- شاوزیر
استخوان کوچک و چهارگوش مفاصل گوسفند، قاب، قاب بازی
معنی شاوزیر - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
جاوشیر، گیاهی با ساقۀ بلند و پرزدار با برگ های شبیه برگ انجیر و گل های زرد خوشبو و صمغی بدبو که از ریشه و ساقۀ این گیاه گرفته می شود و برای استرس، استسقا، عسرالبول و بیماری های عصبی نافع است، کوشیر، گواشیر، لاوشیر
گیاهی با ساقۀ بلند و پرزدار با برگ های شبیه برگ انجیر و گل های زرد خوشبو و صمغی بدبو که از ریشه و ساقۀ این گیاه گرفته می شود و برای استرس، استسقا، عسرالبول و بیماری های عصبی نافع است، کوشیر، گاوشیر، گواشیر، لاوشیر
آنچه یا آنکه وجود آن ضروری یا چاره ناپذیر است، موقعیتی که خروج از آن میسر نیست یا تنها یک راه در پیش رو وجود دارد، ناگزر، خوٰاه ناخوٰاه، چار و ناچار، خوٰاه و ناخوٰاه، ناکام و کام، کام ناکام، خوٰاهی نخوٰاهی، به ضرورت، ناچار، لامحاله، لابد، به ناچار، لاجرم، ناگزرد، لاعلاج، ناگزران
جاوشیر، گیاهی با ساقۀ بلند و پرزدار با برگ های شبیه برگ انجیر و گل های زرد خوشبو و صمغی بدبو که از ریشه و ساقۀ این گیاه گرفته می شود و برای استرس، استسقا، عسرالبول و بیماری های عصبی نافع است، کوشیر، گاوشیر، گواشیر
کیفیت و حالت شاوور، شاووری بمعنی حیله گری است، (آنندراج)
کورۀ شاوپور شاپور، این کوره منسوب است به شاپوربن اردشیر بن بابک و اصل این کوره بشاوپور است، (فارسنامۀ ابن البلخی چ اروپا ص 141)
قفطی گوید: وی استاد یحیی نحوی مصری اسکندرانی بوده است، (تاریخ الحکماء قفطی ص 354)
(فُ)
لغت نامه دهخدا
بطرف زیر. بسوی پایین. فروسو.
- فروزیر شدن، پایین رفتن. فرورفتن:
همانگه جست رامین راست چون شیر
ز بام کوشک تا زآن شد فروزیر.
فخرالدین اسعد.
- فروزیر گذاشتن، پایین آوردن. به پایین نهادن:
ز تختش فروزیر نگذاشتی
مدامش بر خویشتن داشتی.
فردوسی
- فروزیر شدن، پایین رفتن. فرورفتن:
همانگه جست رامین راست چون شیر
ز بام کوشک تا زآن شد فروزیر.
فخرالدین اسعد.
- فروزیر گذاشتن، پایین آوردن. به پایین نهادن:
ز تختش فروزیر نگذاشتی
مدامش بر خویشتن داشتی.
فردوسی
صمغ درختی است که ساق آن کوتاه وبرگ آن شبیه به برگ انجیر و برگ زیتون میباشد و گل آن زرد و تخمش خوشبوی میشود، ساق آن را بشکافند تا صمغ از آن برآید و بهترین آن زعفرانی باشد و در آب زود حل شود و مانند شیر نماید، گویند وقتی که از ساق درخت برمی آید سفید است و چون خشک میشود زرد میگردد طبیعت آن گرم و خشک است و معرب آن جاوشیر است، (برهان) (جهانگیری) (آنندراج) (الفاظ الادویه)، صمغ سفیدرنگ گیاهی است بلندتر از ذراعی خشن مزغب که برگش به برگ زیتون ماند و اکلیلی چون اکلیل شبت با گلی زرد و دانه ها شبیه به دانۀ زیتون دارد و چون آن را چاک دهند این صمغ از آن تراود و چون در آب حل کنند رنگ آب سپید گردد و در طب بکار است، در برهان قاطع چ معین آمده: معرب آن جاوشیر، ضریر انطاکی در تذکرۀ خود گوید: ’جاوشیر، نبات فارسی معرب عن گاو شیر، و معناه حلیب البقر لبیاضه، ’، (تذکرۀ اولی الالباب ج 1 ص 105)، جاوشیر ... به فارسی جواشیر و گوشیر و نیز به شیرازی جاحوشی نامند، (مخزن الادویه ص 178) - انتهی:
