آلاله، در علم زیست شناسی گلی سرخ رنگ با سه یا پنج گلبرگ، در علم زیست شناسی گیاه این گل، علفی، کوچک و پایا است و در دو نوع بوستانی و بیابانی وجود دارد شقایق، گیاهی شبیه خشخاش با برگ های بریده و گل های سرخ که در انتهای گلبرگ های آن لکۀ سیاهی وجود دارد، آذریون، شقایق نعمان، لالۀ حمرا، آذرگون، آلاله، شقایق النّعمان، الاله، لالۀ نعمانی، لالۀ سرخ یک نوع چراغ بلور با پایۀ بلند و حبابی به شکل گل لاله کنایه از چهره و گونۀ سرخ کنایه از لب معشوق
آلاله، در علم زیست شناسی گلی سرخ رنگ با سه یا پنج گلبرگ، در علم زیست شناسی گیاه این گل، علفی، کوچک و پایا است و در دو نوع بوستانی و بیابانی وجود دارد شَقایِق، گیاهی شبیه خشخاش با برگ های بریده و گل های سرخ که در انتهای گلبرگ های آن لکۀ سیاهی وجود دارد، آذَرْیون، شَقایِقِ نُعمان، لالِۀ حَمرا، آذَرگون، آلالِه، شَقایِقُ النُّعمان، اَلالِه، لالِۀ نُعمانی، لالِۀ سُرخ یک نوع چراغ بلور با پایۀ بلند و حبابی به شکل گل لاله کنایه از چهره و گونۀ سرخ کنایه از لب معشوق
جای زندگی جانوران اعم از پرنده، خزنده، چرنده، حشره و درنده، آشیان، آشیانه خانۀ انسان بیکاره، تنبل، برای مثال کنون جویی همی حیلت که گشتی سست و بی طاقت / تو را دیدم به برنایی فسار آهخته و لانه (کسائی - ۵۸) بی قید
جای زندگی جانوران اعم از پرنده، خزنده، چرنده، حشره و درنده، آشیان، آشیانه خانۀ انسان بیکاره، تنبل، برای مِثال کنون جویی همی حیلت که گشتی سست و بی طاقت / تو را دیدم به برنایی فسار آهخته و لانه (کسائی - ۵۸) بی قید
پارسی تازه گشته از گیاهان گیاهی است از تیره سوسنیها که دارای پیاز میباشد و برگهایش طویل است و ساقه گل دهنده از وسط برگها خارج میشود. گل آن که در انتهای ساقه قرار دارد منفرد میباشد. گل لاله از سه گلبرگ و سه کاسبرگ رنگین بشکل گلبرگها تشکیل شده است. تعدا پرچمها 6 عدد است و مادگی آن از سه بر چه درست شده که در هربرچه دو ردیف تخمک موجود است. در حدود 50 گونه از این گیاه شناخته شده که در نواحل معتدل و مرطوب و نواحی کوهستانی کره زمین میرویند. بعضی گونه های آن نیز بعنوان گل زینتی در گلدانها کشت میشوند که در اوایل بهار گل میدهند گل لاله قرن الغزال حنون الغزال گل لله لله. توضیح طبق تحقیق کازیمیرسکی نزد ایرانیان بطور کلی - که کمتر ارتباط بطبقه بندی علمی دارد - هر گلی که کاسبرگهای آن برنگ خون و وسط آن سیاه باشد بنام لاله و شقایق نامیده میشود. یا ترکیبات اسمی: لاله احمر. لالء سرخ لاله حمرا، اشک خونین: در بیابانی که ریگ از تف برنگ لاله بود مرغزاری ساختم پر لاله احمر ترا. (عثمان مختاری. همائی 6) یا لاله الوان. لاله چمنی. یا لاله پیکانی. یکی از گونه های گل لاله است. یا لاله چمنی. یکی از گونه های لاله سرنگون است. یا لاله چو غاسی. لاله عباسی. یا لاله چین. لاله ختایی. یا لاله حافظ. گونه ای لاله که در باغهای شیراز کشت میشود. پشت گلبرگهایش سرخ رنگ و داخل گلبرگها سفید داغدار است (این نام رادکتر گائوبا بیاد حافظ بدین لاله داده است)، یا لاله حمرا. لاله ای را گویند که گل احمر. سرخ داشته باشد لاله سرخ لاله یا لاله ختایی. اسم فارسی حماحم است که یکی از انواع ریحانها است که آنرا ریحان تاتاری نیز گویند، درختی که برگهایش سرخ و زرد است و بفارسی آنرا درخت سه رنگ یا گل سه رنگ گویند و در باغچه ها بعنوان زینت کاشته میشود. این گیاه را به ترکی قلفه و بفارسی خوش نظرهم گویند. یا لاله خطایی. لاله ختایی. یا لاله خودرو (ی)، شقایق. یا لاله داغدار. شقایق. یا لاله دختری. شقایق نعمانی. یا لاله درختی. درختی است از تیره ماگنولیاسه که در اکثر نقاط افریقا و آمریکا میروید. چوب این درخت را در منبت کاری و ساختن ابزارهای ظریف بکار میبرند. درخت مذکور را در اکثر نقاط دنیا جهت استفاده از چوبش میکارند شجره الزنبق. یا لاله دریایی. جانوری از شاخه خارپوستان از رده لاله وشان که شکلش شبیه بگل لاله است. یا لاله دشتی. گونه وحشی لاله را گویند. یا لاله دلسوخته. شقایق نعمانی. یا لاله دلسوز. شقایق نعمانی. یا لاله دورو (ی)، گل قحبه. یا لاله رومی. یکی از اقسام گل لاله است. یا لاله زرد. لاله زرین. یا لاله زرین. قسمی لاله که گل زرد دارد و بعنوان زینت در گلدانها کشت میشود لاله زرد. یا لاله سرخ. لاله حمرا لاله احمر. یا لاله سرنگون. گونه ای لاله که گلهایش بطور سرنگون قرار میگیرند گل سرنگون اکلیل الملک. یا لاله صحرایی. شقایق نعمانی. یا لاله صد برگ. گل سرخ صد برگ را گویند. یا لاله طور. آتش طور: اگر چه لاله طور است روی روشن او چراغ صبح بود با بیاض گردن او. (صائب آنند. لغ) یا لاله عباسی. گیاهی است پایا و زمینی از رده دو لپه ییهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره ای بنام خودش میباشد. برگهای این گیاه متقابل و گلهایش برنگهای مختلف و زیبا است. گلهای آن در اوایل شب پس از غروب خورشید شکفته میشوند. ارتفاع این لاله تا یک متر نیز میرسد. ریشه اش مدر و دارای اثر مسهلی است گل عباسی گل لاله عباسی لاله چولاغاسی لاله مقراضی ورد اللیل نوار اللیل. یا لاله فرنگی. قسمی لاله معمولی که رنگهای سرخ دارد و از اروپای غربی وارد ایران شده و دراطراف خراسان بفراواا میروید. توضیح لاله فرنگی پرپر وکم پر 5 رنگ در عهد ناصرالدین شاه بایران وارد شد و رواج یافت. یا لاله کوهی. شقایق. یا لاله گوش. قسمتی از گوش خارجی که در انسان بشکل صفحه غضروف چین خورده ایست که روی آنرا پوست پوشانده و در پایین آن قسمت نرمی بنام نرمه موجود است و در وسط آن سوراخی است که عبارت از مجرای خارجی گوش است. یالاله متعفن. یکی از گونه های لاله سرنگون است که آنرا حشیشه الحجل نیز گویند. یا لالء مقراضی. یکی از گونه های لاله است. یا لاله وحشی. گونه های وحشی و خودروی لاله را گویند که در اکثر اماکن کوهستانی ایران (خصوصا اطراف خراسان) نیز فراوان است و دارای گلهای قرمز رنگ و آتشی میباشد سنبل بری، گونه سرخ (معشوق) : همی اشک بارید بر کوه سیم دو لاله ز خوشاب کرده دو نیم. (شا. لغ)، صورت چهره: خوی گرفته لاله سیرابش از تف نبید خیره گشته نرگس موژانش از خواب و خمار. (فرخی لغ)، لب معشوق، درون حلقه گوش لالکا لاله گوش، شمعدانیی دارای کاسه ای بلور یا شیشه یی بشکل استوانه است که جهت تحتانی آن باز است و شمع را داخل شیشه نهند. این شمعدان دارای پایه های بلور میباشد. وقتی که لاله ها روشن بود و عقد برگزار شده بود همه رفته بودند مگر ننه حسن. معمولاً گلهای پیازداری را گویند که نام علمی آنها تولیپا و از خانواده لیلیاسه و از تیره سوسنی ها است و کاسه و جام آن تشکیل جامی قشنگ و کامل میدهد، نوعی چراغ قدیمی
