معنی زیادت در لغت نامه دهخدا

زیاده. افزونی. (از فرهنگ فارسی معین). افزونی. بیشی. فزونی. مقابل نقصان و کمی. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). بمعنی افزونی، لازم و متعدی هر دو آمده و زیادتی به یای تحتانی زائده محاورۀ عوام است. (غیاث) : ما نیز عهد کنیم بر نسختی که ما درخواسته ایم و با شماست چنانکه اندر آن زیادت و نقصانی نیفتد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 211). اگر به زیادت لشکر حاجت است از این جا بباید خواست. (ایضاً ص 531).، این رنج که هست بر زیادت، بر دیده و جان دشمنت باد.، مسعودسعد.، و اگر مدت مقام دراز شود و به زیادتی حاجت افتد بازنمای. (کلیله و دمنه). و ذکر این معنی از آن شایعتر است که در آن به زیادت و اطناب حاجت افتد. (کلیله و دمنه). و در مراتب و مناصب بیش از مقادیر خویش مطالبت کردند و در زیادت مواجب و مواهب طمع بستند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 188).، - زیادت بودن ماه، به زیادت بودن آن، زایدالنور بودن آن. (از یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : و چون ماه به زیادت باشد و به زهره نگران، بدان وقت جو کارند. هر اسب لاغر که از آن جو بخورد فربه شود. (نوروزنامه، یادداشت ایضاً).،،، {{صِفَت، قِید}}افزون. فزون. بیش. بسیار. بیشتر. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (ازفرهنگ فارسی معین) : این کرامت ارزانی داشتیم... چنانکه تو در خدمت زیادت می کنی ما زیادت نیکویی و محل و جاه فرمائیم. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 266) .اگر گویم هزارهزار من، به سنگ بزرگ، زر خدا آفریده بود که زیادت بود. (اسکندرنامه نسخۀ سعید نفیسی). اگر غلبه صفرا را باشد... تشنگی زیادت باشد و عرق تمام کند و سرما و لرزه قوی تر باشد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی، یادداشت بخط مرحوم دهخدا). و چندان انگور که به هراه باشد به هیچ شهری و ولایتی نباشد چنانکه زیادت از صد گونه انگور را نام بر سر زبان بگویند. (نوروزنامه). به دولت خداوند پانصد دینار زیادت دارم. (نوروزنامه). بجان فرخ روز که آنچه گفتم در حق تو بکنم و زیادت از این. (سمک عیار از فرهنگ فارسی معین). سلطان نخواست او را زیادت تعرض رساند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 437).، زان ازلی نور که پرورده اند، در تو زیادت نظری کرده اند.، نظامی.، آنچه ارباب حرفت و صناعت بوندزیادت از صد هزار جدا کردند. (جهانگشای جوینی).، کهن شود همه کس را بروزگار ارادت، مگر مرا که همان مهر اول است و زیادت.، سعدی.، - زیادت تر، افزون تر. بیشتر: به هرچه ببایست که باشد پادشاهان بزرگ را زیادت تر بود. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 72). همیشه از والی و قاضی و ائمه محترم تر بوده است و در نشست و خاست و فرمانروائی و مقبول القولی از همه زیادت تر. (کتاب النقض ص 435).،، افزون شده. ج، زیادات، چندان. (فرهنگ فارسی معین) : (محمود) ... با هیچکس از ایشان (بندگان) میل و محبتی ندارد چنانکه با ایاز که زیادت حسنی ندارد. (گلستان از فرهنگ فارسی معین)،، {{اِسم}} نام بازیی است از هفت بازی نرد. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به زیاد شود

معنی زیادت در لغت نامه دهخدا

علاءالدین... اوزجندی، معروف به ’زیادت’. مذکری شیرین سخن بدیهه گوی لطیفه پرداز... دربلاد فرغانه که مسکن او بود ملوک آن زمین او را به حسن تربیت مخصوص داشتندی و بنظر عنایت ملاحظه نمودندی و اگرچه سخن او در غایت علو بود فاما ضنتی داشت و سخن خود به کس ندادی و چنان نبشتی که کس آن را نتوانستی خواند، بدین سبب نظم و نثر او مشهور نشد و رباعیی چند از گفته های او استماع افتادست تحریر افتاد:...، فریاد ز چشم رهزن و مردکشت، وز بند سر زلف و شکنهای خوشت، ای تلخی کام من ز شیرین لب تو، وی شوری بخت من ز روی ترشت.، (لباب الالباب عوفی چ لیدن صص 189- 190)

معنی زیادت در فرهنگ لغت هوشیار

نمو کردن، افزونی، افزون شده جمع زیادات زیائد، افزون بیش:) بجان فرخ روز که آنچه گفتم در حق تو بکنم و زیادت از این (سمک عیار)، چندان:) (محمود)، . . با هیچکس از ایشان (بندگان) میل و محبتی ندارد چنانکه با ایاز که زیادت حسنی ندارد (گلستان)، نام بازیی است از هفت بازی نرد