- پستگان (پُ تَ)
نام قریه ای به مرو فستقان
معنی پستگان - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
عضوی از بدن جانوران ماده که روی سینه رشد می کند و غدد شیری در آن قرار دارد
(بَ تَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ بسته:
گو پیلتن نیز پیمان ببست
که آن بستگانرا گشاید دو دست.
فردوسی.
پس آن بستگانرا کشیدند خوار
بجان خواستند آنگهی زینهار.
فردوسی.
چو قادر شدی خیره را ریزخون
مزن دشنه بر بستگان زبون.
امیرخسرو.
گو پیلتن نیز پیمان ببست
که آن بستگانرا گشاید دو دست.
فردوسی.
پس آن بستگانرا کشیدند خوار
بجان خواستند آنگهی زینهار.
فردوسی.
چو قادر شدی خیره را ریزخون
مزن دشنه بر بستگان زبون.
امیرخسرو.
(پِ)
لغت نامه دهخدا
دو غدۀ بزرگ بر سینۀ آدمی که نزد زنها بزرگتر است و از آن شیر برای بچه می تراود. غده های برآمده بر شکم حیوانات که از آن شیر بیرون می آید. عضوی از حیوان ماده که شیر دهد ’پستانها دو عضو غددیند مخصوص بترشح شیر که در قدام و وسط صدر مابین ضلع سیم و هفتم در قدام عضلۀ کبیر صدر واقع نسج حجروی رخوی که دارای صفات کیسۀمصلی است میان آنها و عضلۀ مذکوره فاصله شده است (شاسیناک) در دختران قبل از بلوغ و در مردان مادام العمر کوچک در هنگام حمل و مخصوصاً پس از وضع حمل بسیاربزرگ میشوند حجمشان نسبت به اشخاص و اسنان زیاده مختلف است به اعتقاد ’ساپی’ حد وسط آن قطر عرضی یازده تا دوازده عمودی ده قدام و خلفی پنج تا شش صد یک مطراست بعضی هم در زن و هم در مرد پستانهای اضافیه قائل شده اند. جلد ساتر پستانها از بابت شدت لطافت شایان ملاحظه و دقت است. در دور حلمه های ثدی قرصی است که در دختران کوچک گلی و در زنان زائیده اسمر است و آنراهاله یا دائر نامیده اند عرض آن چهار الی پنج صد یک مطر است پست و بلندی آن بواسطه غده های شحمیۀ عدیده و اغلب بسبب بعض جرابهای شعری است. (تشریح میرزاعلی ص 685) بر. دیس، لغت عراقی است. ثدی. ثدی. ضرع.کعب. ضرّه. لابنه. عدانه (در زن). خلف (در شتر). ثندوه، گوشت پستان مرد و بن آن. (منتهی الارب) :
یاد کن زیرت اندرون تن شوی
تو برو خوار خوابنیده ستان
جعد مویانت جعدکنده همی
ببریده برون تو پستان.
رودکی.
تذرو تا همی اندر خرند خایه نهد
گوزن تا همی از شیر پرکند پستان.
ابوشکور.
چگونه جدری (؟) جدری کجا ز پستانش
هنوز هیچ لبی به وی ناگرفته لبن.
منجیک.
ایدون فروکشی بخوشی آن می حرام
گوئی که شیر مام ز پستان همی مکی.
کسائی.
تهی دید پستان گاوش ز شیر
دل میزبان جوان گشت پیر.
فردوسی.
ببرّد ز پستان نخجیر شیر
شود آب در چشمۀ خویش قیر.
فردوسی.
به پستان چنین خشک شد شیر اوی
دگرگونه شد رنگ و آژیر اوی.
فردوسی.
پرورده اندر خانه مملکت
پستان دولت روز و شب دردهن.
فرخی.
چو مشک بویا لیکنش نافه بوده ز غژم
چو شیر صافی پستانش بوده از پاشنگ.
عسجدی.
چو بچه را کند از شیر خویش مادر باز
سیاه کردن پستان نباشد از پیکار.
ابوحنیفۀ اسکافی.
شیر عاشقت به پستان در جغرات شده ست
چشم دارد که فروریزد در کیفر تو.
