معنی پهلوان در فرهنگ فارسی عمید

دلیر، دلاور، کسی کاو بُوَد پهلوان جهان / میان سپه درنمانَد نهان (فردوسی - ۲/۱۶۳)، اگر پهلوان زاده باشد رواست / که بر پهلوانان دلیری سزاست (فردوسی - ۶/۴۴۴) نیرومند

معنی پهلوان در لغت نامه دهخدا

جد نهم بختیار جهان پهلوان و سپهبد خسرو پرویز. (تاریخ سیستان ص 8)

معنی پهلوان در لغت نامه دهخدا

دهی از دهستان حومه بخش تکاب شهرستان مراغه، واقع در 7 هزارگزی شمال باختری تکاب و پانصد گزی جنوب راه ارابه رو تکاب به شاهین دژ. دامنه، معتدل، دارای 195تن سکنه. آب آن ازچشمه سارها، محصول آنجا غلات، بادام، حبوبات، کرچک، شغل اهالی زراعت و گله داری، صنایع دستی گلیم بافی، راه آنجا مالرو است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)

معنی پهلوان در لغت نامه دهخدا

منسوب به پهلو (پارت) با الف و نون علامت نسبت نه جمع، و مجازاً بمعنی سخت توانا و دلیر و زورمند بمناسبت دلیری قوم پارت. (از حاشیۀ برهان قاطع چ معین). مردم سخت و توانا و دلاور و قوی جثه و بزرگ و ضابط و درشت اندام و درشت گوی. (برهان). دلیر. بطل. مرد زورمند. یل. کمی: پهلوان این کارست، بنیرو و دلیری از عهدۀ آن برمی آید، امیری که بمردی و سپاهکشی از او بهتر نباشد. (نسخه ای از لغت نامۀ اسدی). سپهبد بر لشکر. (صحاح الفرس). سپهبد لشکر باشد برلشکر تمام. (نسخه ای از لغت نامۀ اسدی) :، همانا بفرمان شاه آمدی، گراز پهلوان سپاه آمدی.، فردوسی.، نهادند آوردگاهی بزرگ، دو جنگی بکردار ارغنده گرگ، به آوردگه شد سپه پهلوان، بقلب اندرون با گروه گوان.، فردوسی.، بدان تن سراسیمه گردد روان، سپه چون زید شاد بی پهلوان.، فردوسی.، برآراست رستم سپاهی گران، زواره شدش برسپه پهلوان.، فردوسی.، بسا پهلوانان کز ایران زمین، که با لشکر آیند پر درد و کین.، فردوسی.، کسی کو بود پهلوان جهان، میان سپه در نماند نهان.، فردوسی.، نه موبد بود شاد و نه پهلوان، نه او در جهان شاد و روشن روان.، فردوسی.، ورا پهلوان کرد بر لشکرش، بدان تا به آیین بود کشورش.، فردوسی.، بزانوش بد نام آن پهلوان، سواری سرافراز و روشن روان.، فردوسی.، چو شب تیره شد پهلوان سپاه، به پیلان آسوده بربست راه.، فردوسی.، بیامد سبک پهلوان با سپاه، بیاورد لشکر بنزدیک شاه.، فردوسی.، چنین گفت پس شاه با پهلوان، که ایدر همی باش روشن روان.، فردوسی.، همه پهلوانان ایران زمین، بشاهی برو خواندند آفرین.، فردوسی.، فرستاده ای جست روشن روان، فرستاد موبد بر پهلوان...، فرستادۀ موبد آمد دوان، ز جائی که بد تا در پهلوان.، فردوسی.، یکی پهلوان داشتی نامجوی، خردمند و بیدار و آرامجوی.، فردوسی.، چو جنگ آمدی نورسیده جوان، برفتی ز درگاه با پهلوان.، فردوسی.، چه نیکوتر از پهلوان جهان، که گردد ز فرزند روشن روان.، فردوسی.، چنین گفت با پهلوان زال زر، چو آوند خواهی بتیغم نگر.، فردوسی.، که تا من شدم پهلوان از میان، چنین تیره شد بخت ساسانیان.، فردوسی.، شهنشاه را نامه کردی بدان، هم از بدهنر مرد و از پهلوان.، فردوسی.، بپرسید از او پهلوان از نژاد، بر او یک بیک سروبن کرد یاد.