- محائیدن (زِ کَ دَ)
مخائیدن. رجوع به مخائیدن شود
معنی محائیدن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(لَ)
لغت نامه دهخدا
مقابل پائیدن. رجوع به پائیدن شود:
نابوده که بوده شود نپاید
زین است جهان در زوال و سیلان.
ناصرخسرو
نابوده که بوده شود نپاید
زین است جهان در زوال و سیلان.
ناصرخسرو
(شْ / شِ کَ تَ)
لغت نامه دهخدا
به مکیدن واداشتن: ساعتی بچه را مکانید. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : مقل، به دست اندک شیر مکانیدن شتر بچه را. (منتهی الارب). امصاص، مکانیدن. (صراح) (منتهی الارب)
(کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
غلطیدن. (آنندراج) (ناظم الاطباء). لوله شدن. (ناظم الاطباء). خرغلط زدن. مراغه کردن. (یادداشت مؤلف)
(تَ)
لغت نامه دهخدا
میل کردن. (صحاح الفرس) (آنندراج). رغبت کردن. (غیاث). رغبت و خواهش و میل نمودن. (برهان). رجوع به گراییدن شود
(دَ)
لغت نامه دهخدا
گفتن. (غیاث). لائیدن. دراییدن:
روز کاین از شب بشنید شد آشفته و گفت
خامشی کن چه درائی سخن نامحکم.
اسدی.
شرف مرد به علمست شرف نیست به سال
چه درائی سخن یافه همی خیره به خیر.
ناصرخسرو.
جاهل نرسد به پارسائی
بیهوده سخن چرا درائی.
رجوع به دراییدن شود.
- بیهوده درائیدن، بیهوده گفتن: هذی. هذیان، بیهوده درائیدن از بیماری و خواب و جز آن. (منتهی الارب).
- خام درائیدن، خام گفتن. رجوع به خام درائیدن شود.
- ژاژ درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به ژاژ درائیدن شود.
- لک درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به لک درائیدن شود.
- هذیان درائیدن، هقو. (منتهی الارب). رجوع به هذیان درائیدن شود.
- هرزه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به هرزه درائیدن شود.
- یافه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به یافه درائیدن شود.
- یاوه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به یاوه درائیدن شود.
، غریدن. لندلند کردن: ژک، کسی با کسی همی تندد و همی دراید، گویند همی ژکد. (فرهنگ اسدی) ، آواز کردن جرس و غیره. (غیاث) ، سرائیدن:
الا تا درایند طوطی و شارک
الا تا سرایند قمری و ساری.
زینبی.
، آواز کردن چون چغز و وزغ:
ای همچو پک پلید و چنو دیده ها برون
مانند آن کسی که مر او را کنی خبک
تا کی همی درائی و گردم همی دوی
حقا که کمتری و فژاگن تری ز پک.
دقیقی
روز کاین از شب بشنید شد آشفته و گفت
خامشی کن چه درائی سخن نامحکم.
اسدی.
شرف مرد به علمست شرف نیست به سال
چه درائی سخن یافه همی خیره به خیر.
ناصرخسرو.
جاهل نرسد به پارسائی
بیهوده سخن چرا درائی.
رجوع به دراییدن شود.
- بیهوده درائیدن، بیهوده گفتن: هذی. هذیان، بیهوده درائیدن از بیماری و خواب و جز آن. (منتهی الارب).
- خام درائیدن، خام گفتن. رجوع به خام درائیدن شود.
- ژاژ درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به ژاژ درائیدن شود.
- لک درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به لک درائیدن شود.
- هذیان درائیدن، هقو. (منتهی الارب). رجوع به هذیان درائیدن شود.
- هرزه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به هرزه درائیدن شود.
- یافه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به یافه درائیدن شود.
- یاوه درائیدن، بیهوده گفتن. رجوع به یاوه درائیدن شود.
، غریدن. لندلند کردن: ژک، کسی با کسی همی تندد و همی دراید، گویند همی ژکد. (فرهنگ اسدی) ، آواز کردن جرس و غیره. (غیاث) ، سرائیدن:
الا تا درایند طوطی و شارک
الا تا سرایند قمری و ساری.
زینبی.
، آواز کردن چون چغز و وزغ:
ای همچو پک پلید و چنو دیده ها برون
مانند آن کسی که مر او را کنی خبک
تا کی همی درائی و گردم همی دوی
حقا که کمتری و فژاگن تری ز پک.
