یللی. بانگ و فریادی که در حالت مستی و یا هنگام رسیدن خبر خوش می نمایند. (ناظم الاطباء). رجوع به یللی شود، به زیر آمدن چیزی از چیزی و اندیشه از دل. (از احوال و اشعار رودکی ذیل ص 1090) : ز اسب یلی آمد آن گه نرم نرم تا برند اسبش همان گه گرم گرم. رودکی
یللی. بانگ و فریادی که در حالت مستی و یا هنگام رسیدن خبر خوش می نمایند. (ناظم الاطباء). رجوع به یللی شود، به زیر آمدن چیزی از چیزی و اندیشه از دل. (از احوال و اشعار رودکی ذیل ص 1090) : ز اسب یلی آمد آن گه نرم نرم تا برند اسبش همان گه گرم گرم. رودکی
چگونگی یل. پهلوانی و دلیری و دلاوری. شجاعت و جنگاوری: کنون چنبری گشت پشت یلی نباشم همی خنجر کابلی. فردوسی. ببندید یکسر میان یلی ابا گرز و با خنجر کابلی. فردوسی. به نستوه فرمود تا برنشست میان یلی تاختن را ببست. فردوسی. هنر هست و مردی و تیغ یلی یکی یار چون مهتر کابلی. فردوسی. ببستم میان یلی بنده وار ابا جادوان ساختم کارزار. فردوسی. سلاح یلی باز کردی و بستی به سام یل و زال از دوک چادر. فرخی. و رجوع به یل شود
چگونگی یل. پهلوانی و دلیری و دلاوری. شجاعت و جنگاوری: کنون چنبری گشت پشت یلی نباشم همی خنجر کابلی. فردوسی. ببندید یکسر میان یلی ابا گرز و با خنجر کابلی. فردوسی. به نستوه فرمود تا برنشست میان یلی تاختن را ببست. فردوسی. هنر هست و مردی و تیغ یلی یکی یار چون مهتر کابلی. فردوسی. ببستم میان یلی بنده وار ابا جادوان ساختم کارزار. فردوسی. سلاح یلی باز کردی و بستی به سام یل و زال از دوک چادر. فرخی. و رجوع به یل شود
بسیار، زیاد، فراوان، به طور فراوان، غزیر، درغیش، به غایت، مفرط، موفّر، بی اندازه، موفور، معتدٌ به، عدیده، کثیر، اورت، جزیل، وافر، متوافر زمانی زیاد، چندان
بِسیار، زیاد، فراوان، به طور فراوان، غَزیر، دَرغیش، بِه غایَت، مُفرِط، مُوَفَّر، بی اَندازِه، مَوفور، مُعتَدٌ بِه، عَدیدِه، کَثیر، اُوِرت، جَزیل، وافِر، مُتَوافِر زمانی زیاد، چندان
منسوب است به شهر بیل و گمانم که از قراء ری و یا آنکه محلی در ری باشد. از جمله عبدالله بن الحسن بن ایوب بیلی رازی زاهد متوفی 330 هجری قمری که محدث جلیل القدری بوده است بدین شهر نسبت دارد. (از انساب سمعانی). رجوع به بیل شود
منسوب است به شهر بیل و گمانم که از قراء ری و یا آنکه محلی در ری باشد. از جمله عبدالله بن الحسن بن ایوب بیلی رازی زاهد متوفی 330 هجری قمری که محدث جلیل القدری بوده است بدین شهر نسبت دارد. (از انساب سمعانی). رجوع به بیل شود
هرلد والتر. مستشرق انگلیسی (متولد 1899). از 1936 میلادی استاد زبان سانسکریت در دانشگاه کمبریج است. در زبان ختنی تخصص دارد و در مدرسه تتبعات شرقی لندن زبانهای ایرانی تدریس میکند. از آثارش مسائل زردشتی (1943 میلادی) ، متون ختنی (اول) (1945 میلادی) ، متون بودائی ختنی (1941 میلادی) ، و مطالعات هندوسکائی، متن های ختنی دوم (1953 میلادی) و سوم (1956 میلادی) است. (از دائره المعارف فارسی)
