مرکّب از: درد + الف، لفظی است که گاه افسوس و اسف بر زبان رانند و دریغا مرادف آن است. (آنندراج)، کلمه افسوس و حسرت یعنی آه، دریغا، وای، حیف و افسوس. (ناظم الاطباء)، حسرتا. واحسرتا. یا حسرتا. دریغ و درد. ای دریغ. دریغا. والهفا. وااسفا. آوخ. آواخ. فغان. ای داد. امان. ندامتا. فسوسا: چون مورد بود سبز، گهی موی من همه دردا که برنشست بر آن مورد سبز بشم. فرالاوی. دردا که در این زمانۀ غم پرورد حیفا که در این بادیۀ عمرنورد هر روز فراق دوستی باید دید هر لحظه وداع همدمی باید کرد. رودکی. صبح آه آتشین ز جگر برکشید و گفت دردا که کارهای خراسان خراب شد. خاقانی. دردا که دل نماند و بر او نام درد ماند وز یار یادگار دلم یادکرد ماند. خاقانی. بشگفت بهاری از درختم دردا که نگه نداشت بختم. نظامی. آخرسپند باید بهر چنان جمالی دردا که هیچکس را این کار برنیاید. عطار. دردا که طبیب صبر می فرماید وین نفس حریص را شکر می باید. سعدی. دردا و حسرتا که عنانم ز دست رفت دستم نمی رسد که بگیرم عنان دوست. سعدی. دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شدآشکارا. حافظ. بسی بگشتم و دردا به هیچ شهر و دیار نیافتم که فروشند بخت در بازار. عرفی. دردا ودریغا که درین مدت عمر از هرچه شنیدیم جز افسانه نماند. ؟ (از آنندراج)، دردا که روزگار به دردم نمی رسد برگ خزان به چهرۀ زردم نمی رسد. ؟ (یادداشت مرحوم دهخدا)
مُرَکَّب اَز: درد + الف، لفظی است که گاه افسوس و اسف بر زبان رانند و دریغا مرادف آن است. (آنندراج)، کلمه افسوس و حسرت یعنی آه، دریغا، وای، حیف و افسوس. (ناظم الاطباء)، حسرتا. واحسرتا. یا حسرتا. دریغ و درد. ای دریغ. دریغا. والهفا. وااسفا. آوخ. آواخ. فغان. ای داد. امان. ندامتا. فسوسا: چون مورد بود سبز، گهی موی من همه دردا که برنشست بر آن مورد سبز بشم. فرالاوی. دردا که در این زمانۀ غم پرورد حیفا که در این بادیۀ عمرنورد هر روز فراق دوستی باید دید هر لحظه وداع همدمی باید کرد. رودکی. صبح آه آتشین ز جگر برکشید و گفت دردا که کارهای خراسان خراب شد. خاقانی. دردا که دل نماند و بر او نام درد ماند وز یار یادگار دلم یادکرد ماند. خاقانی. بشگفت بهاری از درختم دردا که نگه نداشت بختم. نظامی. آخرسپند باید بهر چنان جمالی دردا که هیچکس را این کار برنیاید. عطار. دردا که طبیب صبر می فرماید وین نفس حریص را شکر می باید. سعدی. دردا و حسرتا که عنانم ز دست رفت دستم نمی رسد که بگیرم عنان دوست. سعدی. دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شدآشکارا. حافظ. بسی بگشتم و دردا به هیچ شهر و دیار نیافتم که فروشند بخت در بازار. عرفی. دردا ودریغا که درین مدت عمر از هرچه شنیدیم جز افسانه نماند. ؟ (از آنندراج)، دردا که روزگار به دردم نمی رسد برگ خزان به چهرۀ زردم نمی رسد. ؟ (یادداشت مرحوم دهخدا)
دستنبو، میوه ای خوش بو، زرد رنگ و شبیه گرمک که خط های سبز و سفید دارد، بوتۀ این گیاه که شبیه بوتۀ گرمک است، درداب، میوه و هر چیز خوش بو که برای بوییدن در دست بگیرند
دستنبو، میوه ای خوش بو، زرد رنگ و شبیه گرمک که خط های سبز و سفید دارد، بوتۀ این گیاه که شبیه بوتۀ گرمک است، درداب، میوه و هر چیز خوش بو که برای بوییدن در دست بگیرند
آواز دهل. (منتهی الارب). صوت طبل. درختی است بزرگ و آنرا گلهایی زردرنگ و برگهایی خاردار و میوه ای مانند قرنها و شاخهای دفلی است. (از اقرب الموارد). معرب دردار فارسی است، در تداول عامیانه، گیاهی است کوچک و خاردار که شتران آنرا می چرند. (از اقرب الموارد). و رجوع به دردار در معنی فارسی آن شود
آواز دهل. (منتهی الارب). صوت طبل. درختی است بزرگ و آنرا گلهایی زردرنگ و برگهایی خاردار و میوه ای مانند قرنها و شاخهای دفلی است. (از اقرب الموارد). معرب دردار فارسی است، در تداول عامیانه، گیاهی است کوچک و خاردار که شتران آنرا می چرند. (از اقرب الموارد). و رجوع به دردار در معنی فارسی آن شود
ریگ توده ای بوده است مر عرب را. (از منتهی الارب). - ابوالدرداء و ام الدرداء، از صحابیان بوده اند. رجوع به ابولدرداء و ام الدرداء در ردیفهای خود شود. ، کتیبه و سپاهی بوده است عرب را. (از ذیل اقرب الموارد از لسان)