، فردوسی.، چو دانی و از گوهری پهلوان، مگر با تو او برگشاید زبان.، فردوسی.، مرا با چنین پهلوان تاو نیست، و گر رام گردد به از ساو نیست.، فردوسی.، کجا او بود من نیایم بکار، که او پهلوانست و گرد و سوار.، فردوسی.، اگر پهلوان زاده باشد رواست، که بر پهلوانان دلیری سزاست.، فردوسی.، یکی جام پر بادۀ خسروان، بکف برنهاد آن زن پهلوان.، فردوسی.، یکی پهلوان بود شیروی نام، دلیر و سرافراز و جوینده نام.، فردوسی.، یکی پهلوان بود دهقان نژاد، دلیر و بزرگ و خردمند و راد.، فردوسی.، خروشیدن پهلوانان بدرد، کنان گوشت از بازو آزاده مرد.، فردوسی.، جوان بود و از گوهر پهلوان، خردمند و بیدار و روشن روان.، فردوسی.، بیامد سوی کاخ دستان فراز، یل پهلوان رستم سرفراز.، فردوسی.، ز خوشی بود مینوآباد نام، چو بگذشت ازو پهلوان شادکام.، اسدی.، خضر علیه السلام گفت پهلوان و مقدمۀ لشکر مرا باید بودن، پس اسکندر همه لشکر در فرمان او کرد. (اسکندرنامه، نسخۀ نفیسی). اما جهان پهلوان بزرگتر مرتبتی بوده است از بعد شاه و از فرود آن پهلوان و سپهبد برآنسان که اکنون امیر گویند. (مجمل التواریخ والقصص ص 420).، فرزانه سید اجل مرتضی رضا، کاولاد مرتضی و رضا راست پهلوان.، سوزنی.، نامیست از پهلوان شرق و همچون پهلوان، دل ز مهر زر بریده همچو مهر زرنگار.، سوزنی.، کیخسرو دین که در سپاهش، صد رستم پهلوان ببینم.، خاقانی.، وی پهلوان ملکت داودیان بگوهر، شایم بکهتریت که بد گوهری ندارم.، خاقانی.، روز و شب است ابلق دورنگ و گفته اند، کز نام پهلوان عجم داغ ران ماست.، خاقانی.، اسلام فخر کرد بدور همام و گفت، ملت درست پهلو ازین پهلوان ماست.، خاقانی.، شهریار فلک غلام که هست، هر غلامیش پهلوان ملوک.، خاقانی.، از غلامان سرایش هر وشاق، بر عراقین پهلوان باد از ظفر.، خاقانی.، شمشیر دو قطعتش به یک زخم، پهلوی سه پهلوان شکافد.، خاقانی.، سلام من که رساند بپهلوان جهان، جز آفتاب که چون من درم خریدۀ اوست.، خاقانی.، ترسان عروس ملک چو دخت فراسیاب، در ظل پهلوان تهمتن مکین گریخت.، خاقانی.، هر غلامیش را ز سلطانان، پهلوان جهان خطاب رساد.، خاقانی.، تو ای پهلوان کامدی سوی من، نگهدار پهلو زپهلوی من.، نظامی.، کند هر پهلوی خسرو نشانی، تو هم خود خسروی هم پهلوانی.، نظامی.، گفت پیغمبر که ان فی البیان، سحراً و حق گفت آن خوش پهلوان.، مولوی.، - امثال:، پهلوان زنده را عشقست.، گرز خورند پهلوان باید باشد.،، جَمعِ واژۀ پهلو:، چو پرویز بیباک بود و جوان، پدر زنده و پور چون پهلوان.، فردوسی.، چنین بود آیین شاه جهان، چنین بود رسم سر پهلوان.، فردوسی.، چنین گوید از دفتر پهلوان، که پرسید موبد ز نوشین روان.، فردوسی.، - پهلوان افسانه، بطل الروایه. بطل القصه. ترجمه کلمه فرانسۀ هرو. قهرمان. مرد داستان. مرد فوق العاده.،، در تداول فارسی زبانان قرون اخیر، کشتی گیر، زورخانه کار، که فنون کشتی نیک داند. که بفنون زورآوری و ورزشکاری آشنا باشد. ج، پهلوانان.، - پهلوان سپهر، مریخ.، - جهان پهلوان.، - سپه پهلوان. (فردوسی).، رجوع به هر یک از این کلمات در ردیف خود شود

