معنی مسباحی - جستجوی لغت در جدول جو

مسباحی

مساحت کردن، اندازه گیری زمین، نقشه برداری

(مُ تَ)

بغاوت کننده با هم. (آنندراج). یاغی و گردنکش و فتنه جوی بر ضد دیگری و یا به سوی کسی. (ناظم الاطباء) ، گستاخ و بی ادب. (ناظم الاطباء). و رجوع به تباغی شود

لغت نامه دهخدا

متلاحی

(مُ تَ)

پیکار کننده و خصومت نماینده. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از ذیل اقرب الموارد). مخاصم و معارض با یکدیگر. (ناظم الاطباء) ، دشنام دهنده به یکدیگر. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). رجوع به تلاحی شود

لغت نامه دهخدا

مسماری

(مِ)

منسوب به مسمار. میخی. میخی شکل. شبیه به مسمار. (ناظم الاطباء).
- خط مسماری، خط میخی. رجوع به خط میخی و میخی شود.
، فلکی. (بحر الجواهر) ، خرابی. ویرانی، پایمال کننده. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

مباحیت

(بَ مَ دَ)

حلالیت و روایی و حلال بودن. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

حسبانی

(حُ)

عیار حسبانی و عیار غیرحسبانی. رجوع به عیار شود

لغت نامه دهخدا

اسباری

(اَ)

منسوب به قریۀ اسبار. (انساب سمعانی)

لغت نامه دهخدا

اسباطی

(اَ)

منسوب به اسباط که نام بعض اجداد منتسب الیهم است. (سمعانی)

لغت نامه دهخدا

بسباسی

(بَ)

ابن ابی اصیبعه در ذیل شرح حال ابن جلجل و درباره ترجمان کتب یونان به عربی گوید: در آن زمان (340 هجری قمری) در قرطبه گروهی از اطبا بودند که در زمرۀ محققان بشمار میرفتند و درباره استخراج مجهولات ادویه (عقاقیر) کتاب دیسقوریدس و برگرداندن آن به عربی بسیار کوشا بودند که از آن جمله اند: محمد معروف به ’شجار’ گیاه شناس و نیز مردی معروف به بسباسی و دیگران. (از عیون الانباء ب 47) ، قرارداد و ترتیب: با فلان در باب تجارت بست و بند کردم. (فرهنگ نظام) ، بستن جلو آب و سیل آمده. مظفر کرمانی گفته:
سیل از کهسار آمد با شتاب
بست و بند پشته و پل شد خراب.
(انجمن آرا) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

مصباحی

(مِ)

قسمی از ثوانی نجوم شبیه به چراغ. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

مرلاحی

نام یکی از مترجمین از سریانی به عربی است و او در نیمۀ اول قرن چهارم میزیسته است معاصر با ابن الندیم و برای علی بن ابراهیم الدهکی ترجمه می کرده و ابن الدهکی اصلاح می کرده است. (از الفهرست ابن الندیم)

لغت نامه دهخدا

ماباقی

باقیمانده و بازمانده، (ناظم الاطباء)، مابقی، رجوع به مابقی شود

لغت نامه دهخدا

متباهی

(مُ تَ)

تفاخرکننده یکی بر دیگری. (آنندراج). فخریه کننده مر دیگری را. (ناظم الاطباء). و رجوع به تباهی شود

لغت نامه دهخدا

متبائی

(مُ تَ)

با هم برابر. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

مسنانی

(مِ)

منسوب به مسنان، از قراء نسف. (سمعانی)

لغت نامه دهخدا

متبالی

(مُ تَ)

آزماینده. (آنندراج). آزماینده و امتحان کننده. (ناظم الاطباء). و رجوع به تبالی شود

لغت نامه دهخدا

مسباح

(مِ)

مهرۀ تسبیح. (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

مسبحی

(مُ سَبْ بِ)

محمد بن عبیدالله بن احمد، ملقب به عزالملک. از امرا و مورخان و ادبای قرن چهارم و پنجم هجری. اصل او از حران است و به سال 366 هجری قمری در مصر متولد شد و به سال 420 هجری قمری در همین سرزمین درگذشت. او را تألیفات بسیاری است، از جمله: تاریخ المغاربه و مصر، مشهور به مختارالمسبحی التلویح و التصریح، مختارالاغانی و معانیها و قصص الانبیاء. درک البغیه.... (از الاعلام زرکلی ج 7 ص 140) (از وفیات الاعیان) (از شذرات الذهب)