نامت همی شنیدم بردم گمان که شیری
چون دیدمت نه شیری قطران و گاوشیری،
لامعی،
رجوع به جاشیرشود
نامت همی شنیدم بردم گمان که شیری
چون دیدمت نه شیری قطران و گاوشیری،
لامعی،
رجوع به جاشیرشود
دهی است از دهستان بازفت بخش اردل شهرستان شهرکرد، واقع در 75 هزارگزی شمال باختر اردل متصل به راه مالرو گاوشیر به بازفت، کوهستانی، جنگل، بلوط، معتدل، دارای 282 تن سکنه، آب آن از چشمه، محصول آنجا غلات پشم و روغن، شغل اهالی زراعت و گله داری، راه آن مالرو است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10)
(گُ)
لغت نامه دهخدا
از: نا (نفی، سلب) + گزیر (از: گزیردن = گزردن) . ناچار. لاعلاج. لابد. (حاشیۀ برهان قاطع چ معین). ناچار. (مؤیدالفضلاء). ناچار. لاعلاج. بالضرور. (غیاث اللغات). لاعلاج. بیچاره. ناچار. مجبورانه. بطور اجبار. بطور ضرورت. (از ناظم الاطباء). ناگزران. (صحاح الفرس). حتماً. حتم. بالضروره. ناچاره. بضرورت. به حکم ضرورت:
اگر کشت خواهی مرا ناگزیر
یکی کودکی دارم از اردشیر.
فردوسی.
چه باشی تو ایمن ز گردون پیر
که فرجام انجامدت ناگزیر.
فردوسی.
چنین گفت با ماهروی اردشیر
که فردا بباید شدن ناگزیر.
فردوسی.
تباهی به چیزی رسد ناگزیر
که باشد به گوهرتباهی پذیر.
اسدی.
هر آن صورتی کآید اندر ضمیر
توان کردنش در عمل ناگزیر.
نظامی.
که بر هرچه گردد نظر جایگیر
گذر بر هوائی کند ناگزیر.
نظامی.
، جبراً. قهراً. باجبار:
هر آن کس که گردد به دستت اسیر
بدین بارگاه آورش ناگزیر.
فردوسی.
بشد طایر اندر کف وی اسیر
بیامد برهنه دوان ناگزیر.
فردوسی.
،
{{صفت مرکّب}} قطعی. محتوم. حتمی. که از آن گزیری نیست:
چنین است کردار این چرخ پیر
به هرچ او بگردد بود ناگزیر.
فردوسی.
که تخت دو فرزند خود را بگیر
فزاینده کاری است این ناگزیر.
فردوسی.
دو کار است پیش آمده ناگزیر
که خامش نشاید بدن خیرخیر.
فردوسی.
ندارد غم از پیش دانش پذیر
به چیزی که خواهد بدن ناگزیر.
اسدی.
وگر بر وی نشستن ناگزیر است
نه شب زیباتر از بدر منیر است.
نظامی.
فتنه فروکشتن از او دلپذیر
فتنه شدن نیز بر او ناگزیر.
نظامی.
ناگزیر است تلخ و شیرینش
خار و خرما و زهر و جلابش.
سعدی.
،
{{صفت مرکّب}} چیزی که نمیتوان آن را معاف داشت. آنچه وجود آن لازم باشد. (ناظم الاطباء). ضروری. واجب. لابدعنه. لابدمنه. لازم:
ای فخر آل اردشیر ای مملکت را ناگزیر
ای همچنان چون جان و تن آثار و افعالت هژیر.
دقیقی.
بشد پاک دستور او با دبیر
جز او نیز هر کس که بد ناگزیر.
فردوسی.
یکی نامه فرمود پس تا دبیر
نویسد هر آنچش بود ناگزیر.
فردوسی.
فریبرز گفت ای سپهدار پیر
همیشه به جنگ اندرون ناگزیر.
فردوسی.
پرستنده ای پیش خواند اردشیر
همان هدیه هائی که بد ناگزیر.
فردوسی.
اما آنچه ناگزیر بود یاد کرده آمد. (منتخب قابوسنامه ص 19). و شمس الدوله سخت بخشنده بودبغایت چنانک هرچه ناگزیرتر بودی بدادی و باک نداشتی. (مجمل التواریخ).
با دست شکسته پای جهدم
در جستن ناگزیر لنگ است.
انوری.
برخاستم دوات و قلم پیش بردمش
آن یار ناگزیر و رفیق سخن گزار.
انوری.
ناگزیر زمانه باد بقات
تا ز چار و نه و سه ناگزر است.
