معنی بند در فرهنگ فارسی عمید

محل اتصال دو استخوان در بدن، مفصل، محل اتصال دو چیز، پیوند، گرهِ نی،، در علم حقوق قسمتی از کتاب یا قانون، فصل، ریسمان، ریسمان یا زنجیر که به دست و پای انسان یا حیوانی ببندند،، دیواری که از سنگ و سیمان یا چوب و آهن در جلو آب می سازند برای بالا آمدن سطح آب و آبیاری زمین های اطراف یا تشکیل آبشار یا جلوگیری از سیل، سد، بنداب،، بستۀ کاغذ ۴۸۰ ورقی یا ۵۰۰ ورقی که در کارخانه شمرده و بسته بندی شده باشد،، علَم بزرگ، فصل یا فقرۀ کتاب، قید، کنایه از حیله، نیرنگ، بن مضارعِ بستن، بسته شدن مثلاً راه بند، پسوند متصل به واژه به معنای بسته کننده مثلاً ماست بند،، آنچه به چیز دیگر، به ویژه یکی از اعضای بدن، پسوند متصل به واژه به معنای بسته می شود مثلاً دستبند، مچ بند، فن، یکی در صنعت کُشتی گرفتن سرآمده بود، چنان که سیصد و شصت بند فاخر بدانستی (سعدی - ۷۹) ، بَند آمدن: بسته شدن، بسته شدن راه و مجرا، باز ایستادن هر جسم مایع که از جایی جاری باشد، بَند آوردن: بستن و جلوگیری کردن، جلو جریان چیزی را گرفتن، بَند انداختن: کندن و برچیدن موهای ریز چهرۀ زنان با نخ، بَند بودن: گیر بودن، گرفتار بودن، آویزان بودن، بَند زدن: به هم چسباندن ظرف های شکسته با بند یا بش، بش زدن، بَند شدن: به چیزی چسبیدن، به چیزی آویختن، بَند شهریار: در موسیقی از الحان قدیم ایرانی، بَند کردن: در بند کردن، چسباندن، چیزی را به چیز دیگر آویزان کردن، بَند کشیدن: در بند و زندان گذرانیدن، در زندان به سر بردن، بَند ناف: رشته ای که جنین را در شکم مادر به جفت متصل می کند، بَند و بست: ساخت و پاخت، توطئه، ضبط و ربط، ترتیب، انتظام، بَند و رغ: بندی که با چوب و علف یا سنگ و خاک برای رساندن آب به زراعت جلو آب ببندند

معنی بند در لغت نامه دهخدا

فاصله میان دو عضو که آنرا بعربی مفصل خوانند. پیوند عضو که بعربی مفصل گویند. (برهان) (آنندراج). فاصله میان دو عضو را بتازی مفصل خوانند. (جهانگیری). محل اتصال دو عضو بهم یعنی مفصل مانند بندهای انگشتان و بند آرنج و بند زانو و جز آنها. (ناظم الاطباء). مفصل. (فرهنگ فارسی معین) :، ور بدرّی شکم و بند از بندم، نرسد ذره ای آزاربفرزندم.، منوچهری.، و فرمود تا اندامهای او بندبند می بریدند تا هلاک شد. (فارسنامۀ ابن البلخی).، و قتاده گفت (هاروت و ماروت) از کمربست تا بندپای در بند و قیدند. (تفسیر ابوالفتوح).، شراب ممزوج و مروق... باد در شکم انگیزد و درد بندها آرد. (نوروزنامه).، به مهر تو دلم ای مبتلا و منشاء جود، بسان نار خجند است بند اندر بند.، سوزنی.، بند دم کژدم فلک را، زآن نیزۀ مارسان گشاید.، خاقانی.، - بند از بند جدا شدن و جدا کردن، مفصل ها را بریدن:، خیال رزم تو گر در دل عدو گذرد، زبیم تیغ تو بندش جدا شود از بند.، رودکی.، - بند از بند گشادن، مفصل را از مفصل جدا کردن:، نرسد دست من به چرخ بلند، ورنه بگشادمیش بند از بند.، مسعودسعد.، - بند انگشت، رجوع به انگشت و فرهنگ فارسی معین شود.،

