- لعطه (لُ طَ)
سیاهی گردن گوسپند، گردن بند، سیاهی که بدان زنان به روی خط کشند، خطی است سیاه که زنان بر رو کشند، سیاهی سرخی آمیزروی چرغ، سیاهی گردن. (منتهی الارب)
معنی لعطه - جستجوی لغت در جدول جو
- لعطه (لُ طَ)
تیراندازی، چشم زخم رسانی. (منتهی الارب)
- لعطه
تیر اندازی، چشم زخم زدن
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
لعبت، هر چیزی که با آن بازی کنند، بازیچه، اسباب بازی، عروسک، دلبر، معشوق زیبا، چشم و چراغ، سرو خوش رفتار، صنم
آنچه از روی زمین برچیده و برداشته شود، در فقه چیز برزمین افتاده که صاحبش شناخته نشود
(لَ قَ)
لغت نامه دهخدا
یکبار لیسیدن. (منتهی الارب). لعق، اندک هرچه باشد. یقال: فی الارض لعقه من ربیع، ای قلیل من الرطب. (منتهی الارب)
(لَ عَ اَ مِ نَ)
لغت نامه دهخدا
شهری از بربر. شهرکی است نزدیک سوس اقصی و میان آن و سوس بیست روزه راه باشد. این را ابن حوقل گفته است در کتاب المسالک و الممالک و هی معدن الدرق اللمطیه. لایوجد فی الدنیا مثلها علی مایقال والله اعلم. (ابن خلکان ج 2 ص 541). زمینی است از آن قبیلتی از بربر به اقصای مغرب و این نام بر قبیله و زمین هر دو اطلاق شود و سپر لمطی ّ منسوب بدانجاست. ابن مروان گمان برده است که مردم این قبیله وحوش را صید کنند و پوست آنان را در شیر تازه دوشیده بخیسانند و از آن سپر سازند که شمشیر برنده بر وی کارگر نباشد. (از معجم البلدان). زمینی است مر گروهی را به بربر، سپر را به وی نسبت کنند، پوست را یک سال در شیر تر نهند، بعد از آن سپر سازند و سپر آن چندان محکم و استوار گردد که تیغ بر آن کارگر نشود
بخوری که در هیاکل قدیم مستعمل بود. (فهرست مخزن الادویه)
(طَ)
لغت نامه دهخدا
پوست نی و کمان و نیزه و پوست هر چیزی. ج، لیط، لیاط، الیاط، پوست شکم، گونۀ هر چیزی، خوی و عادت. لیط. (منتهی الارب)
(لُ قَ)
لغت نامه دهخدا
آنچه در کپچه و ملعقه برداشته شود. (منتهی الارب). مقداری که در یک ملعقه جای گیرد، از معجونات وزنی معادل چهار مثقال. (مفاتیح)
(عُ طَ)
لغت نامه دهخدا
گردن بند و حمایل. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، سیاهیی که زنان برای زینت بوسیلۀ آن بر رخسار خود خط میکشند. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). ج، علط
(لُ بَ)
لغت نامه دهخدا
لعبت. پیکر نگاشته. پیکر عموماً. (منتهی الارب) ، اعجوبه:
تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار!
که در برابر چشمی و غایب از نظری.
حافظ.
، گول بیخرد که بدان فسوس کنند و بازی بازند. (منتهی الارب). امروز گویند: فلانی لعبتی است، یعنی سخت نادان و احمق است، بازی، بازیچه. ج، لعب. (زمخشری). بازیچه همچو شطرنج و جز آن. (منتهی الارب). ملعبه. عروسک. دمیه. لحفتان. آن است که دخترگان و دوشیزگان از جامه و لته به صورت آدمی سازند. (برهان) :
سوی خرد جز که خرد نیست مرد
او سخن و کالبدش لعبت است.
ناصرخسرو.
بازیچۀ لعبت خیال است
زین چشم خیالباز گشتم.
سیدحسن غزنوی.
بر سر تخت نرد چون طفلان
لعبت از استخوان کنند همه.
خاقانی.
