نام شهری است در ترکیه، واقع در فلات ارمنستان در ساحل شرقی دریاچۀ وان، (دائره المعارف اسلامی از حاشیۀ برهان)، نام ولایتی از ملک آذربایجان، (جهانگیری)، نام شهری است از ولایت شروان، (برهان قاطع) (غیاث اللغات)، شهری است از اقلیم چهارم به جزیره نزدیک بوسطان و بعضی آن را از ارمینه شمارند و چنین است در خوبی آب و هوا بی نظیر است، (آنندراج) (از انجمن آرا) دریاچه ای است به آسیای صغیر، بحیرۀ ارجیش، بحیرۀ طریخ (به مناسبت ماهی طریخ که در آنجا بسیار است)
نام شهری است در ترکیه، واقع در فلات ارمنستان در ساحل شرقی دریاچۀ وان، (دائره المعارف اسلامی از حاشیۀ برهان)، نام ولایتی از ملک آذربایجان، (جهانگیری)، نام شهری است از ولایت شروان، (برهان قاطع) (غیاث اللغات)، شهری است از اقلیم چهارم به جزیره نزدیک بوسطان و بعضی آن را از ارمینه شمارند و چنین است در خوبی آب و هوا بی نظیر است، (آنندراج) (از انجمن آرا) دریاچه ای است به آسیای صغیر، بحیرۀ ارجیش، بحیرۀ طِریخ (به مناسبت ماهی طِریخ که در آنجا بسیار است)
بان، (حاشیۀ برهان چ معین)، به معنی محافظت و نگاهبانی، نگهبان، نگاهدارنده، حارس، و محافظت کننده، همچو گله وان و دشتوان و فیلوان و امثال آن، لیکن بدون ترکیب گفته نمیشود، (برهان قاطع)، حافظ، نگاهبان، (انجمن آرا)، شبه، مانند، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا)، نظیر، (برهان قاطع) (از جهانگیری)، ون، (جهانگیری)، ون مخفف آن است، (آنندراج) (انجمن آرا)، حرف تشبیه به معنی مانند، دارنده، (غیاث اللغات)، در تداول گیلانیان، زبان گنجشک، (یادداشت مرحوم دهخدا)، آنچه در لغت پارسی استنباط شده است وان به معنی چشمه و محل آب استعمال می شده و از اسامی قدیم که بر بعضی محال نهاده اند این معنی استنباط می شود چنانکه در آذربایگان محلی معروف است آن را شش وان خواندند چون شش چشمه و رودآب به هم متصل و بدان محل می آمده، اکنون شیشوان گویندو در شهر نشوی که در این زمان به نخجوان مشهور است هم آبی بوده که شکارهای دشتی و کوهی به هوای خوردن آب از کوه به زیر می آمده اند و جماعتی شکارچیان که به پارسی آنها را نخجیروان می نامیده اند می رفته و آنها را نخجیر می کرده اند بتدریج آن محل را نخجیروان خواندند و ’را’ را حذف کرده نخجوان گفتند، (انجمن آرا) (آنندراج)، مخفف و آن، از و (حرف عطف) + آن (اسم و ضمیر اشاره) : وان نار بکردار یکی حقۀ ساده بیجاده همه رنگ بدان حقه بداده، منوچهری، واندگر پخت همچنان هوسی و این عمارت بسر نبرد کسی، سعدی
بان، (حاشیۀ برهان چ معین)، به معنی محافظت و نگاهبانی، نگهبان، نگاهدارنده، حارس، و محافظت کننده، همچو گله وان و دشتوان و فیلوان و امثال آن، لیکن بدون ترکیب گفته نمیشود، (برهان قاطع)، حافظ، نگاهبان، (انجمن آرا)، شبه، مانند، (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا)، نظیر، (برهان قاطع) (از جهانگیری)، ون، (جهانگیری)، ون مخفف آن است، (آنندراج) (انجمن آرا)، حرف تشبیه به معنی مانند، دارنده، (غیاث اللغات)، در تداول گیلانیان، زبان گنجشک، (یادداشت مرحوم دهخدا)، آنچه در لغت پارسی استنباط شده است وان به معنی چشمه و محل آب استعمال می شده و از اسامی قدیم که بر بعضی محال نهاده اند این معنی استنباط می شود چنانکه در آذربایگان محلی معروف است آن را شش وان خواندند چون شش چشمه و رودآب به هم متصل و بدان محل می آمده، اکنون شیشوان گویندو در شهر نشوی که در این زمان به نخجوان مشهور است هم آبی بوده که شکارهای دشتی و کوهی به هوای خوردن آب از کوه به زیر می آمده اند و جماعتی شکارچیان که به پارسی آنها را نخجیروان می نامیده اند می رفته و آنها را نخجیر می کرده اند بتدریج آن محل را نخجیروان خواندند و ’را’ را حذف کرده نخجوان گفتند، (انجمن آرا) (آنندراج)، مخفف و آن، از و (حرف عطف) + آن (اسم و ضمیر اشاره) : وان نار بکردار یکی حقۀ ساده بیجاده همه رنگ بدان حقه بداده، منوچهری، واندگر پخت همچنان هوسی و این عمارت بسر نبرد کسی، سعدی