انوری.
سخن این است ناگزیر جهان
عوض ناگزیر نتوان یافت.
خاقانی.
ناگزیر جان بود جانان و از جان ناگزیر
پیش جانان شاید ار جان درکشم هر صبحدم.
خاقانی.
بی نظیری چو عقل و بی همتا
ناگزیری چو جان و ناگذران.
عطار.
چیزی که دیدی از من آشفته روزگار
ای ناگزیر از سر آن جمله درگذر.
عطار.
همچو شه نادان و غافل بد وزیر
پنجه میزد با قدیم ناگزیر.
مولوی.
جان باختن به کویت در آرزوی رویت
دانسته ام ولیکن خون خوار ناگزیری.
سعدی.
سعدی چو حریف ناگزیر است
تن در ره و چشم برقضا کن.
سعدی.
- ناگزیر بودن، واجب بودن. لازم بودن. لابدعنه بودن:
پرستنده ای پیش خواند اردشیر
همان هدیه هائی که بد ناگزیر
فرستاد نزدیک شاه اردوان...
فردوسی.
اگرچند بود آن سخن ناگزیر
بپوشید بر خویشتن اردشیر.
فردوسی.
سیاووش گفت ای خردمند پیر
اگر بود خواهد سخن ناگزیر.
فردوسی.
ناگزیر است مرا طعمه موران دادن
گرچه موران به سر کان شدنم نگذارند.
خاقانی.
- ناگزیر بودن از چیزی، محتاج به آن بودن. بدان نیاز داشتن. از آن گزیر نداشتن. لابدمنه بودن و ناچار بودن از آن:
چنان چون تنت را خورش دستگیر
ز دانش روان را بود ناگزیر.
فردوسی.
چنین داد پاسخ که دانای پیر
ز دانش جوانی بود ناگزیر.
فردوسی.
از حشمت تو ملک ملک را گزیر نیست
آری درخت را بود از آب ناگزیر.
منوچهری.
آدمی که از چهار چیز ناگزیر بود: اول نانی، دویم خلقانی، سوم ویرانی، چهارم جانانی. (قابوسنامه). خدای تعالی جبرئیل را بفرستاد و توبه آدم قبول کرد و او را بیاموخت از هرچه از آن ناگزیر بود. (مجمل التواریخ).
آگه شدم که خدمت مخلوق هیچ نیست
هست از همه گزیر و ز اﷲ ناگزیر.
سوزنی.
تا امیرم از سخا گنج سخن باید نهاد
باشد از گنج سخا میر سخن را ناگزیر.
سوزنی.
صاحبا صدرا خداوندا کریما بنده را
تا که باشد هست از این خدمت چو از جان ناگزیر.
انوری.
از دو همدم که در جهان یابم
ناگزیر است و از جهان گزر است.
خاقانی.
ناگزیر جان بود جانان و از جان ناگزیر
پیش جانان شاید ارجان درکشم هر صبحدم.
خاقانی.
هست ز یاری همه را ناگزیر
خاصه ز یاری که بود دستگیر.
نظامی.
چون بود از همنفسی ناگزیر
همنفسی را ز نفس وامگیر.
نظامی.
در این دنیا کسی کو جایگیر است
ز مشتی نان و آبش ناگزیر است.
نظامی.
ز هرچه هست گزیر است و ناگزیر از دوست
بقول هرکه جهان مهر برمگیر از دوست.
سعدی.
چون کنم کز دل شکیبایم ز دلبر ناشکیب
چون کنم کز جان گزیر است و ز جانان ناگزیر.
سعدی.
از دنیی و آخرت گزیر است
وز صحبت دوست ناگزیرم.
سعدی.
گفت از محترفه ناگزیر است ایشان را رخصت داد تا به سر کار خود برفتند. (اخلاق الاشراف).
ناگزیر است از سپهر نیلگون صباغ ارض
رنگرز تا خم نسازد دست نگشاید به کار.
ملاطغرا (از آنندراج).
مرا باری دل از وی ناگزیر است
سرم در چنبر عشقش اسیر است.
وصال
اگر کشت خواهی مرا ناگزیر
یکی کودکی دارم از اردشیر.
فردوسی.
چه باشی تو ایمن ز گردون پیر
که فرجام انجامدت ناگزیر.
فردوسی.
چنین گفت با ماهروی اردشیر
که فردا بباید شدن ناگزیر.
فردوسی.
تباهی به چیزی رسد ناگزیر
که باشد به گوهرتباهی پذیر.