پارسی تازه گشته از گیاهان گیاهی است از تیره سوسنیها که دارای پیاز میباشد و برگهایش طویل است و ساقه گل دهنده از وسط برگها خارج میشود. گل آن که در انتهای ساقه قرار دارد منفرد میباشد. گل لاله از سه گلبرگ و سه کاسبرگ رنگین بشکل گلبرگها تشکیل شده است. تعدا پرچمها 6 عدد است و مادگی آن از سه بر چه درست شده که در هربرچه دو ردیف تخمک موجود است. در حدود 50 گونه از این گیاه شناخته شده که در نواحل معتدل و مرطوب و نواحی کوهستانی کره زمین میرویند. بعضی گونه های آن نیز بعنوان گل زینتی در گلدانها کشت میشوند که در اوایل بهار گل میدهند گل لاله قرن الغزال حنون الغزال گل لله لله. توضیح طبق تحقیق کازیمیرسکی نزد ایرانیان بطور کلی - که کمتر ارتباط بطبقه بندی علمی دارد - هر گلی که کاسبرگهای آن برنگ خون و وسط آن سیاه باشد بنام لاله و شقایق نامیده میشود. یا ترکیبات اسمی: لاله احمر. لالء سرخ لاله حمرا، اشک خونین: در بیابانی که ریگ از تف برنگ لاله بود مرغزاری ساختم پر لاله احمر ترا. (عثمان مختاری. همائی 6) یا لاله الوان. لاله چمنی. یا لاله پیکانی. یکی از گونه های گل لاله است. یا لاله چمنی. یکی از گونه های لاله سرنگون است. یا لاله چو غاسی. لاله عباسی. یا لاله چین. لاله ختایی. یا لاله حافظ. گونه ای لاله که در باغهای شیراز کشت میشود. پشت گلبرگهایش سرخ رنگ و داخل گلبرگها سفید داغدار است (این نام رادکتر گائوبا بیاد حافظ بدین لاله داده است)، یا لاله حمرا. لاله ای را گویند که گل احمر. سرخ داشته باشد لاله سرخ لاله یا لاله ختایی. اسم فارسی حماحم است که یکی از انواع ریحانها است که آنرا ریحان تاتاری نیز گویند، درختی که برگهایش سرخ و زرد است و بفارسی آنرا درخت سه رنگ یا گل سه رنگ گویند و در باغچه ها بعنوان زینت کاشته میشود. این گیاه را به ترکی قلفه و بفارسی خوش نظرهم گویند. یا لاله خطایی. لاله ختایی. یا لاله خودرو (ی)، شقایق. یا لاله داغدار. شقایق. یا لاله دختری. شقایق نعمانی. یا لاله درختی. درختی است از تیره ماگنولیاسه که در اکثر نقاط افریقا و آمریکا میروید. چوب این درخت را در منبت کاری و ساختن ابزارهای ظریف بکار میبرند. درخت مذکور را در اکثر نقاط دنیا جهت استفاده از چوبش میکارند شجره الزنبق. یا لاله دریایی. جانوری از شاخه خارپوستان از رده لاله وشان که شکلش شبیه بگل لاله است. یا لاله دشتی. گونه وحشی لاله را گویند. یا لاله دلسوخته. شقایق نعمانی. یا لاله دلسوز. شقایق نعمانی. یا لاله دورو (ی)، گل قحبه. یا لاله رومی. یکی از اقسام گل لاله است. یا لاله زرد. لاله زرین. یا لاله زرین. قسمی لاله که گل زرد دارد و بعنوان زینت در گلدانها کشت میشود لاله زرد. یا لاله سرخ. لاله حمرا لاله احمر. یا لاله سرنگون. گونه ای لاله که گلهایش بطور سرنگون قرار میگیرند گل سرنگون اکلیل الملک. یا لاله صحرایی. شقایق نعمانی. یا لاله صد برگ. گل سرخ صد برگ را گویند. یا لاله طور. آتش طور: اگر چه لاله طور است روی روشن او چراغ صبح بود با بیاض گردن او. (صائب آنند. لغ) یا لاله عباسی. گیاهی است پایا و زمینی از رده دو لپه ییهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره ای بنام خودش میباشد. برگهای این گیاه متقابل و گلهایش برنگهای مختلف و زیبا است. گلهای آن در اوایل شب پس از غروب خورشید شکفته میشوند. ارتفاع این لاله تا یک متر نیز میرسد. ریشه اش مدر و دارای اثر مسهلی است گل عباسی گل لاله عباسی لاله چولاغاسی لاله مقراضی ورد اللیل نوار اللیل. یا لاله فرنگی. قسمی لاله معمولی که رنگهای سرخ دارد و از اروپای غربی وارد ایران شده و دراطراف خراسان بفراواا میروید. توضیح لاله فرنگی پرپر وکم پر 5 رنگ در عهد ناصرالدین شاه بایران وارد شد و رواج یافت. یا لاله کوهی. شقایق. یا لاله گوش. قسمتی از گوش خارجی که در انسان بشکل صفحه غضروف چین خورده ایست که روی آنرا پوست پوشانده و در پایین آن قسمت نرمی بنام نرمه موجود است و در وسط آن سوراخی است که عبارت از مجرای خارجی گوش است. یالاله متعفن. یکی از گونه های لاله سرنگون است که آنرا حشیشه الحجل نیز گویند. یا لالء مقراضی. یکی از گونه های لاله است. یا لاله وحشی. گونه های وحشی و خودروی لاله را گویند که در اکثر اماکن کوهستانی ایران (خصوصا اطراف خراسان) نیز فراوان است و دارای گلهای قرمز رنگ و آتشی میباشد سنبل بری، گونه سرخ (معشوق) : همی اشک بارید بر کوه سیم دو لاله ز خوشاب کرده دو نیم. (شا. لغ)، صورت چهره: خوی گرفته لاله سیرابش از تف نبید خیره گشته نرگس موژانش از خواب و خمار. (فرخی لغ)، لب معشوق، درون حلقه گوش لالکا لاله گوش، شمعدانیی دارای کاسه ای بلور یا شیشه یی بشکل استوانه است که جهت تحتانی آن باز است و شمع را داخل شیشه نهند. این شمعدان دارای پایه های بلور میباشد. وقتی که لاله ها روشن بود و عقد برگزار شده بود همه رفته بودند مگر ننه حسن. معمولاً گلهای پیازداری را گویند که نام علمی آنها تولیپا و از خانواده لیلیاسه و از تیره سوسنی ها است و کاسه و جام آن تشکیل جامی قشنگ و کامل میدهد، نوعی چراغ قدیمی
سنگلاخ، زمین بی ریگ، اشتران سیاه اظهار نیاز تضرع التماس یا به لابه زبان گشادن (گشودن)، تضرع و التماس کردن: چو رستم چنین گفت ایرانیان بلابه گشادند یکسر زبان. (شا. لغ)، تملق چاپلوسی: هر که به لابه دشمن فریفته شود... سزای او این است. یا به لابه دم جنباندن (جنبانیدن)، تملق و چاپلوسی کردن: بسختی جان سبک میدارهان تا چون سبکساران بلابه پیش سگساران چو سگ را بجنبانی. (خاقانی. سج. 414)، فریب خدعه مگر. یا به لابه گفتن، از روی فریب و مکر گفتن: بلابه گفت شبی میر مجلس تو شوم شدم برغبت خویشش کمین غلام و نشد. (حافظ. 114)، اضطراب قلق، قربان و صدقه: در آن نامه سوگندهای گران فریبنده چون لابه مادران. (نظامی لغ) سخنی نیازمندانه، اظهار اخلاص با نیاز تمام، فروتنی، تضرع، عجز، زاری
