معنی کتعاله - جستجوی لغت در جدول جو

به معنی کنجال است که نخالۀ کنجد و هر تخم روغن گرفته باشد. (برهان) :
سعد دین برد کاه آخور ما
نیمه ای کاه و نیمه کنجاله.
سوزنی (دیوان چ شاه حسینی ص 369).
رجوع به کنجال و کنجار و کنجاره شود

لغت نامه دهخدا

کوشاله

(کَ لَ)

سر نرۀ بزرگ. کوشله. (از منتهی الارب) (از آنندراج). حشفۀ بزرگ. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

متعالی

(مُ تَ)

بلند شونده. اسم فاعل از تعالی که به کسر لام است باب تفاعل از ناقص، مأخوذ از علو. (غیاث) (آنندراج) :
ذات تو به اوصاف محاسن متحلی است
وز جملۀ اوصاف مساوی متعالی است.
سوزنی.
نظر همت این پادشاه عالی نسب متعالی حسب... اگر سایه بر ذرۀ خاک افکند آن ذره بر خورشید نور گسترد. (سندبادنامه ص 344). قدر او از عدوای اقبال و دولت او متعالی شد. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 284). والی آن بقعه در کفر و کنود غالی است و به نخوت طغیان و عنود متعالی و مستحق است. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 354). حضرت عالی منزلت ممالک مدار، متعالی منقبت. (حبیب السیر) ، بزرگوار. (دهار) (السامی فی الاسامی). و رجوع به تعالی و متعال شود

لغت نامه دهخدا

متعطله

(مُ تَ عَطْ طِ لَ)

زن بی پیرایه و بی زینت. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

قمعاله

(قِ لَ)

سر نرۀ نیک بزرگ. (منتهی الارب). بزرگ از ذکر و آلت های مرد. (شرح قاموس). اعظم الفیاش. (ذیل اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

متعالی

(مُ تَ)

یکی از نامهای خدای تعالی. (تاج العروس ج 10 ص 253)

لغت نامه دهخدا

متعالم

(مُ تَ لِ)

با هم بداننده. (آنندراج) (از منتهی الارب). مر همدیگر را دانا کرده. (ناظم الاطباء) ، دانای همه چیز. (ناظم الاطباء) (از فرهنگ جانسون) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). و رجوع به تعالم شود

لغت نامه دهخدا

متعاظله

(مُ تَ ظِ لَ)

ملخ بر هم نشسته و لازم گرفته یکدیگر را. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). و رجوع به تعاظل شود

لغت نامه دهخدا

متباله

(مُ تَ لِهْ)

خود را ابله نماینده بی آن که باشد. (آنندراج). کسی که خود را ابله می نماید. (ناظم الاطباء). و رجوع به تباله شود

لغت نامه دهخدا

متجاله

(مُ تَ جالْ لَ)

امراءه متجاله، زن پیر و سال دار. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب). و رجوع به تجال شود

لغت نامه دهخدا

کاغاله

(لَ / لِ)

کاغله. رجوع به کاغله شود. کاچیره. عصفر. گل کاغاله. احریض. گل رنگ. بهرم. بهرمان. قرطم. گیاهی است که با گلش چیزها رنگ کنند. کافشه کاجیره را گویند و آن نوعی رستنی باشد که از گل آن چیزها رنگ کنند و از تخم آن روغن برآرند. (برهان)

لغت نامه دهخدا

خزعاله

(خُ لَ)

مزاح. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (از تاج العروس) ، بازی. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

العاله

(اَ لَ)

صاحب کتاب قاموس مقدس آرد: العاله یعنی محل صعود خداوند و آن شهر بود در طرف مشرق اردن که به بنی راوبین داده شد و سپس موآب بر آن دست یافت و اکنون به العال معروف است و یک میل از حشبون فاصله دارد - انتهی. رجوع به العال شود، سیر و رفتار سریع. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

بتخاله

(بُ لَ / لِ)

نام بتخانه ای است. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء). بت خال، یک سو کردن کاری. یک سوکردن کار بدون مشاورت. (از ناظم الاطباء). قطع کردن کاری بی آنکه در آن مشورت کنند. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

بتخاله

(بُ لَ / لِ)

پیسی که بر روی برآید و آن را تبخال و تبخاله نیز گویند. (شرفنامۀ منیری). آبلۀ صورت. (ناظم الاطباء). اما در سایر فرهنگها دیده نشد و ظاهراً به اشتباه همان تبخال بدین صورت خوانده و ضبط شده است

