- یزبن (یَ بُ)
ثمام. عرف. درخت یز. (یادداشت مؤلف) : ضغبوس، شاخ یزبن. جلیله، یک یزبن. امصوخه، برگ و شاخ یزبن. (منتهی الارب). و رجوع به یز شود
معنی یزبن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(یَ زَ)
لغت نامه دهخدا
رودباری است و نام ذویزن پادشاه حمیر از آن است زیرا از آن رودبار حمایت و نگهداری کرد. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). نام وادیی. (ناظم الاطباء). نام وادیی است در یمن. (از معجم البلدان). وادیی است به یمن که ’ذو’ بدان اضافه شود و به سبب وزن فعل غیرمنصرف است. ابن جنی گوید اصل آن یزأن است به دلیل اینکه گویند: رمح یزأنی. عبد بنی الحسحاس گوید:
فان تضحکی منی فیارب لیله
ترکتک فیها کالقباء مفرجا
رفعت برجلیها و طامنت رأسها
و سبسبت فیها الیزأنی المحدرجا.
و یزأنی و ازأنی و آزنی هم گفته اند. صاغانی در تکلمه آن را منصرف دانسته و گفته است مادۀ ’زأن’ نامعروف است و ذو به اسماء جنس اضافه نشود و سیبویه گوید از خلیل پرسیدم هرگاه کسی را ’ذومال’ بنامند آیا تغییر می پذیرد؟ خیلی گفت: نه. نمی بینی ’ذویزن’ را استعمال کرده اند و تغییری نیافته است ؟ و ذویزن، بطنی از حمیر است که گروهی بدان منسوبند مانند: ابوالخیر مرثدبن عبداﷲ تابعی مصری که از عمرو و پسر او عبداﷲ و عقبه بن عامر و ابی ایوب انصاری رضی اﷲ عنهم روایت کرده و عبدالرحمان شماسه و یزید بن حبیب از او روایت کرده اند. او به سال 90 هجری قمری درگذشته است ابوالبقا (ابوالتقی) هشام بن عبدالملک یزنی حمصی از اسماعیل بن عیاش و بقیه حدیث کرده و ابوداود و نسائی و ابن ماجه و فریابی و پسر او عمرویه از وی روایت کرده اند. محدثی ثقه است و به سال 251 هجری قمری درگذشته و حسن بن تقی نوادۀ اوست. و ذویزن یکی از پادشاهان حمیر است از این رو بدین نام خوانده شده است که این وادی را حمایت کرده چنانکه گفته اند ذورعین و ذوجدن نام دو قصر در یمن، و نام ذویزن عامربن غوث بن سعد بن عوف بن عدی بن مالک بن زید بن سددبن زرعه بن سبای اصغر است. و شراحیل پسر اوست و ذویزن را به سبب شجاعتی که داشت سیف می نامیدند و زرعه بن عامربن سیف بن نعمان بن عفیر الاوسطبن زرعه بن عفیر الاکبربن الحرث بن نعمان بن قیس بن عبدبن سیف بن ذی یزن از نسل اوست. رسول (ص) به وی نامه نوشت. (از تاج العروس)
فان تضحکی منی فیارب لیله
ترکتک فیها کالقباء مفرجا
رفعت برجلیها و طامنت رأسها
و سبسبت فیها الیزأنی المحدرجا.