جان مده در عشق زور و زر که ندهد هیچ طفل
لعبت چشم از برای لعبتی از استخوان.
خاقانی.
رجم کن این لعبت شنگرف را
در قلم نسخ کش این حرف را.
نظامی.
رخ چون لعبتش در دلنوازی
به لعبت باز خود میکرد بازی.
نظامی.
لعبت شاخ ارغوان طفل زبان گشاده بین
ناوک چرخ گلستان غنچۀ بی دهن نگر.
عطار.
، صنم. بت:
بتان دید (بیژن) چون لعبت قندهار
بیاراسته همچو خرم بهار.
فردوسی.
دور کردی مرا ز خدمت خویش
چون شمن را ز لعبت نوشاد.
فرخی.
با اینهمه درددل و اندوه چه بودی
گر دور نبودی ز من آن لعبت فرخار.
فرخی.
آن بدین گوید باری من ازین سیم کنم
خانه خویشتن از لعبت نیکو چو بهار.
فرخی.
شاخ بادام از شکوفه لعبتی شد آزری
جامهای می گرفته برگهای او به چنگ.
منوچهری.
بر برگ گل نسرین آن قطرۀ دیگر
چون قطرۀ خوی بر زنخ لعبت فرخار.
منوچهری.
بر خوردن تو باشد از دولت و از نعمت
از مجلس شاهانه، از لعبت فرخاری.
منوچهری.
بزم او را حسن و زیب نظم و نثرم هر زمان
حسن و زیب لعبتان مانی و آزر گرفت.
مسعودسعد.
، خوبروی. خوب. معشوق. زیباروی:
قلم او چو لعبتی است بدیع
زیر انگشت او گرفته وطن.
فرخی.
نوروز پیش از آنکه سراپرده زد بدر
با لعبتان باغ و عروسان مرغزار.
منوچهری.
ای لعبت حصاری شغلی دگر نداری
مجلس چرا نسازی باده چرا نیاری.
منوچهری.
گفته امت مدحتی خوبتر از لعبتی
سخت نکو حکمتی چون حکم بومعاذ.
منوچهری.
گفتم ای ماه روی مشکین زلف
بت دلجوی و لعبت دلدار.
مسعودسعد.
لعبتانی که ذهن من زاده ست
لهو را از جمال کاشانی است.
مسعودسعد.
ای قندهار گشته ز تو جایگاه قند
واﷲ که لعبتی چو تو در قندهار نیست.
مسعودسعد.
لعبتی را که صد هنر باشد
شاید ار بر میان کمر باشد.
مسعودسعد.
همی نواختی آن لعبت بدیع که هست
زبانش مست ولیکن به لحن موسیقار.
مسعودسعد.
تا از بر من دور شد آن لعبت زیبا
از هجر نیم یک شب ویک روز شکیبا.
مسعودسعد.
هر لفظی از آن چو صورتی دلکش
هر بیتی از آن چو لعبتی زیبا.
مسعودسعد.
هنگام را محابا نبود مثل زنند
تا آن مثل زدند شد از عاشقان قرار
هنگام گل رسید ز گلروی لعبتی
بر بوسه رام گشته محابا مکن کنار
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنارخویش
مگذار کز کنارتو گیرد دمی کنار.
سوزنی.
تیر مژگان توای لعبت نخجیری چشم
دل ما خست چنانچون تن نخجیر به تیر.
سوزنی.
بس نادره نگاری و بس بوالعجب بتی
ما را بگو که لعبت خندان کیستی.
خاقانی.
بر بندگان پاشی گهر هر بنده ای را بر کمر
زآن لعبتان کز صلب خور ارحام خارا داشته.
خاقانی.
وعده تأخیر به سر نامده
لعبتی از پرده بدرنامده.
نظامی.
غلام قامت آن لعبتم که بر قد او
بریده اند لطافت چو جامه بر بدنش.
سعدی.
همشیرۀ جادوان بابل
همسایۀ لعبتان کشمیر.
سعدی.
با کاروان مصری چندین شکر نباشد
در لعبتان چینی زین خوبتر نباشد.
سعدی.
به یاد آیدآن لعبت چینیم
کند خاک در چشم خودبینیم.
سعدی.
حور عین میگذرد در نظر سوختگان
یا مه چارده یا لعبت چین میگذرد.
سعدی.
شب خلوت آن لعبت حورزاد
مگر تن در آغوش مأمون نداد.
سعدی.
لعبت شیرین اگر ترش ننشیند
مدعیانش طمع برند به حلوا.
سعدی.
- لعبت آزری، منسوب به آزر بت تراش عم ّ ابراهیم یا پدر او:
شاخ بادام از بنفشه لعبتی شد آزری
جامهای می گرفته برگها هر سو به چنگ.
منوچهری.
- لعبت چشم، مردمک چشم. (دهار) :
لعبت چشم به خونین بچگان حامله شد
راه آن حامله را وقت سحر بگشایید.
خاقانی.
جان مده در عشق زور و زر که ندهد هیچ طفل
لعبت چشم از برای لعبتی از استخوان.
خاقانی.
لعبتان چشمها حیران که ما بر تخت نرد
چشم ها از لعبتان استخوان انگیخته.
خاقانی.
- لعبت دیده، لعبهالعین. لعبتان دیده، مردم دیده:
چرخ بر کار و بار ما به صبوح
میکند لعبتان دیده نثار.
خاقانی.
هردم هزار بچۀ خونین کنم به خاک
تا لعبتان دیده به زادن درآورم.
خاقانی.
لعبتان دیده را کایشان دو طفل هندواند
هم مشاطه هم حلی هم دایگان آورده ام.
خاقانی.
گویی جنابتش بود از لعبتان دیده
کو را به حوض ماهی دادند غسل دیگر.
خاقانی.
از آن شد پردۀ چشمم به خون بکری آلوده
که غم با لعبتان دیده جفتی کرد پنهانی.
خاقانی.
- لعبت زرنیخ، کنایه از آفتاب عالمتاب. (آنندراج) (برهان) :
لعبت زرنیخ شد این گوی زرد
چون زن حایض پی لعبت مگرد.
نظامی
تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار!
که در برابر چشمی و غایب از نظری.
حافظ.
، گول بیخرد که بدان فسوس کنند و بازی بازند. (منتهی الارب). امروز گویند: فلانی لعبتی است، یعنی سخت نادان و احمق است، بازی، بازیچه. ج، لعب. (زمخشری). بازیچه همچو شطرنج و جز آن. (منتهی الارب). ملعبه. عروسک. دمیه. لحفتان. آن است که دخترگان و دوشیزگان از جامه و لته به صورت آدمی سازند. (برهان) :
سوی خرد جز که خرد نیست مرد
او سخن و کالبدش لعبت است.
ناصرخسرو.
بازیچۀ لعبت خیال است
زین چشم خیالباز گشتم.
سیدحسن غزنوی.
بر سر تخت نرد چون طفلان
لعبت از استخوان کنند همه.
خاقانی.
جان مده در عشق زور و زر که ندهد هیچ طفل
لعبت چشم از برای لعبتی از استخوان.
خاقانی.
رجم کن این لعبت شنگرف را
در قلم نسخ کش این حرف را.
نظامی.
رخ چون لعبتش در دلنوازی
به لعبت باز خود میکرد بازی.
نظامی.
لعبت شاخ ارغوان طفل زبان گشاده بین
ناوک چرخ گلستان غنچۀ بی دهن نگر.
عطار.
، صنم. بت:
بتان دید (بیژن) چون لعبت قندهار
بیاراسته همچو خرم بهار.
فردوسی.
دور کردی مرا ز خدمت خویش
چون شمن را ز لعبت نوشاد.
فرخی.
با اینهمه درددل و اندوه چه بودی
گر دور نبودی ز من آن لعبت فرخار.
فرخی.
آن بدین گوید باری من ازین سیم کنم
خانه خویشتن از لعبت نیکو چو بهار.
فرخی.
شاخ بادام از شکوفه لعبتی شد آزری
جامهای می گرفته برگهای او به چنگ.