لغت نامه دهخدا

کتاله

(کَ لَ / لِ)

به وزن و معنی کتاره است که حربۀ اهل هند باشد. (برهان) (آنندراج). قداره. غداره. قمه:
نرگس جماش چون بلاله نگه کرد
بید برآهیخت سوی لاله کتاله.
ناصرخسرو.
رجوع به کتاره شود

لغت نامه دهخدا

کتعال

(کَ)

کتعاله. ملوط. مخنث. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

مقعاله

(مُلْ لَ)

صخره مقعاله، سنگ بزرگ جدا ایستاده از زمین. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از آنندراج) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

کتاله

شمشیر یست کوتاه با تیغه پهن که هندوان آنرا بکار میبردند و توسط آنان در ایران رواج یافت: (در این خانه چهار ستت مخالف کشیده هر یکی بر تو کتاره) (ناصر خسرو)

فرهنگ لغت هوشیار

متعادله

مونث متعادل

فرهنگ لغت هوشیار

متعالی

متعال در فارسی: والا برین اپر گر بالستیک برزشمند بر شونده بلند شونده، بلند رفیع. یا حکمت متعالی. مابعدالطبیعه

فرهنگ لغت هوشیار

متباله

گول نما

فرهنگ لغت هوشیار

کنجاله

نخاله و ثقل تخم کنجد و هر تخمی که روغن آنرا گرفته باشند: روغن و کنجاره بهم خوب نیست ایشان کنجاره و من روغنم. (ناصر خسرو)

فرهنگ لغت هوشیار

کاغاله

گیاهی است یکساله یا دوساله از تیره مرکبان که دارای ساقه ای بارتفاع 50 سانتیمتراست. منشااولیه این گیاه را عربستان ذکر کرده اند ولی امروزه در نقاط دیگر نیز کشت میشود. برگهای این گیاه نرم و دندانه دار و پوشیده از تیغهای ظریف و نازک است. در سطح پهنک آن (مخصوصا سطح تحتانی پهنک) رگبرگهای بر جسته مشاهده میشود. گلهایش منفرد و شامل برگه های خاردار در پایین کاسه و گلهای لوله یی برنگ زرد یا ارغوانی بر روی نهنج است. میوه اش فندقه و دارای دسته تار نازک در قسمت انتهایی است. از گلبرگهای این گیاه ماده ای برنگ زرد زیبا و محلول در آب و ماده دیگری برنگ قرمز بنام کارتامین که آن نیز در آب محلول است بدست آورده اند. دانه این گیاه که به کافشه موسوم است شامل تا 30 تا 37 درصد از مواد پروتیدی و 45 تا 46 درصد از مواد چربی است که پس از تصفیه میتواند مورد مصرف قرار گیرد. گل و مخصوصا دانه های کاجی دارای اثر مسهلی است که بصورت جوشانده 12 تا 24 در هزار مصرف میشود. از دانه های این گیاه روغنی استخراج میکنند که دارای اثر مسهلی است و سابقا بصورت مالیدن بر روی عضو در روماتیسم و فلج مورد استفاده قرار میگرفت. این گیاه در اکثر نقاط جنوبی اروپا و مناطق بحرالرومی و آسیای صغیر و شمال افریقا و ایران میروید (در خراسان و تبریز و تفرش فراوان است) قرطم عصفر احریض بهرام بهرم بهرمان بهرامه سکری خریع مریق کازیره کاژیره کاجره اصبور اصفور زعفران کاذب پالان زعفران فنیفس خسک دانه کافشه کافیشه قنطادوس کابیج گل زردک گل رنگ تاقالا اطرقطوس بهرامن خسک. توضیح دانه این گیاه را خسک دانه و حب العصفر نیز نامند و آن بعنوان مسهل در طب قدیم مصرف میشده است و در بازار بنام تخم کاجیره نیز عرضه میشود. توضیح، ماده رنگی که از گلبرگهای این گیاه استخراج میشود بنام زردج و ما العصفر مشهوراست. یا تخم کاجیره. دانه کاجیره. یا کاجیره صحرایی. یکی از گونه های کاژیره که بطور خود رو در مزارع میروید و برگهایش دارای کرک میباشند زعفران بیابانی قرطم بری

فرهنگ لغت هوشیار