معنی بند در فرهنگ لغت هوشیار

فاصله میان دو عضو که آن را بعربی مفصل گویند

معنی بند در فرهنگ فارسی معین

زنجیر و ریسمانی که بر پای و دست اسیران بندند، گره، محل به هم پیوستن دو چیز، مفصل، هر یک از فصول و فقرات نامه ها، قوانین و لوایح، سدی که در پیش آب بندند، حبس، نیرنگ، فریب، عهد، پیمان

معنی بند در فرهنگ واژه فارسی سره

ماده قانونی، پاراگراف، جزء، سد، Article

معنی بند در فرهنگ واژه مترادف متضاد

حبل، رسن، رشته، ریسمان، طناب، نخ، ترک، زین، بست، عقد، قید، گره، گیر، پیوند، لولا، مفصلگاه، مفصل، استخوان انگشت، اتصالگاه، پیوندگاه، گره گاه، تله، دام، رهن، گرو، گرفتاری، مخمصه 01 آز، طمع، یک زوج گاو، حیله

معنی بند در فرهنگ گویش مازندرانی

طناب نازک، نخی که با آن سرکیسه را بندند، بند، کتل، راه سربالایی، حدفاصل آب و خشکی، کوهستان و صخره های.، تار عنکبوت، عنکبوت، درخت زبان گنجشک ون، محلی که آب را از آن جا می توان قطع نموده و به سمت دیگری هدایت.، مستقیم به طرف چیزی یا کسی رفتن، بی محابا گذشتن، طناب رخت.، ته بن

معنی بند در دیکشنری اردو به فارسی

مَسدود، خاموش، بَستِه، قُفل شُدِه

معنی بند - جستجوی لغت در جدول جو

بند

فرهنگ فارسی عمید

بند

لغت نامه دهخدا

بند

فرهنگ لغت هوشیار

بند

فرهنگ فارسی معین

بند

فرهنگ واژه فارسی سره

بند

فرهنگ واژه مترادف متضاد

بند

فرهنگ گویش مازندرانی

بند

دیکشنری اردو به فارسی

بندن

(پسرانه)

بلندی روی کوه (نگارش کردی: بهندهن)

فرهنگ نامهای ایرانی

بندی

گرفتار، اسیر، زندانی

فرهنگ فارسی عمید

بندر

جایی در کنار دریا که محل توقف، بار انداختن یا بارگیری کشتی ها است، بندرگاه، هر شهری که در کنار دریا باشد
بندر آزاد: بندری در یک کشور که ورود و خروج و باراندازی و بارگیری برای کشتی های سایر کشورها در آن جا آزاد است

فرهنگ فارسی عمید

بندق

گلوله
فندق، درختی از خانوادۀ پیاله داران با برگ های پهن و دندانه دار و گل های خوشه ای با میوه ای گرد کوچک قهوه ای رنگ و حاوی روغن که به عنوان آجیل مصرف می شود، پندک، گلوژ، گلوز

فرهنگ فارسی عمید

بنده

غلام زرخرید، غلام، چاکر، برده، انسان نسبت به خداوند، لقبی که گوینده برای تواضع به خود می دهد، من مثلاً بنده چندین بار خدمت رسیدم

فرهنگ فارسی عمید

بندش

غنده، هر چیز پیچیده و گلوله شده، پنبۀ زده شده که آن را برای رشتن گلوله کرده باشند، پنبۀ گلوله شده، بندک، بنجک، پنجک، غندش، کندش، پندش، کلن، غند، گل غنده

فرهنگ فارسی عمید

بندک

غنده، هر چیز پیچیده و گلوله شده، پنبۀ زده شده که آن را برای رشتن گلوله کرده باشند، پنبۀ گلوله شده، بنجک، پنجک، غندش، کندش، بندش، پندش، کلن، غند، گل غنده

فرهنگ فارسی عمید

بندک

(بَ دَ)

خشتک پیراهن. ج، بنادک. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

بنده

(بَ دَ / دِ)

