- زیرخورد(خُرْ)
نام پرده ای از موسیقی که در آخر شب سرایند. (غیاث). رجوع به زیرخرد شود
معنی زیرخورد - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
تصادف، ملاقات، به هم رسیدن دو چیز یا دو تن هنگام رد شدن و گذشتن از جایی
برخورد کردن: همدیگر را دیدن، ملاقات کردن، تصادف کردن، کنایه از باشدت وخشونت رفتار کردن
برخورد کردن: همدیگر را دیدن، ملاقات کردن، تصادف کردن، کنایه از باشدت وخشونت رفتار کردن
(خوا / خا)
لغت نامه دهخدا
نامی است از نامهای ماه. (جهانگیری چ هند ص 305) :
آسمان درگاه دستوری که سر بر آستانش
هفت اختر از زحل تا زیرخوان آورده اند.
مظهری (از جهانگیری).
رجوع به زیرقان و زبرقان شود
آسمان درگاه دستوری که سر بر آستانش
هفت اختر از زحل تا زیرخوان آورده اند.
مظهری (از جهانگیری).
رجوع به زیرقان و زبرقان شود
(شَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
در بیت زیر از فردوسی ظاهراً به معنی درد عشق کشیده است و لاغر و رنجور از دوستی و عشق:
چراغی است مر تیره شب را بسیچ
به بد تا توانی تو هرگز مپیچ
چو سی روز گردش بپیمایدا
دو روز و دو شب روی ننمایدا
پدید آید آنگاه باریک و زرد
چو روی کسی کو بود مهرخورد.
فردوسی
چراغی است مر تیره شب را بسیچ
به بد تا توانی تو هرگز مپیچ
چو سی روز گردش بپیمایدا
دو روز و دو شب روی ننمایدا
پدید آید آنگاه باریک و زرد
چو روی کسی کو بود مهرخورد.
فردوسی
(فَ هَِ)
لغت نامه دهخدا
نعت مفعولی از شیر خوردن. بچه ای که شیر از پستان مکیده است.
- شیرپاک خورده، طعنی قدح آمیز. (یادداشت مؤلف)
- شیرپاک خورده، طعنی قدح آمیز. (یادداشت مؤلف)
(رَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
مسموم. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). زهرخورده. به زهر آغشته شده:
شد آنگه برش رازگوینده تنگ
نهان دشنۀ زهرخورده بچنگ...
دلاور پرندآوری زهرخورد
کشید و بپوشید درع نبرد.
اسدی (گرشاسبنامه چ یغمایی ص 112).
رجوع به زهرخورده شود
شد آنگه برش رازگوینده تنگ
نهان دشنۀ زهرخورده بچنگ...
دلاور پرندآوری زهرخورد
کشید و بپوشید درع نبرد.
اسدی (گرشاسبنامه چ یغمایی ص 112).
رجوع به زهرخورده شود
(م مَ / مِ پَ سَ)
لغت نامه دهخدا
که دیر طی شود. که دیرپایان یابد، طولانی. دراز:
هر مرادی که دیر یابد مرد
مژده باشدبعمر دیرنورد.
نظامی
هر مرادی که دیر یابد مرد
مژده باشدبعمر دیرنورد.
نظامی
(رُ)
لغت نامه دهخدا
دهی است از دهستان رازلیق بخش مرکزی شهرستان سراب، سکنۀ آن 232 تن. آب آن از چشمه. محصول آن غلات وحبوب. محصول دامی و شغل اهالی زراعت و گله داری است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)
(اِ تِکَ/کِ)
لغت نامه دهخدا
شیرخور. شیرخواره. شیرخوار: بچۀ شیرخوره. (یادداشت مؤلف). رجوع به مترادفات کلمه شود
(رَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
کسی که ندانسته زهر خورده. آنکه سم خورده. (فرهنگ فارسی معین) ، به زهر آغشته. زهرخورد. زهرزده:
که تا من برم نامه نزدش دلیر
یکی دشنۀ زهرخورده به زیر.
اسدی (گرشاسبنامه چ یغمایی ص 111).
شد آنگه برش رازگوینده تنگ
نهان دشنۀ زهرخورده بچنگ.
(گرشاسبنامه).
رجوع به زهرخورد شود
که تا من برم نامه نزدش دلیر
یکی دشنۀ زهرخورده به زیر.
اسدی (گرشاسبنامه چ یغمایی ص 111).
شد آنگه برش رازگوینده تنگ
نهان دشنۀ زهرخورده بچنگ.
(گرشاسبنامه).