هَرلد والتر. مستشرق انگلیسی (متولد 1899). از 1936 میلادی استاد زبان سانسکریت در دانشگاه کمبریج است. در زبان ختنی تخصص دارد و در مدرسه تتبعات شرقی لندن زبانهای ایرانی تدریس میکند. از آثارش مسائل زردشتی (1943 میلادی) ، متون ختنی (اول) (1945 میلادی) ، متون بودائی ختنی (1941 میلادی) ، و مطالعات هندوسکائی، متن های ختنی دوم (1953 میلادی) و سوم (1956 میلادی) است. (از دائره المعارف فارسی)
کاپیتان آلمانی و فرماندۀ قوای کاتولیک در جنگ سی ساله (1559-1632 میلادی) او در سال 1620 میلادی پیروز گردید و بعضی از نواحی دشمن را متصرف شد ولی در مقابل گوستاو ادولف، شکست خورد و تا سرحد مرگ زخمی گردید، (از لاروس)
کاپیتان آلمانی و فرماندۀ قوای کاتولیک در جنگ سی ساله (1559-1632 میلادی) او در سال 1620 میلادی پیروز گردید و بعضی از نواحی دشمن را متصرف شد ولی در مقابل گوستاو ادولف، شکست خورد و تا سرحد مرگ زخمی گردید، (از لاروس)
آن است که انگشتان دست را راست کنند و بهم بچسبانند و تیغوار بر گردن مجرمان، گناهکاران و بی ادبان زنند و اینکه طپانچه را سیلی میگویند غلط است، (برهان) (از فرهنگ رشیدی) (از جهانگیری)، ضرب دستی که بر گردن زنند و آن چنان باشد که چهار انگشت دست راست کنند و نرمۀ دست را تیغوار بر گردن مجرمان زنند، (غیاث اللغات) (یادداشت بخط مؤلف) : گردن ز در هزار سیلی لفچت ز در هزار زپگر، منجیک، رویت ز در خنده و سبلت ز در تیز گردن ز در سیلی و پهلو ز در لت، لبیبی، گردن سطبر کردی از سیم و این و آن با سیلی مصادره گردن سطبر به، سوزنی، تا شد از سنگ و صقعه و سیلی گردن سبزخوارگان نیلی، سعدی، ، سیلی مطلق ضربت است خواه بر گردن واقع شود خواه بر روی و جز آن، (آنندراج) : ولف ’سیلی’ را در شاهنامه به معنی ضربت با کف دست باز گرفته، (حاشیۀ برهان قاطع چ معین)، چک، کاج، کاچ، کشیده، لطمه: همه مهتران زو برآشوفتند به سیلی و مشتش همی کوفتند همه خورد سیلی و نگشاد لب از آن نیمۀ روز تا نیمه شب، فردوسی، خورد سیلی زند بسیار طنبور دهد تیز او بتازی همچو تندور، طیان، تمتعی که من از فضل در جهان بردم همان جفای پدر بود و سیلی استاد، ظهیرالدین فاریابی، بر سرش زد سیلی و گفت ای مهین خصیۀ مرد نمازی باشد این، مولوی، سفله چو جاه آمد و سیم و زرش سیلی خواهد بضرورت سرش، سعدی، چند سال از برای کارو هنر خورده سیلی ز اوستاد و پدر، اوحدی، - امثال: با سیلی روی (صورت) خود را سرخ داشتن، در باطن در نهایت فقیر بودن و تنها ظاهر غنی گونه داشتن، سیلی نقد به از حلوای نسیه: سیلی نقد از عطای نسیه به، نک قفا پیشت کشیدم نقد ده، مولوی، ، نام ورزشی است کشتی گیران را که پنجه را واکرده بر بازو، ران، سینه و زانو زنند، (غیاث اللغات از چراغ هدایت)
آن است که انگشتان دست را راست کنند و بهم بچسبانند و تیغوار بر گردن مجرمان، گناهکاران و بی ادبان زنند و اینکه طپانچه را سیلی میگویند غلط است، (برهان) (از فرهنگ رشیدی) (از جهانگیری)، ضرب دستی که بر گردن زنند و آن چنان باشد که چهار انگشت دست راست کنند و نرمۀ دست را تیغوار بر گردن مجرمان زنند، (غیاث اللغات) (یادداشت بخط مؤلف) : گردن ز در هزار سیلی لفچت ز در هزار زپگر، منجیک، رویت ز در خنده و سبلت ز در تیز گردن ز در سیلی و پهلو ز در لت، لبیبی، گردن سطبر کردی از سیم و این و آن با سیلی مصادره گردن سطبر