منوچهری.
بر برگ گل نسرین آن قطرۀ دیگر
چون قطرۀ خوی بر زنخ لعبت فرخار.
منوچهری.
بر خوردن تو باشد از دولت و از نعمت
از مجلس شاهانه، از لعبت فرخاری.
منوچهری.
بزم او را حسن و زیب نظم و نثرم هر زمان
حسن و زیب لعبتان مانی و آزر گرفت.
مسعودسعد.
، خوبروی. خوب. معشوق. زیباروی:
قلم او چو لعبتی است بدیع
زیر انگشت او گرفته وطن.
فرخی.
نوروز پیش از آنکه سراپرده زد بدر
با لعبتان باغ و عروسان مرغزار.
منوچهری.
ای لعبت حصاری شغلی دگر نداری
مجلس چرا نسازی باده چرا نیاری.
منوچهری.
گفته امت مدحتی خوبتر از لعبتی
سخت نکو حکمتی چون حکم بومعاذ.
منوچهری.
گفتم ای ماه روی مشکین زلف
بت دلجوی و لعبت دلدار.
مسعودسعد.
لعبتانی که ذهن من زاده ست
لهو را از جمال کاشانی است.
مسعودسعد.
ای قندهار گشته ز تو جایگاه قند
واﷲ که لعبتی چو تو در قندهار نیست.
مسعودسعد.
لعبتی را که صد هنر باشد
شاید ار بر میان کمر باشد.
مسعودسعد.
همی نواختی آن لعبت بدیع که هست
زبانش مست ولیکن به لحن موسیقار.
مسعودسعد.
تا از بر من دور شد آن لعبت زیبا
از هجر نیم یک شب ویک روز شکیبا.
مسعودسعد.
هر لفظی از آن چو صورتی دلکش
هر بیتی از آن چو لعبتی زیبا.
مسعودسعد.
هنگام را محابا نبود مثل زنند
تا آن مثل زدند شد از عاشقان قرار
هنگام گل رسید ز گلروی لعبتی
بر بوسه رام گشته محابا مکن کنار
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنارخویش
مگذار کز کنارتو گیرد دمی کنار.
سوزنی.
تیر مژگان توای لعبت نخجیری چشم
دل ما خست چنانچون تن نخجیر به تیر.
سوزنی.
بس نادره نگاری و بس بوالعجب بتی
ما را بگو که لعبت خندان کیستی.
خاقانی.
بر بندگان پاشی گهر هر بنده ای را بر کمر
زآن لعبتان کز صلب خور ارحام خارا داشته.
خاقانی.
وعده تأخیر به سر نامده
لعبتی از پرده بدرنامده.
نظامی.
غلام قامت آن لعبتم که بر قد او
بریده اند لطافت چو جامه بر بدنش.
سعدی.
همشیرۀ جادوان بابل
همسایۀ لعبتان کشمیر.
سعدی.
با کاروان مصری چندین شکر نباشد
در لعبتان چینی زین خوبتر نباشد.
سعدی.
به یاد آیدآن لعبت چینیم
کند خاک در چشم خودبینیم.
سعدی.
حور عین میگذرد در نظر سوختگان
یا مه چارده یا لعبت چین میگذرد.
سعدی.
شب خلوت آن لعبت حورزاد
مگر تن در آغوش مأمون نداد.
سعدی.
لعبت شیرین اگر ترش ننشیند
مدعیانش طمع برند به حلوا.
سعدی.
- لعبت آزری، منسوب به آزر بت تراش عم ّ ابراهیم یا پدر او:
شاخ بادام از بنفشه لعبتی شد آزری
جامهای می گرفته برگها هر سو به چنگ.
منوچهری.
- لعبت چشم، مردمک چشم. (دهار) :
لعبت چشم به خونین بچگان حامله شد
راه آن حامله را وقت سحر بگشایید.
خاقانی.
جان مده در عشق زور و زر که ندهد هیچ طفل
لعبت چشم از برای لعبتی از استخوان.
خاقانی.
