- ناجوانمرد
ناکس، پست فطرت، خسیس، بخیل، فرومایه
معنی ناجوانمرد - جستجوی لغت در جدول جو
- ناجوانمرد(جَ مَ)
بدخواه. بدسرشت. (ناظم الاطباء). مقابل جوانمرد. نانجیب. رذل. بداصل. دور از جوانمردی:
همی گفت هر کس که این بد که کرد
مگر قیصر آن ناجوانمرد مرد.
فردوسی.
مکافات یابد بدان بد که کرد
نباید غم ناجوانمرد خورد.
فردوسی.
که تورانشه آن ناجوانمرد مرد
نگه کن که با شاه ایران چه کرد.
فردوسی.
از این حادثه که حاجب بزرگ را در بلخ افتاد هر ناجوانمردی بادی در سر کرده است. (تاریخ بیهقی ص 569). وی را بگرفتند چنانکه البته هیچ نتوانست جنبید و آواز داد بکتکین را که ای برادر ناجوانمرد بر من این چکار بود آوردی. (تاریخ بیهقی)، فرومایه. کمینه.دون همت. (ناظم الاطباء). سفله. بی همت. بی حمیت. نامرد: جنگی رفت با مخالفان که از آن صعب تر نباشد از بامداد تا نماز دیگر راست و میخواست که فتح برآید ناجوانمردان یارانم مرا فروگذاشتند. (تاریخ بیهقی ص 554). هر چه بود مرا و آن ناجوانمردان را به دست خصمان افتاد. (تاریخ بیهقی ص 555). طغرل حاجبش را بروی (عضدالدوله یوسف) در نهان مشرف کرده بود تا انفاس یوسف میشمرد و هر چه رود باز مینماید و آن ناجوانمرد این ضمان کرد. (تاریخ بیهقی). آن ناجوانمرد بخت برگشته فرمان نبرد. (اسکندرنامۀ خطی).
این شیفته رای ناجوانمرد
بی عافیت است و رایگان گرد.
نظامی.
گر من از عهدت بگردم ناجوانمردم نه مردم
عاشق صادق نباشد کز ملامت سر بخارد.
سعدی.
اگر من ناجوانمردم به کردار
تو بر من چون جوانمردان گذر کن.
سعدی.
، بیدادگر. ظالم. ستمکاره. بیرحم. تبهکار:
پدرم آنکه زو دل پر از درد بود
نبد دادگر ناجوانمرد بود.
فردوسی.
گر او ناجوانمرد بود و درشت
که سی و شش از شهریاران بکشت.
فردوسی.
فرآئین همی ناجوانمرد گشت
ابی داد و بی بخشش و خورد گشت.
فردوسی.
که این ناجوانمرد برگشته بخت
که تابوت بینمش بر جای تخت.
سعدی.
، نابکار. بدکاره. بی عفت. بی عفاف. که پاس ناموس دیگران ندارد: دختر اسکندر را گفت ای ناجوانمرد چرا باز ایستادی که اینک پدرم با لشکر خویش رسید. (اسکندرنامه نسخۀ خطی). کنیزک مرا گفت ای ناجوانمرد خدای تعالی مکافات تو باز کناد که من علویم و از حله گریخته ام. (مجمل التواریخ). بقال را شاگردی بود بغایت ناجوانمرد و بیباک. (سندبادنامه ص 131).
در ایام پدر این ناجوانمرد
ز ناپاکی به پیوندم طمع کرد.
نظامی.
، بخیل. ممسک. لئیم. خسیس. زفت. مقابل جوانمرد به معنی صاحب مروت و کرم و سخاوت و شخص کریم و سخی الطبع و دست و دلباز:
ترا خواند همه کس ناجوانمرد
چو تو گوئی مرا نومید برگرد.
(ویس و رامین).
گفتند اهل انطاکیه ناجوانمرد بوده اند که ایشان را طعام نداده اند. (قصص الانبیاء).
گر از رای توبرگردم بخیل و ناجوانمردم
روان از من تمنا کن که فرمانت روان باشد.
سعدی
همی گفت هر کس که این بد که کرد
مگر قیصر آن ناجوانمرد مرد.
فردوسی.