معنی پهلوان در فرهنگ لغت هوشیار

مرد زورمند، یل، سپهبد بر لشکر، سختتوانا ودلیر

معنی پهلوان در فرهنگ فارسی معین

دلیر، شجاع، نیرومند

معنی پهلوان در فرهنگ واژه مترادف متضاد

دلاور، دلیر، شجاع، قهرمان، گرد، مبارز، نیو، یل

معنی پهلوان - جستجوی لغت در جدول جو

Q: معنی پهلوان در فرهنگ فارسی معین

دلیر، شجاع، نیرومند

پهلوان

فرهنگ فارسی عمید

پهلوان

لغت نامه دهخدا

پهلوان

لغت نامه دهخدا

پهلوان

لغت نامه دهخدا

پهلوان

فرهنگ لغت هوشیار

پهلوان

فرهنگ فارسی معین

پهلوان

فرهنگ واژه مترادف متضاد

شهروان

(پسرانه)

شهربان، نگهبان شهر

فرهنگ نامهای ایرانی

پهلوزن

کسی که با دیگری در قدر و مرتبه لاف برابری و همسری بزند، برای مثال وگر نیز پهلوزنی را بکشت / از او بهتری را قوی کرد پشت (نظامی۵ - ۸۷۵)

فرهنگ فارسی عمید

پیلوان

فیلبان، نگهبان پیل، کسی که بر پشت فیل می نشیند و فیل را می راند، پیلبان

فرهنگ فارسی عمید

پلوان

کنارۀ کشتزار که اندکی بلندتر از سطح زمین است و از روی آن آمد و رفت می کنند تا زراعت پامال نشود، کرت، پل

فرهنگ فارسی عمید

پهلوانی

مربوط به پهلوانان مثلاً منش های پهلوانی، دلیری، دلاوری، زبان پهلوی، برای مثال پهلوانی سخن، سیاوش غمی گشت از ایرانیان / سخن گفت بر پهلوانی زبان (فردوسی - ۲/۲۹۱)

فرهنگ فارسی عمید

پهلوانی

(پَ لَ)

از عبارت ذیل محمد عوفی در لباب الالباب (ج 2 ص 334 چ اروپا) ذیل ترجمه احوال مجدالدین افتخار الحکماء ابوالسحری الصندلی که گوید: ’صندلی که در زیر فلک آبنوسین خورشید بر مثل او سایه نگسترده و مادر دولت در حجرۀ فضل فرزند چون او نپرورده، خاطر خطیر او در اختراع لطایف معانی و اقتراع ابکار ید بیضا و دم مسیحا نموده و آفتاب سمائی که بر سپهر ازرقی دعوی انوری میکند و از علومدایح معزی و لطایف پهلوانی او در حجاب خجلت محتجب گشته... الخ’ بر می آید که نام شاعری لطیفه سرا است

لغت نامه دهخدا

پهلوزن

(اَ غَ)

که پهلو زند. پهلو سای. مدعی بزرگی و همسری. برتری جو:
اگر تیر پهلوزنی را بکشت
ازو بهتری را قوی کرد پشت.
نظامی

لغت نامه دهخدا

پهلیان

(پَ)

نام شهری است در حوالی قلعه سپید پارس و طوایف الوار پارس در آن ساکن هستند و در حوالی آن نرگس زار وسیعی است. (انجمن آرا). رجوع به فهلیان شود

لغت نامه دهخدا

پیلوان

(لْ)

رجوع به پیلبان شود

لغت نامه دهخدا

پلوان

(پُلْ)