طیان.
زمین است چون مادری مهرجوی
همه رستنیها چو پستان اوی.
اسدی (گرشاسب نامه).
از آنکه در دهنش این زمان نهد پستان
دگر زمان بستاند بقهر پستان را.
ناصرخسرو.
خوردم ز مادران سخن هر یک
شیری دگر ز دیگر پستانی.
ناصرخسرو.
این سخن شیر است در پستان جان
بی کشنده خوش نمیگردد روان.
مولوی.
عقل دوراندیش بر ما راه روزی بسته ست
ورنه هر انگشت پستانی است طفل شیر را.
صائب تبریزی (از فرهنگ شعوری).
اجماع، جملۀ پستان اشتر ببستن. (زوزنی).
ز شیر ابر شود غنچه سیر و خنده زند
به روی مادر بستان چو طفل پستان خوار.
طاهر دکنی.
طبی، طبی، سر پستان مادیان سباع و خر و اسب و ناقه و جز آن. ثدی مکعب، ثدی کاعب ، پستان برآمده. خنضرف، زن سطبر پرگوشت کلان پستان. ذأر. ذئار. مالیدن پستان ناقه را. ذمیم، شیری که از پستان گوسپند چکد. عزّ، پستان شتر. (تاج المصادر بیهقی). مقعد، پستان فرونشسته. ناقّه مجددالأخلاف، ناقه ای که پستانش از پستان بند ریش گردیده. لهس، پستان لیسیدن کودک بی مکیدن. مرد، پستان مالیدن کودک بدست. ثدی متکعب، پستان نو برآمده. اهتجام، همه شیر پستان دوشیدن. طرطب و طرطب، پستان بزرگ فروهشته. ضرع ٌ لحض ٌ، پستان بسیارگوشت که شیرش بدشواری برآید. تهکک، کلان گردیدن پستان زن چون بزادن نزدیک گردد. اهتشام، همه شیر پستان دوشیدن. لفاع، پستان پیشین ستور. نهود ثدی، برخاستن و بیرون آمدن پستان زن. (منتهی الارب)، برآمدگی جای برگ در شاخ: و یک پستان ببرند از آنکه (از پوستی که) در کاسه ای آب انداخته باشند (پیوند کردن درخت را) . (فلاحت نامه). چنانکه حوالی پوست آن پستان در زیر پوست آن شکافته بود. (فلاحت نامه).
- پستان دادن، شیر دادن.
- پستان سر دست گرفتن، عملی است که زنان گاه دعا یا نفرین کردن کنند.
- پستان سفید کردن، بازکردن طفل از شیر. فطام. بر روی پستان چیزی بدمزه مالیدن:
الفتی میدید با بخت سیاهم زان سبب
کرد در روز نخستین دایه ام پستان سفید.
قاسم مشهدی.
- پستان سیاه کردن، سر پستان را رنگ سیاه زدن با اندک تلخی گاه بازگرفتن طفل از شیر (فطام) تا طفل به شیر بی رغبت گردد.
- پستان مادرش راگاز گرفته یا پستان مادر را گزیده یا پستان مادر بریده، کنایه از ناسپاس و حق ناشناس و کافرنعمت و حریص و بی حمیت و بی وفا. (برهان قاطع).
- سر پستان، نوک پستان. قراد. اسحم. (منتهی الارب).
- سگ پستان، سپستان. رجوع به سپستان شود.
- سیه پستان، فرزندکش:
از خون دل طفلان سرخاب رخ آمیزد
این زال سیه ابرو وین مام سیه پستان.
خاقانی.
- شش پستان، زنی را گویند که پستانهای او نرم و بزرگ و افتاده باشد و کنایه از زن پیر هم هست و بفتح اول دشنامی باشد زنان را چه ایشان را به سگ نسبت کنند و سگ را نیزگویند که بتازی کلب خوانند. (برهان قاطع).
- نارپستان، آنکه پستان برآمده و سخت و خوش هیئت دارد:
بتی نارپستان بدست آورد
که بر نار بستان شکست آورد.
فردوسی.