مکافات یابد بدان بد که کرد
نباید غم ناجوانمرد خورد.
فردوسی.
که تورانشه آن ناجوانمرد مرد
نگه کن که با شاه ایران چه کرد.
فردوسی.
از این حادثه که حاجب بزرگ را در بلخ افتاد هر ناجوانمردی بادی در سر کرده است. (تاریخ بیهقی ص 569). وی را بگرفتند چنانکه البته هیچ نتوانست جنبید و آواز داد بکتکین را که ای برادر ناجوانمرد بر من این چکار بود آوردی. (تاریخ بیهقی)، فرومایه. کمینه.دون همت. (ناظم الاطباء). سفله. بی همت. بی حمیت. نامرد: جنگی رفت با مخالفان که از آن صعب تر نباشد از بامداد تا نماز دیگر راست و میخواست که فتح برآید ناجوانمردان یارانم مرا فروگذاشتند. (تاریخ بیهقی ص 554). هر چه بود مرا و آن ناجوانمردان را به دست خصمان افتاد. (تاریخ بیهقی ص 555). طغرل حاجبش را بروی (عضدالدوله یوسف) در نهان مشرف کرده بود تا انفاس یوسف میشمرد و هر چه رود باز مینماید و آن ناجوانمرد این ضمان کرد. (تاریخ بیهقی). آن ناجوانمرد بخت برگشته فرمان نبرد. (اسکندرنامۀ خطی).
این شیفته رای ناجوانمرد
بی عافیت است و رایگان گرد.
نظامی.
گر من از عهدت بگردم ناجوانمردم نه مردم
عاشق صادق نباشد کز ملامت سر بخارد.
سعدی.
اگر من ناجوانمردم به کردار
تو بر من چون جوانمردان گذر کن.
سعدی.
، بیدادگر. ظالم. ستمکاره. بیرحم. تبهکار:
پدرم آنکه زو دل پر از درد بود
نبد دادگر ناجوانمرد بود.
فردوسی.
گر او ناجوانمرد بود و درشت
که سی و شش از شهریاران بکشت.
فردوسی.
فرآئین همی ناجوانمرد گشت
ابی داد و بی بخشش و خورد گشت.
فردوسی.
که این ناجوانمرد برگشته بخت
که تابوت بینمش بر جای تخت.
سعدی.
، نابکار. بدکاره. بی عفت. بی عفاف. که پاس ناموس دیگران ندارد: دختر اسکندر را گفت ای ناجوانمرد چرا باز ایستادی که اینک پدرم با لشکر خویش رسید. (اسکندرنامه نسخۀ خطی). کنیزک مرا گفت ای ناجوانمرد خدای تعالی مکافات تو باز کناد که من علویم و از حله گریخته ام. (مجمل التواریخ). بقال را شاگردی بود بغایت ناجوانمرد و بیباک. (سندبادنامه ص 131).
در ایام پدر این ناجوانمرد
ز ناپاکی به پیوندم طمع کرد.
نظامی.
، بخیل. ممسک. لئیم. خسیس. زفت. مقابل جوانمرد به معنی صاحب مروت و کرم و سخاوت و شخص کریم و سخی الطبع و دست و دلباز:
ترا خواند همه کس ناجوانمرد
چو تو گوئی مرا نومید برگرد.
(ویس و رامین).
گفتند اهل انطاکیه ناجوانمرد بوده اند که ایشان را طعام نداده اند. (قصص الانبیاء).
گر از رای توبرگردم بخیل و ناجوانمردم
روان از من تمنا کن که فرمانت روان باشد.
سعدی
- ناجوانمرد
نانجیب، رذل، بداصل
- ناجوانمرد((جَ مَ))
فاقد خصلت های نیک و پسندیده، مقابل جوانمرد
- ناجوانمرد
بدجنس، بدذات، بی حمیت، بی مروت، دون همت، سفله، فرومایه، ناکس، بخیل، لئیم، ممسک
متضاد: جوانمرد
متضاد: جوانمرد
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(جَ مَ)
لغت نامه دهخدا
عمل ناجوانمرد. حالت و چگونگی ناجوانمرد. نامردی. دون همتی. سفلگی. فرومایگی. پستی. بی حمیتی: اگر منوچهر این ناجوانمردی نکند امیرمحمود هشیار و بیدار و گربز و بسیاردان است. (تاریخ بیهقی).