به، سوزنی، تا شد از سنگ و صقعه و سیلی گردن سبزخوارگان نیلی، سعدی، ، سیلی مطلق ضربت است خواه بر گردن واقع شود خواه بر روی و جز آن، (آنندراج) : ولف ’سیلی’ را در شاهنامه به معنی ضربت با کف دست باز گرفته، (حاشیۀ برهان قاطع چ معین)، چک، کاج، کاچ، کشیده، لطمه: همه مهتران زو برآشوفتند به سیلی و مشتش همی کوفتند همه خورد سیلی و نگشاد لب از آن نیمۀ روز تا نیمه شب، فردوسی، خورد سیلی زند بسیار طنبور دهد تیز او بتازی همچو تندور، طیان، تمتعی که من از فضل در جهان بردم همان جفای پدر بود و سیلی استاد، ظهیرالدین فاریابی، بر سرش زد سیلی و گفت ای مهین خصیۀ مرد نمازی باشد این، مولوی، سفله چو جاه آمد و سیم و زرش سیلی خواهد بضرورت سرش، سعدی، چند سال از برای کارو هنر خورده سیلی ز اوستاد و پدر، اوحدی، - امثال: با سیلی روی (صورت) خود را سرخ داشتن، در باطن در نهایت فقیر بودن و تنها ظاهر غنی گونه داشتن، سیلی نقد به از حلوای نسیه: سیلی نقد از عطای نسیه به، نک قفا پیشت کشیدم نقد ده، مولوی، ، نام ورزشی است کشتی گیران را که پنجه را واکرده بر بازو، ران، سینه و زانو زنند، (غیاث اللغات از چراغ هدایت)
جمهوریی در امریکایی جنوبی و آن بشکل مستطیل باریکی است در مغرب آمریکای جنوبی، میان اقیانوس کبیر و رشته کوههای آند، شمال آن گرم و خشک وقسمت اعظمش بیابان است، مرکزش ملایم و دارای باران متوسط و جنوب آن دارای آب و هوای مرطوب و نسبتاً سرد می باشد، در قسمت مرکزی نباتات، غلات و انگور و میوه هامی روید و در قسمت جنوبی دارای مراتع و جنگلهای متعدد است، محصولات کانی شیلی فراوان است (شوره، مس، نقره، زغال سنگ و غیره)، مساحت کلیۀ کشور شیلی 738803 کیلومتر مربع و جمعیت آن در حدود 7121000 تن است، پایتخت شیلی شهر سانتیاگو است، بزرگترین بندر شیلی بندر ’والپارزو’ است که 218800 تن جمعیت دارد، کشور مزبوردر 1818 میلادی مستقل گردید، رژیم حکومت آن جمهوری و دورۀ ریاست جمهوری 6ساله است، زبان مردم، اسپانیایی ومذهب اکثریت کاتولیک است، (از فرهنگ فارسی معین)
جمهوریی در امریکایی جنوبی و آن بشکل مستطیل باریکی است در مغرب آمریکای جنوبی، میان اقیانوس کبیر و رشته کوههای آند، شمال آن گرم و خشک وقسمت اعظمش بیابان است، مرکزش ملایم و دارای باران متوسط و جنوب آن دارای آب و هوای مرطوب و نسبتاً سرد می باشد، در قسمت مرکزی نباتات، غلات و انگور و میوه هامی روید و در قسمت جنوبی دارای مراتع و جنگلهای متعدد است، محصولات کانی شیلی فراوان است (شوره، مس، نقره، زغال سنگ و غیره)، مساحت کلیۀ کشور شیلی 738803 کیلومتر مربع و جمعیت آن در حدود 7121000 تن است، پایتخت شیلی شهر سانتیاگو است، بزرگترین بندر شیلی بندر ’والپارزو’ است که 218800 تن جمعیت دارد، کشور مزبوردر 1818 میلادی مستقل گردید، رژیم حکومت آن جمهوری و دورۀ ریاست جمهوری 6ساله است، زبان مردم، اسپانیایی ومذهب اکثریت کاتولیک است، (از فرهنگ فارسی معین)