کاعب، دختر نارپستان. (منتهی الارب)
یاد کن زیرت اندرون تن شوی
تو برو خوار خوابنیده ستان
جعد مویانت جعدکنده همی
ببریده برون تو پستان.
رودکی.
تذرو تا همی اندر خرند خایه نهد
گوزن تا همی از شیر پرکند پستان.
ابوشکور.
چگونه جدری (؟) جدری کجا ز پستانش
هنوز هیچ لبی به وی ناگرفته لبن.
منجیک.
ایدون فروکشی بخوشی آن می حرام
گوئی که شیر مام ز پستان همی مکی.
کسائی.
تهی دید پستان گاوش ز شیر
دل میزبان جوان گشت پیر.
فردوسی.
ببرّد ز پستان نخجیر شیر
شود آب در چشمۀ خویش قیر.
فردوسی.
به پستان چنین خشک شد شیر اوی
دگرگونه شد رنگ و آژیر اوی.
فردوسی.
پرورده اندر خانه مملکت
پستان دولت روز و شب دردهن.
فرخی.
چو مشک بویا لیکنش نافه بوده ز غژم
چو شیر صافی پستانش بوده از پاشنگ.
عسجدی.
چو بچه را کند از شیر خویش مادر باز
سیاه کردن پستان نباشد از پیکار.
ابوحنیفۀ اسکافی.
شیر عاشقت به پستان در جغرات شده ست
چشم دارد که فروریزد در کیفر تو.
طیان.
زمین است چون مادری مهرجوی
همه رستنیها چو پستان اوی.
اسدی (گرشاسب نامه).
از آنکه در دهنش این زمان نهد پستان
دگر زمان بستاند بقهر پستان را.
ناصرخسرو.
خوردم ز مادران سخن هر یک
شیری دگر ز دیگر پستانی.
ناصرخسرو.
این سخن شیر است در پستان جان
بی کشنده خوش نمیگردد روان.
مولوی.
عقل دوراندیش بر ما راه روزی بسته ست
ورنه هر انگشت پستانی است طفل شیر را.
صائب تبریزی (از فرهنگ شعوری).
اجماع، جملۀ پستان اشتر ببستن. (زوزنی).
ز شیر ابر شود غنچه سیر و خنده زند
به روی مادر بستان چو طفل پستان خوار.
طاهر دکنی.
طبی، طبی، سر پستان مادیان سباع و خر و اسب و ناقه و جز آن. ثدی مکعب، ثدی کاعب ، پستان برآمده. خنضرف، زن سطبر پرگوشت کلان پستان. ذأر. ذئار. مالیدن پستان ناقه را. ذمیم، شیری که از پستان گوسپند چکد. عزّ، پستان شتر. (تاج المصادر بیهقی). مقعد، پستان فرونشسته. ناقّه مجددالأخلاف، ناقه ای که پستانش از پستان بند ریش گردیده. لهس، پستان لیسیدن کودک بی مکیدن. مرد، پستان مالیدن کودک بدست. ثدی متکعب، پستان نو برآمده. اهتجام، همه شیر پستان دوشیدن. طرطب و طرطب، پستان بزرگ فروهشته. ضرع ٌ لحض ٌ، پستان بسیارگوشت که شیرش بدشواری برآید. تهکک، کلان گردیدن پستان زن چون بزادن نزدیک گردد. اهتشام، همه شیر پستان دوشیدن. لفاع، پستان پیشین ستور. نهود ثدی، برخاستن و بیرون آمدن پستان زن. (منتهی الارب)، برآمدگی جای برگ در شاخ: و یک پستان ببرند از آنکه (از پوستی که) در کاسه ای آب انداخته باشند (پیوند کردن درخت را) . (فلاحت نامه). چنانکه حوالی پوست آن پستان در زیر پوست آن شکافته بود. (فلاحت نامه).
- پستان دادن، شیر دادن.
- پستان سر دست گرفتن، عملی است که زنان گاه دعا یا نفرین کردن کنند.
- پستان سفید کردن، بازکردن طفل از شیر. فطام. بر روی پستان چیزی بدمزه مالیدن:
الفتی میدید با بخت سیاهم زان سبب
کرد در روز نخستین دایه ام پستان سفید.
