- مجاهز
کسی که اسباب کاری را فراهم کند
حریف قمار، حریف در بازی نرد، شطرنج و جز آن
حریف قمار، حریف در بازی نرد، شطرنج و جز آن
معنی مجاهز - جستجوی لغت در جدول جو
- مجاهز(مُ هَِ)
تاجر مالدار و غنی. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). مجاهز در قول عامه تحریف مجهّز است. (از محیط المحیط). در کتب لغت عربی مجاهز به هیچ معنی یافت نشد، الا در مغرب مطرزی چ حیدرآباد ج 1 ص 101 که گوید مجاهز در اصطلاح عامه، بازرگان مال دار است و گویا مراد ایشان مجهز باشد یعنی کسی که مال التجارۀ فاخر به تجار دیگر می دهد و روانۀ سفر می کند یا خود او با آن مال سفر می کند، و کلمه به مجاهز تحریف شده باشد. (حاشیۀ کلیله و دمنه چ مینوی ص 293) :
تا شد قمر مجاهز گل بربساط لطف
دست ندب ببرد زعود قمار گل.
انوری (دیوان چ سعید نفیسی ص 194).
خدایگان جهان مالک الرقاب امم
تویی که هست زبان توترجمان قضا
نهد مجاهز خلق تو از نفایس عطر
هزارگونه بضاعت در آستین صبا.
ظهیر فاریابی.
و رجوع به مجهّز شود، ساختگی کننده و اسباب دارنده. (غیاث) (آنندراج). آماده کننده و کارساز و فراهم کننده چیزی:
وی ز خرج کفت مجاهزکان
کرده با آفتاب انبازی.
انوری.
مجاهدان نفاذ تو همچو باد عجول
مجاهزان وقار تو همچو خاک صبور.
انوری.
جهان وظایف روزی و امن باز گرفت
مجاهزان فلک را مگر که مایه نماند.
انوری.
- مجاهز ارواح، اشاره به ذات پاک حق سبحانه و تعالی است. (برهان) (آنندراج) :
دمش خزینه گشای مجاهز ارواح
دلش خلیفۀ کتاب علم الاسماء.
خاقانی.
، کنایه از سرور کاینات صلوات علیه و آله هم هست. (برهان) (آنندراج).
، جهاز آورنده. (ناظم الاطباء). فراهم سازندۀ وسائل جنگ و قتال، حریف قمار در بازی نرد و شطرنج و غیر آن. (حاشیۀ کلیله و دمنه چ مینوی ص 292) :
دو لشکر صف زده در خانه هاشان
پس هر لشکری یکی مجاهز.
ناصرخسرو.
قمرشد با سر زلفش مقامر
دل من برده شد کاری است نادر
دلم باید جهاز اندر میانه
چو زلفش با قمر باشد مقامر
مجاهز بود و حاصل خودنیامد
مرا خصلی از آن خصمان جائر.
امیرمعزی.
تا حریف ظریف و کعبتین راست و مجاهز امین نباشد در آن شروع نشاید پیوست. (کلیله و دمنه چ مینوی صص 292-293)
تا شد قمر مجاهز گل بربساط لطف
دست ندب ببرد زعود قمار گل.
انوری (دیوان چ سعید نفیسی ص 194).
خدایگان جهان مالک الرقاب امم
تویی که هست زبان توترجمان قضا
نهد مجاهز خلق تو از نفایس عطر
هزارگونه بضاعت در آستین صبا.
ظهیر فاریابی.
و رجوع به مجهّز شود، ساختگی کننده و اسباب دارنده. (غیاث) (آنندراج). آماده کننده و کارساز و فراهم کننده چیزی:
وی ز خرج کفت مجاهزکان
کرده با آفتاب انبازی.
انوری.
مجاهدان نفاذ تو همچو باد عجول
مجاهزان وقار تو همچو خاک صبور.
انوری.
جهان وظایف روزی و امن باز گرفت
مجاهزان فلک را مگر که مایه نماند.
انوری.
- مجاهز ارواح، اشاره به ذات پاک حق سبحانه و تعالی است. (برهان) (آنندراج) :
دمش خزینه گشای مجاهز ارواح
دلش خلیفۀ کتاب علم الاسماء.
خاقانی.
، کنایه از سرور کاینات صلوات علیه و آله هم هست. (برهان) (آنندراج).
، جهاز آورنده. (ناظم الاطباء). فراهم سازندۀ وسائل جنگ و قتال، حریف قمار در بازی نرد و شطرنج و غیر آن. (حاشیۀ کلیله و دمنه چ مینوی ص 292) :
دو لشکر صف زده در خانه هاشان
پس هر لشکری یکی مجاهز.