و یزأنی و ازأنی و آزنی هم گفته اند. صاغانی در تکلمه آن را منصرف دانسته و گفته است مادۀ ’زأن’ نامعروف است و ذو به اسماء جنس اضافه نشود و سیبویه گوید از خلیل پرسیدم هرگاه کسی را ’ذومال’ بنامند آیا تغییر می پذیرد؟ خیلی گفت: نه. نمی بینی ’ذویزن’ را استعمال کرده اند و تغییری نیافته است ؟ و ذویزن، بطنی از حمیر است که گروهی بدان منسوبند مانند: ابوالخیر مرثدبن عبداﷲ تابعی مصری که از عمرو و پسر او عبداﷲ و عقبه بن عامر و ابی ایوب انصاری رضی اﷲ عنهم روایت کرده و عبدالرحمان شماسه و یزید بن حبیب از او روایت کرده اند. او به سال 90 هجری قمری درگذشته است ابوالبقا (ابوالتقی) هشام بن عبدالملک یزنی حمصی از اسماعیل بن عیاش و بقیه حدیث کرده و ابوداود و نسائی و ابن ماجه و فریابی و پسر او عمرویه از وی روایت کرده اند. محدثی ثقه است و به سال 251 هجری قمری درگذشته و حسن بن تقی نوادۀ اوست. و ذویزن یکی از پادشاهان حمیر است از این رو بدین نام خوانده شده است که این وادی را حمایت کرده چنانکه گفته اند ذورعین و ذوجدن نام دو قصر در یمن، و نام ذویزن عامربن غوث بن سعد بن عوف بن عدی بن مالک بن زید بن سددبن زرعه بن سبای اصغر است. و شراحیل پسر اوست و ذویزن را به سبب شجاعتی که داشت سیف می نامیدند و زرعه بن عامربن سیف بن نعمان بن عفیر الاوسطبن زرعه بن عفیر الاکبربن الحرث بن نعمان بن قیس بن عبدبن سیف بن ذی یزن از نسل اوست. رسول (ص) به وی نامه نوشت. (از تاج العروس)
(زَ بَ)
لغت نامه دهخدا
ناحیه. (اقرب الموارد). ناحیه و کرانه. (منتهی الارب). بمعنی ناحیه و سوی است. (شرح قاموس) ، جامه ای که بر قطع خانه باشد مانند حجله. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). جامه ای که به اندازۀ خانه ببرند چون حجله. (متن اللغه) (تاج العروس) (منتخب اللغات). جامه ای است پاره پاره سنجیده شده به اجزای خانه مثل حجله که خانه ای است از عروس که به اندازۀ او است فرشهای او. (شرح قاموس)
(زَ بِ)
لغت نامه دهخدا
شدیدالزبن. (اقرب الموارد). شدید الدفع. (متن اللغه) (المعجم الوسیط) (محیط المحیط) (البستان) (تاج العروس)
(زُ بُن ن)
لغت نامه دهخدا
شدیدالزبن. (متن اللغه) (اقرب الموارد). سخت دورکننده به لگد و بزانو زدن است. (شرح قاموس) (محیط المحیط) (البستان). شدیدالدفع. (المعجم الوسیط). سخت راننده. (منتهی الارب)
(زِ)
لغت نامه دهخدا
حاجت. گویند: ’اخذ زبنه من المال’، گرفت مقدار حاجت خود را از مال. (منتهی الارب). حاجت. (متن اللغه). بمعنی حاجت و نیاز است. گفته میشود که اخذ زبنه من المال، یعنی گرفت حاجت و نیاز خود را. (شرح قاموس). اخذت زبنی من الطعام، یعنی گرفتم مقدار حاجت خود را از طعام. (لسان العرب)
نوعی لباس است: جبله گفت پانصد دینار زر سرخ بیارید و پنج تا دیبا و پنج تا خز و پنج تا یزبون. (ترجمه اعثم کوفی ص 71)
(یَ)
لغت نامه دهخدا
دهی است از دهستان بشاریات بخش آبیک شهرستان قزوین واقع در 39 هزارگزی باختری آبیک دارای 284 تن سکنه آب آن از قنات و راه آن اتومبیل رو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1)
(زَ)
لغت نامه دهخدا
فرقه ای از عشیرۀ عامر. رشته ای از غفل که طایفه ای هستند از طوقه از بنی صخر یکی از عشایر بادیۀ شرقی اردن. (از معجم قبائل العرب تألیف عمررضا کحاله)
نام بطنی است از نفافشۀ عزیز که شعبه ای از شمر طوقه اند. (از معجم قبائل العرب تألیف عمررضاکحاله)
نام یک شعبه است از آل صبیح از قبیلۀ خالد ساکن در کنار خلیج فارس. و ادالمقطع در شمال این قبیله وناحیه بیاض در جنوب، و تا منطقۀ صمان در طرف غرب آن است. (از معجم قبائل العرب تألیف عمررضاکحاله)
نام بطنی است از نفافشۀ عزیز که شعبه ای از شمر طوقه اند. (از معجم قبائل العرب تألیف عمررضاکحاله)
نام یک شعبه است از آل صبیح از قبیلۀ خالد ساکن در کنار خلیج فارس. و ادالمقطع در شمال این قبیله وناحیه بیاض در جنوب، و تا منطقۀ صمان در طرف غرب آن است. (از معجم قبائل العرب تألیف عمررضاکحاله)
(یَ زِ)
لغت نامه دهخدا
دعا. عبادت. ورد. (یادداشت مؤلف) : ما ششگانه دیگر یزشن ها و نیرنگها که در دین از بهر این کار گفته است بجای آوریم. (مقدمۀ ارداویرافنامه، ترجمه قدیم).