قاسم مشهدی.
- پستان سیاه کردن، سر پستان را رنگ سیاه زدن با اندک تلخی گاه بازگرفتن طفل از شیر (فطام) تا طفل به شیر بی رغبت گردد.
- پستان مادرش راگاز گرفته یا پستان مادر را گزیده یا پستان مادر بریده، کنایه از ناسپاس و حق ناشناس و کافرنعمت و حریص و بی حمیت و بی وفا. (برهان قاطع).
- سر پستان، نوک پستان. قراد. اسحم. (منتهی الارب).
- سگ پستان، سپستان. رجوع به سپستان شود.
- سیه پستان، فرزندکش:
از خون دل طفلان سرخاب رخ آمیزد
این زال سیه ابرو وین مام سیه پستان.
خاقانی.
- شش پستان، زنی را گویند که پستانهای او نرم و بزرگ و افتاده باشد و کنایه از زن پیر هم هست و بفتح اول دشنامی باشد زنان را چه ایشان را به سگ نسبت کنند و سگ را نیزگویند که بتازی کلب خوانند. (برهان قاطع).
- نارپستان، آنکه پستان برآمده و سخت و خوش هیئت دارد:
بتی نارپستان بدست آورد
که بر نار بستان شکست آورد.
فردوسی.
کاعب، دختر نارپستان. (منتهی الارب)
(خَ تَ / تِ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ خسته بمعنی درمانده، مجروحان. آزردگان:
بگرد اندرون تیر چون ژاله بود
همه دشت از آن خستگان ناله بود.
فردوسی.
خاص نوالش نفس خستگان
پیک روانش قدم بستگان.
نظامی.
از درون خستگان اندیشه کن.
سعدی
بگرد اندرون تیر چون ژاله بود
همه دشت از آن خستگان ناله بود.
فردوسی.
خاص نوالش نفس خستگان
پیک روانش قدم بستگان.
نظامی.
از درون خستگان اندیشه کن.
سعدی
میوه ای است بقدر آلوی کوچک و در درون آن شیره ای باشد لزج و بیمزه، آنرا در دواها بکار برند و گرم و تر است و برای سرفه و ا مراض ریوی بکار میرود
گروهی از سربازان که در مکانی جای گزیده و به حفظ و نگهبانی آن گماشته شده باشند
فر و جلال و شکوه و دبدبه، شوکت و دولت، سامان و ثروت، کارگاه و تمام آلات و ادواتی که برای انجام کاری فراهم آورده باشند
((پِ))
فرهنگ فارسی معین
اندامی در پستانداران که در جنس ماده دارای غده های تراوش شیر است و معمولاً رشد بیشتری دارد
پستان مادر را گاز گرفتن: کنایه از ناسپاسی و حق نشناسی کردن
پستان مادر را گاز گرفتن: کنایه از ناسپاسی و حق نشناسی کردن
سینه، ضرع، ممه
اقربا، اقوام، خویشان، فامیل، کسان، نزدیکان، وابستگان، وابسته ها
متضاد: اغیار، بیگانگان
متضاد: اغیار، بیگانگان
ستان مرد در خواب، زن او است و پستان زن، دختر وی. اگر زنی بیند پستان او بریده است، دلیل که دختری بمیرد. اگر مردی بیند که بریده است، زنش بمیرد. اگر زنی بیند در زیر پستان، پستانی دیگر برآمد، دلیل که دختر آورد. اگر بیند هر دو پستان او بزرگ شده بود، دلیل که احوال فرزندانش نیکو است، یا دختر را به شوهر دهد. اگر بیند از هر دو پستان خود شیر می خورد، دلیل است که او را غم و ملامت رسد. اگر بیند از پستان وی شیر به شکم او می شد، دلیل او رازیانی رسد. اگر بیند که یک پستان بسوخت، دلیل که دخترش را شغلی افتد از پادشاهی. اگر بیندبر مالش زیادت شود، لیکن با مردمان ملامت است. اگر زنی بیند که او را پستان آویخته بودند، دلیل که از حرام پسری آورد. جابر مغربی
درخواب دختر است و آن چه در پستان بیند، از زیادت و نقصان و صلاح و فساد آن، جمله بر دختران کند. اگر بیند از پستانش شیر روان شد، دلیل که بر دخترش نعمت و روزی فراخ شود و مال حلال یابد. اگر بیند بدل شیر از پستانش خون روان شده بود، دلی که مال حرام یابد. اگر بیند که پستان او بیش از اندازه فرود آویخته بود، دلیل که دختری یابد. اگر مردی بیند در پستان او شیر جمع شده بود، اگر زن ندارد، زن خواهد و فرزندش آید. اگر زن دارد غنی شود. اگر این خواب را عجوزه بیند، دلیل است بر درویشی وی. اگر زن جوان این خواب را بیند، دلیل که عمرش دراز است. اگر دختری بیند، دلیل که در خوردی بمیرد. محمد بن سیرین
در اخبار از امیرالمؤمنین (ع) آمده است که چون مومنی خواب بیند، واجب کند داستان تعبیر آن را تا از خواب بهره نیکو و شادی برگیرد واگر خواب بد دید، با صدقه و دعا و ذکر خدای متعال از خود رفع شر کند.