سنگلاخ، زمین بی ریگ، اشتران سیاه اظهار نیاز تضرع التماس یا به لابه زبان گشادن (گشودن)، تضرع و التماس کردن: چو رستم چنین گفت ایرانیان بلابه گشادند یکسر زبان. (شا. لغ)، تملق چاپلوسی: هر که به لابه دشمن فریفته شود... سزای او این است. یا به لابه دم جنباندن (جنبانیدن)، تملق و چاپلوسی کردن: بسختی جان سبک میدارهان تا چون سبکساران بلابه پیش سگساران چو سگ را بجنبانی. (خاقانی. سج. 414)، فریب خدعه مگر. یا به لابه گفتن، از روی فریب و مکر گفتن: بلابه گفت شبی میر مجلس تو شوم شدم برغبت خویشش کمین غلام و نشد. (حافظ. 114)، اضطراب قلق، قربان و صدقه: در آن نامه سوگندهای گران فریبنده چون لابه مادران. (نظامی لغ) سخنی نیازمندانه، اظهار اخلاص با نیاز تمام، فروتنی، تضرع، عجز، زاری
تن مرده جسد میت جیفه مردار: احمق را ستایش خوش آید چون لاشه ای که در کعبش دمی فربه نماید، جسد بی رمق لش: لاشه تن که به مسمار غم افتاد رواست رخش جانرا بدلش نعل سفر بربندیم. (خاقانی. سج. 541)، پیرو زبون (انسان و جانور) : زین لاشه ولنگ و لوک پیری از دم تا گوش مکر و تزویر. (سوزنی لغ)، خر الاغ: منگر اندر بتان که آخر کار نگرستن گرستن آرد بار اول آن یک نظر نماید خرد پس از آن لاشه رفتو رشته ببرد. (سنائی لغ) (خر رفت و رسن ببرد امثال و حکم دهخدا) تنه گوسفند و گاو و امثال آن پس از سقط شدن یا ذبح، مرده جمیع حیوانات
تن مرده جسد میت جیفه مردار: احمق را ستایش خوش آید چون لاشه ای که در کعبش دمی فربه نماید، جسد بی رمق لش: لاشه تن که به مسمار غم افتاد رواست رخش جانرا بدلش نعل سفر بربندیم. (خاقانی. سج. 541)، پیرو زبون (انسان و جانور) : زین لاشه ولنگ و لوک پیری از دم تا گوش مکر و تزویر. (سوزنی لغ)، خر الاغ: منگر اندر بتان که آخر کار نگرستن گرستن آرد بار اول آن یک نظر نماید خرد پس از آن لاشه رفتو رشته ببرد. (سنائی لغ) (خر رفت و رسن ببرد امثال و حکم دهخدا) تنه گوسفند و گاو و امثال آن پس از سقط شدن یا ذبح، مرده جمیع حیوانات
آکجوی خرده گیر منسوب به لاک ساخته از لاک، برنگ لاله. توضیح نوعی قرمز روشن که از مهمترین رنگهای قالی ایران است. این رنگ از روناس قرمزدانه و احیانا نباتات دیگر بدست میاید. در هندوستان رنگ لاکی را از نوعی صمغ بدست آورند باین ترتیب که حشره ای زیر پوست درخت انجیر هندی زندگی میکند که لعابی از خودترشح مینماید. لعاب مزبور بصورت صمغ بر درخت می چسبد. از همین لعاب است که لاک میسازند و رنگ لاکی را هم میگیرند. یا ترمه لاکی. قسمی ترمه سرخ روشن
آکجوی خرده گیر منسوب به لاک ساخته از لاک، برنگ لاله. توضیح نوعی قرمز روشن که از مهمترین رنگهای قالی ایران است. این رنگ از روناس قرمزدانه و احیانا نباتات دیگر بدست میاید. در هندوستان رنگ لاکی را از نوعی صمغ بدست آورند باین ترتیب که حشره ای زیر پوست درخت انجیر هندی زندگی میکند که لعابی از خودترشح مینماید. لعاب مزبور بصورت صمغ بر درخت می چسبد. از همین لعاب است که لاک میسازند و رنگ لاکی را هم میگیرند. یا ترمه لاکی. قسمی ترمه سرخ روشن