معنی ذوالنیرین - جستجوی لغت در جدول جو

ذوالنیرین

لغت نامه دهخدا

(ذُذْ ذِ رَ)

ابوشمر بن سلامۀ حمیری. نقله الصغانی. (تاج العروس)

(ذُلْ یَدَ)

ذوالیدین الخزاعی انه کان یدعی ذالشمالین فسماه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم ذالیدین و ذکر انه هو القائل اقصرت الصلوه ام نسیت و قد تقدم فی ذکر ذی الیدین مافیه کفایه. (استیعاب ج 1 ص 173)

لغت نامه دهخدا

ذوالزرین

(ذُزْ زِرْ رَیْ)

لقب سفیان بن ملجم یا ملجّج قروی است. (از منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

ذوالبحرین

(ذُلْ بَ رَ)

شعر که آن را در دو بحر توان خواند:
بیاض عارض تو در سواد طرۀ پرخم
بسان غرۀ روز است طالع از شب پرچم.
که آن را هم به بحر مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن و هم به بحر:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن توان خواندن. و اهلی را منظومه ای است به نام سحر حلال به دو بحر و دو قافیه:
ساقی از آن بادۀ منصور دم

لغت نامه دهخدا

ذوالپیران

نام قریه ای درشفت به خاور فومن

لغت نامه دهخدا

ذوالحجرین

(ذُلْ حَ جَ رَ)

ازدی، مردی از قبیلۀ ازد که دختر وی به سنگی خسته و استخوان خرما کوفتی شتران را و به سنگ دیگر جو اهل و قرابت خود را

لغت نامه دهخدا

ذوالحصیرین

(ذُلْ حَ رَ)

لقب عبدالملک بن عبدالأله و وجه تلقیب آن است که او را دو بوریای قیراندود بود که یکی را بروی و دیگری را بر پشت داشت و بدان سدّ راه خصم می کرد

لغت نامه دهخدا

ذوالشقرین

ابن مساقعبن صفوان. پسرعم و شوی نخستین جویریه یکی ازامهات مؤمنین است، حبیب السیر جزو 3 از ج 1 ص 147

لغت نامه دهخدا

ذوالنورین

(ذُنْ نو رَ)

لقب عثمان بن عفان و او را از آن ذوالنورین خوانند که دو کریمۀ رسول صلوات الله علیه رابزنی داشت اول رقیه بنت الرسول علیهما السلام و پس از وفات وی دختر دیگر آن حضرت ام کلثوم علیهاالسلام

لغت نامه دهخدا

ذوالنابین

(ذُنْ نا بَ)

العبدی. مردی از معاریف قبیلۀ عبدالقیس. (المرصع)

لغت نامه دهخدا

ذوالنسبین

(ذُنْ نَ سَ بَ)

ابوالخطاب عمر بن حسن بن علی بن محمد الجمیل بن فرح بن خلف بن قومس بن مزلال بن ملال بن بدربن احمد بن دحیه بن خلیفه بن فروه الکلبی معروف به ذی النسبین اندلسی بلنسی حافظ. نسبت وی را بدین صورت از خط خود او نقل کردم و گفته اند مادر او امه الرحمن دختر ابی عبدالله بن ابی البسام موسی بن عبدالله بن حسین بن جعفر بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب علیهم السلام است او از این رو بخط خود نام خویش را ذوالنسبین دحیه و حسین علیه السلام مینوشت و گاه در نسب خود بهمین منظور سبط ابی البسام مینگاشت ابوالخطاب از اعیان علما و مشاهیر فضلاست در علم حدیث نبوی و آنچه بدان وابسته است اتقانی تمام داشت. و عارف به نحو و لغت و ایام عرب و اشعار آنان بود برای سماع حدیث بیشتر بلاد اسلامی اندلس را بپای طلب بپیمود و با علما و مشایخ آن شهرها دیدار کرد و از آنجا به برالعدوه رفت و بمراکش درآمد و با فضلای آن شهر آمیزش کرد سپس بشام و شرق و عراق رحلت کرد و به بغداد از بعض اصحاب ابن الحصین و بواسط از ابوالفتح محمد بن احمد بن میدانی استماع روایت کرد و سپس بعراق عجم و خراسان و ماورای آن و مازندران نیز سفر کرد و در همه این سفرها بقصد طلب حدیث و آمیزش با ائمۀ حدیث و فراگرفتن از آنان بود و محدثین نیز از او مستفید می شدند در اصفهان از ابی جعفر صیدلانی و در نیشابور از منصور بن عبدالمنعم فراوی حدیث شنود و در سال 604 هجری قمری بشهر اربل رفت و در این وقت قصد خراسان داشت و چون حاکم اربل مظفرالدین بن زین الدین را مولع به تجلیل عید مولد نبی صلی الله علیه و آله دید کتابی بساخت و آنرا بنام کتاب التنویر فی مولد السراج المنبر نامید و خودبر ملک مظفرالدین برخواند و این کار یعنی شنوانیدن کتاب بر ملک مظفرالدین در شش مجلس پایان یافت در ماه جمادی الاخر به سال 626هجری قمری ذوالنسبین کتاب مزبوررا به قصیده ای پایان داده که بیت اول آن این است:
لولا الوشاه وهم
اعداؤ نا ما وهموا.
و در حرف همزه ضمن ترجمه اسعد بن مماتی چگونگی این قصیده را ذکر کردم پادشاه مذکور برای تألیف این کتاب هزار دینار به وی داد. و او را تصانیف بسیار است، ولادت او در آغاز ذی القعده سنه 544 هجری قمری است و روز سه شنبه چهاردهم ربیع الاول به سال 633 درگذشت و در سفح المقطم بخاک سپرده شد. (ابن خلکان ص 415 و ص 416). و رجوع به معجم الادباء یاقوت ج 2 ص 69 س 16 شود

لغت نامه دهخدا

ذوالنونین

(ذُنْ نو نَ)

شمشیر:
فزینک فی شریطک ام عمرو
و سابغه و ذوالنونین زینی.
عمرو بن معدی کرب و صاحب بلوغ الارب در ج 2 ص 53 در شرح شعر آرد: و ذوالنونین، السیف و النون شفرته. و در تاج العروس آمده است: و النون: شفره السیف و انشد الجوهری:
بذی نونین فصال مقط...
و باز آمده است: و ذالنون، صیف معقل بن خویلد الهذلی و کان عریضاً معطوف طرفی الظبه و فیه یقول:
قریتک فی الشریط اذا التقینا
و ذوالنونین یوم الحرب زینی
و ابن الاثیر در المرصع گوید: قال الازهری یقال للسیف العریض المعطوف طرفی الضبه (کذا) ذوالنونین. (المرصع ابن الاثیر)

لغت نامه دهخدا

ذوالعینین

(ذُلْ عَ نَ)

جاسوس. سماع. عین، لقب معاویه بن مالک شاعر و فارس و در المرصع در نسب او معاویه بن مالک بن حرث آمده است

لغت نامه دهخدا

ذونیرین

(نَ رَ)

دوپود (جامه). دیبود (معرب دوپود) ، رجل ذونیرین، سخت قوی. که شدت دو برابر حال اوست. (المزهر سیوطی ص 313)

لغت نامه دهخدا

ذوالبحرین

شعری که در آنرا در دو بحر بتوان خواند مثنوی سحر حلال اهلی دارای این صنعت است ازقبیل: (ساقی از آن باده منصور دم در رگ و در ریشه من صور دم)

فرهنگ لغت هوشیار