بلندی اطراف زمینی را گویند که در میان آن زراعت کرده باشند ومزارعان بر بالای آن آمد و شد کنند تا زراعت پایمال نگردد و معنی ترکیبی آن پل مانند است چه وان بمعنی شبیه و مانند هم آمده. (برهان قاطع). پلوان و پلون اطراف زمین که میان آن سبزی و غله کاشته باشند و مزارعان بر آن آمد و شد کنند تا غله پایمال نگردد و آب درزمین بایستد... (رشیدی). بلندی گرداگرد زمین کاشته. پلوار. (آنندراج در مادۀ پلوان). مرز:
عجب نبود گران بار ار فرولغزد به آب و گل
که بختی لوک گردد چون گذر باشد به پلوانش.
امیرخسرو.
سبکباری گزین تا سهل تانی ازجبل پری
که گربه از شتر بهتر تواند رفت بر پلوان.
امیرخسرو.
، پشتوارۀ کاه. (برهان قاطع)

لغت نامه دهخدا

پهلوانی

(پَ لَ)

دهی از دهستان آس پاس بخش مرکزی شهرستان آباده، واقع در 46 هزارگزی جنوب باختری اقلید و یکهزارگزی راه فرعی آسپاس به ده بید. جلگه، گرمسیر، مالاریائی. دارای 496 تن سکنه. آب آن از چشمه و قنات. محصول آنجا غلات و تریاک و حبوبات. شغل اهالی زراعت و راه آن مالرو است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7). قریه ای است در یک فرسنگی جنوب اسپاس. (فارسنامۀ ناصری ص 22)

لغت نامه دهخدا

بهلوان

شهرکیست بناحیت پارس خرم و آبادان و بدریا نزدیک. (حدود العالم) ، از خود بیخود. بی توان. بی تاب: روزی دو سه برآمد این زن خیره گشت از نوحه و ناتوان و بی خویش ببود. (مجمل التواریخ) ، شوریده و دیوانه. (ناظم الاطباء) :
مانده آن همره گرو در پیش او
خون روان شد از دل بیخویش او.
مولوی.
، بی محبت. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

پهوان

(پَ)

ده کوچکی از دهستان طبس مسینا بخش درمیان شهرستان بیرجند، واقعدر 25 هزارگزی شمال باختری درمیان. دامنه، معتدل، دارای 15 تن سکنه. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

پهلوار

(پَ)

مانند پهلو. چون پهلو از دلیری و شجاعت. کلمه در شاهنامه آمده و ممکن است مصحف پیلوار باشد. رجوع به پیلوار شود

لغت نامه دهخدا

پلوان

بلندی اطراف زمینی را گویند که در میان آن زراعت کرده باشند و مزارعان بربالای آن آمد و شد کنند تا زراعت پایمال نگردد و آب در زمین بایستد بلندی گردا گرد زمین کاشته پلون مرز، پشتواره کامل

فرهنگ لغت هوشیار

پالودن

مصفی کردن، پالیدن، از صافی گذرانیدن، صاف کردن

فرهنگ لغت هوشیار

پالاون

ظرفی باشد مانند کفگیر که چیزهادر آن صاف کنند ظرفی که طباخان و حلواییان برای صاف کردن روغن و شیره و جز آن بر سر دیگ نهند آبکش ماشو ماشوب ترشی پالا پالاوان صافی

فرهنگ لغت هوشیار

پیلوان

پیلبان

فرهنگ لغت هوشیار

بهلوان

پارسی تازی گشته پهلوان، بند باز

فرهنگ لغت هوشیار

پهلوانی

دلیری، دلاوری

فرهنگ لغت هوشیار

پالاوان

ظرفی باشد مانند کفگیر که چیزهادر آن صاف کنند ظرفی که طباخان و حلواییان برای صاف کردن روغن و شیره و جز آن بر سر دیگ نهند آبکش ماشو ماشوب ترشی پالا پالاوان صافی

فرهنگ لغت هوشیار

پلوان

((پُ))

بلندی اطراف زمینی را گویند که در میان آن زراعت کرده باشند و مزارعان بر بالای آن آمد و شد کنند تا زراعت پایمال نگردد و آب در زمین بایستد، بلندی گرداگرد زمین کاشته، پلون، مرز، پشتواره کامل

فرهنگ فارسی معین