پهلوی ’بندک’. پارسی باستان ’بندکه’. از مصدر بستن، جمع آن بندگان. در پهلوی ’بندکان’. عبد. غلام. مقابل آزاد. (حاشیۀبرهان قاطع چ معین). مرکب از بند و ها که کلمه نسبت است و وضع آن در اصل برای عبید و جواری بوده زیرا که در بند آیند و بفروخت میروند و جمع آن به الف و نون قیاسی است و به ها و الف نیز آمده. (غیاث) (از آنندراج). مقابل خواجه. سید و مولی. (یادداشت بخط مؤلف). بنده. فتی. عبد. ولید. اسیر. (ترجمان القرآن). برده و عبد و عبید و غلام و چاکر و لاچین و زرخرید و خانه زاد. (ناظم الاطباء). برده. عبد. عبید. غلام زرخرید (در مورد مرد). (فرهنگ فارسی معین). تیم. مربوب. نخه. رق. رقیق. رقبه. مولی. (منتهی الارب) :
زمینش بدیبا بیاراسته
همه باغ پر بنده و خواسته.
فردوسی.
یکایک از او بخت برگشته شد
بدست یکی بنده بر کشته شد.
فردوسی.
دوصد بنده تا مجمر افروختند
بر او عود و عنبر همی سوختند.
فردوسی.
همه شهر ایران بدو زنده اند
اگر شهریارند و گر بنده اند.
فردوسی.
گفت بندگان را از فرمانبرداری چاره ای نیست. (تاریخ بیهقی).
ترکان رهی و بندۀ من بوده اند
من تن چگونه بندۀ ترکان کنم.
ناصرخسرو.
چون هندوان به پیش گل و بلبل
زاغ سیاه بنده و مولی شد.
ناصرخسرو.
بنده کی گردد آنکه باشد حر
کی توان کرد ظرف پر را پر.
سنایی.
من چه سگم ای دریغ کآمده در بند تو
آنکه منش بنده ام بستۀ بند توام.
خاقانی.
پانصدهزار دینار زیادت دارم بی ضیاع و چهارپا و بنده و آزاد. (نوروزنامه).
بنده ای و دعوی شاهی کنی
شاه نه ای چون که تباهی کنی.
نظامی.
بسی بنده و بندی آزاد کرد
ز یزدان به نیکی بسی یاد کرد.
نظامی.
صدوپنجاه شتر بار داشت و چهل بنده و خدمتکار. (گلستان)
چه کند مالک مختار که فرمان ندهد
چه کند بنده که سر بر خط فرمان ننهد.
سعدی.
- بندۀ درگاه، غلام حاضر در درگاه. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین).
- بندۀ فرمان، غلام حاضر در فرمان. (ناظم الاطباء). مطیع فرمان. (فرهنگ فارسی معین). در شواهد زیر این کلمه به فک کسرۀ اضافه آمده است:
همه پیش او بنده فرمان شوید
بدان درد نزدیک درمان شوید.
فردوسی.
من آن گفتم که دانستم تو می دان
که تو فرمان دهی من بنده فرمان.
(ویس و رامین).
جهانت باد دایم بنده فرمان
ترا اقبال طالع وز عدو عاق.
(از راحهالصدور راوندی).
گفت کای چرخ بنده فرمانت
و اختر فرخ آفرین خوانت.
نظامی.
که فرمان دهان حاکم جان شدند
فرستادگان بنده فرمان شدند.
نظامی.
گفت قاصد می کنید اینها شما
گفت نه که بنده فرمانیم ما.
مولوی.
پی جان رو که کارکن جانست
تن بیچاره بنده فرمان است.
اوحدی.