رجوع به زهرخورد شود
(خوَرْ /خُرْ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
زخمی با گلوله و یا تیر. (ناظم الاطباء). خسته شده از تیر کمان یا گلوله. مجروح و زخمی شده از تیر. کسی که از تیر خسته شده باشد.
- خرس تیرخورده یا خوک تیرخورده، توصیف دشنام گونه ای است از بدخلقی و غضبناکی شدید کسی: فلان مثل خوک تیرخورده وارد مجلس شد و..
- خرس تیرخورده یا خوک تیرخورده، توصیف دشنام گونه ای است از بدخلقی و غضبناکی شدید کسی: فلان مثل خوک تیرخورده وارد مجلس شد و..
(خوَرْدْ / خُرْدْ)
لغت نامه دهخدا
عجاله. (منتهی الارب). طعامی که اول بار بر سفره خورند. طعامی اندک باشد که بر سبیل چاشنی بخورند. (برهان). چاشنی طعام. طعام اندک که بدان نهار شکنند. (غیاث). پیش دندان. (مجموعۀ مترادفات ص 84) :
جهان پیش خورد جوانیت باد
فزون از همه زندگانیت باد.
نظامی.
،
{{نام مرکّب مفهومی}} آن پاره از اجری که پیش از رسیدن وقت گرفته و صرف کرده باشی. قسمتی از مزد یا اجرت یا سهم محصول که پیش از موعد ستده باشند و صرف کرده، پیشکی و سلم فروخته یعنی غلۀ نارسیده و میوۀ ناپخته و امثال آن که پیشترفروشند. (برهان). فروختن غله و میوۀ نارسیده قبل از وقت و پول آنرا خوردن:
گفتا (گفت که) فردا دهمت من سه بوس
فرخی امید به از پیشخورد.
فرخی.
چو امید دادی نباشم بدرد
که امید نیکو به از پیشخورد.
اسدی.
دست رادش داده در اطلاق رزق
مهلتی مر آزرا از (در) پیش خورد.
انوری.
آن عمر شده که پیشخورد است.
پندار هنوز در نورد است.
نظامی
جهان پیش خورد جوانیت باد
فزون از همه زندگانیت باد.
نظامی.
،
{{نام مرکّب مفهومی}} آن پاره از اجری که پیش از رسیدن وقت گرفته و صرف کرده باشی. قسمتی از مزد یا اجرت یا سهم محصول که پیش از موعد ستده باشند و صرف کرده، پیشکی و سلم فروخته یعنی غلۀ نارسیده و میوۀ ناپخته و امثال آن که پیشترفروشند. (برهان). فروختن غله و میوۀ نارسیده قبل از وقت و پول آنرا خوردن:
گفتا (گفت که) فردا دهمت من سه بوس
فرخی امید به از پیشخورد.
فرخی.
چو امید دادی نباشم بدرد
که امید نیکو به از پیشخورد.
اسدی.
دست رادش داده در اطلاق رزق
مهلتی مر آزرا از (در) پیش خورد.
انوری.
آن عمر شده که پیشخورد است.
پندار هنوز در نورد است.
نظامی
(خُ)
لغت نامه دهخدا
نام لحنی بود از موسیقی. (برهان) (ناظم الاطباء) (از فرهنگ فارسی معین). زیربزرگان. زیرخورد. (آنندراج). زیربزرگان. نام لحنی است از موسیقی. (جهانگیری) :
... کآن زیرخرد و زیربزرگانم آرزوست.
مولوی (از جهانگیری)
... کآن زیرخرد و زیربزرگانم آرزوست.
مولوی (از جهانگیری)
(شِ / شُ مَ / مُ)
لغت نامه دهخدا
مخفف شیرخورده، شیرخوار. شیرخواره. شیرخور. کنایه از طفل که هنوز پا به سن نگذاشته است:
ز خفتان رومی و ساز نبرد
شگفتید از آن کودک شیرخورد.
فردوسی.
رجوع به شیرخوار و شیرخواره و شیرخور شود
ز خفتان رومی و ساز نبرد
شگفتید از آن کودک شیرخورد.
فردوسی.
رجوع به شیرخوار و شیرخواره و شیرخور شود
(خوَ / خُ رِ)
لغت نامه دهخدا
زنی را گویند که طعام اندک خورد و کم خورش باشد و او را قتین گویند. (برهان قاطع). زنی را گویند که کم خور باشد. (آنندراج). و رجوع به فرهنگ شعوری و رجوع به زاخورش شود
برخورد، جدال، جنگ، دعوا، کشمکش، نزاع