بیوفائی ز ناجوانمردی
کرد با من دمی بدین سردی.
نظامی.
و از ایشان جز فضول و ناجوانمردی کس ندید. (تاریخ طبرستان).
ناجوانمردی است چون جانوسیار و ماهیار
یار دارا بودن و دل با سکندر داشتن.
قاآنی.
در مورد زنان نیز بکار برده شده است:
به رامین گر تو صد چندین شتابی
ز من (دایه) این ناجوانمردی نیابی.
(ویس و رامین).
جوابش داد دایه گفت زین پس
نبیند ناجوانمردی ز من کس.
(ویس و رامین).
، بخل. امساک. تنگ چشمی. لئامت. خست. آزمندی. زفتی. مقابل جوانمردی به معنی رادی و سخاوت و کرم و بخشندگی:
ناجوانمردی بسیار بود چون نبود
خاک رااز قدح مرد جوانمرد نصیب.
منوچهری.
، ظلم. بیرحمی. جفاکاری. شقاوت. سخت دلی. سنگین دلی. تبهکاری:
و این چه ناجوانمردی و بیرحمی بود که از شره نفس من بر این حیوان رفت. (سندبادنامه ص 153).
خیال از ناجوانمردی همه روز
بعشوه میفزاید بر دلم سوز.
نظامی.
، ناپاکی. کار زشت. بی عفتی. بی ناموسی. دست درازی به ناموس و عصمت دیگران. کردن آنچه مغایر جوانمردی است: گفت سرهنگی ازآن ملک هر شب یا هر دو شب بر دختر من فرود آید از بام بی خواست من و از دختر و ناجوانمردی همی کند و مرابا او طاقت نیست. (تاریخ سیستان)
بیوفائی ز ناجوانمردی
کرد با من دمی بدین سردی.
نظامی.
و از ایشان جز فضول و ناجوانمردی کس ندید. (تاریخ طبرستان).
ناجوانمردی است چون جانوسیار و ماهیار
یار دارا بودن و دل با سکندر داشتن.
قاآنی.
در مورد زنان نیز بکار برده شده است:
به رامین گر تو صد چندین شتابی
ز من (دایه) این ناجوانمردی نیابی.
(ویس و رامین).
جوابش داد دایه گفت زین پس
نبیند ناجوانمردی ز من کس.
(ویس و رامین).
، بخل. امساک. تنگ چشمی. لئامت. خست. آزمندی. زفتی. مقابل جوانمردی به معنی رادی و سخاوت و کرم و بخشندگی:
ناجوانمردی بسیار بود چون نبود
خاک رااز قدح مرد جوانمرد نصیب.
منوچهری.
، ظلم. بیرحمی. جفاکاری. شقاوت. سخت دلی. سنگین دلی. تبهکاری:
و این چه ناجوانمردی و بیرحمی بود که از شره نفس من بر این حیوان رفت. (سندبادنامه ص 153).
خیال از ناجوانمردی همه روز
بعشوه میفزاید بر دلم سوز.
نظامی.
، ناپاکی. کار زشت. بی عفتی. بی ناموسی. دست درازی به ناموس و عصمت دیگران. کردن آنچه مغایر جوانمردی است: گفت سرهنگی ازآن ملک هر شب یا هر دو شب بر دختر من فرود آید از بام بی خواست من و از دختر و ناجوانمردی همی کند و مرابا او طاقت نیست. (تاریخ سیستان)
عمل ناجوانمرد: (بی اجازت در آمدن در خانه جوانمردان ناجوانمردیست. {مقابل جوانمردی
بی حمیتی، بی مروتی، دون همتی، سفلگی، نادرستی، نامردی
متضاد: جوانمردی
متضاد: جوانمردی
بافتوت، بامروت، بخشنده، بزرگ همت، جواد، حر، سخاوتمند، سخی، عیار، فتا، کریم، مرد، داش، لوطی
متضاد: ناجوانمرد، ناکس
متضاد: ناجوانمرد، ناکس
نامردانه، سفله وار
متضاد: جوانمردانه
متضاد: جوانمردانه