اسدی.
هر آن صورتی کآید اندر ضمیر
توان کردنش در عمل ناگزیر.
نظامی.
که بر هرچه گردد نظر جایگیر
گذر بر هوائی کند ناگزیر.
نظامی.
، جبراً. قهراً. باجبار:
هر آن کس که گردد به دستت اسیر
بدین بارگاه آورش ناگزیر.
فردوسی.
بشد طایر اندر کف وی اسیر
بیامد برهنه دوان ناگزیر.
فردوسی.
،
{{صفت مرکّب}} قطعی. محتوم. حتمی. که از آن گزیری نیست:
چنین است کردار این چرخ پیر
به هرچ او بگردد بود ناگزیر.
فردوسی.
که تخت دو فرزند خود را بگیر
فزاینده کاری است این ناگزیر.
فردوسی.
دو کار است پیش آمده ناگزیر
که خامش نشاید بدن خیرخیر.
فردوسی.
ندارد غم از پیش دانش پذیر
به چیزی که خواهد بدن ناگزیر.
اسدی.
وگر بر وی نشستن ناگزیر است
نه شب زیباتر از بدر منیر است.
نظامی.
فتنه فروکشتن از او دلپذیر
فتنه شدن نیز بر او ناگزیر.
نظامی.
ناگزیر است تلخ و شیرینش
خار و خرما و زهر و جلابش.
سعدی.
،
{{صفت مرکّب}} چیزی که نمیتوان آن را معاف داشت. آنچه وجود آن لازم باشد. (ناظم الاطباء). ضروری. واجب. لابدعنه. لابدمنه. لازم:
ای فخر آل اردشیر ای مملکت را ناگزیر
ای همچنان چون جان و تن آثار و افعالت هژیر.
دقیقی.
بشد پاک دستور او با دبیر
جز او نیز هر کس که بد ناگزیر.
فردوسی.
یکی نامه فرمود پس تا دبیر
نویسد هر آنچش بود ناگزیر.
فردوسی.
فریبرز گفت ای سپهدار پیر
همیشه به جنگ اندرون ناگزیر.
فردوسی.
پرستنده ای پیش خواند اردشیر
همان هدیه هائی که بد ناگزیر.
فردوسی.
اما آنچه ناگزیر بود یاد کرده آمد. (منتخب قابوسنامه ص 19). و شمس الدوله سخت بخشنده بودبغایت چنانک هرچه ناگزیرتر بودی بدادی و باک نداشتی. (مجمل التواریخ).
با دست شکسته پای جهدم
در جستن ناگزیر لنگ است.
انوری.
برخاستم دوات و قلم پیش بردمش
آن یار ناگزیر و رفیق سخن گزار.
انوری.
ناگزیر زمانه باد بقات
تا ز چار و نه و سه ناگزر است.
انوری.
سخن این است ناگزیر جهان
عوض ناگزیر نتوان یافت.
خاقانی.
ناگزیر جان بود جانان و از جان ناگزیر
پیش جانان شاید ار جان درکشم هر صبحدم.
خاقانی.
بی نظیری چو عقل و بی همتا
ناگزیری چو جان و ناگذران.
عطار.
چیزی که دیدی از من آشفته روزگار
ای ناگزیر از سر آن جمله درگذر.
عطار.
همچو شه نادان و غافل بد وزیر
پنجه میزد با قدیم ناگزیر.
مولوی.
جان باختن به کویت در آرزوی رویت
دانسته ام ولیکن خون خوار ناگزیری.
سعدی.
سعدی چو حریف ناگزیر است
تن در ره و چشم برقضا کن.
سعدی.
- ناگزیر بودن، واجب بودن. لازم بودن. لابدعنه بودن:
پرستنده ای پیش خواند اردشیر
همان هدیه هائی که بد ناگزیر
فرستاد نزدیک شاه اردوان...
فردوسی.
اگرچند بود آن سخن ناگزیر
بپوشید بر خویشتن اردشیر.
فردوسی.
سیاووش گفت ای خردمند پیر
اگر بود خواهد سخن ناگزیر.
فردوسی.
ناگزیر است مرا طعمه موران دادن
گرچه موران به سر کان شدنم نگذارند.
خاقانی.
- ناگزیر بودن از چیزی، محتاج به آن بودن. بدان نیاز داشتن. از آن گزیر نداشتن. لابدمنه بودن و ناچار بودن از آن:
چنان چون تنت را خورش دستگیر
ز دانش روان را بود ناگزیر.
فردوسی.
چنین داد پاسخ که دانای پیر
ز دانش جوانی بود ناگزیر.
فردوسی.
از حشمت تو ملک ملک را گزیر نیست
آری درخت را بود از آب ناگزیر.
منوچهری.
آدمی که از چهار چیز ناگزیر بود: اول نانی، دویم خلقانی، سوم ویرانی، چهارم جانانی. (قابوسنامه). خدای تعالی جبرئیل را بفرستاد و توبه آدم قبول کرد و او را بیاموخت از هرچه از آن ناگزیر بود. (مجمل التواریخ).
آگه شدم که خدمت مخلوق هیچ نیست
هست از همه گزیر و ز اﷲ ناگزیر.
سوزنی.
تا امیرم از سخا گنج سخن باید نهاد
باشد از گنج سخا میر سخن را ناگزیر.
سوزنی.
صاحبا صدرا خداوندا کریما بنده را
تا که باشد هست از این خدمت چو از جان ناگزیر.
انوری.
از دو همدم که در جهان یابم
ناگزیر است و از جهان گزر است.
خاقانی.
ناگزیر جان بود جانان و از جان ناگزیر
پیش جانان شاید ارجان درکشم هر صبحدم.
خاقانی.
هست ز یاری همه را ناگزیر
خاصه ز یاری که بود دستگیر.
نظامی.
چون بود از همنفسی ناگزیر
همنفسی را ز نفس وامگیر.
نظامی.
در این دنیا کسی کو جایگیر است
ز مشتی نان و آبش ناگزیر است.
نظامی.
ز هرچه هست گزیر است و ناگزیر از دوست
بقول هرکه جهان مهر برمگیر از دوست.
سعدی.
چون کنم کز دل شکیبایم ز دلبر ناشکیب
چون کنم کز جان گزیر است و ز جانان ناگزیر.
سعدی.
از دنیی و آخرت گزیر است
وز صحبت دوست ناگزیرم.
سعدی.
گفت از محترفه ناگزیر است ایشان را رخصت داد تا به سر کار خود برفتند. (اخلاق الاشراف).
ناگزیر است از سپهر نیلگون صباغ ارض
رنگرز تا خم نسازد دست نگشاید به کار.
ملاطغرا (از آنندراج).
مرا باری دل از وی ناگزیر است
سرم در چنبر عشقش اسیر است.
وصال
به یونانی ریحان سلیمان است و آن را جمسفرم و جماهو سلیمان نیز نامند و آن گیاهی است از جنس عشقه شبیه به شبت تر و تازه و برگ آن شبیه به برگ خطمی و گل آن سفید و کوچک و دانۀ آن سیاه، مانند فلفل و گیاه آن بر اشجار می پیچد و در کوهستان فارس بهم میرسد و در اصفهان بر درختها میروید و در تنکابن ’ویسمونو’ نامند، (از مخزن الادویه)، رجوع به ریحان سلیمان شود
صاحب فرهنگ شعوری گوید تخته ای است که جولاهکان پای برو نهند
(وْغَ)
لغت نامه دهخدا
منسوب است به یک ناحیه موسوم به شاوغر که در مرز ترک واقع است. رجوع به شاوغری در الانساب سمعانی شود
(اِ مِ)
لغت نامه دهخدا
ازار پوشانیدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). کسی را ازار بربستن. (تاج المصادر بیهقی). پوشاندن. (از اقرب الموارد) (از قطر المحیط) ، قوی ساختن. گویند: ’فلان ازرّ حیطان الدار’،یعنی پائین دیوارهای خانه را کهگل کرد و مستحکم گردانید. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). تقویت کردن چیزی را. (از اقرب الموارد) (از قطر المحیط)
نام نوعی پارچه است که بصورت خاوجیز نیزضبط شده: از وی (از ساری طبرستان) جامۀ حریر پرنیان و خاوخیر و از وی مازعفران و ماصندل و ماخلوق خیزد که بهمه جهان ببرند، (از حدود العالم ضمیمۀ گاهنامه سیدجلال طهرانی)، رجوع به خاوجیز شود
لابد، لاعلاج، مجبور، ملزم، مضطر، ناچار، ضروراً، ضرورتاً، کرهاً، قهراً، محتوم، ضروری، لازم، بی اختیار، بیچاره، عاجز
گیاهی است با برگ های کنگره ای
تیر وسط سالن های بزرگ، ستون بنا
نام مرتعی در حومه ی شیرگاه سوادکوه
زیره ی کوهی
اجتناب ناپذیر