دقیقی
(زُ شُ دَ)
لغت نامه دهخدا
به معنی پوشیدن و ناپدید کردن است:
نرسد بر چنین معانی آنک
حب دنیا رخانش بمخاید.
ناصرخسرو (دیوان چ مینوی - محقق ص 224)
نرسد بر چنین معانی آنک
حب دنیا رخانش بمخاید.
ناصرخسرو (دیوان چ مینوی - محقق ص 224)
(لَ گَ دَ)
لغت نامه دهخدا
ستودن بمعنی وصف کردن و بیان محاسن کردن. (آنندراج) :
چو دید آن چنان پهلوان پرخرد
ستائید او را چنان چون سزد.
فردوسی.
گهمان بفزائید و گهی مان بستائید
بر خویشتن از خویش همی کار فزائید.
ناصرخسرو.
و رجوع به ستاییدن شود
چو دید آن چنان پهلوان پرخرد
ستائید او را چنان چون سزد.
فردوسی.
گهمان بفزائید و گهی مان بستائید
بر خویشتن از خویش همی کار فزائید.
ناصرخسرو.
و رجوع به ستاییدن شود
(رَ تَ)
لغت نامه دهخدا
خراشیدن. دریدن. (ناظم الاطباء) ، به دندان ریش کردن. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (آنندراج)
(لَ / لُو رَ تَ)
لغت نامه دهخدا
نغمه. (غیاث). نغمه کردن و سرود گفتن. (آنندراج). ترنم. (مجمل اللغه) (دهار). تغنیه. (مجمل اللغه). تغنی. (مجمل اللغه) (المصادرزوزنی). معروف است و در کلیسای قدیم قسمتی از عبادات الهیه محسوب بود و در تمام اوقات نمایندۀ شادی و خوشحالی بوده و هست. (قاموس کتاب مقدس) :
همانگاه طنبور در بر گرفت
سرائیدن از کام دل درگرفت.
فردوسی.
بدو گفت اکنون که چندین سخن
سرائید برنا و مرد کهن.
فردوسی.
الا تا درآیند طوطی و شارک
الا تا سرایند قمری و ساری.
زینتی.
چون سرائیدن بلبل که خوش آمد در باغ
لیکن آن سوز ندارد که بود در قفسی.
سعدی.
رجوع به سراییدن شود.
، خواندن:
بینی آن رود نوازیدن با چندین کبر
بینی آن شعر سرائیدن با چندین ناز.
فرخی.
، مدح کردن:
خواهم که بدانم که مر این بی خردان را
طاعت ز چه معنی و ز بهر چه سرائید.
ناصرخسرو.
رجوع به سراییدن شود
همانگاه طنبور در بر گرفت
سرائیدن از کام دل درگرفت.
فردوسی.
بدو گفت اکنون که چندین سخن
سرائید برنا و مرد کهن.
فردوسی.
الا تا درآیند طوطی و شارک
الا تا سرایند قمری و ساری.
زینتی.
چون سرائیدن بلبل که خوش آمد در باغ
لیکن آن سوز ندارد که بود در قفسی.
سعدی.
رجوع به سراییدن شود.
، خواندن:
بینی آن رود نوازیدن با چندین کبر
بینی آن شعر سرائیدن با چندین ناز.
فرخی.
، مدح کردن:
خواهم که بدانم که مر این بی خردان را
طاعت ز چه معنی و ز بهر چه سرائید.
ناصرخسرو.
رجوع به سراییدن شود
(کَ / گُو کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
به دندان ریش کردن. (صحاح الفرس) :
دریا دو چشم و بر دل آتش همی فزاید
مردم میان دریا و آتش چگونه شاید
نیش نهنگ دارد دل را همی خساید
ندهم که ناگوارد کایدون نه خرد خاید.
(احوال و اشعار رودکی سعید نفیسی ج 3 ص 993)
دریا دو چشم و بر دل آتش همی فزاید
مردم میان دریا و آتش چگونه شاید
نیش نهنگ دارد دل را همی خساید
ندهم که ناگوارد کایدون نه خرد خاید.
(احوال و اشعار رودکی سعید نفیسی ج 3 ص 993)
تامل کردن درنگ کردن، توضیح مساوی ازین مصدر جز مفرد امر حاضر (بتا (ی) دیده نشده
