- زمینگیر
آنکه بسیار بسبب مرض یا پیری نتواند از جاب خود بر خیزد
معنی زمینگیر - جستجوی لغت در جدول جو
- زمینگیر
خانه نشین، عاجز، علیل، ازپاافتاده، افلیج، فلج
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
مربوط به زمین، ساکن کرۀ زمین، مقابل درختی، آنچه رو یا زیر زمین کشت می شود مثلاً سیب زمینی
برجای مانده، کسی که به واسطۀ بیماری و ناتوانی یا پیری نتواند از جا برخیزد
(کَ)
لغت نامه دهخدا
لقب آرش است و او پهلوانی بوده ایرانی که یک تیر از آمل به مرو انداخته است و آن مسافت چهل روزه راه است. (برهان). لقب آرش تیرانداز منوچهر بوده که درمصالحه با افراسیاب از رویان مازندران تیر او به مرو رفت. (آنندراج). لقب پهلوانی آرش نام و بطور افسانه گویند تیری از آمل به مرو پرتاب کرد که چهل روز مسافت میان آن دو شهر است. (ناظم الاطباء) :
اگر خوانند آرش را کمانگیر
که از ساری به مرو انداخت یک تیر.
(ویس و رامین ص 273).
و رجوع به آرش شود
اگر خوانند آرش را کمانگیر
که از ساری به مرو انداخت یک تیر.
(ویس و رامین ص 273).
و رجوع به آرش شود
(خَ)
لغت نامه دهخدا
عجان. خلیفه. خمیرساز. خمیرگر. آنکه خمیر را ورزد نان پختن را. آنکه در نانوایی خمیر نان آماده کند. در نانوائی آنکه خمیر را ورزد و برای کنده گرفتن مهیا کند. (یادداشت بخط مؤلف)
(پَ وَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
زمین گیرنده. آنکه به سبب مرض یا پیری نتواند از جای خود برخیزد. (فرهنگ فارسی معین). کنایه از چیزی که از جای خود نتواند جنبد... (آنندراج). مبتلا به فالج و بر جای مانده. (ناظم الاطباء). افکار. زمن. حارض. احریض. محرض. حرض. معقد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
چون داغ لاله است زمین گیر آه ما
از دل به لب نمیرسد افغان سوخته.
صائب (از آنندراج).
عجب دارم از این بخت زمین گیر
که چون آهم قرین سرفرازیست.
طالب آملی (ایضاً).
- زمین گیر شدن، بر جای مانده و ناتوان شدن از پیری یا جز آن. مبتلا بمرض فالج شدن. از حرکت بازمانده شدن:
زآن آمده در عشق مرا پای بدرد
تا درسر کوی تو زمین گیر شدم.
خاقانی.
روح را جسم گران مانع شبگیر شده ست
جای رحم است به سیلی که زمین گیر شده است.
صائب (آنندراج)
چون داغ لاله است زمین گیر آه ما
از دل به لب نمیرسد افغان سوخته.
صائب (از آنندراج).
عجب دارم از این بخت زمین گیر
که چون آهم قرین سرفرازیست.
طالب آملی (ایضاً).
- زمین گیر شدن، بر جای مانده و ناتوان شدن از پیری یا جز آن. مبتلا بمرض فالج شدن. از حرکت بازمانده شدن:
زآن آمده در عشق مرا پای بدرد
تا درسر کوی تو زمین گیر شدم.
خاقانی.
روح را جسم گران مانع شبگیر شده ست
جای رحم است به سیلی که زمین گیر شده است.
صائب (آنندراج)
(چَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
ضعیف چزان. ضعیف کش. زیردست آزار. آنکه حق مظلومان و ضعیفان را پایمال کند:
این یکی جادوی مکار زبونگیر است
چند گردی سپس او به سبکباری.
فرخی.
و سپاهیان پارس چون شبانکاره و غیر ایشان مردمانی اند زبونگیر چون امیری یا والییی کی به پارس رود با سیاست و هیبت باشدهمگان از وی بشکوهند. (فارسنامۀ ابن بلخی چ قدیم ص 169).
کای چون سگ ظالمان زبونگیر
دام از سر عاجزان برون گیر.
نظامی.
زبون گیری نکرد آن صید نخجیر
که نبود شیر صیدافکن زبونگیر.
نظامی.
ز معروفان این دام زبونگیر
براو گرد آمده یک دشت نخجیر.
نظامی.
در چنین ره مخسب چون پیران
گرد کن دامن از زبونگیران.
نظامی.
مرغ دلم تا که زبونگیر شد
قصد بدو عشق زبونگیر کرد.
عطار.
مهل ای خواجه کاین زبونگیران
شهر واژون کنند و ده ویران.
اوحدی.
و رجوع به زبونگیری شود
این یکی جادوی مکار زبونگیر است
چند گردی سپس او به سبکباری.
فرخی.
و سپاهیان پارس چون شبانکاره و غیر ایشان مردمانی اند زبونگیر چون امیری یا والییی کی به پارس رود با سیاست و هیبت باشدهمگان از وی بشکوهند. (فارسنامۀ ابن بلخی چ قدیم ص 169).
کای چون سگ ظالمان زبونگیر
دام از سر عاجزان برون گیر.
نظامی.
زبون گیری نکرد آن صید نخجیر
که نبود شیر صیدافکن زبونگیر.
نظامی.
ز معروفان این دام زبونگیر
براو گرد آمده یک دشت نخجیر.
نظامی.
در چنین ره مخسب چون پیران
گرد کن دامن از زبونگیران.
نظامی.
مرغ دلم تا که زبونگیر شد
قصد بدو عشق زبونگیر کرد.
عطار.
مهل ای خواجه کاین زبونگیران
شهر واژون کنند و ده ویران.
اوحدی.
و رجوع به زبونگیری شود
(تُ)
لغت نامه دهخدا
کمانداری را گویند که که در فن تیراندازی بی نظیر باشد. (برهان) (از ناظم الاطباء). کماندار. (فرهنگ فارسی معین) :
به نیروی دست کمانگیر او
بیفتاد الانی به یک تیر او.
نظامی
به نیروی دست کمانگیر او
بیفتاد الانی به یک تیر او.
نظامی
(رَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
شکافندۀ زمین:
یکی جانور بد رونده ز جای
به سینه زمین در به تن سنگسای.
اسدی.
رجوع به مادۀ بعد شود
یکی جانور بد رونده ز جای
به سینه زمین در به تن سنگسای.
اسدی.
رجوع به مادۀ بعد شود
کسی که به کمان مجهز است، کسی که در تیر اندازی با کمان مهارت دارد کمانگیر: (بر سر خاکش بجای شمع تیری مینهد هر که قربان کمانداران ابرو میشود)، (کلیم)
ضعیف چزان، ضعیف کش، عاجزکش
متضاد: عاجزنواز
متضاد: عاجزنواز
ملک کشاورزی، روی زمین، مزرعه
انسان یا حیوانی که به علت بیماری نتواند از جای خود برخیزد