اگر مردی بیند که پستان مردی می مکد، دلیل که بیمار شود. اگر زنش آبستن بود، پسر آورد. اگر زن بیند که از پستان می خورد، دلیل که کار دنیا بر وی بسته شود.
مکیدن پستان زن:
اگر مردی بیند که پستان مردی می مکد، دلیل که بیمار شود. اگر زنش آبستن بود، پسر آورد. اگر زن بیند که از پستان می خورد، دلیل که کار دنیا بر وی بسته شود.
در کتاب فرهنگ تفسیر رویا تصویر پستان و سینه در خواب بر وجود موضوعات زیر در زندگی بیداری بیان شده است: سینه نماد از خود بخشیدن و ایثار است. پستان در رویای زنان: تصویر سینه ها در رویاهای زنان زنان به گونه ای چشمگیر کارکردی جسمانی داشته است. ، سینه در رویای مردان: بازگشت به دوران طفولیت، امیال جسمانی،
دیدن پستان در خواب بر پنج وجه است. ، فرزندان، دختران، خادمان، دوستان، برادران،
درخواب دختر است و آن چه در پستان بیند، از زیادت و نقصان و صلاح و فساد آن، جمله بر دختران کند.
جاری شدن شیر و خون از پستان:
اگر بیند از پستانش شیر روان شد، دلیل که بر دخترش نعمت و روزی فراخ شود و مال حلال یابد. اگر بیند بجای شیر از پستانش خون روان شده بود، دلی که مال حرام یابد. اگر مردی بیند در پستان او شیر جمع شده بود، اگر زن ندارد، زن خواهد و فرزندش آید. اگر زن دارد غنی شود.
تغییر شکل پستان:
اگر بیند که پستان او بیش از اندازه فرود آویخته بود، دلیل که دختری یابد. ، جابر مغربی: اگر زنی بیند در زیر پستان، پستانی دیگر برآمد، دلیل که دختر آورد. اگر بیند هر دو پستان او بزرگ شده بود، دلیل که احوال فرزندانش نیکو است، یا دختر را به شوهر دهد. اگر بیند از هر دو پستان خود شیر می خورد، دلیل است که او را غم و ملامت رسد. اگر بیند از پستان وی شیر به شکم او می شد، دلیل او رازیانی رسد. اگر بیند که یک پستان بسوخت، دلیل که دخترش را شغلی افتد از پادشاهی. اگر بیندبر مالش زیادت شود، لیکن با مردمان ملامت است. اگر زنی بیند که او را پستان آویخته بودند، دلیل که از حرام پسری آورد.
پستان مرد در خواب، زن او است و پستان زن، دختر وی. اگر زنی بیند پستان او بریده است، دلیل که دختری بمیرد. اگر مردی بیند که بریده است، زنش بمیرد.
دیدن پستان در خواب بر پنج وجه است. اول: فرزندان. دوم: دختران. سوم: خادمان. چهارم: دوستان. پنچم: برادران .
