- متکرفس (مُ تَ کَ فِ)
مجتمع و منضم شونده. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). بهم کشیده. (ناظم الاطباء). رجوع به تکرفس شود
معنی متکرفس - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(مُ تَ فِ)
لغت نامه دهخدا
با هم برجهنده. (آنندراج). مشغول به برجستن و کشیدن موی یکدیگر را. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). و رجوع به تقافس شود
(مُ تَ قَ فِ)
لغت نامه دهخدا
عجوزی که به جامه درپیچیده شود. (آنندراج) (از منتهی الارب) (ازاقرب الموارد). و رجوع به تقرفص و مادۀ قبل شود
(مُ تَ)
لغت نامه دهخدا
از ’ک ف ء’، برابر شونده و برابر ایستنده. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). برابر و موافق و هم کفو. (ناظم الاطباء). رجوع به تکافوء شود
(مُ تَ وِ)
لغت نامه دهخدا
گیاه بسیار و بریکدیگر نشسته. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، توبرتو و برهم. (آنندراج). گوشت توبرتو شده و بسیار برهم نشسته. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). و رجوع به تکاوس شود، به اصطلاح عروض در پی هم آمدن چهار حرکت باجتماع دو سبب چون ضربنی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و آن چهار متحرک و ساکنی است چنانکه فعلتن که از مستفعلن خیزد و این فاصله کبری است و شرح آن در قسم عروض داده آمده است و گفته شده که این قافیت در شعر پارسی خوش آینده نباشد چنانکه متکلفی گفته است:
گریار من غم دلم بخوردی
زین بهترک به حال من نگردی.
و اشتقاق این لفظ از تکاوس است بمعنی انبوهی و مزاحمت و گویند نبت متکاوس، یعنی گیاهی درهم رسته و بهم بیرون شده و به سبب کثرت متحرکات این قافیت، و دوری آن از اعتدال آن را بتزاحم گیاه و درهم رستگی آن تشبیه کردند. (المعجم فی معاییر اشعار العجم ص 206)
گریار من غم دلم بخوردی
زین بهترک به حال من نگردی.
و اشتقاق این لفظ از تکاوس است بمعنی انبوهی و مزاحمت و گویند نبت متکاوس، یعنی گیاهی درهم رسته و بهم بیرون شده و به سبب کثرت متحرکات این قافیت، و دوری آن از اعتدال آن را بتزاحم گیاه و درهم رستگی آن تشبیه کردند. (المعجم فی معاییر اشعار العجم ص 206)
(مُ تَ کَ سِ)
لغت نامه دهخدا
چیزی درآینده در چیزی. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). مندرج و متداخل. (ناظم الاطباء). رجوع به تکرسف شود
(مُ تَ کَلْ لَ فَ)
لغت نامه دهخدا
تأنیث متکلف. ج، متکلّفات: جملۀ مصنوعات شعر... که در فصول متقدم برشمردیم... از متکلفات اشعار است. (المعجم چ مدرس رضوی چ 1 ص 317). و رجوع به متکلف شود
(مُ تَ کَ دِ)
لغت نامه دهخدا
از ترس دونده. (آنندراج) (ازمنتهی الارب) (از اقرب الموارد). ترسیده و هراسیده ودونده از ترس. (ناظم الاطباء). رجوع به تکردم شود
(مُ تَ فِ)
لغت نامه دهخدا
رغبت کننده به چیزی به طریق مبارات. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). آرزومند و راغب و مشتاق، بخصوص هنگام رقابت و همچشمی. (ناظم الاطباء) : ختامه مسک و فی ذلک فلیتنافس المتنافسون. (قرآن 26/83). و رجوع به تنافس شود
(تَ وُ)
لغت نامه دهخدا
مجتمع گردیدن و منضم شدن مردم: تکرفس الرجل، درآمدن بعض چیز در بعض. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). منضم شدن و درآمدن بعض چیز در بعض. (از اقرب الموارد)
(مُ تَ صَرْ رِ فَ)
لغت نامه دهخدا
مالک شده و در تصرف و در ملکیت و دارا. (ناظم الاطباء).
- قوه متصرفه، قوتی است مترتب در مقدم تجویف اوسط دماغ و عمل آن ترکیب و تحلیل صور موجوده در خیال و معانی موجوده در حافظه است. این قوت اگر عاقله را بکار بندد مفکره و اگر وهم را در محسوسات بکار بندد متخیله می نامند و ’اما المتخیله فتسمی مفکره ایضاً باعتبار استعمال الناطقه ایاها فی ترتیب الفکر و مقدماته’. (فرهنگ علوم عقلی) (از تعریفات جرجانی). قوه متفکره. (ناظم الاطباء). و رجوع به قوه متفکره و متخیله گردد
- قوه متصرفه، قوتی است مترتب در مقدم تجویف اوسط دماغ و عمل آن ترکیب و تحلیل صور موجوده در خیال و معانی موجوده در حافظه است. این قوت اگر عاقله را بکار بندد مفکره و اگر وهم را در محسوسات بکار بندد متخیله می نامند و ’اما المتخیله فتسمی مفکره ایضاً باعتبار استعمال الناطقه ایاها فی ترتیب الفکر و مقدماته’. (فرهنگ علوم عقلی) (از تعریفات جرجانی). قوه متفکره. (ناظم الاطباء). و رجوع به قوه متفکره و متخیله گردد
(مُ تَ کَ دِ)
لغت نامه دهخدا
اندامها که فراهم آید و ترنجیده شود. (آنندراج) (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ورترنجیده و اندام فراهم آمده. (ناظم الاطباء). رجوع به تکردس شود، مانا به دمب پرستوک. (ناظم الاطباء)
(مُ تَ حَرْ رِ فَ / فِ)
لغت نامه دهخدا
مأخوذ از تازی، خراج کسانی که دارای کسب مخصوصی می باشند و خراجی که از کسب می گیرند. (ناظم الاطباء) (از اشتینگاس) (فرهنگ جانسون)
متصرفه در فارسی مونث متصرف و داشته به چنگ آورده مونث متصرف، قوتی است مترتب در مقدم تجویف اوسط دماغ و عمل آن ترکیب و تحلیل صور موجود در خیال و معانی موجود در حافظه است. این قوت اگر عاقله را بکار بندد مفکره و اگر وهم را در محسوسات بکار بندد متخیله نامیده شود
هر سو چر: ستوری که هر سو بچرخد و کسی که از هر دانشی خوشه ای بر گیرد
تو بر تو بر هم، انبوه شونده دست و پا گیر، در هم رسته انبوه شونده مزاحم، درهم رسته، چهار متحرک و یک ساکن است چنانک فعلتن که از مستفعلن خیزد و این فاصله کبری است و در شعر فارسی خوشایند نیست چنانک متکلفی گفته: گریار من غم دلم بخوردی زین بهترک بحال من نگردی
استحکامات، جرثقیل (جنگی) : پیز محمدخان با امیر محبت حاکم بلوچستا از قصر قند بحوالی بمپور رسیده بنای محاصره را گذاشتند و بساختن باستیان و انداختن توپ و خمپاره و پیش بردن مطریس و مورچل مشغول شدند، توپخانه
کسی که از علمی مقداری آموخته باشد بدون اینکه در آن متخصص و متبحر و متعمق باشد
شناختخواه، جست و جو گر طلب کننده چیزی به جهت شناختن آن، جستجو کننده گم شده، سالک که باول وهله از شناخت خدا غافل بود و بزودی حاضر گردد و فاعل مطلق را در صور وسایط و روابط باز شناسد، جمع متعرفین
