- عقلاء (عُ قَ)
جمع واژۀ عاقل. عقلا. خردمندان. هوشمندان. رجوع به عقلا و عاقل شود: هر که به محل رفیع رسید اگر چه چون گل کوته زندگانی بود عقلاء آن را عمری دراز شمرند. (کلیله و دمنه)
معنی عقلاء - جستجوی لغت در جدول جو
- عقلاء (عَ)
مؤنث أعقل. (از اقرب الموارد). ناقه عقلاء، شتر مادۀ برتافته پای. (منتهی الارب). ج، عقل. (اقرب الموارد). و رجوع به أعقل شود، زنی که ’انقلاب رحم’ و ’عقل’ دارد. (از ذخیرۀ خوارزمشاهی). رجوع به انقلاب رحم و عقل شود
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
عاقل ها، داناها، هوشیارها، زیرک ها، خردمندها، در فقه دهنده های دیه مقتول، جمع واژۀ عاقل
(رَ سَ)
لغت نامه دهخدا
دشمن داشتن. سخت ناپسندیدن سپس گذاشتن. (منتهی الارب) : قلا فلاناً... قلأاً، ابغضه و کرهه غایه الکراهه فترکه. (اقرب الموارد)
(قَ)
لغت نامه دهخدا
غفاین. دروقینون (در تذکره آمده است: دروفیقون) ، و آن نباتی است شبیه درخت زیتون دارای شاخه هایی که طول هر یک کمتر از یک ذراع است و برگهائی مانند برگ زیتون و درازتر و نازکتر و شکوفۀ سفیدو دانه های سفید به اندازۀ دانۀ کرسنۀ کوچک، و این سرد و خواب آور است. (مفردات ابن بیطار: دروقینون)
(قَلْ لا)
لغت نامه دهخدا
قلیه پز. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، تابۀ قلیه ساز. (منتهی الارب). سازندۀ تابۀ قلیه پزی. (ناظم الاطباء). سازندۀ مقلات. تاوه گر. (ملخص اللغات حسن خطیب). تابه گر. (مهذب الاسماء)
(مِ)
لغت نامه دهخدا
غوک چوب. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). دو چوب که کودکان با آنها بازی کنند. مقلی (م لا) . (از اقرب الموارد). الک دولک. قله. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
(عَ)
لغت نامه دهخدا
امراءه عصلاء، زن بی گوشت. (منتهی الارب). زن خشک که گوشتی بر او نباشد، مؤنث أعصل، و آن اسبی است که ’عصل’ در او باشد. ج، عصال، عصل. (از اقرب الموارد)
(عَ)
لغت نامه دهخدا
کان روئین است به بلاد قیس. (اقرب الموارد) (منتهی الارب) (آنندراج). نام سنگ سفیدی است. ابوعمر گوید معدن مس است در بلاد قیس. (معجم البلدان ج 2 ص 113)
(عَ)
لغت نامه دهخدا
صخره عبلاء، سنگ سپید. (منتهی الارب) (آنندراج). سنگ و گفته اند سنگ سپید. ج، عبال. (اقرب الموارد) ، أکمه عبلاء، پشتۀ درشت، شجره عبلاء، سنگ سپید سطبر. (منتهی الارب) (آنندراج)
(اَ قِلْ لا)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ قلیل. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). رجوع به قلیل شود، رسن از برگ خرما که سر خنور را بدان بندند، رشته ای مانند تار از روی که بر حلقۀ بینی شتر و بر حلقۀ گوشواره پیچند، گردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، معرب کلید و بمعنی آن. (غیاث اللغات) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). دربند و کلید. (آنندراج). ج، اقلاد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ج، اقالید. (آنندراج)
(عَ)
لغت نامه دهخدا
بزرگواری. (دستوراللغه). بزرگوار شدن در شرف و بلندی و بزرگواری. (دستورالاخوان) ، برتری. (دستور اللغه). رجوع به علا شود
(عَ)
لغت نامه دهخدا
سرین و کون. (منتهی الارب). است. (اقرب الموارد)، دهان و جای ریزش آب از مشک و مانند آن، و دهان زیرین توشه دان. (منتهی الارب). مصب و جای ریزش آب از مشک و مانند آن، زیرا آن در یکی از دو گوشۀ توشه دان و مشک قرار دارد نه در وسط آن. (از اقرب الموارد). ج، عزالی (ع / ع لا) . (منتهی الارب) (اقرب الموارد)،
{{صفت}} مؤنث أعزل. (اقرب الموارد). رجوع به اعزل شد
{{صفت}} مؤنث أعزل. (اقرب الموارد). رجوع به اعزل شد
(عَ)
لغت نامه دهخدا
زن و شتر ماده ای که از شرم وی فنج برآید. (از منتهی الارب). زن مبتلی به عفل و عفله. رجوع به عفل و عفله شود، لب که هنگام خنده برگردد. (از اقرب الموارد). عفلاه. رجوع به عفلاه شود
(عُ قَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ عقیم. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). رجوع به عقیم شود، جمع واژۀ عقام. (منتهی الارب). رجوع به عقام شود
مردمان عاقل و خردمند و هوشیار، جمع عاقل، خرد مندان جمع عاقل خردمندان هوشمندان، جمع عاقل خردمندان هوشمندان