لغت نامه دهخدا

مساحی

(مَ)

مساح. جمع واژۀ مسحاه. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). رجوع به مسحاه شود

لغت نامه دهخدا

مساحی

(مَسْ سا)

علم مسّاح. اندازه گیری. پیمایش زمین:
فلک چون آتش دهقان سنان کین کشد بر من
که بر ملک مسیحم هست مسّاحی و دهقانی.
خاقانی.
- عیار مساحی، از اقسام عیار است. رجوع به عیار در ردیف خود شود.
- عیار مقابل مساحی،از اقسام عیار است. رجوع به عیار در ردیف خود شود

لغت نامه دهخدا

مباحی

(مُ)

آن که قائل به رفع حکم حرمت است و همه چیز را درخور ارتکاب می شمارد. جمعی که خود را به صوفیان منتسب می شمرده اند، و قائل به رفع حکم حرمت بوده اند و آنان را ’اباحی’ و ’اباحتی’ و ’صوفیۀ اباحیه’ نیز گویند. (فرهنگ نوادر لغات کلیات شمس چ فروزانفر ج 7). از مباحی ّ عربی، که به اباحه معتقد باشد و همه چیز را مباح شمرد و چیزی را حرام و ناروا نداند:
ما رند و مقامر و مباحی ایم
انگشت نمای هر نواحی ایم.
عطار (از فرهنگ فارسی معین).
زهد از تو مباحی شد، تسبیح صراحی شد
جان را که فلاحی شد با رطل گران کرده.
مولوی (کلیات شمس ج 7).
امروزسماع است و شراب است و صراحی
یک ساقی بدمست یکی جمع مباحی.
مولوی (ایضاً).
روحی است مباحی که از آن روح چشیده ست
کو روح قدیمی و کجا روح ریاحی.
مولوی (ایضاً)

آن که قائل به رفع حکم حرمت است و همه چیز را درخور ارتکاب می شمارد. جمعی که خود را به صوفیان منتسب می شمرده اند، و قائل به رفع حکم حرمت بوده اند و آنان را ’اباحی’ و ’اباحتی’ و ’صوفیۀ اباحیه’ نیز گویند. (فرهنگ نوادر لغات کلیات شمس چ فروزانفر ج 7). از مُباحی ّ عربی، که به اباحه معتقد باشد و همه چیز را مباح شمرد و چیزی را حرام و ناروا نداند:
ما رند و مقامر و مباحی ایم
انگشت نمای هر نواحی ایم.
عطار (از فرهنگ فارسی معین).
زهد از تو مباحی شد، تسبیح صراحی شد
جان را که فلاحی شد با رطل گران کرده.
مولوی (کلیات شمس ج 7).
امروزسماع است و شراب است و صراحی
یک ساقی بدمست یکی جمع مباحی.
مولوی (ایضاً).
روحی است مباحی که از آن روح چشیده ست
کو روح قدیمی و کجا روح ریاحی.
مولوی (ایضاً)

لغت نامه دهخدا

سباحی

(سَبْ با)

شناگری:
هیچ دانی آشنا کردن بگوی
گفت نی از من تو سباحی مجوی.
(مثنوی).
میروم بر وی چنانکه خس رود
نی بسباحی چنانکه کس رود.
(مثنوی)

لغت نامه دهخدا

متباکی

(مُ تَ)

گریۀ دروغ نماینده. (آنندراج). کسی که خود را وامی دارد و یا واداشته می شود به ریختن اشک و آن که به حیله و مکرگریه می کند. (ناظم الاطباء). و رجوع به تباکی شود

لغت نامه دهخدا

متباقی

(مُ تَ)

باقی مانده و باقی و تتمه. (ناظم الاطباء). و رجوع به تباقی شود

لغت نامه دهخدا

مسقاوی

(مَ وی ی)

مسقوی. کشت آب خورده. (از یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به مسقوی شود

لغت نامه دهخدا

مسمایی

در تازی نیامده چرباکی منسوب به مسمی (مسما)، آنچه برای خورش مسمی (مسما) بکار رود: کدو مسمائی

فرهنگ لغت هوشیار