ناصرخسرو.
قمرشد با سر زلفش مقامر
دل من برده شد کاری است نادر
دلم باید جهاز اندر میانه
چو زلفش با قمر باشد مقامر
مجاهز بود و حاصل خودنیامد
مرا خصلی از آن خصمان جائر.
امیرمعزی.
تا حریف ظریف و کعبتین راست و مجاهز امین نباشد در آن شروع نشاید پیوست. (کلیله و دمنه چ مینوی صص 292-293)
- مجاهز
فراهم کننده وسایل و اسباب کاری، تاجر مالدار و غنی. توضیح در مغرب مطرزی آمده: مجاهز در اصطلاح عامه بازرگان مالدار است و گویا مراد ایشان مجهز باشد یعنی کسی که مال التجاره فاخر به تجار دیگر می دهد و روانه سفر می کند یا خود او با آن مال سفر میکند و کلمه به مجاهز تحریف شده باشد، خزانه دار مستوفی: جهان وظایف روزی وامن باز گرفت مجاهزان فلک را مگر که مایه نماند، حریف قمار در بازی نرد و شطرنج و غیر آن: تا حریف ظریف و کعبتین راست و مجاهز امین نباشد در آن شروع نشاید پیوست، قمار باز مقامر: قمر شد با سر زلفش مقامر دل من برده شد کاریست نادر. دلم باید جهاز اندر میانه چو زلفش با قمر باشد مقامر. مجاهز بود و حاصل خود نیامد مرا خصلی ازان خصمان جائر. (معزی) که در آن جهاز را بمعنی چیزی که بر سر آن قمار کنند و مجاهز را ظاهرا بمعنی قمار باز بکار برده است، فراهم آورنده و سازنده اسباب جنگ و قتال: مجاهدان نفاذ تو همچو باد عجول مجاهزان وقار تو همچو خاک صبور. (انوری) دو لشکر صف زده در خانه ها شان پس هر لشکری یکی مجاهز. (ناصر خسرو ص فد) جمع مجاهزین. یا مجاهز ارواح. خدای تعالی: دمش خزینه گشای مجاهز ارواح دلش خلیفه کتاب معلم اسما. (خاقانی)، پیامبر اسلام ص. یا مجاهز کان. (معدن) آفتاب خورشید: وی ز خرج کفت مجاهز کان کرده با آفتاب انبازی. (انوری)
- مجاهز((مُ هِ))
حریف در قمار، حریف در بازی نرد و شطرنج، فراهم کننده وسایل و اسباب کاری، مستوفی
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
استعمال کلمه ای در غیر معنی حقیقی خود که از جهتی مناسبت با معنی اصلی داشته باشد
(مَ زَ)
لغت نامه دهخدا
راه در شوره زار. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، جای بسیارجوز. (منتهی الارب) (آنندراج). جای پر از درخت گردکان. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، راه. مجاز. (از اقرب الموارد).
- مجازه النهر، پل. (از اقرب الموارد)
- مجازه النهر، پل. (از اقرب الموارد)
(مُ وِ)
لغت نامه دهخدا
گذرنده از جایی. (آنندراج) (ازاقرب الموارد). گذرنده از جایی و پس افکننده آن را به رفتن از وی. (از منتهی الارب) ، تجاوز کننده و درگذرنده از حد. (ناظم الاطباء).
- مجاوزالحد، بی اعتدال و از حد بیرون. (ناظم الاطباء).
، عفوکننده گناه. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از منتهی الارب) ، متعدی را گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون)
- مجاوزالحد، بی اعتدال و از حد بیرون. (ناظم الاطباء).
، عفوکننده گناه. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از منتهی الارب) ، متعدی را گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون)
(مُ هَِ)
لغت نامه دهخدا
کارزار کننده با دشمنان در راه خدا. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب). به کافران کارزار کننده. (غیاث) (آنندراج). غازی. (محمود بن عمر). آن که جهاد کند. مقابل قاعد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : مادام تا... عنان مجاهدان ادیان در معرکۀ ثغور بر اجیاد جیاد مرسل می شود... درود و آفرین بر عقلا و ممیزان عراق باد. (ترجمه تاریخ یمینی چ شعار ص 447).
شاه در برگرفت زاهد را
شیر کافرکش مجاهد را.
نظامی.
، مأخوذ از تازی، کوشش کننده و جد و جهدکننده. (ناظم الاطباء). کوشش کننده. (غیاث) (آنندراج) :
مجاهدان نفاذ تو همچو باد عجول
مجاهزان وقار تو همچو خاک صبور.