- یزشن کردن، دعا کردن. ورد خواندن: و ویراف را بر آن تخت نشاندند و روی بند بر وی فروگذاشتند و آن چهل هزار مرد بر یزشن کردن ایستادند. (از ترجمه ارداویرافنامه، به نقل یادنامۀ پورداود ص 211). و رجوع به یشتن شود
- یزشن کردن، دعا کردن. ورد خواندن: و ویراف را بر آن تخت نشاندند و روی بند بر وی فروگذاشتند و آن چهل هزار مرد بر یزشن کردن ایستادند. (از ترجمه ارداویرافنامه، به نقل یادنامۀ پورداود ص 211). و رجوع به یشتن شود
(یَ)
لغت نامه دهخدا
منسوب به گیاه یز. (ناظم الاطباء) : هجوم، باد سخت که خانه ها ویران کند و یزین را برکند. (منتهی الارب). و رجوع به یز و یزبن شود
(بَ / زَ / زِ بَ)
لغت نامه دهخدا
آنکه عالم را پشت پا زده باشد. (فرهنگ رشیدی). شخصی را گویند که عالم را پشت پا زده و ترک دنیا داده باشد. (برهان) (از آنندراج) (از انجمن آرا). تارک دنیا و زاهد. (ناظم الاطباء)
(غَ / غِ بَ)
لغت نامه دهخدا
پیش بند شیرخوارگان که آب دهانشان بر وی افتد. سینه بندی است که بر سینه و شکم طفل پوشند تا با لعاب دهان و شیر برگردانیده دیگر جامه ها را نیالاید. گلیزبند. غلیظبند نیز نویسند و آن صورت عربی است که به کلمه داده اند و صحیح نیست
(زَ / زِ)
لغت نامه دهخدا
گوشه. ’حل زبنا من قومه’، یعنی بگوشه ای افتاد از قوم خود گوئی از محل اقامت قوم خود دور افتاد. زبن بدین معنی تنها بصورت حال یا ظرف بکار میرود. (از لسان العرب) (البستان). ’حل فلان زبنا عن قومه’، کسی را گویند که از خانه های قوم خود دور افتاده باشد. ’یعنی خانه ای دور از خانه های آنان برگزیده باشد’. (از جمهره ج 1 ص 283). جانب (طرف) و بدین معنی تنها بصورت ظرف یا حال بکار میرود. (متن اللغه) ، ناحیه. بدین معنی نیز تنها بصورت حال یا ظرف است. (متن اللغه)
گوشه، پارچه بریده راندن، سپوختن، زدن، فروش سر درختی خانه تنگ جای تنگ، خانه دور افتاده
نام قلعه ای قدیمی که خرابه های آن در روی کوهی در کوهستان
از مناطق کوهستانی و ییلاقی شاه کوه و ساور استرآباد