- مؤاتات (عَ صَ)
مؤاتاه. مواتات. موافقت کردن. موافقت کردن کسی را بر کاری. (از منتهی الارب مادۀ ات ی) (از ناظم الاطباء). موافقت در امری با کسی. (یادداشت مؤلف). و رجوع به مؤاتاه شود
معنی مؤاتات - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
مواخات. با هم برادری داشتن. (غیاث). رجوع به مواخات شود
(عَ صَ)
لغت نامه دهخدا
برادر یا دوست گردیدن کسی را. (از اقرب الموارد). برادر گرفتن کسی را و دوست شدن. (ناظم الاطباء). برادر و دوست شدن. (منتهی الارب). باکسی برادری گرفتن. (المصادر زوزنی). با کسی برادری کردن. (تاج المصادر بیهقی). و رجوع به مواخات شود
(مُ آ خَ ذَ)
لغت نامه دهخدا
مؤاخذه. مؤاخذه. واجست. بازخواست و عقوبت به سبب گناه (این کلمه با کردن و شدن و نیز فرمودن صرف شود) (از یادداشت مؤلف) : ترکان خاتون کربوغا را نهفته به اصفهان فرستادبه مؤاخذت برکیارق. (سلجوقنامۀ ظهیری). ملک دانشمند را مؤاخذت و معاتبت فرمود. (گلستان). در حال جوابی نبشت که اگر پیش از بلاغ کشف کنند از مؤاخذت ایمن باشد. (گلستان). و رجوع به مؤاخذه و مواخذه شود
(عَ)
لغت نامه دهخدا
منظم کردن و علف خورانیدن دواب در یک جا. (منتهی الارب). مؤارات. بستن ستور را با ستور دیگر در یک جا و علوفه دادن. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
(عَصْ وَ دَ)
لغت نامه دهخدا
مساوات کردن کسی را در نفس خود و در مال خود. (ناظم الاطباء) ، غمخواری نمودن کسی را به مال خود و از مال خود به وی دادن و او را پیشوای مال خود کردن. و یا آنکه مواساه نمی باشد مگر در کفاف تن اگر در فضل کفاف بود آن را مؤاساه نگویند. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). کسی رادر چیزی همچون خویشتن داشتن. (تاج المصادر بیهقی). آن است که شخص در مورد جلب منافع و دفع مضار دیگران را همچون خود بشناسد و ایثار آن است که آدمی دیگران را در دو مورد بالا بر خود مقدم بدارد و این خوی آخرین درجات برادری محسوب گردد. (از تعریفات جرجانی)
(مُ آ مَ)
لغت نامه دهخدا
نام قسمی خط عربی. (فهرست ابن الندیم) ، احکام پادشاهان در مصادرۀ اموال یکی از مأموران خود. (یادداشت لغت نامه) ، جمع واژۀ مؤامره. رجوع به مؤامره شود
(مُ آ نَ / نِ سَ)
لغت نامه دهخدا
مؤانسه. انس و الفت و هم خویی و رفاقت و مصاحبت و همدمی. (ناظم الاطباء). ایناس. انس. محبت. دوستی. همدمی. دمسازی. کسی را مونسی کردن. (زوزنی). مونس کسی شدن. آرام گرفتن با. آرام یافتن به چیزی. (یادداشت مؤلف) : ساعتی به مفاوضت ایشان مؤانست جستمی. (کلیله و دمنه). در مجالس انس به مرتبت معاشرت و مؤانست مخصوص شد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 318). به مجالست و مؤانست و منادمت خویش مخصوص گردانید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 308).
- مؤانست گرفتن، انس گرفتن. مأنوس شدن. خو گرفتن. آرام یافتن. اخت شدن. (از یادداشت مؤلف) : بذله ها و لطیفه ها گفتی تا باشد که مؤانست گیرد. (گلستان).
، (اصطلاح عرفانی) مؤانست آن است که از همه گریزان باشی و حق را همه وقت جویان مانی: من آنس باﷲ، استوحش من غیراﷲ. (از مجمعالسلوک)
- مؤانست گرفتن، انس گرفتن. مأنوس شدن. خو گرفتن. آرام یافتن. اخت شدن. (از یادداشت مؤلف) : بذله ها و لطیفه ها گفتی تا باشد که مؤانست گیرد. (گلستان).
، (اصطلاح عرفانی) مؤانست آن است که از همه گریزان باشی و حق را همه وقت جویان مانی: من آنس باﷲ، استوحش من غیراﷲ. (از مجمعالسلوک)
(مُ ءَسْ سَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤسسه. بنگاهها. سازمانها. مؤسسه ها: مؤسسات دولتی. مؤسسات ملی، و آن را در زبان فارسی غالباً به کسر سین (اوّل) تلفظکنند. (از یادداشت مؤلف). و رجوع به مؤسسه شود
(مُءْ مِ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤمنه. (ناظم الاطباء). زنان ایمان آورنده. زنان باایمان. (یادداشت مؤلف) :
در دعای مؤمنین و مؤمناتی زآنکه هست
زیر بارت گردن هر مؤمن و هر مؤمنه.