انوری (دیوان چ مدرس رضوی ص 231).
، محنت کشنده، کارگر. (ناظم الاطباء) ، در دوران مشروطیت ایران این نام به کسانی اطلاق می گردید که در راه آزادی و وطن اسلحه بدست می گرفتند و به ضد دشمنان آزادی ایران می جنگیدند:
زسنگر گذر کرد تیر مجاهد
چو تیر تهمتن ز درع کشانی.
بهار.
- امثال:
مجاهد روز شنب ه، این شنبه 27 رجب 1327 قمری مطابق 22 اسد و 23 مرداد 1288 شمسی و 14 اوت 1909 مسیحی است که یک روز پیش از آن یعنی جمعۀ 26 رجب طهران به دست آزادی خواهان فتح شد و فردای فتح جمعی غوغاگونه که نه صاحب جرأت و نه دارای عقیدتی جزم بودند مسلح شده و به امید غارت به آزادی طلبان پیوستند. نظیر مثل نقش شاهنامه. (امثال و حکم ج 3 ص 1501)
شاه در برگرفت زاهد را
شیر کافرکش مجاهد را.
نظامی.
، مأخوذ از تازی، کوشش کننده و جد و جهدکننده. (ناظم الاطباء). کوشش کننده. (غیاث) (آنندراج) :
مجاهدان نفاذ تو همچو باد عجول
مجاهزان وقار تو همچو خاک صبور.
انوری (دیوان چ مدرس رضوی ص 231).
، محنت کشنده، کارگر. (ناظم الاطباء) ، در دوران مشروطیت ایران این نام به کسانی اطلاق می گردید که در راه آزادی و وطن اسلحه بدست می گرفتند و به ضد دشمنان آزادی ایران می جنگیدند:
زسنگر گذر کرد تیر مجاهد
چو تیر تهمتن ز درع کشانی.
بهار.
- امثال:
مجاهد روز شنب ه، این شنبه 27 رجب 1327 قمری مطابق 22 اسد و 23 مرداد 1288 شمسی و 14 اوت 1909 مسیحی است که یک روز پیش از آن یعنی جمعۀ 26 رجب طهران به دست آزادی خواهان فتح شد و فردای فتح جمعی غوغاگونه که نه صاحب جرأت و نه دارای عقیدتی جزم بودند مسلح شده و به امید غارت به آزادی طلبان پیوستند. نظیر مثل نقش شاهنامه. (امثال و حکم ج 3 ص 1501)
(مَ هَِ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ مجهل. (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). جمع واژۀ مجهل. مقابل معالم. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). رجوع به مجهل شود
(مَ زَ)
لغت نامه دهخدا
اول رمل الدهناء است. (منتهی الارب). جایی است بین ذات العسره و سمیسه برراه بصره در اول رمل الدهناء. (از معجم البلدان)
(مُ هَِ)
لغت نامه دهخدا
شیرکوه، از ایوبیان حمص است (متوفی به سال 581 هجری قمری). (از طبقات سلاطین اسلام ص 69)
(مَجْ جا نَ)
لغت نامه دهخدا
موضعی است. (منتهی الارب). وادی و قریه ای است از یمامه. (از معجم البلدان). و رجوع به معجم البلدان شود
آشکار کننده، بانگ زننده، کینه توز، دشنامگوی، رو به رو شونده: در جنگ مجاهرت در فارسی: آشکار کردن، بانگ زدن، کینه توزی، دشنامگویی، جنگ رو با روی کارراه انداز، بازر گان توانگر، گنجور، منگیا گر (قمار باز) با کسی روبرو جنگ کننده، دشمنی کننده، دشنام دهنده، آواز بلند کننده، آشکار کننده جمع مجاهرین
جمع مجهل، بیابان های بی نشانه، جمع جهل، نادانی ها جمع مجهل، جمع جهل
((مُ هِ))
فرهنگ فارسی معین
با کسی روبه رو جنگ کننده، دشمنی کننده، دشنام دهنده، آواز بلند کننده، آشکار کننده، جمع مجاهرین
((مَ))
فرهنگ فارسی معین
غیر حقیقت، استعمال کلمه ای در غیر معنی حقیقی خود به شرط آن که آن معنی از جهتی مناسبت با معنی اصلی داشته باشد
رزمنده، مبارز، تلاشگر، سخت کوش، کوشا
متضاد: سهل انگار، متهاون
متضاد: سهل انگار، متهاون