بسیار. بس. فراوان. بغایت. بی نهایت. (ناظم الاطباء). بسیار مطلق. (یادداشت مؤلف). این کلمه به این معنی مستعمل قدماء نبوده است و اصل آن از ’خیل’ بمعنی گروه اسبان و سواران و یاءوحدت است و عبارت ’اندک اندک خیلی گردد و قطره قطره سیلی’ در گلستان سعدی بهمین معنی است نه بمعنی بسیار که امروز مصطلح است. (یادداشت مؤلف) : ابرغم دیشب گذاری بر من بیمار کرد بر سرم خیلی ستاد و گریۀ بسیار کرد. حمیدی (از آنندراج). - امثال: خیلی آب می بردتا این کار بشود، یعنی چندین امر در این میان واقع میشود تا این کار انجام شود و این مثل در مقام تعذر و غرابت امری است. چون یافتند مردم دیده سراغ تو این خیلی آب برد که بردند پی در آب. نعمت خان عالی (از آنندراج). - خیلی خوب، بسیار خوب. بسیار عالی. بسیار نیکو. - خیلی دست داشتن در جائی، بسیار یار و رفیق داشتن. خیلی همراه و مرید داشتن. - خیلی دست داشتن در کاری، ماهربودن و متبحر بودن در آن. - خیلی زود، بسیار زود. مقابل خیلی دیر. ، مدتی. (ناظم الاطباء)
بسیار. بس. فراوان. بغایت. بی نهایت. (ناظم الاطباء). بسیار مطلق. (یادداشت مؤلف). این کلمه به این معنی مستعمل قدماء نبوده است و اصل آن از ’خیل’ بمعنی گروه اسبان و سواران و یاءوحدت است و عبارت ’اندک اندک خیلی گردد و قطره قطره سیلی’ در گلستان سعدی بهمین معنی است نه بمعنی بسیار که امروز مصطلح است. (یادداشت مؤلف) : ابرغم دیشب گذاری بر من بیمار کرد بر سرم خیلی ستاد و گریۀ بسیار کرد. حمیدی (از آنندراج). - امثال: خیلی آب می بردتا این کار بشود، یعنی چندین امر در این میان واقع میشود تا این کار انجام شود و این مثل در مقام تعذر و غرابت امری است. چون یافتند مردم دیده سراغ تو این خیلی آب برد که بردند پی در آب. نعمت خان عالی (از آنندراج). - خیلی خوب، بسیار خوب. بسیار عالی. بسیار نیکو. - خیلی دست داشتن در جائی، بسیار یار و رفیق داشتن. خیلی همراه و مرید داشتن. - خیلی دست داشتن در کاری، ماهربودن و متبحر بودن در آن. - خیلی زود، بسیار زود. مقابل خیلی دیر. ، مدتی. (ناظم الاطباء)
رئیس فرقه ای ازمغتسله که به نام او به شیلین مشهورند، و او درشت پوشیدی و از ناروا و حرام پرهیز کردی و متمایل به مذهب یهود بود، بابک بن بهرام شاگرد اوست، (ابن ندیم)
رئیس فرقه ای ازمغتسله که به نام او به شیلین مشهورند، و او درشت پوشیدی و از ناروا و حرام پرهیز کردی و متمایل به مذهب یهود بود، بابک بن بهرام شاگرد اوست، (ابن ندیم)
منسوب به نیل هر چیز برنگ نیل و کبود: (در جبهه کعبه کعبه آرا نیلی زده دفع چشم بدر خ) (نیلی کلفی بر او کشیدی از چشم بدان بیارمیدی) (واله هروی در وصف حجر الاسود فرنظا)، نوعی آبی که بتیرگی گراییده باشد
منسوب به نیل هر چیز برنگ نیل و کبود: (در جبهه کعبه کعبه آرا نیلی زده دفع چشم بدر خ) (نیلی کلفی بر او کشیدی از چشم بدان بیارمیدی) (واله هروی در وصف حجر الاسود فرنظا)، نوعی آبی که بتیرگی گراییده باشد
ضربه ای که به وسیله کف دست به چهره کسی زنند، تپانچه با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتن: کنایه از در عین تنگدستی آبروداری کردن، به ظاهر خود را بی نیاز جلوه دادن
ضربه ای که به وسیله کف دست به چهره کسی زنند، تپانچه با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتن: کنایه از در عین تنگدستی آبروداری کردن، به ظاهر خود را بی نیاز جلوه دادن