پهلوی ’بندک’. پارسی باستان ’بندکه’. از مصدر بستن، جمع آن بندگان. در پهلوی ’بندکان’. عبد. غلام. مقابل آزاد. (حاشیۀبرهان قاطع چ معین). مرکب از بند و ها که کلمه نسبت است و وضع آن در اصل برای عبید و جواری بوده زیرا که در بند آیند و بفروخت میروند و جمع آن به الف و نون قیاسی است و به ها و الف نیز آمده. (غیاث) (از آنندراج). مقابل خواجه. سید و مولی. (یادداشت بخط مؤلف). بنده. فتی. عبد. ولید. اسیر. (ترجمان القرآن). برده و عبد و عبید و غلام و چاکر و لاچین و زرخرید و خانه زاد. (ناظم الاطباء). برده. عبد. عبید. غلام زرخرید (در مورد مرد). (فرهنگ فارسی معین). تیم. مربوب. نخه. رِق. رقیق. رقبه. مولی. (منتهی الارب) :
زمینش بدیبا بیاراسته
همه باغ پر بنده و خواسته.
فردوسی.
یکایک از او بخت برگشته شد
بدست یکی بنده بر کشته شد.
فردوسی.
دوصد بنده تا مجمر افروختند
بر او عود و عنبر همی سوختند.
فردوسی.
همه شهر ایران بدو زنده اند
اگر شهریارند و گر بنده اند.
فردوسی.
گفت بندگان را از فرمانبرداری چاره ای نیست. (تاریخ بیهقی).
ترکان رهی و بندۀ من بوده اند
من تن چگونه بندۀ ترکان کنم.
ناصرخسرو.
چون هندوان به پیش گل و بلبل
زاغ سیاه بنده و مولی شد.
ناصرخسرو.
بنده کی گردد آنکه باشد حر
کی توان کرد ظرف پر را پر.
سنایی.
من چه سگم ای دریغ کآمده در بند تو
آنکه منش بنده ام بستۀ بند توام.
خاقانی.
پانصدهزار دینار زیادت دارم بی ضیاع و چهارپا و بنده و آزاد. (نوروزنامه).
بنده ای و دعوی شاهی کنی
شاه نه ای چون که تباهی کنی.
نظامی.
بسی بنده و بندی آزاد کرد
ز یزدان به نیکی بسی یاد کرد.
نظامی.
صدوپنجاه شتر بار داشت و چهل بنده و خدمتکار. (گلستان)
چه کند مالک مختار که فرمان ندهد
چه کند بنده که سر بر خط فرمان ننهد.
سعدی.
- بندۀ درگاه، غلام حاضر در درگاه. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین).
- بندۀ فرمان، غلام حاضر در فرمان. (ناظم الاطباء). مطیع فرمان. (فرهنگ فارسی معین). در شواهد زیر این کلمه به فک کسرۀ اضافه آمده است:
همه پیش او بنده فرمان شوید
بدان درد نزدیک درمان شوید.
فردوسی.
من آن گفتم که دانستم تو می دان
که تو فرمان دهی من بنده فرمان.
(ویس و رامین).
جهانت باد دایم بنده فرمان
ترا اقبال طالع وز عدو عاق.
(از راحهالصدور راوندی).
گفت کای چرخ بنده فرمانت
و اختر فرخ آفرین خوانت.
نظامی.
که فرمان دهان حاکم جان شدند
فرستادگان بنده فرمان شدند.
نظامی.
گفت قاصد می کنید اینها شما
گفت نه که بنده فرمانیم ما.
مولوی.
پی جان رو که کارکن جانست
تن بیچاره بنده فرمان است.
اوحدی.

لغت نامه دهخدا

بندی

(بَ)

اسیر. گرفتار. (آنندراج) (غیاث) (فرهنگ فارسی معین). اسیر و گرفتار. ج، بندیان. (ناظم الاطباء). اسیر. (ترجمان القرآن). زندانی. ج، بندیان. (فرهنگ فارسی معین). محبوس. مسجون. مغلول:
بندیان داشت بی زوار و پناه
برد با خویشتن بجمله براه.
عنصری.
برفتن همچو بندی لنگ از آنی
که بند ایزدی بسته ست رانت.
ناصرخسرو.
تو بیچاره غلط کردی ره در
نجست از بندیان کس جز تو فریاد.
ناصرخسرو.
بدست اندرش بندی ناتوان
ز من در غم عشق نالنده تر.
مسعودسعد.
هرکه در بند تو شد بستۀ جاوید بماند
پای رفتن بحقیقت نبود بندی را.
مسعودسعد.
پذیرند از تو شاهنشاه و صاحب
همه گفتارها بندی و پندی.
سوزنی.
بندیان ز بند جسته برون
آمدند از هزار شخص فزون.
نظامی.
بسی بنده و بندی آزاد کرد
ز یزدان به نیکی بسی یاد کرد.
نظامی.
وگر کشتی آن بندی ریش را
نبینی دگر بندی خویش را.
سعدی.
و گروهی بخلاف این مصلحت دیده اند و گفته که در کشتن بندیان تأمل اولیتر. (گلستان) ، نشانیدن. (ناظم الاطباء) :
ور بشایستی که دینی گستریدی هر خسی
کردگار این جهان پیغمبری ننشاستی.
ناصرخسرو

لغت نامه دهخدا

بندک

(بَ دَ)

پنبۀ حلاجی کرده و گلوله نموده را گویند به جهت رشتن. (برهان) (آنندراج). پنبۀ برزده و گردکرده ریسیدن را و آن را پاغند و پاغنده و غنده و گندش و گلن گویند وهندکاله خوانند. (شرفنامۀ منیری). پنبۀ پاک کرده از پنبه دانه و آماده کرده برای رشتن. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا