معنی قاضیلو - جستجوی لغت در جدول جو

قاضیلو

لغت نامه دهخدا

قابیل

(پسرانه)

معرب از عبری، به دست آوردن، نام پسر آدم (ع) و برادر هابیل

فرهنگ نامهای ایرانی

قاضی

کسی که از طرف قوۀ قضائیه یا حاکم وظیفۀ رسیدگی و حل و فصل دعاوی مردم را دارد، حاکم شرع، دادرس، رواکنندۀ حاجت
قاضی فلک (چرخ): در علم نجوم کنایه از ستارۀ مشتری

فرهنگ فارسی عمید

کافیلو

گیاهی با ساقۀ سست و باریک، چرخه، چرخله

فرهنگ فارسی عمید

قادلو

طائفه ای از طوائف قشقائی، (جغرافیای سیاسی کیهان ص 82)

لغت نامه دهخدا

قاضی

حسین بن محمد مرورودی، مکنی به ابوعلی، از مشاهیر فقهای شافعی است و در تألیفات امام الحرمین جوینی و غزالی نام او به بزرگی یاد شده است، کتابی در فقه به نام ’التعلیقه’ از او باقی است، وی به سال 462 هجری قمری در مرورود وفات یافت، (از قاموس الاعلام)
ابراهیم بن عبدالرحیم یا عبدالرحمن بن محمد بن سعداﷲ یا محمد بن ابراهیم بن سعداﷲ بن جماعه، ملقب به برهان الدین و معروف به ابن جماعه، رجوع به ابن جماعه ابراهیم شود

لغت نامه دهخدا

قاضی

دهی است از دهستان گرمخان بخش حومه شهرستان بجنورد در 14هزارگزی خاوری بجنورد و 12هزارگزی جنوب شوسۀ بجنورد به قوچان، در جلگه واقع و هوای آن معتدل است، 106 تن سکنه دارد، آب آن از رودخانه و محصول آن غلات و بن شن و تریاک و شغل اهالی زراعت و مالداری است، راه اتومبیل رو دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9)
دهی است از دهستان سملقان بخش مانۀ شهرستان بجنورد در 24هزارگزی جنوب باختری مانه، در جلگه واقعو هوای آن گرمسیری است، 500 تن سکنه دارد، آب آن ازچشمه و محصول آن غلات و بن شن و تریاک و پنبه و برنج و میوه جات و شغل اهالی زراعت و مالداری است، راه مالرو و دبستان دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9)
دهی است از دهستان گیفان بخش حومه شهرستان بجنورد، در 75هزارگزی شمال بجنورد و 2هزارگزی خاور شوسۀ عمومی بجنورد به حصارچه، موقع جغرافیائی آن کوهستانی و سردسیر است، 80 تن سکنه دارد، آب آن از چشمه و محصول آن غلات و شغل مردم زراعت است، راه مالرو دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

قاضی

قاض، نعت فاعلی از قضاء، داور، (فرهنگ نظام)، حکم کننده، (آنندراج)، حکم، فقیهی که مرافعات را موافق قوانین کلی شرع فیصله میکند، (فرهنگ نظام)، در اصطلاح فقه کسی است که میان مردم حکومت کند و در مورد اختلاف و نزاع، فصل خصومت نماید، قاضی باید مکلف و مؤمن و عادل و عالم و مرد و حلال زاده و ضابط باشد، (یعنی نیروی حافظه داشته و فراموشکار نباشد)، فتوای علماء برای قاضی کفایت نمیکند، (بلکه باید خود دارای ملکۀ اجتهاد باشد)، و در زمان حضور امام (ع) چاره ای جز رخصت از او نیست و با غیبت امام حکم فقیه جامع الشرائط نافذ است، (از تبصرۀ علامه حلی در مبحث قضاء و شهادات فصل اول در صفات قاضی) : نشست در مجلس عالی به حضور اولیاء دولت و دعوت و زعیمان و بزرگان پنهانیها و آشکارها و اعیان و قاضیان، (تاریخ بیهقی ص 311)، چون کار عهد قرار گیرد قاضی ... از خان در خواهد تا آن شرحها و سوگندان را که در عهدنامه نبشته آمده است به تمامی بر زبان براند، (تاریخ بیهقی)،
نه سخن خوب و نه پند و نه علم
کس نه مزکی و نه قاضیستی،
ناصرخسرو،
گفت کسانی که کار ملک بی ایشان راست نتواند بود چنان که تخت بی چهارپایه نایستد، یکی از ایشان قاضی ... (کلیله و دمنه)، فردا چون قاضی بیاید گواهی چنانکه رسم است بده، (کلیله و دمنه)، قاضی را از این سخن شگفت آمد، (کلیله ودمنه)،
این مسخره با زن بسگالید و برفتند
تا جایگه قاضی با بانگ و علالا،
نجیبی،
خواهی به میان خلق قاضی باشی
باقی مانی گهی که ماضی باشی
بر خلق خدا حکم چنان کن که اگر
آن بر تو کند کسی تو راضی باشی،
مجدالدین نسفی،
ز گلپایگان رفت شخصی به اردو
که قاضی شود صدر راضی نمیشد،
میر عبدالحق،
سوی قاضی شد وکیل با نمک
گفت با قاضی شکایت یک بیک،
مولوی،
نه قاضیم نه مدرس نه محتسب نه فقیه
مرا چه کار که منع شرابخواره کنم،
حافظ،
- امثال:
تنها به قاضی رفته راضی برمیگردد:
هر آن کس کو رود تنها به قاضی
ز قاضی خرم آید گشته راضی،
عطار (بلبل نامه)،
در خانه قاضی گردو بسیار است اما بشمار است،
ریش قاضی احترام دیگر دارد،
زن راضی، مرد راضی، گور پدر قاضی،
شراب مفت را قاضی هم میخورد،
کلاه خود را قاضی کن،
گواه چست و قاضی سست،
مستوفی سند میخواهد و قاضی گواه،
همه کس را دندان به ترشی کند گردد و قاضیان را به شیرینی، (گلستان)
، (اصطلاح فقهی) کسی که نماز را به قضا میخواند، وام گذار، مؤدی دین، دیان، (منتهی الارب)، اداکننده دین، (آنندراج)، برآرنده و رواکننده حاجت: قاضی الحاجات یکی از نامهای خداست

قاض، نعت فاعلی از قضاء، داور، (فرهنگ نظام)، حکم کننده، (آنندراج)، حَکَم، فقیهی که مرافعات را موافق قوانین کلی شرع فیصله میکند، (فرهنگ نظام)، در اصطلاح فقه کسی است که میان مردم حکومت کند و در مورد اختلاف و نزاع، فصل خصومت نماید، قاضی باید مکلف و مؤمن و عادل و عالم و مرد و حلال زاده و ضابط باشد، (یعنی نیروی حافظه داشته و فراموشکار نباشد)، فتوای علماء برای قاضی کفایت نمیکند، (بلکه باید خود دارای ملکۀ اجتهاد باشد)، و در زمان حضور امام (ع) چاره ای جز رخصت از او نیست و با غیبت امام حکم فقیه جامع الشرائط نافذ است، (از تبصرۀ علامه حلی در مبحث قضاء و شهادات فصل اول در صفات قاضی) : نشست در مجلس عالی به حضور اولیاء دولت و دعوت و زعیمان و بزرگان پنهانیها و آشکارها و اعیان و قاضیان، (تاریخ بیهقی ص 311)، چون کار عهد قرار گیرد قاضی ... از خان در خواهد تا آن شرحها و سوگندان را که در عهدنامه نبشته آمده است به تمامی بر زبان براند، (تاریخ بیهقی)،
نه سخن خوب و نه پند و نه علم
کس نه مزکی و نه قاضیستی،
ناصرخسرو،
گفت کسانی که کار ملک بی ایشان راست نتواند بود چنان که تخت بی چهارپایه نایستد، یکی از ایشان قاضی ... (کلیله و دمنه)، فردا چون قاضی بیاید گواهی چنانکه رسم است بده، (کلیله و دمنه)، قاضی را از این سخن شگفت آمد، (کلیله ودمنه)،
این مسخره با زن بسگالید و برفتند
تا جایگه قاضی با بانگ و علالا،
نجیبی،
خواهی به میان خلق قاضی باشی
باقی مانی گهی که ماضی باشی
بر خلق خدا حکم چنان کن که اگر
آن بر تو کند کسی تو راضی باشی،
مجدالدین نسفی،
ز گلپایگان رفت شخصی به اردو
که قاضی شود صدر راضی نمیشد،
میر عبدالحق،
سوی قاضی شد وکیل با نمک
گفت با قاضی شکایت یک بیک،
مولوی،
نه قاضیم نه مدرس نه محتسب نه فقیه
مرا چه کار که منع شرابخواره کنم،
حافظ،
- امثال:
تنها به قاضی رفته راضی برمیگردد:
هر آن کس کو رود تنها به قاضی
ز قاضی خرم آید گشته راضی،
عطار (بلبل نامه)،
در خانه قاضی گردو بسیار است اما بشمار است،
ریش قاضی احترام دیگر دارد،
زن راضی، مرد راضی، گور پدر قاضی،
شراب مفت را قاضی هم میخورد،
کلاه خود را قاضی کن،
گواه چست و قاضی سست،
مستوفی سند میخواهد و قاضی گواه،
همه کس را دندان به ترشی کند گردد و قاضیان را به شیرینی، (گلستان)
، (اصطلاح فقهی) کسی که نماز را به قضا میخواند، وام گذار، مؤدی دین، دیان، (منتهی الارب)، اداکننده دین، (آنندراج)، برآرنده و رواکننده حاجت: قاضی الحاجات یکی از نامهای خداست

لغت نامه دهخدا

قایل

(یِ)

قائل. نعت فاعلی از قول. گوینده. (آنندراج). جمع واژۀ قوّل و قیّل. (آنندراج بنقل از منتهی الارب). رجوع به قائل شود، قیلوله کننده. (غیاث اللغات) (منتخب) (از آنندراج). چاشتگاه خسبنده. (لغت نامۀ خطی بی نام متعلق به کتاب خانه مؤلف) ، در عرف به معنی اقرارکننده به خطای خود. (آنندراج). رجوع به قائل شود

قائل. نعت فاعلی از قول. گوینده. (آنندراج). جَمعِ واژۀ قُوَّل و قُیَّل. (آنندراج بنقل از منتهی الارب). رجوع به قائل شود، قیلوله کننده. (غیاث اللغات) (منتخب) (از آنندراج). چاشتگاه خسبنده. (لغت نامۀ خطی بی نام متعلق به کتاب خانه مؤلف) ، در عرف به معنی اقرارکننده به خطای خود. (آنندراج). رجوع به قائل شود

لغت نامه دهخدا

ایلو

صبر، (الفاظ الادویه) (فهرست مخزن الادویه)، ظاهراً صورتی است از کلمه الوا، رجوع به الوا شود، مرد بی زن کدخدا شده باشد یا نه، (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء)، مرد بی زن، (فرهنگ فارسی معین)، مردی است که نیست ازبرای او زن، (شرح قاموس فارسی)، زن آزاد، خویشی از جانب دختر و خواهر و خاله، (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)، قرابت و خویشی است مثل دختر و خواهر و خاله، (شرح قاموس فارسی)، بمعنی سنگلاخ، (شرح قاموس فارسی)، مار یا مار سپید و باریک، (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج)، مار سفید لطیف نازکست یا هر ماریست مثل ایم بکسر اول، مترجم گوید که غلط کرده است مصنف که ایم بکسر اول گفته و صواب بالتخفیف است بدل بالکسر چنانکه جوهری گفته که الایم الحیه قال ابن سکیت مخفف مثل لین و لین و هین و هین و همچنین ابن فارس و غیر او مانند جوهری گفته اند جمع آن ایوم بر وزن سرور می آید، (شرح قاموس)، و رجوع به ایم شود

صبر، (الفاظ الادویه) (فهرست مخزن الادویه)، ظاهراً صورتی است از کلمه الوا، رجوع به الوا شود، مرد بی زن کدخدا شده باشد یا نه، (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء)، مرد بی زن، (فرهنگ فارسی معین)، مردی است که نیست ازبرای او زن، (شرح قاموس فارسی)، زن آزاد، خویشی از جانب دختر و خواهر و خاله، (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)، قرابت و خویشی است مثل دختر و خواهر و خاله، (شرح قاموس فارسی)، بمعنی سنگلاخ، (شرح قاموس فارسی)، مار یا مار سپید و باریک، (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج)، مار سفید لطیف نازکست یا هر ماریست مثل ایم بکسر اول، مترجم گوید که غلط کرده است مصنف که ایم بکسر اول گفته و صواب بالتخفیف است بدل بالکسر چنانکه جوهری گفته که الایم الحیه قال ابن سکیت مخفف مثل لین و لین و هین و هین و همچنین ابن فارس و غیر او مانند جوهری گفته اند جمع آن ایوم بر وزن سرور می آید، (شرح قاموس)، و رجوع به اَیْم شود

لغت نامه دهخدا

قاملو

دهی از دهستان اسفندآباد بخش قروه شهرستان سنندج، در 30000گزی باختر قروه و 6000گزی جنوب شوسۀ قروه به سنندج واقع است، موقع جغرافیائی آن جلگه و سردسیر است، 450 تن سکنه دارد، آب آن ازچشمه و محصولات آن غلات، قلمستان، لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایعدستی ایشان قالیچه و جاجیم بافی است، دبستان دارد، راه مالرو دارد و تابستان اتومبیل میتوان برد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

قابیل

فرزند آدم و حوا و برادر هابیل است، در داستانهای دینی آمده است که هر نوبت حوا حامله میشد خداوند یک پسر و یک دختر به او کرامت میکرد و آدم به فرمان خدا دختر بطنی را با پسر بطن دیگر به ازدواج درمی آورد، چون قابیل با توأم خود اقلیما متولد شد و پس از وی هابیل با لبودا بدنیا آمدند و همه بحد بلوغ رسیدند، آدم اقلیما را نامزد هابیل کرد و لبودا را به زوجیت قابیل منسوب گردانید، قابیل از قبول این امر سرپیچی کرده گفت من هرگز در مفارقت خواهر همزاد خود اقلیما که در حسن و جمال یگانه و بی مثال است از پای ننشینم، و سرانجام آدم قابیل و هابیل را گفت که قربان کنند و قربانی هریک قبول افتد اقلیما او را باشد، قربانی قابیل مورد قبول واقعنگردید و این امر خشم او را بیش از پیش برانگیخت، وهابیل را به کشتن تهدید کرد، هابیل گفت خداوند قربانی را از پرهیزکاران می پذیرد و اگر تو به آهنگ کشتن من دست بکار شوی من دست نگاه میدارم زیرا از خدا میترسم و قابیل همچنان در کمین هابیل بود تا آنکه او رابر سر کوهی خفته یافت سنگی برگرفت و او را با ضربۀسنگ از پای درآورد، سپس جنازه او را برداشته حیران و سرگردان به این طرف و آن طرف میکشاند و نمیدانست که با آن چه کند، ناگاه دو کلاغ پیش چشم او به نزاع مشغول شدند یکی از آن دو دیگری را کشت و با منقار خویش زمین را گود کرد و لاشۀ کلاغ مرده را زیر خاک پنهان ساخت، قابیل از مشاهده این صورت درسی فراگرفت و به دفن برادر پرداخت، (از تاریخ حبیب السیر ص 21 و 23)، اول زادۀ آدم و حوا بود که والدینش گمان بردند او همان مخلص و منجی موعود است لکن زعم ایشان برخلاف واقعشده بر برادر خود هابیل رشک برد و او را به قتل رسانید، بدین لحاظ خداوند او را از درگاه لطف و مرحمت خود و از وطن و خانواده اش راند، (قاموس کتاب مقدس)، ورجوع به تاریخ گزیده ص 23، 24 و 65 شود:
ز ناسک به منسک درآری سپاه
ز هابیل یابی به قابیل راه،
نظامی،
لطف او عاقل کند مر پیل را
قهر او احمق کند قابیل را،
(مثنوی)

لغت نامه دهخدا

قانلو

دهی از دهستان احمدآباد بخش تکاب شهرستان مراغه، در 15هزارگزی شمال خاوری تکاب و 8هزارگزی خاور راه ارابه رو تکاب به احمدآباد واقع است، کوهستانی و معتدل و سالم است، 292 تن سکنه دارد، آب آن از چشمه سارها و محصولات آن غلات و بادام و حبوبات و کرچک و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی است، راه مالرو دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

قیچیلو

(قَ بُ)

ده مخروبه ای است از دهستان کرانی شهرستان بیجار، واقع در 30هزارگزی جنوب خاوری حسن آباد سوگند و 1هزارگزی باختر رود خانه قزل اوزن. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

قاسملو

(سِ مُ)

دهی است از دهستان باراندوزچای بخش حومه شهرستان ارومیّه. در 27هزارگزی جنوب خاوری ارومیّه و 6500گزی جنوب باختری شوسۀ مهاباد و در دره واقع و هوای آن معتدل سالم است. 2530 تن سکنه دارد. آب آن از درین قلعه، محصول آن غلات، توتون و حبوبات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی است. راه ارابه رو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

نادیلو

از دهات دهستان حومه بخش دهخوارقان شهرستان تبریز است، در چهار هزارگزی جنوب دهخوارقان و دو هزارگزی جادۀ شوسۀ تبریز به دهخوارقان واقع شده است، جلگه ای است با هوائی معتدل سکنۀ آنجا 655 تن است، آبش از رود خانه گنبر است و محصولش غلات و حبوبات و کشمش و بادام، مردمش به زراعت و گله داری مشغولند، راه شوسه دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 ص 522)

لغت نامه دهخدا

قاقالو

دهی جزء دهستان منجوان بخش خداآفرین شهرستان تبریز، در 14هزارگزی جنوب خداآفرین و 24هزارگزی شوسۀ اهر - کلیبر واقع و موقع جغرافیائی آن کوهستانی و گرمسیر و مالاریائی است، 79 تن سکنه دارد، آب آن از چشمه و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و گله داری است، راه مالرو دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

قاضیان

دهی است از دهستان قنقری بالا (علیا)، بخش بوانات و سرچهان شهرستان آباده، در 85000گزی شمال سوراین و 13000گزی باختر شوسۀ اصفهان به شیراز واقع و موقع جغرافیائی آن جلگه و سردسیر است، 265 تن سکنه دارد، آب آن از رود خانه قشلاق و محصول آن غلات، چغندر و حبوبات و شغل اهالی زراعت و صنایع دستی آنان قالی بافی است، راه فرعی دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7)

لغت نامه دهخدا

قادرلو

(دِ مَ)

دهی است جزء دهستان مشگین خاوری بخش مرکزی شهرستان اهر در 31500گزی شمال خاوری خیاو و 7500گزی شوسۀ خیاو اردبیل و در جلگه واقع است. هوای آن معتدل است. 137 تن سکنه دارد. آب آن از رود خانه قره سو و محصولات آن غلات و حبوبات و پنبه و برنج و انگور و به و شغل اهالی زراعت و گله داری است. راه مالرو دارد. (فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

قازقلو

(سِ)

ده کوچکی است از دهستان قشلاقات افشار بخش قیدار شهرستان زنجان. در چهل هزارگزی جنوب باختری قیدار واقع است. موقعیت جغرافیائی آن کوهستانی و هوای آن سردسیری است. 45 تن سکنه دارد. آب آن از زه آب رود خانه حسام آباد و محصولات آن غلات و شغل اهالی زراعت است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 2)

لغت نامه دهخدا

کافیلو

رستنی و گیاهی است بسیار سست و ساق باریکی هم دارد و آن رابه عربی شکاعی (ش عا خوانند و عربان هرگاه شخصی را ببینند که بسیار ضعیف و لاغر است گویند کانه عودشکاعی. (برهان) (آنندراج). نام گیاهی است که چرخله نیز گویند و به تازی شکاعی خوانند. (ناظم الاطباء)

رستنی و گیاهی است بسیار سست و ساق باریکی هم دارد و آن رابه عربی شکاعی (ش ُ عا خوانند و عربان هرگاه شخصی را ببینند که بسیار ضعیف و لاغر است گویند کانه عودشکاعی. (برهان) (آنندراج). نام گیاهی است که چرخله نیز گویند و به تازی شکاعی خوانند. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

قندیلو

(قُ صُ)

دهی است از حومه بخش اسکو شهرستان تبریز، واقع در 14هزارگزی جنوب اسکو و 15هزارگزی شوسۀ تبریز به اسکو. موقع جغرافیایی آن جلگه و معتدل است. سکنۀ آن 326 تن است. آب آن از چشمه و قنات و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و گله داری است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

قاضیه

مونث قاضی و مرگ بیهوشی

فرهنگ لغت هوشیار

قایل

گوینده سخن سخنگو، گوینده شعر، اقرار کننده بخطای خود، معتقد بچیزی: قایل بتعدد آلهه قایل بخلا، جمع قایلین (قائلین)

فرهنگ لغت هوشیار

قایله

مونث قایل، جمع قایلات

فرهنگ لغت هوشیار

قاضی

داور، حکم کننده، فقیهی که مرافعات را موافق قوانین کلی شرع فیصله دهد

فرهنگ لغت هوشیار

ایلو

ترکی آلا بخشی در کردستان

فرهنگ لغت هوشیار

قابیل

کاین نام برادر آبل

فرهنگ لغت هوشیار

قاضی

داور و حکم کننده
تنها به قاضی رفتن: کنایه از به سخن و عقیده مخالف توجه نکردن

فرهنگ فارسی معین

قایل

((ی ِ))

سخنگو، گوینده

فرهنگ فارسی معین

قاضی

دادرس، دادور، داور

فرهنگ واژه فارسی سره

قایل

سخنگو، صحبت کننده، گویا، گوینده، معترف، معتقد، مقر

فرهنگ واژه مترادف متضاد

قاضی

حاکم، حکم، دادرس، داور، دیان، فیصل

فرهنگ واژه مترادف متضاد

قاضی

اگر درخواب بیند قاضی بر وی حکم کرد، دلیل که در بیدای چنان بود. اگر بیند قاضی به نظر شفقت در وی نگاه کرد، دلیل که منفعت یابد. اگر به خشم نگاه کرد، دلیل غم و اندوه بود - جابر مغربی
اگر درخواب قاضی را دید، دلیل که به منزله علما برسد. اگر قاضی مجهول بیند، دلیل که با حق تعالی بود. حضرت دانیال
اگر بیند قاضی شد و بیننده اهل آن نبود، دلیل که به بلائی گرفتار شود و مالش از دست برود. اگر بیننده عالم بود، دلیل که قاضی شود. محمد بن سیرین

فرهنگ جامع تعبیر خواب

معنی قاضیلو - جستجوی لغت در جدول جو

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما