- قمارن
صدف بری یا بحری. (فهرست مخزن الادویه). قمارون
معنی قمارن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(پسرانه)
فرهنگ نامهای ایرانی
از شخصیتهای شاهنامه، نام پسر کاوه آهنگر و سپهدار فریدون پادشاه پیشدادی، نام یکی از خاندانهای بزرگ در دوره اشکانیان، نام پسر قباد و برادر انوشیروان پادشاه ساسانی
تهیه شده در قمار، برای مثال ز عود قماری یکی تخت کرد / سر تخته ها را به زر سخت کرد (فردوسی - ۲/۹۶) ، مربوط به قمار مثلاً طاووس قماری
هر نوع بازی ای که در آن شرط کنند شخص برنده از کسی که بازی را باخته پول یا چیز دیگر بگیرد، منگ، منگیا،
کنایه از کار خطرناک، ریسک
کنایه از کار خطرناک، ریسک
ایالتی است که در مشرق منطقۀ پاریس واقع است و بوسیلۀ رودمارن مشروب می شود، مرکز آن ’شالون سورمارن’ و شهرهای عمده آن ’اپرنای’، ’ریمس’، ’سنت منه هولد’ و ’ویتری لوفرانسوا’ است، این ایالت 5 ناحیه و 33 بخش و 643 دهستان و 8205 کیلومتر مربع وسعت و 485388 تن سکنه دارد، قسمت شرقی این ایالت جنگلی است و بیشتر مردم آن به امور کشاورزی و تولید لبنیات اشتغال دارند، درقسمت غربی این سرزمین که ’ریمس’ و ’اپرنای’ و ... راتشکیل می دهد امور صنعتی رایج است و دو پنجم سکنۀ آن سرگرم امور صنعتی هستند، صنایع این نقاط بیشتر در زمینۀ مواد غذائی و پارچه بافی و تصفیۀ فلزات و الکترونیک و امور مربوط به شراب سازی است، (از لاروس)
رودی است در فرانسه که از فلات ’لانگر’ سرچشمه گرفته و ’شامون’، ’ویتری لوفرانسوا’ و ’شالون سورمارن’، ’اپرنه’، ’شاتوتیری’ و ’مو’ را مشروب می سازد و وارد رود سن می گردد، (از لاروس)
رودی است در فرانسه که از فلات ’لانگر’ سرچشمه گرفته و ’شامون’، ’ویتری لوفرانسوا’ و ’شالون سورمارن’، ’اپرنه’، ’شاتوتیری’ و ’مو’ را مشروب می سازد و وارد رود سن می گردد، (از لاروس)
(قُ / قِ / قَ)
لغت نامه دهخدا
نام شهری است در منتهای هندوستان قریب دریای شور به طرف جنوب که عود خوب در آنجا پیدا میشود. (آنندراج از برهان و سراج) و در بحر الجواهر و منتخب کشف اللطایف آمده که قمار به فتح اول نام موضعی است ازبلاد هند که عود بهتر در آنجا باشد و در سراج آمده که چون قاف در هندی نیست ظاهراً قمار معرب کمار باشدو آن نام جایی است در هند. (آنندراج). قمار (ق یاق ) موضعی است در هند و عامه گویند عود بدانجا منسوب است ولی آنچه دانشمندان در این مورد گویند این است که عود به قامرون منسوب است. و آن موضعی است در هند. (از معجم البلدان). شهری بزرگ است (به هندوستان) و ملوک قمار عادلترین ملکانند اندر هندوستان و اندر همه هندوستان زنا مباح است مگر اندر قمار که حرام دارند. و صلت ملوک قمار دندان پیل است و عود قماری. (حدود العالم). جزیره ای است در دریای هند و در آن شهرهای بسیاری است. پارسایان و دانشمندان چین و هند در آن سکنی کنند و در آن بت های بسیاری است که بنحوی عجیب قلمکاری شده. عود قماری بدان منسوب است و مرکز معدن طلاست و آبنوس و طاوس. (نخبه الدهر دمشقی ص 65).
ابن الندیم گوید: ابودلف سیاح ینبوعی مرا حکایت کرد که در قمار بتکده ای است دیوارهای آن از زر و سقف آن از عود هندی و هر عود بطول پنجاه ذراع و بیشتر بت ها و محاریب و قبله های آن مرصع به مرواریدهای گرانبها و یاقوت های درشت است. رجوع به الفهرست شود:
مهتر بود خزانۀ زرّ تو از خزر
بهتر بود قمطرۀ عود تو از قمار.
منوچهری.
سوخت شب مشک رنگ زآتش خورشید و برد
نکهت باد سحر قیمت عود قمار.
خاقانی
ابن الندیم گوید: ابودلف سیاح ینبوعی مرا حکایت کرد که در قمار بتکده ای است دیوارهای آن از زر و سقف آن از عود هندی و هر عود بطول پنجاه ذراع و بیشتر بت ها و محاریب و قبله های آن مرصع به مرواریدهای گرانبها و یاقوت های درشت است. رجوع به الفهرست شود:
مهتر بود خزانۀ زرّ تو از خزر
بهتر بود قمطرۀ عود تو از قمار.
منوچهری.
سوخت شب مشک رنگ زآتش خورشید و برد
نکهت باد سحر قیمت عود قمار.
خاقانی
(قِمْ ما)
لغت نامه دهخدا
قمار. بازی قمار:
می و قمّار و لواطه بطریق سه امام
مر ترا هر سه حلال است هلا سر بفراز.
ناصرخسرو
می و قمّار و لواطه بطریق سه امام
مر ترا هر سه حلال است هلا سر بفراز.
ناصرخسرو
(رَ)
لغت نامه دهخدا
اسپهبد قارن، مورخان نوشته اند مال و مکنت ابومسلم را استادسیس برگرفت و از وی به چنگ سپهبد قارن افتاد. (پاورقی مجمل التواریخ و القصص ص 328). رجوع به خازم شود
(رَ)
لغت نامه دهخدا
نام کسی که به سرکردگی چهل هزار تن به سال 32 هجری قمری در خراسان خروج کرد. ابن اثیر گوید قارن گروه فراوانی از ناحیۀ طیسین و مردم باذغیس و هرات و قهستان در حدود چهل هزار تن فراهم آورده و حرکت کرد. قیس حاکم آن سامان در این باره با ابن خازم مشورت کرد ابن خازم او را گفت به عقیدۀ من در برابر لشکر قارن مقاومت نباید کرد زیرا من دستوری از ابن عامر دارم مبنی بر اینکه اگر جنگی در خراسان رخ دهد من فرماندۀ آن هستم و نوشته ای ساخته و جعلی در این باره نشان داد. به دنبال این داستان قیس را مبارزه و کشمکش با قارن خوش نیامد و از خود مقاومتی نشان نداد و به سوی ابن عامر حرکت کرد. ابن عامر او را سرزنش کرد که چرا در برابر حملۀ قارن ایستادگی نکرده و به سوی من رو آورده ای. گفت به موجب فرمانی که ابن خازم به من ارائه داد چنین کردم. از آن طرف ابن خازم با چهارهزار نفر به سوی قارن براه افتاد و به سپاهیان خود دستور داد که پیه و چربی با خود همراه بردارند و چون به قارن نزدیک شد فرمان داد که هریک بر نوک نیزۀ خود پارچه ای پیه ناک و چرب قرار دهند و چون شب فرارسید خود با ششصدنفر به عنوان مقدمۀ لشکر پیشاپیش براه افتاده و دستور داد که پارچه های سر نیزه را روشن کنند و نیم شب مقدمۀ لشکر او به خیمه های قارن رسیدند. ایشان شعله های آتش را که به هرطرف در حرکت بود دیدند پریشان و هراسناک شدند. مقدمۀ لشکر ابن خازم با آنان نبرد کردو مسلمانان دیگر نیز رسیده و گرداگرد آنان را فراگرفتند قارن کشته شد و لشکریانش شکست خوردند و فرار کردند. لشکر ابن خازم آنان را دنبال کرده و بسیاری را کشتند و گروه فراوانی را اسیر کردند و ابن خازم داستان فتح را به ابن عامر نوشت ابن عامر از این پیروزی خشنود گردید و او را بر حکومت خراسان مقرر گردانید. وی در این مقام بود تا غائلۀ جمل پایان یافت و سپس به سوی بصره روی آورد (کامل ابن اثیر ج 3 ص 66) (حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 505) و رجوع به تاریخ طبری شود
(رَ)
لغت نامه دهخدا
شکل پهلوی کلمه کارن است و آن نام یکی از خاندانهای بزرگ عهد اشکانیان است که در زمان ساسانیان نیز دارای اهمیت بوده و افراد بزرگ این خاندان به همین اسم شهرت یافته اند. (ایران در زمان ساسانیان کریستنسن ص 103) (حاشیۀ برهان چ معین). رجوع به قارن پهلو شود، نام پهلوانی ایرانی است. (ولف ص 619). پهلوانی بوده است در زمان رستم زال. (برهان) :
سپهدارچون قارن کاوگان
سپهبد چو شیروی شیر ژیان.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1ص 96 س 7).
سپهدار چون قارن کاویان
به پیش سپاه اندرون کاردان.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 103 س 11).
کجا نام او قارن رزم زن
سپهدار بیدار لشکرشکن.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 103 س 7).
بهمن کجا شد و بکجا قارن
زآن پس که قهر کردند اعدا را.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 16 س 7).
طمع جانت کند گر چه بدو کابین
گنج قارون بنهی با سپه قارن.
ناصرخسرو (دیوان ص 31 س 5)
سپهدارچون قارن کاوگان
سپهبد چو شیروی شیر ژیان.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1ص 96 س 7).
سپهدار چون قارن کاویان
به پیش سپاه اندرون کاردان.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 103 س 11).
کجا نام او قارن رزم زن
سپهدار بیدار لشکرشکن.
(شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 103 س 7).
بهمن کجا شد و بکجا قارن
زآن پس که قهر کردند اعدا را.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 16 س 7).
طمع جانت کند گر چه بدو کابین
گنج قارون بنهی با سپه قارن.
ناصرخسرو (دیوان ص 31 س 5)
(رَ)
لغت نامه دهخدا
کوه... نام کوهی است در مازندران. (حبیب السیر خیام ج 2 ص 417). و آن را به این ملاحظه که ملک الجبال لقب داشته کوه قارن میگفته اند. (آنندراج). ناحیتی است [به دیلمان] که مر او را ده هزار و چیزی ده است. (؟) و پادشای او را سپهبد شهریار کوه خوانند و این ناحیتی است آبادان و بیشتر مردم وی گبرکانند و از روزگار مسلمانی باز پادشائی این ناحیت اندر فرزندان به او است. پریم قصبۀ این ناحیت است و مستقر سپهبدان به لشکرگاهی است بر نیم فرسنگ از شهر و اندر وی مسلمان اند و بیشتر غریب اند و پیشه ور و بازرگان زیراک مردمان این ناحیت جز لشکری و برزیگر نباشد و به هر پانزده روزی اندر وی روز بازار باشد و از همه این ناحیت مردان و کنیزکان و غلامان آراسته به بازار آیند و با یکدیگر مزاح کنند و بازی کنندو رود زنند و دوستی گیرند و رسم این ناحیت چنان است که هر مردی که کنیزکی را دوست دارد او را بفریبد و ببرد و سه روز بدارد هر چون که خواهد آنگه به بر پدرکنیزک کس فرستد تا او را به زنی به وی دهد و اندر نواحی وی چشمه های آب است که به یک سال اندر چندین باربیشترین مردم این ناحیت بدانجا شوند آب استه (؟) بانبیذ و رود و سرود و نای کوفتن [ظ، پای کوفتن] و آنجا حاجتها خواهند از خدای و آن را چون تعبدی دارندو باران خواهند به وقتی کشان بیاید [ظ، بباید] و آن باران بیاید. سامار، شهرکی است خرد هم از این ناحیت و از وی آهن و سرمه و سرب بسیار خیزد. (حدود العالم) : حکومت شهریار کوه و کوه قارن به قارن بن سوخرا اعطا شد. (ترجمه استرآباد رابینو ص 179).
نیام از دل و خون دشمن کنید
ز کشته زمین کوه قارن کنید.
فردوسی.
برآمد زاغ رنگ و ماغ پیکر
یکی میغ از ستیغ کوه قارن.
منوچهری.
اوم رهانید ز دجال کور
حکمت را دلش که قارن است.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 76 س 13).
نو شده ای نو شده کهن شود آخر
گرچه به جان کوه قارنی به تن آهن.
ناصرخسرو (دیوان ص 334 س 31).
بررس نیکو به شعر حکمت حجت
زآنکه بلند و قوی است چون که قارن.
ناصرخسرو (دیوان ص 336 س 9)
کوه... نام کوهی است که در ناحیۀ بختیاری چهارلنگ واقع و در یک فرسخی آن دریاچۀ کوچکی به عرض و طول هزارگز است
نیام از دل و خون دشمن کنید
ز کشته زمین کوه قارن کنید.
فردوسی.
برآمد زاغ رنگ و ماغ پیکر
یکی میغ از ستیغ کوه قارن.
منوچهری.
اوم رهانید ز دجال کور
حکمت را دلش که قارن است.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 76 س 13).
نو شده ای نو شده کهن شود آخر
گرچه به جان کوه قارنی به تن آهن.
ناصرخسرو (دیوان ص 334 س 31).
بررس نیکو به شعر حکمت حجت
زآنکه بلند و قوی است چون که قارن.
ناصرخسرو (دیوان ص 336 س 9)
کوه... نام کوهی است که در ناحیۀ بختیاری چهارلنگ واقع و در یک فرسخی آن دریاچۀ کوچکی به عرض و طول هزارگز است
(رِ)
لغت نامه دهخدا
بندکننده چیزی را به چیزی. پیوسته کننده. (ناظم الاطباء) ، رجل قارن، مردی که شمشیر و تیر هر دو داشته باشد. (ناظم الاطباء) (مهذب الاسماء) ، همدم. یار. (ناظم الاطباء) ، آنکه حج و عمره کند. (السامی فی الاسامی) (مهذب الاسماء)
(مُ رِ)
لغت نامه دهخدا
نزدیک. (از محیط المحیط). با هم قرین. یار و پیوسته. مرتبط و همدم. مصاحب. مأنوس. هم ساز و نزدیک. (از ناظم الاطباء). همراه:
همیشه باشد از مهر او و کینۀ او
ولی مقارن سود و عدو عدیل زیان.
فرخی.
اتفاق آسمانی با اتساق امانی مقارن نشده است. (منشآت خاقانی چ محمد روشن ص 153). اگر با متانت قلم مهابت شمشیر مقارن و هم طویله نباشد... (سندبادنامه ص 5). به حکم آنکه هر دو متحرک این رکن مقارن یکدیگرند آن را مقرون خواندند. (المعجم چ دانشگاه ص 33) ، همزمان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : مقارن نزول اجلال و وصول تمکین در آن سرزمین یرلیغ واجب الاتباع نفاذ یافت. (ظفرنامۀ یزدی). مقارن آن حال ابن عم خیرالناس لباس خود را تغییر داده به میدان خرامید. (حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 550). مقارن آن حال میرزا سلطان اویس... خروج کرده رایت مخالفت برافراخت. (حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 117). مقارن آن حال میرزا سنجر به مستقر عز خویش رسیده جمعی کثیر از امرا و لشکریان را... ارسال داشت. (حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 117) ، (اصطلاح نجوم) سیارۀ مقارنه کننده. و رجوع به مقارنه شود
همیشه باشد از مهر او و کینۀ او
ولی مقارن سود و عدو عدیل زیان.
فرخی.
اتفاق آسمانی با اتساق امانی مقارن نشده است. (منشآت خاقانی چ محمد روشن ص 153). اگر با متانت قلم مهابت شمشیر مقارن و هم طویله نباشد... (سندبادنامه ص 5). به حکم آنکه هر دو متحرک این رکن مقارن یکدیگرند آن را مقرون خواندند. (المعجم چ دانشگاه ص 33) ، همزمان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : مقارن نزول اجلال و وصول تمکین در آن سرزمین یرلیغ واجب الاتباع نفاذ یافت. (ظفرنامۀ یزدی). مقارن آن حال ابن عم خیرالناس لباس خود را تغییر داده به میدان خرامید. (حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 550). مقارن آن حال میرزا سلطان اویس... خروج کرده رایت مخالفت برافراخت. (حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 117). مقارن آن حال میرزا سنجر به مستقر عز خویش رسیده جمعی کثیر از امرا و لشکریان را... ارسال داشت. (حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 117) ، (اصطلاح نجوم) سیارۀ مقارنه کننده. و رجوع به مقارنه شود
(مُ رِ)
لغت نامه دهخدا
نعت فاعلی از ممارنه. (از منتهی الارب). ماده شتری که آبستن نماید بی آنکه آبستن باشد، ماده شتر بسیار گشنی کرده شده ای که آبستن نگردد. (ناظم الاطباء) ، ماده شتری که شیرش قطع شده باشد. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). رجوع به ممارنه و مران شود
(قَ مَ)
لغت نامه دهخدا
قمرین. تثنیۀ قمر که عبارت از شمس و قمر است بجهت تغلیب قمر، زیرا که در محاورۀ عرب قمر مذکر است و شمس مؤنث چنانکه مادر و پدر را والدین گویند نه والدتین. (غیاث اللغات) (مهذب الاسماء). رجوع به قمرین شود
(قَ / قِ)
لغت نامه دهخدا
نسبت است به قماره و آن شهری است. رجوع به قمار و قماره شود.
- عود قماری، عودی که منسوب به شهر قماره باشد:
اکلیلهای پیلانش از گوهر است و لؤلؤ
صندوق پیل بانش از صندل و قماری.
منوچهری.
بخورانگیز شد عود قماری
هوا میکرد خود کافورباری.
نظامی.
دماغ عالم از باد بهاری
هوا را ساخته عود قماری.
نظامی.
بفرمودش برسم شهریاری
کیانی مهدی از عود قماری.
نظامی.
گر او را بیشه ای با استواریست
مرا صد بیشه از عود قماریست.
نظامی
- عود قماری، عودی که منسوب به شهر قماره باشد:
اکلیلهای پیلانش از گوهر است و لؤلؤ
صندوق پیل بانش از صندل و قماری.
منوچهری.
بخورانگیز شد عود قماری
هوا میکرد خود کافورباری.
نظامی.
دماغ عالم از باد بهاری
هوا را ساخته عود قماری.
نظامی.
بفرمودش برسم شهریاری
کیانی مهدی از عود قماری.
نظامی.
گر او را بیشه ای با استواریست
مرا صد بیشه از عود قماریست.
نظامی
(قَ ری ی)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ قمریّه. (منتهی الارب) (غیاث) : بلبلان بر موافقت فاختگان و قماری شیون و نوحه گری آغاز کردند. (جهانگشای وینی). رجوع به قمریه شود
(تَ حَشْ شی)
لغت نامه دهخدا
سپری شدن شیرناقه. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). قطع شدن شیر ماده شتر. (از اقرب الموارد)
(قَمْ ما)
لغت نامه دهخدا
قمارباز: و گویند خلفاء و ائمه و شهیدان و غازیان اسلام و علماء و زهاد که نه رافضی باشند همه را در دوزخ اندازند و موالیان خود را از غالیان و رافضیان ببهشت فرستند اگر چه قمّار وخمّار و بی نماز بوده باشند. (نقض الفضائح ص 293)
نادرست نویسی غارن: فرزند کاوه، فرزند ونداد هرمز از شاهزادگان مازندران شمشیر دار
نزدیک، همراه، همدم، همزمان با هم رفیق و قرین شونده، یار همدم، پیوسته متصل، همراه نزدیک
جمع قمری، نازوها نازوان منسوب به قمار عود قماری: گرش بورزی بجای هیزم و گندم عود قماری بری و لوء لوء عمان
حالت تقارن، هم زمان، پیوسته، متصل، قرین، نزدیک، همدم، یار
آس بازی، بازی، شرطبندی، گنجفه، مقامره، میسر، مخاطره
کلاغ ابلق