درخواب دختر است و آن چه در پستان بیند، از زیادت و نقصان و صلاح و فساد آن، جمله بر دختران کند. اگر بیند از پستانش شیر روان شد، دلیل که بر دخترش نعمت و روزی فراخ شود و مال حلال یابد. اگر بیند بدل شیر از پستانش خون روان شده بود، دلی که مال حرام یابد. اگر بیند که پستان او بیش از اندازه فرود آویخته بود، دلیل که دختری یابد. اگر مردی بیند در پستان او شیر جمع شده بود، اگر زن ندارد، زن خواهد و فرزندش آید. اگر زن دارد غنی شود. اگر این خواب را عجوزه بیند، دلیل است بر درویشی وی. اگر زن جوان این خواب را بیند، دلیل که عمرش دراز است. اگر دختری بیند، دلیل که در خوردی بمیرد. محمد بن سیرین
در اخبار از امیرالمؤمنین (ع) آمده است که چون مومنی خواب بیند، واجب کند داستان تعبیر آن را تا از خواب بهره نیکو و شادی برگیرد واگر خواب بد دید، با صدقه و دعا و ذکر خدای متعال از خود رفع شر کند.
اگر مردی بیند که پستان مردی می مکد، دلیل که بیمار شود. اگر زنش آبستن بود، پسر آورد. اگر زن بیند که از پستان می خورد، دلیل که کار دنیا بر وی بسته شود.
مکیدن پستان زن:
اگر مردی بیند که پستان مردی می مکد، دلیل که بیمار شود. اگر زنش آبستن بود، پسر آورد. اگر زن بیند که از پستان می خورد، دلیل که کار دنیا بر وی بسته شود.
در کتاب فرهنگ تفسیر رویا تصویر پستان و سینه در خواب بر وجود موضوعات زیر در زندگی بیداری بیان شده است: سینه نماد از خود بخشیدن و ایثار است. پستان در رویای زنان: تصویر سینه ها در رویاهای زنان زنان به گونه ای چشمگیر کارکردی جسمانی داشته است. ، سینه در رویای مردان: بازگشت به دوران طفولیت، امیال جسمانی،
دیدن پستان در خواب بر پنج وجه است. ، فرزندان، دختران، خادمان، دوستان، برادران،
درخواب دختر است و آن چه در پستان بیند، از زیادت و نقصان و صلاح و فساد آن، جمله بر دختران کند.
جاری شدن شیر و خون از پستان:
اگر بیند از پستانش شیر روان شد، دلیل که بر دخترش نعمت و روزی فراخ شود و مال حلال یابد. اگر بیند بجای شیر از پستانش خون روان شده بود، دلی که مال حرام یابد. اگر مردی بیند در پستان او شیر جمع شده بود، اگر زن ندارد، زن خواهد و فرزندش آید. اگر زن دارد غنی شود.
تغییر شکل پستان:
اگر بیند که پستان او بیش از اندازه فرود آویخته بود، دلیل که دختری یابد. ، جابر مغربی: اگر زنی بیند در زیر پستان، پستانی دیگر برآمد، دلیل که دختر آورد. اگر بیند هر دو پستان او بزرگ شده بود، دلیل که احوال فرزندانش نیکو است، یا دختر را به شوهر دهد. اگر بیند از هر دو پستان خود شیر می خورد، دلیل است که او را غم و ملامت رسد. اگر بیند از پستان وی شیر به شکم او می شد، دلیل او رازیانی رسد. اگر بیند که یک پستان بسوخت، دلیل که دخترش را شغلی افتد از پادشاهی. اگر بیندبر مالش زیادت شود، لیکن با مردمان ملامت است. اگر زنی بیند که او را پستان آویخته بودند، دلیل که از حرام پسری آورد.
پستان مرد در خواب، زن او است و پستان زن، دختر وی. اگر زنی بیند پستان او بریده است، دلیل که دختری بمیرد. اگر مردی بیند که بریده است، زنش بمیرد.
دیدن پستان در خواب بر پنج وجه است. اول: فرزندان. دوم: دختران. سوم: خادمان. چهارم: دوستان. پنچم: برادران .
لیفه ی شلوار که در آن چیزی گذارند، بخش جلویی پیراهن یا شلوار