منوچهری.
جمیع مؤمنین و مؤمنات و مسلمین و مسلمات را توفیق راه راست کرامت فرمای. (قابوسنامه ص 3).
برنخوانده خلق پنداری همی
مسلمات ٌ مؤمنات ٌ قانتات.
ناصرخسرو.
و رجوع به مؤمن و مؤمنه شود
در دعای مؤمنین و مؤمناتی زآنکه هست
زیر بارت گردن هر مؤمن و هر مؤمنه.
منوچهری.
جمیع مؤمنین و مؤمنات و مسلمین و مسلمات را توفیق راه راست کرامت فرمای. (قابوسنامه ص 3).
برنخوانده خلق پنداری همی
مسلمات ٌ مؤمنات ٌ قانتات.
ناصرخسرو.
و رجوع به مؤمن و مؤمنه شود
(عَ)
لغت نامه دهخدا
مؤاتات. موافقت کردن با کسی در کاری. (منتهی الارب) ، مطاوعت وپیروی کردن. (از المنجد). و رجوع به مؤاتات شود
(مُ)
لغت نامه دهخدا
مؤاتات. موافقت. سازواری. سازگاری. سازش. (یادداشت مؤلف). صاحب منتهی الارب از صحاح نقل کند که عامه مؤاتات را به واو گویند: به مواتات دولت قاهره،... مستظهر و مستبشر شوند. (تاریخ جهانگشای جوینی) ، مطاوعت. اطاعت. فرمانبرداری. (یادداشت مؤلف)
(مُءْ نِ)
لغت نامه دهخدا
جمیع اسلحه یا نیزه و خود و برگستوان و پاره آهن که بدان کنارۀ کلاه خود را به حلقه های زره بر گردن بندند، سپر. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) (آنندراج)
(مَ ئو)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤونه. (یادداشت مؤلف) (ناظم الاطباء) (دهار) ، سختیها. مشکلات. رنجها. دشواریها. (از یادداشت مؤلف) : باز در عواقب کارهای عالم تفکر می کردم و مؤونات آن را پیش چشم آوردم. (کلیله و دمنه). رجوع به مؤنت و مؤنه شود، جمع واژۀ مؤن، به معنی نوعی از مالیات و عوارض. (از یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 165). عوارض. مالیات. نوعی مالیات بوده است. (از یادداشت مؤلف) : ترخان آن بود که از همه مؤونات معاف بود. (تاریخ جهانگشای جوینی). و رجوع به مؤن و مؤونت شود
(مُ ءَلْ لَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤلفه. تألیفات. تصنیفات. کتابهای نوشته شده: کتاب شفا از مؤلفات ابوعلی سیناست. (از یادداشت مؤلف). رجوع به مؤلّف شود
(مُءْ ثَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤثفه. قدر مؤثفات، دیگ بر دیگ پایه نهاده. (منتهی الارب). رجوع به مؤثفه شود
(مُ ءَثْ ثِ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مؤثره. (یادداشت مؤلف). تأثیرکنندگان. (آنندراج) (غیاث). رجوع به مؤثره و مؤثر شود، کنایه باشد از ستارگان. (آنندراج) (غیاث)
موافقت کردن سازش کردن، موافقت سازش. فرمان بردن از کسی، موافقت کردن با کسی، فرمانبرداری، موافقت: (چون از الموت... باقزوین اتفاق معاودت افتاد و بمواتات سعادتی که آن روز بود... کارهایی که از حضرت بصدد اتمام آن بودم بر حسب ارادت تمشیت یافت) (نفثه المصدور. چا یز. 9)
با کسی دوستی و پیوستگی داشتن، پی در پی کردن کاری را، دوستی، پیوستگی: (... و بدین تحفظ و تیقظ اعتقاد من در موالات تو صافی تر گشت) (کلیله. مصحح مینوی. 32)
موافقت کردن با کسی در امری، موافقت، خبر آمدن چیزی مبتدا را بلاوسطه (یعنی بدون آوردن کلمه ذو و غیر آن) مانند: (زید قائم {بخلاف} زید قیام {که آن حمل صحیح نمی باشد مگر با آوردن واسطه مانند: زید ذو قیام
یاری کردن بمال و تن، یاری گری: (و بمواسات خویش هر وقت او را از خود شاکر و آسوده داری) (کشف الاسرار 510: 2)