ریگ توده ای بوده است مر عرب را. (از منتهی الارب). - ابوالدرداء و ام الدرداء، از صحابیان بوده اند. رجوع به ابولدرداء و ام الدرداء در ردیفهای خود شود. ، کتیبه و سپاهی بوده است عرب را. (از ذیل اقرب الموارد از لسان)
مؤنث أدرد. بی دندان. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ج، درد. (از اقرب الموارد) ، ناقه درداء، ماده شتر کلان سال، یا آنکه دندانهایش از پیری به بن دندان نشسته باشد. (منتهی الارب). ناقه ای که هنگام گاز گرفتن دندانهای خود را به ’دردر’ و بن دندان میرساند. (از اقرب الموارد). و رجوع به درد شود
مؤنث أدرد. بی دندان. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ج، دُرْد. (از اقرب الموارد) ، ناقه درداء، ماده شتر کلان سال، یا آنکه دندانهایش از پیری به بن دندان نشسته باشد. (منتهی الارب). ناقه ای که هنگام گاز گرفتن دندانهای خود را به ’دردر’ و بن دندان میرساند. (از اقرب الموارد). و رجوع به دَرَد شود
درختی است که پشه بار می آورد و به عربی شجرهالبق خوانند و بعضی گویند سفیددار همانست. (برهان). آنرا دارون گویند و نام دیگرش سپیددار است و آنرا پشه دار نیز گویند. (از آنندراج). شجرالبق خوانند و در پارسی درخت پشه خوانند و به شیرازی سفیدار. (از اختیارات بدیعی). لغت فارسی است و او را درخت پشه و نارون نیز گویند چه ثمر او چون خشک گردد از جوف او پشه متکون می گردد، و نوعی ’غرب’ است. (از تحفۀ حکیم مؤمن). درخت خوش سایه را گویند، و او را شجرهالبق نیز گویند. (از تذکرۀ داود ضریر انطاکی). قزاونه وزو خوانند، درختی بزرگ است ثمره اش مانند نار طرفی بربسته بود. (نزهه القلوب). درختی است که پشه غال گویند و به عربی شجرالبق خوانند. (رشیدی). شجرالبق. نارون. (بحرالجواهر). لسان العصافیر. بوقیصا. نارون. نشم الاسود. و بیشتر پیوندی آنرا نارون و پیوندنشدۀ آن را سیاه درخت نامند. (یادداشت مرحوم دهخدا)
درختی است که پشه بار می آورد و به عربی شجرهالبق خوانند و بعضی گویند سفیددار همانست. (برهان). آنرا دارون گویند و نام دیگرش سپیددار است و آنرا پشه دار نیز گویند. (از آنندراج). شجرالبق خوانند و در پارسی درخت پشه خوانند و به شیرازی سفیدار. (از اختیارات بدیعی). لغت فارسی است و او را درخت پشه و نارون نیز گویند چه ثمر او چون خشک گردد از جوف او پشه متکون می گردد، و نوعی ’غرب’ است. (از تحفۀ حکیم مؤمن). درخت خوش سایه را گویند، و او را شجرهالبق نیز گویند. (از تذکرۀ داود ضریر انطاکی). قزاونه وزو خوانند، درختی بزرگ است ثمره اش مانند نار طرفی بربسته بود. (نزهه القلوب). درختی است که پشه غال گویند و به عربی شجرالبق خوانند. (رشیدی). شجرالبق. نارون. (بحرالجواهر). لسان العصافیر. بوقیصا. نارون. نشم الاسود. و بیشتر پیوندی آنرا نارون و پیوندنشدۀ آن را سیاه درخت نامند. (یادداشت مرحوم دهخدا)
مرکّب از: در، باب + دار، مادۀ مضارع داشتن، دردارنده. دارندۀ در. که صاحب در است. - کوچۀ دردار، که در مدخل آن در یا دروازه نصب شده باشد و دربند دارد، دارندۀ در. دارندۀ سرپوش. قاپاق دار، سرپوش دار: ظرف دردار، دربان. (برهان)، بواب. نگهبان در
مُرَکَّب اَز: در، باب + دار، مادۀ مضارع داشتن، دردارنده. دارندۀ در. که صاحب در است. - کوچۀ دردار، که در مدخل آن در یا دروازه نصب شده باشد و دربند دارد، دارندۀ در. دارندۀ سرپوش. قاپاق دار، سرپوش دار: ظرف دردار، دربان. (برهان)، بواب. نگهبان در
آوای دهل گلوله ای مرکب از عطریات که آنرا بر دست گیرند و گاه گاه بو کنند شمامه، هر میوه خوشبو، گیاهی است از تیره کدوییان دارای میوه ای کوچک و گرد و خوشبو و زرد رنگ شبیه به گرمک که خطوط سبز یا سفید دارد شمام درداب
آوای دهل گلوله ای مرکب از عطریات که آنرا بر دست گیرند و گاه گاه بو کنند شمامه، هر میوه خوشبو، گیاهی است از تیره کدوییان دارای میوه ای کوچک و گرد و خوشبو و زرد رنگ شبیه به گرمک که خطوط سبز یا سفید دارد شمام درداب