 هجری قمری) من دیدم تا بدین عهد منبری بود سیاه از چوب آبنوس، بازوها از چوب جوز سیاه کرده. (تاریخ بیهق). باهو در تداول خراسان، اطراف تخت. خوابگاه، اندازه. گز. (ناظم الاطباء). و این اندازه را در ایران قدیم معادل دو آرسنی (ارش) میدانسته اند. (ایران باستان پیرنیا ج 2 ص 1498) ، آهوی نر. آهوی ماده. غزال، رفیق. مصاحب، آنکه در سرود با کسی همراهی میکند، پارچه ای که مغان در هنگام غسل دور کمر می پیچند. (ناظم الاطباء). - بازو افراشتن: گهی ببازی بازوش را فراشته داشت گهی برنج جهان اندرون بزد آرنج. بوشکور. - بازو خوردن، پذیرفتن. مصادمه از بازو. (ناظم الاطباء). - بازو دادن، کنایه از یاری دادن و مددکاری کردن باشد. (برهان قاطع) (آنندراج). - بازودراز، مردم درازدست. کنایه از غالب و مستولی شدن و درازدستی هم هست. (برهان قاطع). مستولی. ظالم. ستمگر. (ناظم الاطباء). غالب. (آنندراج). - بازو زدن، زدن با بازو. (ناظم الاطباء). بازو کوفتن چنانچه پهلوانان در وقت کشتی کنند. (آنندراج) : اجل بازوزنان هرسو همی رفت بخون اندرچو مردان شناور. ازرقی (از آنندراج). - بازو ستون کردن، محکم نمودن. سخت کردن بازوی چپ را در هنگام کشیدن کمان. (ناظم الاطباء) (آنندراج). - بازوشکن، بسیار قوی و زورآور. (آنندراج) : ترنگ کمانهای بازوشکن بسی خلق رابرده از خویشتن. نظامی (از آنندراج). - بازو کشیدن، کنایه از کوشیدن. سعی کردن این: با خوی نیک و نعمت حکمت اندر ره راست میکشد بازو. ناصرخسرو. - بازو گشادن،سخی و جوانمرد بودن. گشاده دست بودن. (ناظم الاطباء). سخاوت کردن. (آنندراج). دست گشادن. بکار پرداختن. اقدام کردن: بخدمت میان بست و بازو گشاد سگ ناتوان را دمی آب داد. سعدی. بی دست گشاده نیست مقبول دعا زنهار زبان ببند و بازو بگشا. مخلص کاشی (از آنندراج). و رجوع به چیره شود. - سخت بازو، زورمند. قوی. توانا. پرزور: چنان سخت بازو شد و تیزچنگ که با جنگجویان طلب کرد جنگ. سعدی (بوستان). سعدی چو سروری نتوان کرد لازمست از سخت بازوان بضرورت فروتنی. سعدی (طیبات). سعدیا تن بنیستی در ده چارۀ سخت بازوان این است. سعدی (بدایع). درمی چند ریخت در مشتش سخت بازو به زر توان کشتش. سعدی (هزلیات). - قوی بازو، کنایه از نیرومند. زورمند. توانا: از دیو فریشته کند نفسی کش عقل همی کند قوی بازو. ناصرخسرو. قوی بازوانند و کوتاه دست خردمند و شیدا و هشیار و مست. سعدی (بوستان). قوی بازوان سست و درمانده سخت. سعدی (بوستان). - لطیف بازو، کنایه از لطیف بدن. نرم تن. لطیف اندام: کمان سخت که داد آن لطیف بازو را که تیر غمزه تمامست صید آهو را. سعدی (بدایع). ، بازوی اهرم. عمودی که معمولاً برای جابجا کردن اشیاء سنگین بر نقطه ای محکم موسوم به گشتاور نهاده شده و با فشار آوردن بر آن عمود، موجبات حرکت شی ٔ فراهم میشود. رجوع شود به مقاومت مصالح ج 1 ص 3XXX