سفره یا طبقی برای گذاشتن غذا روی آن، کنایه از غذا، کنایه از ضیافت، مهمانی پسوند متصل به واژه به معنای خواننده مثلاً آوازه خوان، روزنامه خوان، روضه خوان، قرآن خوان خوان یغما: سفره ای که برای همگان می گستردند و همه بر آن می نشستند و از آن بهره می بردند، برای مثال ادیم زمین سفرۀ عام اوست / چه دشمن بر این خوان یغما چه دوست (سعدی۱ - ۳۳)
سفره یا طبقی برای گذاشتن غذا روی آن، کنایه از غذا، کنایه از ضیافت، مهمانی پسوند متصل به واژه به معنای خواننده مثلاً آوازه خوان، روزنامه خوان، روضه خوان، قرآن خوان خوان یغما: سفره ای که برای همگان می گستردند و همه بر آن می نشستند و از آن بهره می بردند، برای مِثال ادیم زمین سفرۀ عام اوست / چه دشمن بر این خوان یغما چه دوست (سعدی۱ - ۳۳)
در حال جریان، جاری، برای مثال یکی جویبار است و آب روان / ز دیدار او تازه گردد روان (فردوسی - ۲/۴۲۶) آنکه راه می رود، رونده، کنایه از ملایم و آرام، کنایه از حفظ، از بر، بلد، به آرامی و نرمی مثلاً چرخش روان می چرخید، کنایه از دارای نفوذ، فرمانبرداری شده مثلاً حکم روان، کنایه از ویژگی شعر یا سخنی که در آن تعقید و تکلف نباشد، سلیس جان، روح حیوانی، برای مثال شبانگه کارد بر حلقش بمالید / روان گوسفند از وی بنالید (سعدی - ۱۰۰)، جان و روان یکی ست به نزدیک فیلسوف / ورچه ز راه نام دو آید روان و جان (ابوشکور - شاعران بی دیوان - ۸۹) در فلسفه نفس ناطقه روان داشتن: روان کردن، کنایه از جاری ساختن حکم، نافذ کردن، برای مثال بخواه جان و دل بنده و روان بستان / که حکم بر سر آزادگان روان داری (حافظ - ۸۸۸) روان ساختن: روان کردن، جاری کردن، جریان دادن، روانه کردن روان شدن: جاری شدن، جریان پیدا کردن، کنایه از فراگرفتن و ازبر شدن درس، روانه شدن، رفتن، به راه افتادن، راه افتادن برای مثال زخون چندان روان شد جوی درجوی / که خون می رفت و سر می برد چون گوی (نظامی۲ - ۱۸۹) روان گشتن: جاری شدن، جریان پیدا کردن، کنایه از فراگرفتن و ازبر شدن درس، روانه شدن، رفتن، به راه افتادن، راه افتادن، روان شدن روان کردن: روان گردانیدن، روان ساختن، جاری کردن، جریان دادن، کنایه از ازبر کردن درس یا مطلبی، کنایه از رواج دادن، روغن زدن و نرم کردن، روانه کردن، گسیل داشتن، فرستادن، به راه انداختن برای مثال ما طفل مکتبیم و بود گریه درس ما / ای دل بکوش تا سبق خود روان کنیم (ابوالقاسم فندرسکی)
در حال جریان، جاری، برای مِثال یکی جویبار است و آب روان / ز دیدار او تازه گردد روان (فردوسی - ۲/۴۲۶) آنکه راه می رود، رونده، کنایه از ملایم و آرام، کنایه از حفظ، از بر، بَلَد، به آرامی و نرمی مثلاً چرخش روان می چرخید، کنایه از دارای نفوذ، فرمانبرداری شده مثلاً حکم روان، کنایه از ویژگی شعر یا سخنی که در آن تعقید و تکلف نباشد، سلیس جان، روح حیوانی، برای مِثال شبانگه کارد بر حلقش بمالید / روان گوسفند از وی بنالید (سعدی - ۱۰۰)، جان و روان یکی ست به نزدیک فیلسوف / ورچه ز راه نام دو آید روان و جان (ابوشکور - شاعران بی دیوان - ۸۹) در فلسفه نفس ناطقه رَوان داشتن: رَوان کردن، کنایه از جاری ساختن حکم، نافذ کردن، برای مِثال بخواه جان و دل بنده و روان بستان / که حکم بر سر آزادگان روان داری (حافظ - ۸۸۸) رَوان ساختن: روان کردن، جاری کردن، جریان دادن، روانه کردن رَوان شدن: جاری شدن، جریان پیدا کردن، کنایه از فراگرفتن و ازبر شدن درس، روانه شدن، رفتن، به راه افتادن، راه افتادن برای مِثال زخون چندان روان شد جوی درجوی / که خون می رفت و سر می برد چون گوی (نظامی۲ - ۱۸۹) روان گشتن: جاری شدن، جریان پیدا کردن، کنایه از فراگرفتن و ازبر شدن درس، روانه شدن، رفتن، به راه افتادن، راه افتادن، رَوان شدن رَوان کردن: روان گردانیدن، روان ساختن، جاری کردن، جریان دادن، کنایه از ازبر کردن درس یا مطلبی، کنایه از رواج دادن، روغن زدن و نرم کردن، روانه کردن، گسیل داشتن، فرستادن، به راه انداختن برای مِثال ما طفل مکتبیم و بُوَد گریه درس ما / ای دل بکوش تا سبق خود روان کنیم (ابوالقاسم فندرسکی)
آسان گشتن سبک شدن، خواری نرم وآسان گشتن، سبک گریدن، نرمی وآسانی، سبکی، خواری ذلت: هر کرا در دل هوای تست ایمن از هوان هر کرا در جان وفای تست فارغ از وفات. (انوری)
آسان گشتن سبک شدن، خواری نرم وآسان گشتن، سبک گریدن، نرمی وآسانی، سبکی، خواری ذلت: هر کرا در دل هوای تست ایمن از هوان هر کرا در جان وفای تست فارغ از وفات. (انوری)
عضو طولانی و نسبتا طویل و متحرک که در حفره دهانی قرار دارد و در انتها به وسیله قسمتی بنام) بند زبان (بکف دهان و استخوان لامی چسبیده و نوک آن آزاد است و جهت اعمال بلع و مکالمه و تغییرات صدا بکار میرود و ضمنا عضو اصلی حس ذایقه است لسان. یا بن زبان قسمت انتهایی زبان که به کف دهان متصل میشود انتهای زبان. یا بند زبان مهار زبان. یا زبان کوچک شراع الحنک. یا زبان گاو نوعی پیکان تیر شکاری، گاو زبان. یا زبان زبان قسمت آزاد ابتدای زبان که متحرک است و میتواند از دهان خارج شود نوک زبان. یا زبان به چیزی باز کردن آنرا به زبان آوردن بدان تفوه کردن، یا زبان تر کردن سخن گفتن، لقمه در دهان گذاشتن، گفتار تقریر بیان. یا زبان بی سر سخن بیهوده. یا زبان حال وضع و حال شخص که از اندیشه و نیت و احوال درونی او حکایت میکند. یا زبان دل زبان حال. یا زبان گلها اروپاییان هر گلی را رمز و نشانه امری دانسته اند که آنرا زبان گلها نامیده اند. بدین طریق با فرستادن یک گل میتوان منظور خود را به طرف فهماند مثل گل سرخ نشانه عشق و گل بنفشه نشانه بی مهری است، هر یک از فلسهایی که در قاعده سنبله های گلهای تیره غلات وجود دارد. شلمک از گیاهان
عضو طولانی و نسبتا طویل و متحرک که در حفره دهانی قرار دارد و در انتها به وسیله قسمتی بنام) بند زبان (بکف دهان و استخوان لامی چسبیده و نوک آن آزاد است و جهت اعمال بلع و مکالمه و تغییرات صدا بکار میرود و ضمنا عضو اصلی حس ذایقه است لسان. یا بن زبان قسمت انتهایی زبان که به کف دهان متصل میشود انتهای زبان. یا بند زبان مهار زبان. یا زبان کوچک شراع الحنک. یا زبان گاو نوعی پیکان تیر شکاری، گاو زبان. یا زبان زبان قسمت آزاد ابتدای زبان که متحرک است و میتواند از دهان خارج شود نوک زبان. یا زبان به چیزی باز کردن آنرا به زبان آوردن بدان تفوه کردن، یا زبان تر کردن سخن گفتن، لقمه در دهان گذاشتن، گفتار تقریر بیان. یا زبان بی سر سخن بیهوده. یا زبان حال وضع و حال شخص که از اندیشه و نیت و احوال درونی او حکایت میکند. یا زبان دل زبان حال. یا زبان گلها اروپاییان هر گلی را رمز و نشانه امری دانسته اند که آنرا زبان گلها نامیده اند. بدین طریق با فرستادن یک گل میتوان منظور خود را به طرف فهماند مثل گل سرخ نشانه عشق و گل بنفشه نشانه بی مهری است، هر یک از فلسهایی که در قاعده سنبله های گلهای تیره غلات وجود دارد. شلمک از گیاهان