لعبتان چشمها حیران که ما بر تخت نرد
چشم ها از لعبتان استخوان انگیخته.
خاقانی.
- لعبت دیده، لعبهالعین. لعبتان دیده، مردم دیده:
چرخ بر کار و بار ما به صبوح
میکند لعبتان دیده نثار.
خاقانی.
هردم هزار بچۀ خونین کنم به خاک
تا لعبتان دیده به زادن درآورم.
خاقانی.
لعبتان دیده را کایشان دو طفل هندواند
هم مشاطه هم حلی هم دایگان آورده ام.
خاقانی.
گویی جنابتش بود از لعبتان دیده
کو را به حوض ماهی دادند غسل دیگر.
خاقانی.
از آن شد پردۀ چشمم به خون بکری آلوده
که غم با لعبتان دیده جفتی کرد پنهانی.
خاقانی.
- لعبت زرنیخ، کنایه از آفتاب عالمتاب. (آنندراج) (برهان) :
لعبت زرنیخ شد این گوی زرد
چون زن حایض پی لعبت مگرد.
نظامی
(لَ بَ)
لغت نامه دهخدا
دارویی است شبیه به سورنجان فربه کن بدن. (منتهی الارب). یبروح الصنم است. (تحفۀ حکیم مؤمن). و رجوع به لعبت بربری شود. ابوریحان در صیدنه گوید: ابوحریج گفته است میان جرم او به میان سورنجان سفید ماند او رااز زمین مغرب از بلاد افریقیه به اطراف برند و گویندسورنجان را به عوض او بفروشند. ’ص اونی’ گوید باه زیاده کند خواه بخورند و خواه حقنه کنند. (ترجمه صیدنۀ ابوریحان). اصل الیبروح. (تذکرۀ ضریر انطاکی)
(لَ عی یَ)
لغت نامه دهخدا
سوزنی در قافیه این صورت را بجای لعیعه آورده است. رجوع به لعیعه شود. و در بحرالجواهر لعیقه آمده است و آن ظاهراً سهو کاتب و صحیح لعیعه است
لعنت در فارسی نیفرین نفرین نفریتک فریه بهره آن آفرین باشد ز سعد مشتری قسم این از نحس کیوان فریه و نفرین بود (امیرمغزی) سنه بسور، گزش شکنجه
از لعیعه تازی نان گاورس نان ارزن لعیعه نان گاورس: حدیث حسب حال خویش گفتم صواب آید ندانم یا خطیه. نه گندم دارم از بهر کلیچه نه ارزن دارم از بهر لعیه. ازان سیم وزر و غله چه گویی نصیب سوزنی هل من بقیه ک (سوزنی لغ)
بازیگر سرگرم کن لعبت در فارسی لهفت (این واژه در انجمن آرا آمده و پارسی دانسته شده ولی دگر گشته لعبه تازی است) بازیچه، بازی، پیکره، اروسک، آدمک در تاژ بازی (خیمه شب بازی)، زیبا روی دلستان دلبر، خنده خریش، شگفت، پستای بازی (پستا نوبت) بازیگر سرگرم کن گونه منگیا (قمار) بنگرید به لعبه بازی، نوبت بازی، آنچه بدان باری کنند مانند شطرنج، تمثال پیکر، احمقی که او را ریشخند کنند، مهر گیاه. توضیح در برخی ماخذ لعبه را گیاهی شبیه سورنجان ذکر کرده اند
یافته پیدا کرده، بچه سر راهی، زر پاره که در کان یافت می شود آنچه بر چیده و برداشته شود (خوشه و جز آن) جمع لقطات، بچه ای که او را از سر راه برداشته باشند
((لُ بَ))
فرهنگ فارسی معین
بازی، نوبت بازی، آنچه بدان بازی کنند مانند شطرنج، تمثال، پیکر، احمقی که او را ریشخند کنند، مهر گیاه
((لُ قْ یا قَ طَ))
فرهنگ فارسی معین
آن چه برچیده و برداشته شود (خوشه و جز آن)، بچه ای که او را از سر راه برداشته باشند